Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 25 maja 2018r. organ rentowy – Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. przeliczył i podjął wypłatę emerytury ubezpieczonej I. R. od 1 kwietnia 2018r. tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 lat kalendarzowych od 2005r. do 2014r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 161,14 %. Podstawa wymiaru wyniosła 6.012,34 zł. Do ustalenia wysokości emerytury za miesiąc kwiecień 2018r. Zakład uwzględnił 32 lata, 4 miesięcy i 14 dni. Do okresów nieskładkowych Zakład uwzględnił 8 lat, 10 miesięcy i 8 dni. Do ustalenia wysokości emerytury Zakład uwzględnił 32 lata, 5 miesięcy i 6 dni. Do okresów nieskładkowych Zakład uwzględnił 8 lat, 10 miesięcy i 11 dni. Wysokość emerytury za miesiąc maj ustalono na kwotę brutto 3.800,94 zł. Organ rentowy nie zaliczył do stażu pracy okresu od 1 października 1989r. do 31 stycznia 1990r. z uwagi na to, że brak jest informacji, czy za ten okres została odprowadzona składka na ubezpieczenie społeczne. Za okres od 1 kwietnia 1997r. do 30 czerwca 1997r. przyjęto wynagrodzenie minimalne, albowiem brak jest zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu. Jednocześnie ZUS odmówił ubezpieczonej przeliczenia emerytury zgodnie z art. 55a ustawy emerytalnej, ponieważ takie przeliczenie dotyczy osób, które urodziły się przed 1 stycznia 1949r.

Od tej decyzji odwołanie wniosła ubezpieczona I. R., domagając się zaliczenia wszystkich lat pracy, w tym okresu od 1 października
1989r. do 31 stycznia 1990r. i zwiększenia wysokości świadczenia emerytalnego, czyli korzystniejszego przeliczenia wysokości świadczenia emerytalnego uwzględniającego najkorzystniejszy wariant.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy w Katowicach wyrokiem z dnia 10 lipca 2019r. oddalił odwołanie.

Sąd pierwszej instancji ustalił, że prawomocną decyzją z dnia 22 listopada 2012r. przyznano ubezpieczonej I. R. prawo do emerytury od dnia
11 listopada 2012r. tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Wypłata świadczenia została zawieszona z uwagi na kontynuowanie zatrudnienia.

Prawomocnymi decyzjami z dni 28 listopada 2012r., 26 marca 2014r., 6 sierpnia 2015r., 6 kwietnia 2016r., 5 maja 2017r., 4 maja 2017r. i 23 kwietnia 2018r. przeliczano ubezpieczonej emeryturę.

Zarówno w decyzji z dnia 22 listopada 2012r. oraz w decyzji z dnia 28 listopada 2012r. organ rentowy informował skarżącą o tym, że nie uwzględnił do stażu pracy okresu od 1 października 1989r. do 31 stycznia 1990r., albowiem w tym okresie nie została zgłoszona do ubezpieczenia społecznego.

Tożsame informacje pojawiły się w prawomocnych decyzjach organu rentowego dotyczących obliczenia kapitału początkowego z dni 10 listopada 2006r., 27 listopada 2012r. i 12 lipca 2017r.

W dniu 26 kwietnia 2018r. ubezpieczona wystąpiła do organu rentowego
z wnioskiem o ponowne obliczenie świadczenia. Do wniosku dołączyła świadectwo pracy z okresu zatrudnienia w Urzędzie Marszałkowskim Województwa (...)
w K. w okresie od 1 listopada 1999r. do 25 kwietnia 2018r. We wniosku skarżąca domagała się wznowienia wypłaty świadczenia oraz obliczenia świadczenia
z uwzględnieniem wszystkich okresów składkowych i nieskładkowych i wybrania najkorzystniejszej metody obliczenia wysokości emerytury.

W okresie od 15 lutego 1989r. do 30 września 1989r. ubezpieczona była zatrudniona w Przedsiębiorstwie Handlowo – Usługowo – Produkcyjnym (...) Sp. z o.o. w K. na stanowisku głównego specjalisty ds. produkcji i transportu i zastępcy dyrektora ds. produkcji i usług.

