Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 lutego 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący	SSA Irena Goik (spr.)
Sędziowie	SSA Marek Żurecki SSA Krystyna Budzianowska
Protokolant	Beata Gandyk

po rozpoznaniu w dniu 2 lutego 2012r. w Katowicach

sprawy z odwołania G. J. (G. J. )

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

przy udziale zainteresowanej (...) S.A. w T.

o podleganie ubezpieczeniom społecznym na podstawie umowy o pracę nakładczą

na skutek apelacji ubezpieczonego G. J.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w Katowicach

z dnia 20 kwietnia 2011r. sygn. akt X U 249/11

1.  zmienia zaskarżony wyrok oraz poprzedzającą go decyzję organu rentowego o tyle, iż ustala że ubezpieczony G. J. w okresie od czerwca 2008 roku do stycznia 2009 roku oraz w marcu 2009 roku podlegał ubezpieczeniom społecznym z tytułu pracy nakładczej,

2.  oddala apelację w pozostałej części,

3.  zasądza od organu rentowego na rzecz ubezpieczonego G. J. kwotę 120 zł. (sto dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

/-/ SSA M. Żurecki /-/ SSA I. Goik /-/ SSA K. Budzianowska

Sędzia Przewodniczący Sędzia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 22 grudnia 2010 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. stwierdził, że ubezpieczony G. J. w okresie od dnia 12 marca 2008 roku do dnia 1 marca 2009 roku nie podlega ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę nakładczą zawartej z (...) S.A. z siedzibą w T..

W uzasadnieniu przedstawionej decyzji organ rentowy argumentował,
iż w jego ocenie przedmiotowa umowa o pracę nakładczą spełniała cechy nieważnej czynności prawnej w rozumieniu art. 83 § 1 kc albowiem została zawarta dla pozoru.

Odwołanie od przedstawionej decyzji wniósł ubezpieczony domagając się jej zmiany i stwierdzenia jego podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy
o pracę nakładczą. Ubezpieczony argumentował, że pracę nakładczą podjął nie
z myślą o zarobku, ale po to by zmniejszyć koszty utrzymania w związku
z prowadzoną działalnością gospodarczą.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

Zainteresowany płatnik (...) S.A. w T. nie wezwany do udziału
w sprawie nie zajął stanowiska.

Wyrokiem z dnia 20 kwietnia 2011 roku sygn. akt X U 249/11 Sąd Okręgowy- Sąd Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach X Wydział Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie ubezpieczonego.

Sąd Okręgowy ustalił, iż bezspornym jest, że ubezpieczony G. J.
w okresie od dnia 1 marca 2006 r. do dnia 11 marca 2008 r. został zgłoszony
do ubezpieczeń społecznych przez płatnika (...) Sp. z o. o. z tytułu pracy nakładczej, a od dnia 12 marca 2008r. zgłoszony został do ubezpieczeń z tytułu pracy nakładczej przez (...) S.A. - z tego tytułu wykazane zostały następujące podstawy wymiaru składek: marzec 2008r. - maj 2008r. - 28,00 zł, czerwiec 2008r. - styczeń 2009r. - 380,00 zł, marzec 2009r. - 380,00 zł, maj 2009r. - 380,00 zł, czerwiec 2009r. - sierpień 2009r. - 0,00 zł.

