Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 października 2022r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach V Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodnicząca – Sędzia Sądu Apelacyjnego Barbara Konińska

po rozpoznaniu w dniu 13 października 2022r.

na posiedzeniu niejawnym

prawy z powództwa (...) Spółki Akcyjnej w S.

przeciwko J. W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Gliwicach

z dnia 3 lutego 2021r., sygn. X GC 447/19

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 8.100 zł (osiem tysięcy sto złotych)
z tytułu kosztów postępowania apelacyjnego.

SSA Barbara Konińska

Sygn. akt V AGa 173/21

UZASADNIENIE

Powódka (...) Spółka Akcyjna w S. wniosła o zasądzenie od pozwanych solidarnych J. W. i A. K. kwoty 228.897,43 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie oraz kosztami procesu. 

W uzasadnieniu powódka wskazała, że pozwani są byłymi członkami zarządu spółki (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Ż., która zobowiązana jest do zapłaty na rzecz powódki należności objętych prawomocnym nakazem zapłaty Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 15 stycznia 2018r. sygn. XIII GNc 813/17. Dodała, że komornicza egzekucja należności względem spółki, okazała się bezskuteczna oraz że aktualizuje to z mocy art. 299 § 1 k.s.h. solidarną odpowiedzialność pozwanych.

W odpowiedzi pozwana J. W. wniosła o oddalenie powództwa
i zasądzenie kosztów procesu. Zarzuciła, że: nie ponosi odpowiedzialności na mocy art. 299 § 1 k.s.h. gdyż nie była w zarządzie pozwanej spółki w chwili powstania zobowiązania, gdyż ją skutecznie odwołano uchwałą z dnia 21 września 2017r.; nie ponosi winy w niezłożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości po myśli art. 299 § 2 k.s.h. bo od 21 września 2017r. nie mogła już reprezentować spółki; za jej kadencji nie było podstaw do ogłoszenia upadłości spółki bo rok bilansowy 2017 zamknął się zyskiem.

Wyrokiem z dnia 3 lutego 2021r., sygn.. X GC 447/19 Sąd Okręgowy w Gliwicach zasądził od pozwanej J. W. na rzecz powódki kwotę 228.897,43 zł
z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 24 września 2019r. (punkt 1.); zasądził od pozwanej J. W. na rzecz powódki kwotę 22.262 zł tytułem kosztów procesu (punkt 2.); oddalił powództwo wobec pozwanego A. K. (punkt 3.)

Sąd Okręgowy ustalił następujące fakty:

Spółkę (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w Ż. (dalej spółka), zarejestrowano w rejestrze przedsiębiorców w dniu 26 lutego 2015r. Wszystkie udziały w spółce stanowią własność, obecnie 86 letniej R. O., matki pozwanej J. W., która od chwili powstania spółki pełniła funkcję Prezesa Zarządu
i matki Z. O.. Tenże na podstawie udzielonego mu przez siostrę w dniu 16 lutego 2017r. pełnomocnictwa zarządu spółki w formie aktu notarialnego - faktycznie jednoosobowo i w sposób nieograniczony zarządzał spółką.

W dniu 21 września 2017r. Z. O. – brat J. W., w oparciu o udzielone mu w dniu 8 sierpnia 2014r. pełnomocnictwo w formie aktu notarialnego przez matkę jako jedynego wspólnika spółki m.in. do wykonywania wszelkich praw wynikających z udziałów w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością jej przysługujących w tym uczestniczenia i wykonywania prawa głosu na zgromadzeniach wspólników, samodzielnie próbował odwołać siostrę z funkcji prezesa zarządu spółki i na to miejsce powołać J. S..

Sąd Rejestrowy postanowieniem z dnia 31 stycznia 2018r. wniosek o rejestrację zmian odrzucił z uwagi na uprzednią karalność J. S. za przestępstwo wymienione w art. 18 § 2 k.s.h. stwierdzając, że nie mógł on przez to zostać ważnie wybrany w skład zarządu spółki. Wskazał, że w rejestrze jako członek zarządu jest ujawniona pozwana.

W dniach 12 i 17 października 2017r. oraz 8 listopada 2017r. spółka reprezentowana przez pełnomocnika Z. O. zamówiła u powódki towary stalowe, za kwotę 188.161,64 zł, za które w terminie płatności do dnia 7 grudnia 2017r. nie zapłaciła. W wyniku pozwu złożonego w dniu 27 grudnia 2017r., powódka uzyskała w dniu 15 stycznia 2018r. nakaz zapłaty tej kwoty z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 8 grudnia 2017r. i 5.970 zł. kosztów procesu. Sprzeciw imieniem spółki złożył jako jej pełnomocnik – Z. O., który ostatecznie został odrzucony a nakaz uprawomocnił się.