W okresie od 1 października 1989r. do 31 stycznia 1990r. ubezpieczona była zatrudniona w (...) Sp. z o.o. w O. Oddział w K. na stanowisku kierownika działu spedycji paczek.

Podstawa wymiaru emerytury obliczona z 20 najkorzystniejszych lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury, tj. lata 1987- 2017 wyniosła 142,68 %.

Postawa wymiaru emerytury obliczona z 10 lat kalendarzowych wybranych
z 20 lat kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek o ponowne ustalenie emerytury tj. lata 2005 do 2014 wyniosła 161,14 %.

Decyzją z dnia 25 maja 2018r. organ rentowy dokonał obliczenia emerytury skrążanej w oparciu o art. 53 ustawy emerytalnej i art. 26 i art. 183 ustawy emerytalnej.

Emerytura obliczona na podstawie art. 53 ustawy emerytalnej wyniosła
3.566,20 zł.

Emerytura obliczona na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej wyniosła
3.358,06 zł.

Emerytura obliczona na podstawie art. 183 ustawy emerytalnej wyniosła 3.399,69 zł.

W zaskarżonej decyzji z dnia 25 maja 2018r. o przeliczeniu i podjęciu wypłaty emerytury - organ rentowy do wyliczenia emerytury na starych zasadach dokonał przeliczenia podstawy wymiaru z uwzględnieniem wynagrodzenia z 10 kolejnych lat kalendarzowych z okresu 2005 do 2014, jako wariant najkorzystniejszy.

Przechodząc do rozważań prawnych Sąd pierwszej instancji przywołał kolejno treść art. 53 ust. 1-5, 15 ust. 1-8, 111 ust. 1-3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1383 ze zm.).

Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że zaskarżona decyzja odpowiada prawu. W toku procesu ubezpieczona nie zdołała wykazać, ażeby w okresie zatrudnienia przypadającym na okres od 1 października 1989r. do 31 stycznia 1990r. płatnik składek (...) Spółki z o.o. w O. Oddział w K. zgłosił ubezpieczoną do obowiązkowych ubezpieczeń i odprowadzał z tego tytułu składki na ubezpieczenia społeczne. W ocenie Sądu pierwszej instancji przedłożone przez ubezpieczoną dowody w tym kserokopia legitymacji ubezpieczeniowej i legitymacji dla członka rodziny nie stanowią wystarczających dowodów na okoliczność faktu odprowadzania z ww. okresie składek na ubezpieczenia społeczne. Wobec powyższego, niemożliwym jest zaliczenie do stażu pracy okresu od 1 października 1989r. do 31 stycznia 1990r. Nie zachodzą również podstawy do przeliczenia świadczenia, zgodnie z wnioskami ubezpieczonej. Podstawa wymiaru emerytury skarżącej jest obliczona według wariantu najkorzystniejszego,
tj. z 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek o ponowne ustalenie emerytury tj. lata 2005 do 2014 i wynosi 161,14 %. Podstawa wymiaru emerytury obliczona z 20 najkorzystniejszych lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury tj. lata 1987- 2017 wyniosła 142,68 %. W toku procesu nie udało się pozyskać akt osobowych ubezpieczonej z okresu zatrudnienia w (...) Spółki z o.o. w O. Oddział w K. i Przedsiębiorstwie Handlowo – Usługowo – Produkcyjnym (...) Spółki z o.o. mogących stanowić podstawę ustalenia wysokości wynagrodzenia, uwzględnionego w obliczeniu podstawy wymiaru świadczenia emerytalnego.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie, jako nieuzasadnione.