Z dokonanych przez Sąd pierwszej instancji ustaleń wynika również, iż poza sporem pozostaje także, iż ubezpieczony od 1987 roku prowadzi wraz z żoną U. J. pozarolniczą działalność gospodarczą i z tego tytułu w okresie zawartej umowy o pracę nakładczą dokonał zgłoszenia tylko do ubezpieczenia zdrowotnego. Jak nadto ustalił Sąd I instancji (...) Sp. z o. o. z siedzibą w K. (jego następcą prawnym od dnia 12 marca 2008r. jest (...) S.A.) powierzał jako nakładca wykonawcom, w tym odwołującej się, pracę polegającą na przygotowaniu, kopertowaniu, adresowaniu i wysyłce materiałów reklamowych dostarczonych przez nakładcę. W tym zakresie zawierał umowy na czas nieokreślony. Praca wykonywana na podstawie umowy nie stanowiła wyłącznego ani głównego źródła utrzymania wykonawców. Z tytułu wykonywania umowy ubezpieczonemu przysługiwało wynagrodzenie, które strony ustaliły na kwotę 3,50 zł brutto za skompletowanie
i wysłanie jednej przesyłki reklamowej. Minimalna miesięczna ilość pracy została
w umowie ustalona przez strony na 145 kompletów reklamowych. Zmieniona ona została aneksami do umów. Sąd ustalił również, iż materiałów do wykonania pracy dostarczać miał nakładca. Wykonawca został zobowiązany do rozliczenia się
z wykonanej pracy w danym miesiącu - do ostatniego dnia miesiąca kalendarzowego, poprzez dostarczenie nakładcy raportu z wykonanej pracy. Z poczynionych przez Sąd Okręgowy ustaleń wynika i ta okoliczność, iż w umowach zawieranych od maja 2008r. zmieniono ilość wykonywanej pracy z minimum 145 kompletów przesyłek reklamowych do 20 kompletów miesięcznie i podwyższono stawkę wynagrodzenia
z 3,50 zł za kolportowanie jednej przesyłki reklamowej do 19,00 zł za jeden komplet - co pozwalało na uzyskanie wynagrodzenia w wysokości 380,00 zł - co miało gwarantować wykonawcy 50 % najniższego wynagrodzenia. Ubezpieczonego łączyły umowy o pracę nakładczą z (...) na wskazanych wyżej warunkach. Wykonawcy wpłacali nakładcy kwotę rzędu kilkuset złotych tytułem miesięcznego abonamentu za umieszczenie ich danych w prowadzonej przez nakładcę bazie Centrum (...). Ubezpieczony abonament taki - w kwocie miesięcznej 700,00 zł – uiszczał. Nadto w oparciu o wyjaśnienia ubezpieczonego Sąd pierwszej instancji ustalił, że dla małżonków motywem zawarcia przedmiotowej umowy była chęć obniżenia kosztów prowadzonej działalności gospodarczej. Małżonkowie J. zasięgali informacji w organie rentowym, czy taka umowa jest legalna uzyskując pozytywną odpowiedź.

W ocenie Sądu I instancji przyjąć zatem należy, że umowa o pracę nakładczą pomiędzy odwołującym się a (...) S.A. z siedzibą w T. została zawarta
w celu obejścia przepisów o podleganiu jednocześnie ubezpieczeniom emerytalnemu
i rentowym oraz wypadkowemu przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą (art. 6 ust. 1 pkt 5 oraz art. 12 ust. 1 w zw. z art. 13 pkt 4 ustawy systemowej).

Zdaniem Sądu Okręgowego za taką oceną umowy przemawia przede wszystkim fakt, że ubezpieczony przez cały okres sporny nie uzyskał co najmniej 50% najniższego wynagrodzenia. Według Sądu pierwszej instancji podwyższenie wynagrodzeń od maja 2008 roku stanowiło jedynie reakcję płatnika na utrwalone orzecznictwo sądowe w analogicznych sprawach. Nie gwarantowało jednak uzyskania co najmniej 50% najniższego wynagrodzenia.

Uzasadniając zajęte w niniejszej sprawie stanowisko, Sąd powołał się na rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 grudnia 1975 roku w sprawie uprawnień pracowniczych osób wykonujących pracę nakładczą (Dz.U. z 1976 roku Nr 3 poz. 19 ze zm.) oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 stycznia 2008 roku sygn akt III UK 73/07 do III UK 77/07, z dnia 17 kwietnia 2009 roku sygn. akt I UK 314/08 (publ OSN nr 21-22 z 2010 roku).

Mając powyższe na uwadze Sąd pierwszej instancji ustalił, iż zawarcie przez strony umowy o pracę nakładczą nie miało na celu wykonania jej postanowień, lecz zmierzało tylko do umożliwienia wykonawcy wyboru umowy o pracę nakładczą jako tytułu podlegania ubezpieczeniom społecznym, opłacania składki na ubezpieczenie
w niższej wysokości niż należna z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej.
Tym samym umowa o pracę nakładczą miała na celu obejście prawa, tj. art. 6 ust. 1
pkt 5 w związku z art. 18 ust. 8 ustawy systemowej, co skutkuje - zgodnie z art. 58 § 1 kodeksu cywilnego - jej nieważnością.