Z. O. rozpoczął poszukiwanie kolejnego kandydata na prezesa zarządu spółki i za pośrednictwem doradcy bankowego poznał pozwanego. Przedstawił pozwanemu, że tenże będzie jako prezes innej spółki - (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością odpowiedzialny za pozyskanie finansowania i zakup spółki (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Przedstawił pozwanemu dokumenty finansowe (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Na koniec rozmów poprosił pozwanego aby ten został także prezesem zarządu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Przedstawił mu wymienione dokumenty finansowe za 2017r., z których miało wynikać, że spółka posiada środki pieniężne w kwocie ponad 0,5 mln., zobowiązania ale i należności oraz zapewnił że w przypadku kłopotów osobiście udzieli spółce pożyczki.
W efekcie pozwany zgodził się na pełnienie funkcji także w (...) spółce
z ograniczoną odpowiedzialnością.

W dniu 8 marca 2018r. odbyło się (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością pod przewodnictwem jedynego wspólnika – R. O., na którym uchwałą odwołano J. W. z funkcji Prezesa Zarządu i powołano na to miejsce A. K.. W dniu 20 marca 2018r. pozwany złożył wniosek o rejestrację zamian w składzie zarządu spółki, który uwzględniono w dniu 17 maja 2018r.

W okresie I kwartału 2018r. pozwana J. W. za spółkę podpisała informację podatkową za 2017r., wprowadzenie do sprawozdania finansowego i sprawozdanie za 2017, bilans i załącznik. Dokumenty te złożył do rejestru przedsiębiorców Z. O.. Z treści tych dokumentów wynikać miało, że spółka posiadała środki pieniężne w kwocie ponad 0,5 mln zł, aktywa obrotowe w kwocie blisko 4,8 mln zł w tym należności krótkoterminowe w kwocie 4,1 mln zł a zobowiązania w kwocie 3,5 mln zł. Spółka faktycznie ani na rachunku, ani w kasie spółki środków tych nie posiadała,
a wszelkich płatności dokonywał osobiście, gotówkowo Z. O.. Księgowa spółki już we wrześniu 2017r. z uwagi na brak środków nie miała czym zapłacić wynagrodzeń pracownikom spółki.

Następnie pozwana podpisała się jako zarząd spółki pod uchwałą z 3 kwietnia 2014r. zatwierdzającą zysk bilansowy spółki za 2017r w kwocie netto 74.262,04 zł.

Poza tym pozwana spółką się nie zajmowała, robił to jej brat Z. O. na mocy udzielonego mu pełnomocnictwa. Pozwana nie znała ani kondycji finansowej spółki, ani jej zobowiązań, ani też bieżących spraw spółki.

Pozwany od 8 marca 2018r. do momentu wpisania go jako prezesa do rejestru przedsiębiorców, tj. do maja 2018r. w spółce niczym się nie zajmował. Spółką na mocy pełnomocnictwa uprzedniego zarządu kierował wyłącznie Z. O.. Pozwany próbował następnie zarządzać spółką, lecz Z. O. i kierująca działem księgowości na jego zlecenie L. R. – uniemożliwiali mu to. Pozwany pomimo próśb nie miał dostępu do dokumentów księgowych, finansowych i rachunku spółki. Nie zawierał żadnych umów w imieniu spółki – poza jedną – z doradcami restrukturyzacyjnymi 6 września 2018r. Pozwany nie miał także dostępu do produkcyjnej działalności spółki (elementów żelbetowych), którą także kierował jednoosobowo Z. O..

O złej kondycji finansowej spółki pozwany dowiedział się dopiero w okresie sierpnia - września 2018r. z wezwań do zapłaty, wezwań do wyjaśnień w toku postępowań egzekucyjnych i wezwania z urzędu skarbowego. W toku postępowań egzekucyjnych wobec spółki, pozwany jako jej prezes udzielał komornikom wyjaśnień, w szczególności co do należności przysługujących spółce. Wskutek braku wiedzy pozwanego o działalności spółki, wyjaśnienia okazywały się błędne, a wskazywane rzekome wierzytelności – nieistniejące.