Apelację od ww. wyroku wniosła ubezpieczona, zaskarżając go w całości
i podnosząc zarzuty naruszenia:

1.  prawa materialnego poprzez:

a.  niewłaściwe zastosowanie art. 53 ust. 1 w związku z art. 55 ustawy
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i przyjęcie, że organ rentowy w sposób prawidłowy dokonał obliczeń w zakresie stażu pracy
i okresów składkowych odwołującej, które to okresy miały bezpośredni wpływ na ustalenie wysokości przysługującego odwołującej świadczenia emerytalnego, z uwagi na fakt, że gdyby poczynione wcześniej obliczenia w tym zakresie były prawidłowe, to wysokość świadczenia emerytalnego odwołującej byłaby wyższa;

b.  niewłaściwe zastosowanie art. 21 w związku z art. 15 ustawy o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, i przyjęcie, że organ rentowy
w sposób prawidłowy dokonał obliczeń w zakresie stażu pracy i okresów składkowych odwołującej, które to okresy miały bezpośredni wpływ na ustalenie wysokości przysługującego odwołującej świadczenia emerytalnego, z uwagi
na fakt, że gdyby poczynione wcześniej obliczenia w tym zakresie były prawidłowe, to wysokość świadczenia emerytalnego odwołującej byłaby wyższa;

c.  niewłaściwe zastosowanie art. 114 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wskutek czego Sąd pierwszej instancji pominął fakt, że prawo do świadczeń emerytalno-rentowych lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawnią się okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość, podczas gdy dokonanie ponownego ustalenia wysokości świadczenia emerytalnego na podstawie zgromadzonego przez Sąd I instancji materiału dowodowego byłoby dla odwołującej bardziej korzystne niż dotychczasowe, zaskarżone ustalenie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych;

d.  niewłaściwe zastosowanie art. 6 k.c. poprzez przyjęcie, że odwołująca nie wykazała prawdziwości twierdzeń wskazanych w odwołaniu, nie wykazała aby w okresie zatrudnienia przypadającym na okres od dnia 1 października 1989r. do dnia 31 stycznia 1990r. płatnik składek (...) Spółki z o.o.
w O. Oddział w K. zgłosił ubezpieczoną do obowiązkowych ubezpieczeń i odprowadzał z tego tytułu składki na ubezpieczenia społeczne,
z uwagi na uznanie, że „w ocenie Sądu przedłożone przez ubezpieczoną dowody w tym kserokopia legitymacji ubezpieczeniowej i legitymacji dla członka rodziny nie stanowią wystarczających dowodów na okoliczność faktu odprowadzania z ww. okresie składek na ubezpieczenia społeczne. Wobec powyższego, niemożliwym jest zaliczenie do stażu pracy okresu od
1 października 1989 r. do 31 stycznia 1990 r. Nie zachodzą również podstawy do przeliczenia świadczenia, zgodnie z wnioskami ubezpieczonej”;

2.  norm prawa procesowego, mających istotny wpływ na wydanie rozstrzygnięcia
w sprawie poprzez niewłaściwe zastosowanie art. 217 k.p.c. poprzez brak podjęcia rozstrzygnięcia przez Sąd pierwszej instancji w zakresie zgłoszonego przez odwołującej w piśmie procesowym z dnia 8 października 2018 r. wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego na okoliczność wysokości świadczenia emerytalnego odwołującej jaka powinna wynikać z lat pracy odwołującej;

3.  sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału wskutek naruszenia przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy, a mianowicie naruszenie norm art. 233 § 1 k.p.c. przez dokonanie oceny dowodów w sposób niewszechstronny, ponieważ sąd nietrafnie ocenił dowody wprost wykazujące, że w okresie zatrudnienia przypadającym na okres od dnia
1 października 1989r. do dnia 31 stycznia 1990r. płatnik składek (...) Spółki z o.o. w O. Oddział w K. zgłosił ubezpieczoną
do obowiązkowych ubezpieczeń i odprowadzał z tego tytułu składki na ubezpieczenia społeczne, z uwagi na nietrafne uznanie Sądu, że „w ocenie
Sądu przedłożone przez ubezpieczoną dowody w tym kserokopia legitymacji ubezpieczeniowej i legitymacji dla członka rodziny nie stanowią wystarczających dowodów na okoliczność faktu odprowadzania z ww. okresie składek na ubezpieczenia społeczne. Wobec powyższego, niemożliwym jest zaliczenie
do stażu pracy okresu od 1 października 1989 r. do 31 stycznia
1990 r. Nie zachodzą również podstawy do przeliczenia świadczenia, zgodnie
z wnioskami ubezpieczonej”.