Apelację od przedstawionego wyroku wniósł pełnomocnik ubezpieczonego.

Wnoszący środek odwoławczy zaskarżył opisane rozstrzygnięcie w całości zarzucając mu :

1.  naruszenie prawa materialnego poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie w okolicznościach faktycznych rozpoznawanej sprawy (błąd
w subsumpcji) a w szczególności:

1) § 3 ust. 1 i 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 grudnia 1975 r.
w sprawie uprawnień pracowniczych osób wykonujących pracę nakładczą
w związku z art. 9 ust. 2 i art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 13 października
1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez błędną wykładnię
polegającą na przyjęciu, że warunkiem kwalifikowania umowy o pracę
nakładczą jako samoistnego tytułu do ubezpieczeń społecznych jest
ustalenie, że umowa była realizowana w ilości gwarantującej nabycie
prawa do wynagrodzenia w wysokości określonej w § 3 rozporządzenia,
podczas gdy zgodnie z treścią rzeczonego przepisu rozporządzenia umowa
o pracę nakładczą powinna określać minimalną ilość pracy, której
wykonanie gwarantuje uzyskanie co najmniej 50% najniższego
wynagrodzenia, tym samym przesłanką oceny ważności umowy jest
wyłącznie jej treść, bez względu na późniejszą realizację postanowień
umownych przez strony, co wynika także z wykładni systemowej
w związku z treścią przepisu art. 18 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń
społecznych, który nie określa wysokości minimalnego przychodu z tytułu
umowy o pracę nakładczą, którego uzyskanie uprawniałoby
ubezpieczonego do wyboru przedmiotowej umowy jako tytułu
do ubezpieczenia społecznego;

2)  art. 25 ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu
za pracę (Dz.U. Nr 200, poz. 1679 ze zm.), poprzez jego niezastosowanie
w okolicznościach rozpoznawanej sprawy, wbrew oczywistemu obowiązkowi, i uznanie, iż uzyskiwana przez ubezpieczonego kwota wynagrodzenia
w wysokości 380 zł nie odpowiadała kwocie 50 % najniższego wynagrodzenia, gdy tymczasem analiza wyników przeprowadzonego postępowania dowodowego, a w szczególności raportów miesięcznych składanych przez (...) S.A. (płatnika składek), oraz miesięcznych deklaracji ZUS RMUA jednoznacznie wskazuje, że ubezpieczony od 12 marca 2008 r. do 1 marca 2009 r. - tj. w całym spornym okresie - zrealizował rozmiar pracy nakładczej
w ilości gwarantującej wynagrodzenie w wysokości co najmniej połowy najniższego wynagrodzenia za pracę, wbrew odmiennej ocenie Sądu meriti;

3)  art. 58 § 1 Kodeksu cywilnego w związku z art. art. 6 ust. 1 pkt. 5, art. 9 ust. 2
i art. 18 ust. 8 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych w związku z art. 2 Konstytucji RP poprzez niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu, że zawarta przez ubezpieczonego umowa o pracę nakładczą z płatnikiem składek jest nieważna, podczas gdy ani jej treść nie pozostaje w sprzeczności z przepisami prawa, ani jej cel nie zmierza do obejścia prawa, bowiem nie można za obejście prawa traktować wywołania skutku w postaci nabycia dodatkowego tytułu do ubezpieczenia społecznego zgodnie z konstytucyjną zasadą pewności prawa; ubezpieczony działał w zaufaniu do obowiązujących przepisów prawa, a nie celem ich obejścia, co zresztą nie zostało stwierdzone w ramach postępowania dowodowego przed Sądem meriti;