Grożąc rezygnacją pozwany w dniu 6 września 2018r. reprezentując spółkę zawarł
z doradcą restrukturyzacyjnym M. K. umowę w przedmiocie przygotowania dokumentacji oraz wniosku do wszczęcia postępowania restrukturyzacyjnego lub upadłościowego spółki. Za usługi doradcy płacił bezpośrednio, gotówką Z. O., który opóźniając poszczególne raty płatności znacząco przeciągał kwerendę dokumentów finansowych spółki i sporządzenie wniosku restrukturyzacyjnego. Podobnie jak działanie służb księgowych w spółce, w szczególności działającej na zlecenie Z. O. – L. R., która ze znacznym opóźnieniem przedkładała dokumenty, w tym raporty kasowe, z których wynikać miało że spółka posiada środki, podczas gdy faktycznie ich nie było. Wymieniona w tym okresie na skutek 3 tygodniowej absencji, w ogóle nie współpracowała z doradcami restrukturyzacyjnymi.

Ostatecznie w styczniu 2018r. po zakończeniu prac doradców okazało się, że spółka zamiast restrukturyzacji jest zobowiązana do złożenia wniosku upadłościowego, co wobec uporu pozwanego ostatecznie nastąpiło 30 stycznia 2019r. W dniu 20 lutego 2019r. R. O. jako jedyny wspólnik, na NZW spółki podjęła uchwałę m.in. o odwołaniu pozwanego z funkcji prezesa zarządu i o postawieniu jej w stan likwidacji, po czym jej likwidator J. J. cofnął wniosek upadłościowy. Postanowienie Sądu o umorzeniu postępowania upadłościowego pozwany zaskarżył w imieniu spółki, lecz z przyczyn formalnych zostało ono odrzucone.

Do wniosku upadłościowego w wyniku kwerendy dokumentacji finansowej spółki przedłożono m.in. spis wierzycieli z którego wynika, że zaległości spółki w płatności na rzecz ZUS począwszy od maja 2017r. wynosiły łącznie do września 2018r. kwotę blisko 0,5 mln zł, od 25 września 2017r. na rzecz (...) Usługi (...) blisko 44 tys zł, od 22 września 2017r. na rzecz (...) SA blisko 34 tys zł. Łącznie przeterminowane zobowiązania spółki na dzień 31 stycznia 2019r. wyniosły 1,74 mln zł.

W dniu 24 lipca 2018r. powódka wszczęła przeciwko spółce egzekucję komorniczą należności stwierdzonych wymienionym nakazem zapłaty uzyskując uprzednio klauzulę wykonalności. Egzekucja okazała się ostatecznie bezskuteczna i została umorzona postanowieniem z dnia 28 marca 2019r.

Wezwaniami z dnia 17 września 2019r. powódka zobowiązała pozwanych w trybie art. 299 § 1 k.s.h. do zapłaty wymienionych należności odpowiednio pozwaną w terminie do 23 września 2019r. a pozwanego w terminie do 27 września 2019r. Zapłata należności nie nastąpiła.

Czyniąc ustalenia faktyczne, Sąd Okręgowy uznał za niewiarygodne zeznania świadka Z. O., de facto autora próby pierwszego nieskutecznego odwołania swej siostry z funkcji prezesa zarządu spółki. Zeznania świadka w tym zakresie stoją bowiem
w ocenie tego Sądu w oczywistej sprzeczności z zakresem czynności pełnomocnika wspólnika spółki, jakie na tym NZW spółki wykonywał a mógł wykonywać. Za niewiarygodne uznał Sąd Okręgowy zeznania świadka, jakoby jego pozwana siostra po rzekomym odwołaniu w dniu 21 września 2017r. miała w spółce nie wykonywać żadnych czynności. Wskazał, że wprost temu przeczą podpisy pozwanej jako członka zarządu na dokumentach finansowych spółki z I kwartału 2018r. Zeznania pozwanej w tym zakresie jakoby szereg dokumentów finansowych spółki podpisała przez zwykłą pomyłkę są w ocenie Sądu I Instancji niewiarygodne.

Sąd Okręgowy stwierdził, że nie mógł się ostać wniosek powódki o pominięcie dowodu z pełnomocnictwa udzielonego przez jedynego wspólnika – Z. O., jako złożonego po terminie. Wskazał, że po pierwsze, dowód ten był składany nie z inicjatywy strony, a sądu działającego w tym zakresie z urzędu. Dodał, że po drugie, uwzględnienie tegoż wniosku i pominięcie dowodu zgodnie z wnioskiem powódki, byłoby przykładem procesowego działania na własną szkodę, gdyż pełnomocnictwo to okazało się kluczowym dowodem na przyjęcie przez Sąd nieważności uchwały o pierwszym odwołaniu pozwanej z funkcji.