W konsekwencji ,ubezpieczona wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku
w całości poprzez uwzględnienie odwołania i zaliczenie jej wszystkich lat pracy, w tym okresu od 01.10.1989r. - 31.01.1990r., a zatem i zwiększenia wysokości świadczenia emerytalnego, czyli bardziej korzystnego dla odwołującej przeliczenia wysokości świadczenia emerytalnego uwzględniającego najkorzystniejszy wariant, w tym m.in.:

-

zarobki z 10 kolejnych lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok zgłoszenia wniosku o przyznanie emerytury wraz
z corocznymi rewaloryzacjami wysokości emerytury przez organ emerytalny oraz wnoszone przez odwołującą prośby o przeliczenie wysokości świadczenia z tytułu dalszej pracy zawodowej świadczonej już w okresie emerytalnym, bez pobierania
w tym czasie świadczenia emerytalnego lub też zarobki z 10 kolejnych lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych poprzedzających ponowne ustalania świadczenia uwzględniające najkorzystniejsze okresy ustalania takiego świadczenia wraz z uwzględnieniem rewaloryzacji z urzędu i z tytułu dalszej pracy zawodowej świadczonej przez odwołującą już w okresie emerytalnym, bez pobierania w tym czasie świadczenia emerytalnego;

-

zarobki z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia, przypadających przed rokiem zgłoszenia o ponowne ustalenie świadczenia emerytalnego oraz naliczeń związanych z pracą przez odwołującą w okresie emerytalnym bez pobierania w tym czasie świadczenia emerytalnego.

Ewentualnie ubezpieczona wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku Sądu pierwszej instancji w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozstrzygnięcia temu Sądowi, pozostawiając mu rozstrzygnięcie o kosztach procesu, w tym kosztach zastępstwa procesowego, o zasądzenie których wniosła.

Sąd Apelacyjny ustalił i zważył, co następuje.

Ponowna analiza zgromadzonego przez Sąd pierwszej instancji materiału dowodowego, musiała spowodować wydanie orzeczenia reformatoryjnego, bowiem apelacja ubezpieczonej okazała się uzasadniona.

Sąd Apelacyjny wskazuje, że w procedurze cywilnej funkcjonuje model apelacji pełnej, który charakteryzuje się tym, że sąd odwoławczy na skutek wniesionej apelacji ma możliwość ponownego, merytorycznego rozpoznania sprawy w granicach apelacji. Rola sądu drugiej instancji nie ogranicza się zatem do kontroli zaskarżonego orzeczenia w świetle podniesionych przez skarżącego zarzutów, lecz postępowanie apelacyjne stanowi kontynuację postępowania przed sądem pierwszej instancji. Stąd ustawodawca przewidział możliwość uwzględnienia, w zakresie określonym w art. 381 k.p.c., nowych faktów i dowodów. Merytoryczne rozpoznanie sprawy oznacza więc, że ocenie sądu odwoławczego mogą zostać poddane zarówno dokonane przez sąd pierwszej instancji ustalenia, jak i zastosowane prawo. Sąd odwoławczy realizując obowiązek ponownego, merytorycznego rozpoznania sprawy, jest uprawniony do dokonywania własnych ustaleń faktycznych, w oparciu o materiał dowodowy zebrany w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, bez konieczności ponawiania przeprowadzonych dowodów (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 maja 2017r., I UK 212/16).

Kwestia sporna na etapie postępowania apelacyjnego sprowadzała się do ustalenia możliwości zaliczenia okresu zatrudnienia ubezpieczonej od 1 października 1989r. do 31 stycznia 1990r. w (...) Spółka z o.o. w O. Oddział w K. w sytuacji kiedy to brak było dowodów potwierdzających zgłoszenie ubezpieczonej przez płatnika składek do obowiązkowych ubezpieczeń i odprowadzenie z tego tytułu składek na ubezpieczenia społeczne.