4) art. 9 ust. 2 w związku z art. 6 ust. 1 pkt. 5 i art. 18 ust. 8 ustawy z dnia
13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych i w związku
z art. art. 2 Konstytucji RP poprzez błędną wykładnię i oczywiście niewłaściwe zastosowanie w okolicznościach rozpoznawanej sprawy albowiem osoba spełniająca warunki do objęcia obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnymi i rentowymi z kilku tytułów, o których mowa również w treści art. 6 ust. 1
pkt. 5 jest objęta obowiązkowo ubezpieczeniami z tego tytułu, który powstał najwcześniej; natomiast z pozostałych tytułów może być objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi lub zmienić tytuł do ubezpieczeń,
a w przypadku zaistnienia zbiegu tytułu do ubezpieczeń społecznych
z pozarolniczej działalności gospodarczej z tytułem związanym
z wykonywaniem określonej umowy (np. umowy zlecenia, o pracę nakładczą), osoba ubezpieczona może wybrać tytuł podlegania ubezpieczeniom społecznym, a prawo wyboru - wbrew odmiennemu stanowisku Sądu meriti - nie jest uwarunkowane w systemie ubezpieczeń społecznych żadnymi dodatkowymi wymogami;

5)  art. 65 § 2 w związku z art. 353 ¹ Kodeksu cywilnego w związku z treścią umowy o pracę nakładczą poprzez niewłaściwe zastosowanie polegające na błędnej interpretacji treści umów o pracę nakładczą i na przyjęciu,
że ubezpieczony poprzez zawarcie umowy chciał wywołać skutki przede wszystkim w sferze ubezpieczeń społecznych poprzez uzyskanie dodatkowego tytułu do ubezpieczenia społecznego, a nie w sferze cywilnoprawnej poprzez nabycie dodatkowego źródła dochodu, podczas, gdy w procesie nie wykazano jakoby wola stron umowy była inna niż ujawniona w treści samej umowy;

6)  art. 6 Kodeksu cywilnego w związku z art. 232 Kodeksu postępowania cywilnego poprzez niewłaściwe zastosowanie i pominięcie faktu, że to na organie rentowym spoczywał ciężar dowodu oraz obowiązek dowodzenia
w zakresie wykazania okoliczności, na które się powoływał między innymi,
że umowa została zawarta w celu obejścia ustawy (oraz w zakresie skutku
w postaci nieważności umowy), a tym samym w procesie nie zostało udowodnione jakoby umowa została zawarta w celu obejścia prawa,
a ubezpieczony w następstwie powyższego nie był obowiązany dowodzić okoliczności przeciwnych.

2.  Naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy
w szczególności:

1)  art. 233 Kodeksu postępowania cywilnego poprzez naruszenie granic swobodnej oceny dowodów i dowolne przyjęcie, że umowa została zawarta przez ubezpieczonego wyłącznie w celu pozyskania dodatkowego tytułu
do ubezpieczania społecznego, a nie w celu świadczenia pracy, podczas gdy zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie pozwala na uznanie powyższych okoliczności za wykazanych;

2) art. 233 Kodeksu postępowania cywilnego poprzez naruszenie granic swobodnej oceny dowodów i dowolne przyjęcie, że zakres pracy wykonywanej przez ubezpieczonego, oraz ustalone miesięczne wynagrodzenie pomiędzy ubezpieczonym, a (...) S.A. świadczą, że rzeczywistym
i podstawowym celem zawarcia tej umowy przez ubezpieczonego było wyłączenie opłacania wyższych składek na ubezpieczenie społeczne
z tytułu działalności gospodarczej, gdy tymczasem w aktach sprawy brak jakiegokolwiek dowodu świadczącego o trafności tak postawionej tezy,
na której został oparty zaskarżony wyrok, co świadczy o dowolnej, a nie swobodnej ocenie materiału dowodowego złożonego do akt sprawy oraz
o błędach w jego interpretowaniu;

2)  art. 233 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego w związku z art. 328 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego poprzez niedokonanie wszechstronnego rozważenia całego zebranego materiału dowodowego; jak również poprzez wadliwe sporządzenie uzasadnienia, albowiem Sąd meriti nie wskazał w treści uzasadnienia zaskarżonego wyroku faktów, które uznał za udowodnione
w sprawie, a przede wszystkim dowodów na których się oparł, co utrudnia ocenę prawidłowości zapadłego rozstrzygnięcia;