Na mocy art. 235 ² § 1 pkt k.p.c. Sąd Okręgowy pominął wnioskowany przez pozwanego dowód z opinii biegłego uznając go za sprzeczny ze stanowiskiem procesowym samego pozwanego, który przyznał że spółka była niewypłacalna już w 2017r. za kadencji pozwanej. Sąd Okręgowy wskazał, że kolejny wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego został przez pozwanego złożony znacznie po upływie terminu wyznaczonego na składanie dowodów zarządzeniem doręczonym w dniu 28 października 2019r., podobnie jak wnioski o przesłuchanie świadków złożone na rozprawie w dniu 29 stycznia 2021r. i jako spóźnione w całości podlegały pominięciu. Nadto Sąd Okręgowy uznał, że pozwany wykazał inną przesłankę ekskulpującą jego odpowiedzialność z art. 299 § 1 k.s.h. zatem badanie terminowości złożenia wniosku upadłościowego stało się ostatecznie zbędne.

Sąd Okręgowy stwierdził, że powództwo okazało się uzasadnione jedynie wobec pozwanej. Przywołał treść art. 299 § 1 k.s.h. i podniósł, że w toku postępowania powódka bezskuteczność egzekucji należności wobec spółki wykazała i nie była to okoliczność kwestionowana przez pozwanych. Dodał, że bezsporne było i to, że wierzytelność objęta egzekwowanym tytułem wykonawczym wobec spółki, powstała w okresie 12 października 2017r. – 8 listopada 2017r. i w oparciu o termin płatności wskazany w fakturze VAT wystawionej spółce przez powódkę, stała się wymagalna od dnia 8 grudnia 2017r.

Sąd Okręgowy wskazał, wbrew zarzutom pozwanej, że była ona w zarządzie spółki
w czasie powstania spornej wierzytelności i mogła wówczas reprezentować spółkę, w tym złożyć wymagany prawem wniosek o ogłoszenie upadłości. Stwierdził, że pozwana nie została skutecznie odwołana uchwałą NZW spółki w dniu 21 września 2017r., co powódka mogła skutecznie podnosić w toku niniejszego postępowania. Wskazał dalej Sąd Okręgowy, że wprawdzie zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego w sprawie III Czp 13/13 nieważność uchwały NZW sp z o.o. - wymaga stwierdzenia w konstytutywnym wyroku sądu z uwagi na jej względną nieważność, lecz w przypadku braku takiego wyroku (jak w sprawie) – zgodnie z art. 252 § 4 k.s.h. istnieje możliwość nieograniczonego w czasie podniesienia zarzutu – zwłaszcza przez osobą niemogącą faktycznie zaskarżyć uchwały – jak np. wierzyciela. Zatem, jak stwierdził Sąd Okręgowy powódka mogła podnosić nieważność uchwały nr (...) z 21 września 2017r. co uczyniła skutecznie, lecz nie z przyczyn przez nią wprost wskazanych.

Sąd Okręgowy stwierdził, że pełnomocnictwo, którym posługiwał się Z. O. na NZW spółki w dniu 21 września 2017r. jest nieważne, w konsekwencji uchwała nr (...) z dnia 21 września 2017r. o odwołaniu pozwanej - głosowana przez nieuprawnionego pełnomocnika była z pogwałceniem przepisu art. 243 § 1 k.s.h. i art. 240 k.s.h. jest po myśli art. 252 § 4 k.s.h. w zw. z art. 58 § 2 k.c. nieważna. Zatem pozwanej w tym dniu w ocenie Sądu I instancji nie odwołano skutecznie, co zresztą sama potwierdziła (działając za spółkę jeszcze w I kwartale 2018r. i podpisując jej dokumenty finansowe) i potwierdziła sama spółka, odwołując pozwaną „ponownie” w toku NZW spółki w dniu 8 marca 2018r. Dlatego Sąd Okręgowy uznał, że pozwana była w zarządzie pozwanej spółki zarówno w chwili powstania jak i wymagalności przedmiotowego zobowiązania. Z tej przyczyny upada
w ocenie tego Sądu przesłanka ekskulpacyjna podniesiona przez pozwaną w oparciu o art. 299 § 2 k.s.h. jako brak winy w niezłożeniu wniosku upadłościowego z uwagi na niemożność reprezentacji pozwanej.