W ocenie Sądu pierwszej instancji przedłożone przez ubezpieczoną dowody
w tym kserokopia legitymacji ubezpieczeniowej i legitymacji dla członka rodziny nie stanowią wystarczających dowodów na okoliczność faktu odprowadzania z ww. okresie składek na ubezpieczenia społeczne, a wobec czego zdaniem sądu niemożliwym było zaliczenie do stażu pracy okresu od 1 października 1989r. do 31 stycznia 1990r.

Sąd Apelacyjny nie podziela powyższego poglądu Sądu Okręgowego.

W konsekwencji, koniecznym stało się rozważenie, czy sporny okres wykonywania pracy na podstawie umowy o prace przez ubezpieczoną, za który pracodawca jako płatnik nie opłacił należnych składek na ubezpieczenia społeczne , może być uwzględniony jako składkowy okres podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym.

Wobec powyższego, należy przypomnieć, że zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1,
ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych
(t.j. Dz.U.2021.423 - dalej jako ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych lub ustawa systemowa), osoby będące pracownikami podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym ,ubezpieczeniu chorobowemu oraz wypadkowemu. W myśl art. 13 pkt 1 ustawy, podleganie to trwa od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku.

Z kolei z uregulowania art. 16 ust. 1 pkt 1, ust. 1b, ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wynika, że składki na ubezpieczenie emerytalne
i ubezpieczenia rentowe pracowników współfinansują ubezpieczeni i płatnicy składek, składki na ubezpieczenie chorobowe finansują w całości ubezpieczeni, a na ubezpieczenie wypadkowe - płatnicy składek. Równocześnie jednak, z mocy
art. 36 ust. 1, art. 41, art. 46 ust. 1 ustawy, to właśnie na płatniku składek, którym
jest pracodawca spoczywa obowiązek zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych, składania deklaracji rozliczeniowych oraz obliczania, potrącania z dochodów ubezpieczonych, rozliczania i opłacania należnych składek za każdy miesiąc kalendarzowy.

W tym miejscu koniecznym jest również odniesienie się do art. 4 pkt 5 ustawy
o emeryturach i rentach z FUS, w świetle uregulowań którego okresami ubezpieczenia sensu stricto od dnia 1 stycznia 1999r., wymienionymi w tej ustawie, są okresy opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz okresy nieopłacania składek z powodu przekroczenia w trakcie roku kalendarzowego kwoty rocznej podstawy wymiaru składek, o której mowa w art. 19 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Innymi słowy, okresami ubezpieczenia są przede wszystkim okresy opłacania składek w trakcie obowiązkowego (art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń
społecznych) lub dobrowolnego (art. 7 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych) ubezpieczenia emerytalnego i rentowych. W szczególności chodzi tu o okresy,
za które jest należna lub została faktycznie wpłacona składka emerytalna. W obu przypadkach, ewidencjonowana na koncie/subkoncie ubezpieczonego w ZUS, informacja o zwaloryzowanej kwocie składek na ubezpieczenie emerytalne, stanowi podstawę obliczenia emerytury z ustawy o emeryturach i rentach z FUS (art. 25 ust. 1 tej ustawy).

Równocześnie okresy opłacania składek są okresami składkowymi pod warunkiem zapłaty należnych składek na ubezpieczenia społeczne tylko wtedy, gdy przepisy tej ustawy tak wyraźnie stanowią, np. art. 6 ust. 1 pkt 2 i 3a oraz art. 6 ust. 2 pkt 1d, pkt 9, 10, 11a, 12a, 13a, 14a, 15 i 16.

Ponadto z art. 5 ust. 4 tej ustawy wyraźnie wynika, że tylko przy ustalaniu prawa do emerytury lub renty dla płatników składek zobowiązanych do opłacania składek
na własne ubezpieczenia emerytalne i rentowe, a ponadto osób współpracujących
z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność - nie uwzględnia się okresu, za który nie zostały opłacone składki, mimo podlegania obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym w tym okresie.