3. Błędy w ustaleniach faktycznych poprzez :

1)  niewłaściwe przyjęcie, w okolicznościach rozpoznawanej sprawy,
iż rzeczywistym i podstawowym powodem zawarcia umowy o pracę nakładczą przez ubezpieczonego było wyłączenie opłacania wyższych składek na ubezpieczenie społeczne z tytułu działalności gospodarczej, gdy tymczasem analiza materiału dowodowego, świadczy o okolicznościach wręcz przeciwnych; stanowisko Sądu meriti jest nieuprawnione, albowiem wykracza poza dyrektywę swobodnej oceny dowodów;

2)  nieprawidłowe zważenie, iż w spornym okresie ubezpieczony otrzymywał wynagrodzenie, które nie odpowiadało wysokości 50 % najniższego wynagrodzenia, gdy tymczasem z okoliczności sprawy w sposób nie budzący jakichkolwiek wątpliwości wynika, iż ubezpieczony uzyskiwał wynagrodzenie odpowiadające co najmniej połowie najniższego wynagrodzenia za pracę -
tj. kwotę 380 zł;

3)  dowolne powiązanie okoliczności, iż podwyższenie wynagrodzenia uzyskiwanego przez ubezpieczonego z tytułu wykonywanej pracy nakładczej od maja 2008 r. stanowiło jedynie reakcję płatnika na utrwalone orzecznictwo sądowe w analogicznych sprawach jako okoliczności relewantnej w sprawie,
a nadto obciążającej li tylko ubezpieczonego - w kontekście oceny ważności zawartej umowy; Sąd meriti błędnie uzależnia skutek ważności umowy nie tylko od konkretnego zachowania ubezpieczonego, ale również od okoliczności obiektywnie niezależnych od zachowania ubezpieczonego, na co przecież nie miał wpływu; również brak dowodów w aktach sprawy uzasadniających tak postawioną przez Sąd meriti tezę;

W oparciu o przedstawione zarzuty skarżący wniósł o :

-.

-

zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez uwzględnienie odwołania w całości, to jest poprzez orzeczenie, że ubezpieczony podlegał w spornym okresie tj. w okresie od 12 marca 2008r. do 1 marca 2009 r. obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnym, rentowym
z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę nakładczą zawartej
z płatnikiem składek (...) S.A. z siedzibą w T.,

-

ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji pozostawiając temu sądowi rozstrzygnięcie o kosztach procesu za dwie instancje.

W uzasadnieniu wniesionego środka odwoławczego apelujący w pierwszej kolejności podniósł, iż wbrew przekonaniu Sądu jego zdaniem wysokość wypłacanego ubezpieczonemu wynagrodzenia jest okolicznością bezprzedmiotową w kontekście oceny ważności zawartej przez strony umowy o pracę nakładczą. Zdaniem skarżącego zgodnie z § 3 ust. 1 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 grudnia 1975 roku
w sprawie uprawnień pracowniczych osób wykonujących pracę nakładczą (Dz.U.
z 1976 roku Nr 3 poz. 19 ze zm.) umowa o pracę nakładczą ma określać minimalną ilość pracy a nie minimalne wynagrodzenie. Według apelującego bezprzedmiotowe jest zatem badanie i odwoływanie się przez Sąd do wysokości wynagrodzenia wypłaconego wykonawcy przez nakładcę. Rozpoznanie zaś sprawy winno zmierzać
do oceny treści zawartej umowy a nie wysokości deklarowanej przez płatnika podstawy składek na ubezpieczenie społeczne. Nadto w ocenie wnoszącego środek odwoławczy zasadne i zgodne z obowiązującym stanem prawnym jest twierdzenie,
że wskazany przepis Rozporządzenia z 1975 roku nie stanowi o obowiązku nakładcy zapewnienia wykonawcy pracy w ilości odpowiadającej jej minimalnemu wymiarowi określonemu w umowie o pracę nakładczą ale wyłącznie do określenia jej w umowie
o pracę nakładczą. Zdaniem apelującego nawet przyjęcie, że umowa o pracę nakładczą skutkuje po stronie nakładcy powstaniem zobowiązania zapewnienia wykonawcy pracy w wysokości wskazanej w § 3 rozporządzenia nie usprawiedliwia kwestionowania ważności umowy z powodu nienależytego jej realizowania przez jedną ze stron. W omawianym przypadku w ocenie skarżącego powstają jedynie
po stronie wykonawcy roszczenia, których dochodzenie jest uzależnione od jego woli.