Sąd Okręgowy wskazał, że w oparciu o art. 6 k.c. w zw. z art. 299 § 2 k.s.h. ciężar dowodu, że wniosek upadłościowy w sprawie został złożony w terminie, względnie że nie było podstaw do występowania z takim wnioskiem do 8 marca 2018r. spoczywał na pozwanej. Uznał, że w toku postępowania dowodowego pozwana jednak go nie udźwignęła. Wskazał, że stosownego wniosku dowodowego z opinii biegłego nie zawnioskowała. Dodał, że twierdzenia pozwanej, że bilans spółki za 2017r. zamknął się zyskiem i nie było konieczności składania wniosku upadłościowego, nie mogą uwolnić pozwanej od odpowiedzialności, gdyż z uwagi na pozostałe dowody w sprawie – bilans podpisany przez pozwaną jest niewiarygodny. Wskazał, że świadczą o tym zeznania pozwanego, zgodnie
z którymi w spółce nie było deklarowanych bilansem środków, sposób jej zarządzania przez Z. O., zeznania księgowej L. R. w sprawie karnej, która już we wrześniu 2017r. z uwagi na brak środków nie miała czym zapłacić wynagrodzeń pracownikom spółki. Nadto o złej kondycji finansowej spółki w 2017r. w ocenie Sądu Okręgowego świadczy dokumentacja zgromadzona w aktach sprawy upadłościowej,
w szczególności liczne jej przeterminowane zobowiązania przy braku majątku spółki. Sąd Okręgowy wskazał, że najwcześniejsze wymagalne zobowiązania datowane są od maja 2017r. i września 2017r. a zatem przy uwzględnieniu ówczesnego brzmienia art. 11 p.u. dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, przy czym zgodnie z art. 11 ust 1 a p.u. - domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące. W sprawie upływ tegoż opóźnienia przypada na okres sierpnia – grudnia 2017r. zatem domniemywać należy zdaniem Sądu I Instancji, że najpóźniej 31 grudnia 2017r. spółka, w której zarządzie wówczas była pozwana – stała się niewypłacalna. Stwierdził też Sąd Okręgowy, że pozwana winna była na mocy art. 21 ust 1 p.u. wystąpić z wnioskiem upadłościowym w terminie 30 dni od daty niewypłacalności spółki, czego nie uczyniła.

Dlatego po myśli art. 299 § 1 k.s.h. powództwo wobec pozwanej Sąd Okręgowy uwzględnił w całości, mając przy tym na uwadze to, że wysokość roszczenia była w sprawie bezsporna. O ustawowych odsetkach za opóźnienie orzekł na mocy art. 481 § 1 i 2 k.c.

O kosztach procesu przegranego przez pozwaną orzekł na mocy art. 98 § 1 k.p.c.

Pozwana w apelacji od powyższego wyroku zaskarżyła go w części, to jest w zakresie punktu 1 i 2 i zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła:

1.  obrazę art. 98 k.c. w zw. z art. 2 k.s.h., poprzez ich błędne zastosowanie, w następstwie czego Sąd I instancji uznał, że R. O. nie mogła udzielić pełnomocnictwa Z. O. do wykonywania w jej imieniu praw i obowiązków w spółce,
w związku z czym jest ono bezwzględnie nieważne na podstawie art. 58 § 2 k.c.;

2.  obrazę art. 243 § 1 k.s.h., poprzez jego błędną wykładnię i uznanie, że art. 243 § 1 k.s.h. nakazuje udzielanie pełnomocnictwa przed konkretnym zgromadzeniem wspólników;

3.  obrazę art. 233 § 1 k.p.c. poprzez jego błędne zastosowanie i przeprowadzenie oceny materiału dowodowego wbrew regułom tego przepisu, w następstwie czego Sąd poczynił błędne ustalenia faktyczne;

4.  obrazę art. 278 § 1 w związku z art. 232 k.p.c. poprzez brak przeprowadzenia z urzędu dowodu z opinii biegłego celem ustalenia momentu, w którym nastąpiła sytuacja obligująca zarząd spółki do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości;

5.  wynikający z obrazy przepisów prawa materialnego i procesowego błąd w ustaleniach faktycznych polegający na ustaleniu, że w momencie powstania wierzytelności powoda pozwana była członkiem zarządu spółki;

6.  obrazę art. 299 § 2 k.s.h. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że pozwana ponosi względem powódki odpowiedzialność za zapłatę należności z nakazu zapłaty.