Z wymienionych regulacji prawnych łącznie wynika, że okresami składkowymi są okresy ubezpieczenia, za które płatnicy składek powinni opłacić należne
składki za ubezpieczonych, a ponadto okresy opłacania składek przez płatników
na własne ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz "szczególne" ubezpieczenia społeczne osób współpracujących z płatnikami prowadzącymi pozarolniczą
działalność, które to osoby współpracujące we własnym interesie prawnym,
bo ze względu na niezdefiniowany prawnie stosunek współpracy, mają obowiązek osobistego zgłoszenia się do ubezpieczeń społecznych (art. 36 ust. 3 ustawy systemowej).

Dlatego Sąd Apelacyjny uznał, że przy ustalaniu prawa do emerytury i renty oraz obliczaniu ich wysokości okresy składkowe uwzględnia się jako okresy ubezpieczenia (art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach), bez względu na to, czy płatnik niebędący ubezpieczonym opłacił należne za niego składki, ponieważ
przy weryfikacji okresów uwzględnianych do ustalenia prawa i wysokości emerytury lub renty nie uwzględnia się okresów, za które nie zostały opłacone składki tylko,
gdy płatnik składek zobowiązany do opłacania składek na własne ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub osób współpracujących z osobami prowadzącymi
pozarolniczą działalność (płatnikami takich składek) nie opłacił składek na takie ubezpieczenia społeczne (por. wyrok Sądu Najwyższego z 16 maja 2018r., sygn. akt
II UK 151/17).

Podobne stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 6 kwietnia 2007r.,
II UK 185/06 (OSNP 2008 nr 9 - 10, poz. 143) co do okresu pracowniczego zatrudnienia przed dniem 1 stycznia 1999r. stwierdzając, że dla uznania okresu zatrudnienia wykonywanego przed wejściem w życie ustawy o emeryturach i rentach
z FUS za okres składkowy w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 2 i art. 6 ust. 2 tej ustawy, nie jest wymagane wykazanie przez osobę ubiegającą się o emeryturę lub rentę opłacania przez pracodawcę składek na pracownicze ubezpieczenie społeczne. Tak również orzekł Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 marca 2017r., III UK 84/16.

Przeciwne stanowisko, że skutki zaniechania opłacania składek przez niebędących ubezpieczonymi płatników obarczałyby ubezpieczonych ryzykiem
"utraty" składkowych okresów ubezpieczenia, byłoby zaprzeczeniem istoty
i automatyzmu prawnego powstawania i podlegania obowiązkowym stosunkom ubezpieczeń społecznych oraz obliczania i opłacania przez płatników całości należnych składek za ubezpieczonych, choćby w części finansowanych z przychodów samych ubezpieczonych.

Warto też zaakcentować, że to organ ubezpieczeń społecznych po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego, kontroli lub korekcie danych
o składkach należnych za ubezpieczonych niebędących płatnikami wydaje decyzje
o ustaleniu wymiaru składek i ich poborze od płatników składek (art. 83 ust. 1 pkt 3 ustawy). Zaległości składkowe podlegają z kolei ściągnięciu w trybie przepisów
o postępowaniu egzekucyjnym w administracji lub egzekucji sądowej (art. 24 ust. 1-4 ustawy systemowej). Oznacza to, że organ ubezpieczeń społecznych ma ustawowy obowiązek wymierzania i ściągania zaległości składkowych w razie powzięcia informacji o nieopłacaniu składek należnych za ubezpieczonego niebędącego płatnikiem składek, jeżeli nierzetelny płatnik nie opłaca należnych składek lub opłaca jej w zaniżonej wysokości.

Ta regulacja wyklucza więc przerzucanie na ubezpieczonych niebędących płatnikami składek ryzyka i niekorzystnych skutków prawnych nierealizowania obowiązku składkowego (nieopłacania należnych składek za ubezpieczonych) przez nierzetelnych płatników.

