Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 lutego 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach

Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący	SSA Jolanta Pietrzak (spr.)
Sędziowie	SSA Marek Procek SSA Tadeusz Szweda
Protokolant	Elżbieta Szewczyk

po rozpoznaniu w dniu 1 lutego 2018r. w Katowicach

sprawy z powództwa Organizacji Zakładowej (...) w S. z siedzibą w Szpitalu w B.

przeciwko Centrum (...) Sp. z o.o. w S.

o przekazanie środków do zakładowego funduszu świadczeń socjalnych

na skutek apelacji Centrum (...) Sp. z o.o. w S.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy w Katowicach

z dnia 13 kwietnia 2017r. sygn. akt IX 1 P 55/16

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od pozwanej Centrum (...) Sp. z o.o. w S. na rzecz powoda Organizacji Zakładowej (...) w S. z siedzibą w Szpitalu w B. kwotę 8.100 zł (osiem tysięcy sto złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

/-/ SSA M.Procek /-/ SSA J.Pietrzak /-/ SSA T.Szweda

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt III APa 72/17

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 25 lipca 2016r. powódka Organizacja Zakładowa (...)w S. z siedzibą w Szpitalu w B. domagała się od pozwanej Centrum (...) Sp. z o.o. w S. utworzenia u pozwanej zakładowego funduszu świadczeń socjalnych i przekazania na ten fundusz środków należnych za okres od 1 stycznia 2016r. do 31 maja 2016r. w kwocie 905.764,38 zł,
jak i zasądzenia kosztów procesu.

W uzasadnieniu powódka podała, że pozwana jest podmiotem prowadzącym m.in. cztery szpitale. Szpital w B. stanowiący mienie tamtejszego powiatu został przejęty przez pozwaną od 1 stycznia 2016r. Do pozwanej przeszło 302 pracowników.
Stan zatrudnienia u pozwanej wg danych PiP wynosił w pierwszym kwartale
933 pracowników. Przejmujący zakład w B. pracodawca nie wykonał obowiązku
z art. 26 ^{( 1)} ust. 1 ustawy o związkach zawodowych, nie przekazał działającej tam organizacji związkowej (...) wymaganych tym przepisem informacji. Od 1 stycznia 2016r. organizacja związkowa przekształciła się w Organizację Zakładową (...) w S. z siedzibą w Szpitalu (...). Dotychczasowa organizacja związkowa funkcjonująca w B. dostosowała swoją strukturę zakładowej organizacji związkowej do przekształcenia pracodawcy. Obejmuje swym zakresem cały zakład pracodawcy i jest zakładową organizacją związkową w rozumieniu ustawy
o związkach zawodowych i § 19 pkt 7 statutu (...). Pozwana wbrew obowiązkowi nie tworzy u siebie zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Powołuje się przy tym na uzgodnienia z 2009r. z przedstawicielami pracowników, którzy mieli się zgodzić na nieutworzenie funduszu. Wynikiem tego jest § 42 regulaminu wynagradzania, który postanawia, że nie tworzy się funduszu. Wobec istnienia u pozwanej związków zawodowych prowadzi to do naruszenia art. 77 ^{( 2)} § 4 k.p. Pozwana nie uczyniła tego ani wobec organizacji (...), ani wobec działającej w szpitalu w P. organizacji (...) przy Centrum (...) Szpital (...) w P., na co wskazał Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 14 października 2016r. Od 2009r. pozwana przejęła liczne podmioty lecznicze i rozszerzyła stan zatrudnienia. Nadto z informacji medialnych wynika osiąganie przez nią kilkumilionowego zysku. Przejmowani pracownicy pozbawiani są świadczeń z funduszu z powołaniem na uzgodnienia z 2009r. Pozwana
nie przejęła też środków z funduszu zgromadzonych w szpitalu w B., poprzedni pracodawca (...) Sp. z o.o. w B. zgromadził na 31 grudnia 2015r. kwotę 149.286,86 zł. Mając na uwadze naruszenia praw pracowniczych przez pozwaną, strony pozostają w sporze zbiorowym. Pracodawca ignoruje jednak organizacje związkowe. Nie jest zasadne powoływanie się przez pozwaną na to, że w jej przedsiębiorstwie funkcjonuje jeszcze inna organizacja (...) w szpitalu w O., bowiem w grudniu 2015r. przestała ona funkcjonować, zaś wniosek o jej wykreślenie złożono w styczniu 2016r.,
o czym pozwana wie z informacji przekazanej jej przez PiP w K.. Jak wynika
z dokumentów rejestrowych, powódka jest jedyną organizacją (...) działającą u pozwanej, o czym pracodawca był pisemnie informowany. Żądaną kwotę wyliczono mając na uwadze podaną przez PiP liczbę pracowników pozwanej w I kwartale 2016r. tj. 933 osoby, którą pomnożono przez wartość odpisu tj. 1.093,93 zł. Do kwoty tej doliczono zaległą kwotę nie przejętą przez pozwaną z (...), tj. 149.286.86 zł (żądanie wynosi zatem łącznie 756.477,52 zł + 149.286.86 zł = 905.764,38 zł). Liczba ta może ulec zmianie w sytuacji złożenia przez pozwaną na żądanie Sądu danych co do zatrudnienia, w tym osób wykonujących pracę w warunkach szczególnych.