W oparciu o zasadę ostrożności procesowej wnoszący środek odwoławczy zauważył, iż Sąd pierwszej instancji dopuścił się naruszenia przepisów prawa materialnego a to art. 25 ustawy z dnia 10 października 2002 roku o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. Nr 200 poz. 1679 ze zm.) poprzez jego niezastosowanie w okolicznościach rozpoznawanej sprawy wbrew oczywistemu obowiązkowi i uznanie, iż uzyskiwana przez ubezpieczonego kwota wynagrodzenia
w wysokości 380 zł nie odpowiadała kwocie 50% najniższego wynagrodzenia, gdy tymczasem analiza wyników przeprowadzonego postępowania jednoznacznie wskazuje, że ubezpieczony od 12 marca 2008 roku do 1 marca 2009 roku tj. w całym spornym okresie zrealizował rozmiar pracy nakładczej w ilości gwarantującej wynagrodzenie w wysokości co najmniej połowy najniższego wynagrodzenia za pracę. W ocenie ubezpieczonego z przymiotu doniosłej prawnie umowy korzysta taka umowa o pracę nakładczą, w której strony uzgodniły i realizowały rozmiar wykonywanej pracy nakładczej w wysokości co najmniej połowy najniższego wynagrodzenia za pracę tj. 380 zł (50% z 760 zł stanowi kwota 380 zł).

W ocenie skarżącego nietrafne jest również powoływanie się Sądu pierwszej instancji na podstawę uznania nieważności umowy o pracę nakładczą w oparciu
o treść art. 58 kodeksu cywilnego. Dokonując oceny okoliczności faktycznych przedmiotowej sprawy wnoszący środek odwoławczy stwierdził, że ubezpieczony realizował swoje uprawnienia i obowiązki zgodnie z obowiązującym prawem, co samo w sobie nie może być poczytywane jako działanie sprzeczne z zasadami współżycia społecznego oraz naruszające istotę systemu ubezpieczeń społecznych.

Wnoszący środek odwoławczy podzielił pogląd zawarty w treści wyroków Sądu Najwyższego z dnia 9 stycznia 2008 roku wydanych w sprawach II UK 73/07
do III UK 77/07 jednak zwrócił uwagę na okoliczność, iż orzeczenia te zapadały
w odmiennych stanach faktycznych aniżeli ustalony i ważony w toku niniejszej sprawy.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Zaskarżony wyrok oraz poprzedzającą go decyzję organu rentowego należało zmienić o tyle, że ustalono, iż ubezpieczony G. J. w okresie od czerwca 2008 roku do stycznia 2009 roku oraz w marcu 2009 roku podlegał ubezpieczeniom
z tytułu pracy nakładczej, oddalając apelację w pozostałym zakresie.

Bezspornym jest, iż płatnik (...) Sp. z o.o. / (...) S.A. w okresie od dnia 1 marca 2006 roku do dnia 11 marca 2008 roku i od dnia 12 marca 2008 roku do dnia 1 marca 2009 roku zgłosił G. J. do ubezpieczeń społecznych
z tytułu pracy nakładczej. Bezspornym jest również i ta okoliczność, iż w raportach imiennych ZUS RCA zostały wykazane podstawy wymiaru składek w następujących wysokościach: za m-c III/2006 - 4,43 zł, IV-VIII/2006 - 32,43 zł, IX/2006-V/2008- 28,00 zł, VI/2008-I/2009 - 380,00 zł, III/2009 – 380,00 zł., V/2009 -3 80,00 zł,
VI-VIII/2009 - 0,00 zł.

Spór w niniejszej sprawie dotyczy ustalenia czy prawidłowo organ rentowy stwierdził, że ubezpieczony G. J. nie podlega w okresie od 12 marca 2008 roku do 1 marca 2009 roku ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę nakładczą zawartej z płatnikiem składek (...) S.A. z siedzibą w T..