Natomiast w całkowicie inny sposób traktuje się ubezpieczonych będących płatnikami składek oraz osoby z nimi współpracujące przy prowadzonej działalności pozarolniczej, którym na kontach ewidencjuje się już tylko składki wpłacone (art. 40 ust. 1 pkt 2 ustawy), co sprawia, że przy ustalaniu takim osobom prawa do emerytury lub renty nie uwzględnia się okresów, za które nie zostały opłacone składki,
mimo podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym (art. 5 ust. 4 ustawy
o emeryturach i rentach).

Powyższe oznacza, że w przypadkach, w których obowiązek składkowy realizują za ubezpieczonych płatnicy niebędący ubezpieczonymi, nie ma podstaw prawnych ani uzasadnienia, że ubezpieczeni mogliby ponosić najdalej idące negatywne konsekwencje prawne zaniechań lub zaniedbań nierzetelnych płatników, którzy nie opłacili w całości lub w części należnych składek z przyczyn niedotyczących ubezpieczonych, a organ ubezpieczeń społecznych zaniechał lub zaniedbał wymierzenia lub egzekucji należnych składek za ubezpieczonego od płatnika takich składek.

W niniejszej sprawie decyzją z dnia 25 maja 2018r. organ rentowy – Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. przeliczył i podjął wypłatę emerytury ubezpieczonej I. R. od 1 kwietnia 2018r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 lat kalendarzowych
od 2005r. do 2014r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 161,14%. Podstawa wymiaru wyniosła 6.012,34 zł. Do ustalenia wysokości emerytury za miesiąc kwiecień 2018r. Zakład uwzględnił 32 lata, 4 miesięcy i 14 dni. Do okresów nieskładkowych Zakład uwzględnił 8 lat, 10 miesięcy i 8 dni. Do ustalenia wysokości emerytury Zakład uwzględnił 32 lata, 5 miesięcy i 6 dni. Do okresów nieskładkowych Zakład uwzględnił 8 lat, 10 miesięcy i 11 dni. W tej decyzji zaznaczono, że okresu
od 1 października 1989r. do 31 stycznia 1990r., tj. okresu zatrudnienia w (...)
(...) Sp. z o.o. w O. Oddział K. nie zaliczono do stażu pracy.

Sąd Apelacyjny ustalił, że ubezpieczona była zatrudniona w (...) Sp. z o.o. w O. Oddział K. w okresie od 1 października 1989r. do 31 stycznia 1990r. na stanowisku kierownika działu spedycji paczek. Pismem z dnia 23 czerwca 2006r. organ rentowy poinformował, że ubezpieczona była zgłoszona
do ubezpieczenia społecznego z tytułu zatrudnienia w (...) Sp. z o.o.
w K. w okresie od 15 lutego 1989r do 30 września 1989r. w pełnym wymiarze czasu pracy, natomiast pismem z dnia 24 czerwca 2006r. wskazał, iż nie była zgłoszona do ubezpieczenia z tytułu zatrudnienia w (...) Sp. z o.o. w okresie od 1 października 1989r. do 31 stycznia 1990r.

Mając na uwadze powyższe rozważania w ocenie Sądu Apelacyjnego,
na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego możliwe jest zaliczenie ubezpieczonej na wysokość świadczenia okresu jej zatrudnienia od 1 października 1989r. do 31 stycznia 1990r. w (...) jako okresu składkowego. Sąd Apelacyjny zwraca uwagę, że w aktach organu rentowego
znajduje się świadectwo pracy ubezpieczonej obejmujące sporny okres oraz
wysokość uzyskiwanego przez nią wynagrodzenia. Tak więc nie było spornym pozostawanie przez ubezpieczoną w spornym okresie w zatrudnieniu
i w konsekwencji istnienie tytułu do ubezpieczeń społecznych, który to tytuł istnieje
z mocy samego prawa.

W świetle naprowadzonych wyżej okoliczności, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. orzekł, jak w punkcie pierwszym sentencji wyroku.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono w punkcie drugim
na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. przy zastosowaniu § 9 ust. 2
i § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015r.
w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

/-/SSA Ewelina Kocurek-Grabowska