W oparciu o powyższe zarzuty pozwana wniosła o zmianę zaskarżonego punktu
1 wyroku i oddalenie względem niej powództwa w całości oraz o zasądzenie kosztów procesu przed sądem I i II instancji według norm przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w spełnieniu świadczenia od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

W odpowiedzi na apelację powódka wniosła o jej oddalenie i zasądzenie od pozwanej na jej rzecz kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny ustalił i zważył, co następuje:

Apelacja pozwanej podlegała oddaleniu.

Wobec postawienia w apelacji zarówno zarzutów naruszenia prawa materialnego jak
i procesowego zauważyć trzeba, że prawidłowość zastosowania lub wykładni prawa materialnego może być właściwie oceniona jedynie na kanwie niewadliwie ustalonej podstawy faktycznej rozstrzygnięcia. Skuteczne, zatem zgłoszenie zarzutu dotyczącego naruszenia prawa materialnego wchodzi zasadniczo w rachubę tylko wtedy, gdy ustalony przez sąd pierwszej instancji stan faktyczny, będący podstawą zaskarżonego wyroku, nie budzi zastrzeżeń (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 marca 1997 r. II CKN 60/97 - OSNC 1997/9/128). Powyższe rodzi konieczność rozpoznania w pierwszym rzędzie zmierzającego do zakwestionowania stanu faktycznego zarzutu naruszenia prawa procesowego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 marca 1997 r. II CKN 18/97 - OSNC 1997/8/112). Zgodnie
z utrwalonymi poglądami doktryny i orzecznictwa, by podstawa naruszenia prawa procesowego nadawała nadto się do rozpoznania, skarżący powinien określić działanie (zaniechanie) sądu naruszające konkretny przepis postępowania i wskazywać - w nawiązaniu do hipotezy tego przepisu - na czym polegało jego naruszenie a także wpływ tego naruszenia na rozstrzygnięcie.

Dla skutecznego zaś postawienia zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie wystarcza zaś samo twierdzenie strony skarżącej o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych, odwołujące się do stanu faktycznego, który jej zdaniem odpowiada rzeczywistości (przedstawienie przez skarżącego odmiennej oceny materiału procesowego). Zarzut naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów nie może bowiem polegać na przedstawieniu przez stronę alternatywnego od ustalonego przez Sąd stanu faktycznego, czy też własnej oceny dowodów. Skarżący powinien przeprowadzić wywód polegający na podważeniu podstaw oceny dokonanej przez Sąd I instancji z wykazaniem, że jest ona rażąco wadliwa lub oczywiście błędna (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 kwietnia 2004 r. IV CK 274/03, Lex nr 164852). Konieczne jest przy tym wskazanie przez stronę skarżącą konkretnych przyczyn dyskwalifikujących wywody sądu I instancji w tym zakresie. W szczególności strona skarżąca powinna wskazać, jakie kryteria oceny naruszył sąd analizując materiał dowodowy, uznając brak wiarygodności i mocy dowodowej poszczególnych dowodów lub niesłusznie im ją przyznając (tak Sąd Najwyższy m.in. w orzeczeniach z dnia 23 stycznia 2001 r. IV CKN 970/00, LEX nr 52753; z dnia 12 kwietnia 2001 r., II CKN 588/99, LEX nr 52347; z dnia 10 stycznia 2002 r., II CKN 572/99, LEX nr 53136). Jako zasadnicze kryteria tej oceny wyróżnia się zgodność wniosków sądu z zasadami logiki i doświadczenia życiowego oraz komplementarność (spójność) argumentacji polegającą na wyprowadzaniu poprawnych wniosków z całokształtu materiału procesowego. Spójność ta będzie więc naruszana w przypadku nieuzasadnionego pominięcia w argumentacji wniosków przeciwnych wynikających z części dowodów. Dla podważenia prawidłowości oceny dowodów przedstawionej przez Sąd I instancji skarżący winien zatem był wykazać, w jakich konkretnie fragmentach argumentacja Sądu I instancji jest sprzeczna z zasadami logiki lub doświadczenia życiowego względnie, które elementy materiału dowodowego (dowody) zostały przez Sąd I instancji wadliwie pominięte i jakie wnioski faktyczne, z tychże fragmentów materiału procesowego powinny być w sposób poprawny wyprowadzone.