W piśmie z dnia 3 listopada 2016r. powódka wskazała, że wnosi o przekazanie
na fundusz kwoty 1.191.346.16 zł (k. 139).

Pismem z dnia 12 stycznia 2017r. powódka stwierdziła, że modyfikuje pozew wnosząc o przekazanie na fundusz 1.058.103,46 zł, cofając pozew co do żądania przekazania kwoty 149.286.86 zł, zrzekając się roszczenia w tej mierze, z uwagi na przekazanie środków pracownikom pozwanej przez (...) Sp. z o.o. w B. (k. 168).

Pozwana Centrum (...) Sp. z o.o. w S. wniosła o oddalenie powództwa
i o zasądzenie kosztów procesu.

Pozwana podniosła zarzut braku legitymacji czynnej po stronie powodowej, bowiem nie ma ona uprawnień do działania jako zakładowa organizacja związkowa w ramach całego przedsiębiorstwa - zakładu pozwanej. Pracodawcą dla osób zatrudnionych w poszczególnych szpitalach i stacjach dializ pozwanej jest pozwana spółka, zatem zakładowa organizacja związkowa swym zakresem działania winna objąć wszystkie te jednostki. O takim zakresie działania organizacji nie przesądza wpis w wewnętrznej strukturze organizacyjnej związku, lecz faktyczne objęcie działaniem całego pracodawcy. W przypadku powódki takie czynności nie zostały podjęte. Ponadto, w myśl art. 4 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 4 marca 1994r.
o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, regulamin wynagradzania może postanawiać, że fundusz nie będzie tworzony. Tak postanowiono również u pozwanej. Brak jest zatem
w świetle art. 4 i art. 8 ustawy przesłanek dla zgłoszenia roszczenia o utworzenie funduszu. Regulamin Pracy i Wynagradzania pozwanej pochodzą z 2012r., kiedy to u pozwanej
nie działała żadna zakładowa organizacja związkowa. Nie miała tego przymiotu organizacja (...) przy Centrum (...) Szpital (...) w P.. Jeśli chodzi
o istnienie funduszu świadczeń socjalnych w szpitalu w B., to nie jest to okoliczność przemawiająca za tym, aby fundusz taki tworzono u pozwanej, która jest zupełnie innym podmiotem.

Wyrokiem z dnia 13 kwietnia 2017r. Sąd Okręgowy - Sąd Pracy w Katowicach nakazał pozwanej utworzenie zakładowego funduszu świadczeń socjalnych i przekazanie
na ten fundusz środków w kwocie 1.016.789,38 zł za rok 2016, umorzył postępowanie co do kwoty 149.286,86 zł, a w pozostałym zakresie oddalił powództwo. Nadto Sąd zasądził
od pozwanej na rzecz powódki zwrot kosztów procesu w kwocie 9.095 zł i nakazał pobrać
od pozwanej kwotę 50.840 zł tytułem opłaty.

Bezsporne były dane przekazane przez pozwaną co do liczby osób zatrudnionych
w 2016r. (k. 172) oraz wysokość odpisu na fundusz w przeliczeniu na etaty, w tym etaty zajmowane przez osoby zatrudnione w warunkach szczególnych (tj. odpowiednio 1.093,93 zł. oraz tzw. odpis podwyższony 1.458,57 zł.).

Sąd ustalił:

Pozwana jest podmiotem zajmującym się działalnością w zakresie opieki zdrowotnej, w tym prowadzi cztery szpitale: w P., w Ł., w O., zaś od 1 stycznia 2016r.
w B.. Nadto w 2016r. prowadziła stacje dializ, cztery zakłady pielęgnacyjno - opiekuńcze, zakłady medycyny szkolnej, laboratorium diagnostyczne, stacje dializ i poradnie. Są to wewnętrzne jednostki organizacyjne pozwanej, podporządkowane władzom spółki.
Nie mają one samodzielności finansowej, księgowej czy odrębności w zakresie zarządzania. W obrębie szpitala w P., przejętego jako pierwszy w 2011r. działała organizacja związkowa (...) Związku Zawodowego (...) przy Centrum (...) Szpital (...) w P.. Z dniem
1 stycznia 2016r. pozwana przejęła w trybie art. 23 ¹ k.p. 302 pracowników szpitala
w B..