Nie ulega zdaniem Sądu Apelacyjnego wątpliwości, iż w sytuacji gdy umowa
o pracę nakładczą była wykonywana, jej ważność należy oceniać jak to słusznie uczynił Sąd Okręgowy przez pryzmat art. 58 § 1 kc w powiązaniu z przepisem § 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 grudnia 1975 roku w sprawie uprawnień pracowniczych osób wykonujących pracę nakładczą, który stanowi, że w umowie
o pracę nakładczą strony określają minimalną miesięczną ilość pracy, która powinna być tak ustalona, aby jej wykonanie zapewniało uzyskanie co najmniej 50% najniższego wynagrodzenia określonego przez Ministra Pracy i Polityki Socjalnej
na podstawie art. 77 ⁴ pkt 1 Kodeksu pracy zwanego dalej „najniższym wynagrodzeniem”.

W ślad za ugruntowaną linią orzeczniczą Sądu Apelacyjnego w Katowicach
np. wyrok z dnia 19 stycznia 2011 roku sygn. akt III AUa 1248/10 stwierdzić należy, iż istotnym elementem umowy o pracę nakładczą jest określenie minimalnej miesięcznej ilości pracy, a tym samym zapewnienie wykonawcy określonego wynagrodzenia.

I w okolicznościach faktycznych niniejszej sprawy oczywistym jest, że chociaż strony umowy ustaliły treść umowy o pracę stosownie do tego przepisu, to jednak wykonywały w sposób nieadekwatny do treści omawianego warunku.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należało, iż jedynie od czerwca 2008 roku do stycznia 2009 roku oraz w marcu 2009 roku zasadnie zgłoszono ubezpieczonego G. J. do ubezpieczenia społecznego z tytułu umowy
o pracę nakładczą.

Słusznie odmówiono objęcia G. J. ubezpieczeniem w pozostałym okresie objętym zaskarżoną decyzją, z uwagi na zadeklarowanie zbyt niskich podstaw wymiaru składek z tytułu wykonywania pracy w tym okresie w stosunku
do wynagrodzenia przewidzianego w § 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia
31 grudnia 1975 roku w sprawie uprawnień pracowniczych osób wykonujących pracę nakładczą (Dz.U. z 1976 roku Nr 3 poz. 19 ze zm.). Działania stron we wskazanych okresach miały na celu wywołanie mylnego przekonania organu rentowego, jakoby zawarły one i realizowały ważną umowę o pracę nakładczą, z tytułu której ubezpieczony wywodził korzystne dla niego skutki w sferze ubezpieczeń społecznych. Dlatego uznać należy, że wykonywanie w tym okresie umowy o pracę nakładczą miało na celu obejście prawa, co nie mogło rodzić jakichkolwiek skutków w sferze ubezpieczeń społecznych.

Zmianie uległa natomiast sytuacja faktyczna w okresie od czerwca 2008 roku do stycznia 2009 roku oraz w marcu 2009 roku, w którym to okresie strony umowy
o pracę nakładczą realizowały jej postanowienia zgodnie z oświadczeniami woli
i w zakresie istotnym z punktu widzenia podstawy objęcia ubezpieczeniem społecznym.

W konsekwencji Sąd Apelacyjny w Katowicach w składzie orzekającym podobnie jak Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 25 stycznia 2012 roku sygn. akt III AUa 1153/11 zastosował przepisy z zakresu ubezpieczeń społecznych dokonując oceny jej ważności na gruncie ubezpieczeń społecznych uznając zasadność dokonanych zgłoszeń w tym zakresie (patrz postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
2 grudnia 2011 roku sygn. akt I UK 216/11 odmawiające przyjęcia skargi kasacyjnej organu rentowego od wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 19 stycznia 2011 roku sygn. akt III AUa 1248/10).

W odniesieniu do licznych zarzutów zawartych we wniesionym środku odwoławczym stwierdzić należy, iż co do zasady Sąd Okręgowy nie naruszył art. 233 § 1 kpc ani pozostałych podniesionych przez apelującego przepisów w zakresie utrzymanym przez Sąd Apelacyjny w mocy, dokonana zaś zmiana została wyżej szczegółowo uzasadniona.

Mając na uwadze przedstawione okoliczności Sąd Apelacyjny na mocy art. 386 § 1 k.p.c i art. 385 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

/-/ SSA M. Żurecki /-/ SSA I. Goik /-/ SSA K. Budzianowska

Sędzia Przewodniczący Sędzia

ek