Takiej krytyki i wywodu skarżąca w apelacji nie przedstawiła, ograniczając się jedynie do przedstawienia własnej wersji stanu finansowego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Ż.. Nadto powtórzyła ona w środku odwoławczym swoje stanowisko prezentowane w toku procesu co do tego, że nie realizowała obowiązków prezesa spółki, omyłkowo podpisywała dokumenty, nie mogła być prezesem skoro poinformowano A. K. o jego braku, do których to zarzutów Sąd Okręgowy ustosunkował się w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia wskazując szczegółowo przyczyny dla których uznał, do kiedy pozwana pełniła obowiązki prezesa.

Powódka zarzuciła także w apelacji, iż Sąd Okręgowy bezpodstawnie nie dopuścił dowodu z urzędu opinii biegłego w celu ustalenia faktu, czy sytuacja finansowa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Ż. wymagała złożenia wniosku
o ogłoszenie upadłości, a jeżeli tak to w jakim momencie należało go zgłosić.

Tymczasem aktywność dowodowa Sądu określona art. 232 k.p.c. i dopuszczenie dowodu z urzędu nie wnioskowanego przez stronę obciążoną w tym zakresie ciężarem dowodu z art. 6 k.c. jest uprawnieniem a nie obowiązkiem Sądu. Uprawnienie to przy tym, zwłaszcza w sprawach gospodarczych, przeradza w obowiązek jedynie w sytuacjach wyjątkowych, np. w razie dążenia strony do obejścia prawa, podejrzenia prowadzenia fikcyjnego procesu, lub rażącej nieporadności strony. Takowa zaś sytuacja nie miała miejsca w niniejszej sprawie. Pozwana w toku całego procesu była reprezentowana przez fachowego pełnomocnika, który aktywnie w nim uczestniczył składając wnioski dowodowe.

Nadto dowód z opinii biegłego jest dopuszczalny jedynie w razie konieczności posiadania wiadomości specjalnych (art. 278 § 1 k.p.c.). Tymczasem biorąc pod uwagę materiał dowodowy zgromadzony w sprawie, prawidłowo oceniony przez Sąd I Instancji
i stosowne domniemania nie wymagało posiadania wiadomości specjalnych z zakresu finansów przedsiębiorstwa i księgowości ustalenie kiedy (...) Spółka
z ograniczoną odpowiedzialnością w Ż. stała się niewypłacalna i kiedy pozwana winna była zgłosić wniosek o upadłość. Jak wynika przy tym ze spisu wierzyciel powyższej spółki według stanu na dzień 30 stycznia 2019r. (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Ż. nie zrealizowała zobowiązań wobec (...) spółki
z ograniczoną odpowiedzialnością w kwocie 14.730 zł z terminem płatności 15 listopada 2017r., (...) Usługi (...) J. Ż. w kwocie 43.876 zł z terminem płatności 25 września 2017r., (...) Spółki Akcyjnej w kwocie 33.913,47 zł z terminem płatności 22 września 2017r. /wniosek o zgłoszenie upadłości z załącznikami k. 3-79 akt Sądu Rejonowego w Gliwicach sygn. XII (...). Przy łącznych zobowiązaniach przeterminowanych określonych prawidłowo przez Sąd Okręgowy cofnięcie wniosku
o upadłość spółki na które powoływała się pozwana i umorzenie postępowania upadłościowego nastąpiło wyłącznie z przyczyn formalnych a nie z powodu braku podstaw do ogłoszenia upadłości spółki /pismo z 6 marca 2019r. z załącznikami k. 98-104, sprawozdanie nadzorcy sądowego z załącznikami – k. 108-199, postanowienie Sądu Rejonowego w Gliwicach z dnia 19 marca 2019r., sygn. XII (...) z uzasadnieniem –
k. 200-201 akt Sądu Rejonowego w Gliwicach sygn. XII (...). Przy prawidłowo zatem ustalonej przez Sąd Okręgowy kondycji spółki, której brakowało środków na wypłatę również wynagrodzeń Sad Okręgowy nie przeprowadzając dowodu z urzędu z opinii biegłego nie dopuścił się zarzucanego mu naruszenia art. 278 § 1 k.p.c. w zw. z art. 232 k.p.c.

Wbrew zarzutom skarżącej Sąd Okręgowy nie dopuścił się także błędu w ustaleniach faktycznych, mającego wynikać z obrazy prawa materialnego i prawidłowo ustalił, że pozwana w chwili powstania wierzytelności powódki była członkiem zarządu (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Ż.. Ustalenia Sądu Okręgowego
w całości Sąd Apelacyjny przyjmuje za własne, co czyni zbędnym ich powtarzanie.

Prawidłowo Sąd Okręgowy stwierdził, że pełnomocnictwo udzielone przez R. O. swemu synowi Z. O. w dniu 8 sierpnia 2014r. za rep (...), na czas nieokreślony, na mocy którego tenże wykonywał faktycznie wszystkie uprawnienia korporacyjne wspólnika na Nadzwyczajnym Zgromadzeniu Wspólników spółki w dniu 21 września 2017r. było bezwzględnie nieważne. Słusznie ocenił Sąd I Instancji, że wspólnik nie dość, że pełnomocnictwa generalnego udzielił jeszcze przed powstaniem tej konkretnej spółki, to w sposób niedopuszczalny scedował swe uprawnienia korporacyjne
a pełnomocnik je skupił w całości. Sąd Apelacyjny w całości podziela wywody prawne Sądu Okręgowego dotyczące nieważności tak udzielonego pełnomocnictwa generalnego co czyni zbędnym ich powielanie uznając tym samym za niezasadny zarzut naruszenia art. 98 k.c.
w zw. z art. 2 k.s.h. oraz art. 243 § 1 k.s.h. Nie daje bowiem umocowania do uczestniczenia
w zgromadzeniu wspólników oraz wykonywania na nim prawa głosu w imieniu udziałowca pełnomocnictwo ogólne, przewidziane w kodeksie cywilnym (tak Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z 13 lutego 2014 r., V ACa 801/13, LEX nr 1461028). Pełnomocnictwo, o którym mowa w art. 243 k.s.h., może być zarówno szczegółowe i upoważniać do zastępstwa na konkretnym zgromadzeniu lub do głosowania w konkretnej sprawie, jak i upoważniać do zastępowania wspólnika na wszystkich zgromadzeniach wspólników danej spółki
i wykonywania na nich prawa głosu, względnie do wyrażania zgody na pisemne głosowanie lub na powzięcie uchwał na piśmie (tak SN w wyroku z 25.11.2004 r., III CK 607/03, LEX nr 1157558). Pełnomocnictwo do uczestniczenia we wszystkich zgromadzeniach danej spółki
i wykonywania na nich prawa głosu nie obejmuje jednak upoważnienia do wyrażania
w imieniu mocodawcy zgody na odbycie się zgromadzenia w trybie art. 240 k.s.h., ani jednoczesnego zawiązywania spółek z dowolnymi osobami na warunkach według uznania pełnomocnika i wykonywania wszelkich praw wynikających z udziału w spółkach, jak to miało miejsce w niniejszej sprawie w oparciu o pełnomocnictwo z dnia 8 sierpnia 2014r. (zob. M. Dumkiewicz [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2020, art. 243) /pełnomocnictwo z dnia 8 sierpnia 2014r. – k. 255-256 akt/.

Skoro zaś pozwana nie została odwołana z zarządu(...) Spółki
z ograniczoną odpowiedzialnością w Ż. w dniu 21 września 2017r. nie zasługuje na uwzględnienie zgłoszony przez nią zarzut naruszenia art. 299 § 2 k.s.h. Nie można uznać, jak wskazuje skarżąca, by pozwana nie złożyła wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie
z uwagi na brak winy. Nie zachodziły bowiem w niniejszej sprawie przesłanki do stwierdzenia, że pozwana nie mogła prowadzić spraw spółki i uzyskać rzeczywistej wiedzy co do stanu jej finansów. Fakt zamieszkiwania przez pozwaną za granicą nie uniemożliwiał pozwanej osobistego ustalenia stanu finansów spółki w szczególności przy podpisywaniu kluczowych dla jej funkcjonowania dokumentów, czy uzyskania informacji o jej stanie od swego brata, czy matki będącej wspólnikiem spółki. Nie można też przyjąć, by zawiniony brak wiedzy pozwanej o stanie spółki miał wynikać z obiektywnie uzasadnionego podziału zadań w spółce i faktycznego prowadzenia jej spraw nie przez członka zarządu ale pełnomocnika.

W związku z powyższym apelacja pozwanej jako niezasadna podlegała oddaleniu,
o czym Sąd Apelacyjny orzekł na zasadzie art. 385 k.p.c., w zw. z art. art. 15 zzs ¹ ust.1 pkt.4 ustawy z dnia 2 marca 2020r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t.j. Dz.U. z 2020r., poz. 1842 ze zm.).

O kosztach postępowania odwoławczego Sąd Apelacyjny orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. i § 2 pkt. 7 w zw. z § 10 ust. 1 pkt. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
z dnia 22 października 2015r. 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015r., poz. 1800 ze zm.). obciążając nimi w całości pozwaną.

SSA Barbara Konińska