Pozwana złożyła do akt sprawy jedynie odpis regulaminu wynagradzania z dnia 16 sierpnia 2012r. W § 19 regulaminu wskazano, że został on uzgodniony z zarządem pozwanej
i pracownikami. W załączniku nr 4 do regulaminu wskazano, że w związku z ciężką sytuacją finansową ZFŚS nie jest tworzony. Regulamin i załącznik podpisał prezes zarządu pozwanej, kierownik ds. kadr i płac (...), kierownik ds. administracyjnych R. M. i pielęgniarka oddziałowa B. C. (regulamin wynagradzania, k. 42-50). Również w regulaminie pracy podpisanym przez wspomniane osoby wskazano w § 41,
że nie tworzy się ZFŚS (regulamin pracy, k. 51-67).

A. D. pracuje u pozwanej od połowy zeszłej dekady na stanowiskach administracyjnych, w 2011 roku uczestniczyła w przejęciu szpitala w P.. R. M. jest zatrudniony u pozwanej na stanowiskach zarządczych od 2002r.

Podczas posiedzenia w dniu 31 grudnia 2015r. Prezydium Zarządu Regionu (...) wskazano, że od 1 stycznia 2016r. (...) sp. z o.o. (dawny Szpital (...) w B.) zostanie przejęte z pracownikami przez Centrum (...) Sp. z o.o. w S.. Zachodzi zatem konieczność dostosowania nazwy organizacji związkowej do nazwy pracodawcy. Dotychczasowa nazwa organizacji brzmiała: Organizacja (...) Sp. z o.o. Decyzją nr (...) z dnia
31 grudnia 2015r. dokonano zmiany w Regionalnym Rejestrze Podstawowych Jednostek Organizacyjnych Związku Regionu (...) poprzez nadanie organizacji nowej nazwy: Organizacja (...) w Centrum (...) Sp. z o.o. w S. z siedzibą w Szpitalu (...) (decyzja z dnia 31 grudnia 2015r., k. 10).

W tym czasie wskazana organizacja zakładowa była u pozwanej jedyną strukturą (...). Jak stwierdzono w zaświadczeniu Komisji Krajowej NSZZ (...)
z dnia 15 kwietnia 2016r. (k. 13) powodowa organizacja została zarejestrowana 1 stycznia 2016r. w Rejestrze Podstawowych Jednostek Organizacyjnych Związku Regionu (...) pod numerem (...). Jest ona jedyną podstawową jednostką organizacyjną tego związku zawodowego reprezentującą członków związku u pozwanej.

Niedziałająca już w końcu 2015r. organizacja (...) w Szpitalu w O. została wykreślona z rejestru w lutym 2016r. wskutek wniosku przewodniczącej J. G. (pismo z dnia 11 stycznia 2016r. k. 16, uchwała z dnia 29 lutego 2016r., k. 17).

W piśmie z dnia 14 stycznia 2016r. powódka poinformowała zarząd pozwanej, że na dzień
1 stycznia 2016r. skupia ona 91 członków, w tym 85 pracowników pozwanej. Pismo wpłynęło do pozwanej w Szpitalu w B.. Jednocześnie złożono w tenże sposób uchwałę z 31 grudnia 2015r. co do wskazania osób podlegających szczególnej ochronie przed rozwiązaniem stosunku pracy oraz pismo o składzie Komisji Zakładowej (uchwała
z 31 grudnia 2015r., pisma z dnia14 stycznia 2016r., k. 11-12).

Pozwana nie uznawała powódki za organizację zakładową w rozumieniu przepisów
o związkach zawodowych i statutu (...) (pismo z dnia 15 kwietnia 2016r.,
k. 18, zeznania świadków: J. N., k. 183-184, A. D., k. 184-185, R. M., k. 185-186, przesłuchanie strony powodowej, k. 224).

Powódka wystosowała do pozwanej pisma z dnia 18 lutego 2016r. i 5 kwietnia 2016r. dotyczące wycofania wypowiedzeń względem pracowników oraz utworzenia ZFSS, lecz pozwana nie udzieliła odpowiedzi. W dniu 14 czerwca 2016r. (...) Sp. z o.o. w B. wskazała, że w ramach negocjacji pozwanej z (...) Sp. z o.o. stwierdzano istnienie organizacji związkowych w Szpitalu w B., m.in. (...)
(pisma stron, k. 19-21). W kwietniu 2016r. przedstawiciele powódki udali się do należących do pozwanej szpitali w Ł., O. i P., gdzie informowali pracowników
o istnieniu powódki i możliwości założenia organizacji oddziałowych w tych szpitalach, zamieszczali plakaty i rozdawali pisemne informacje (sprawozdanie, k. 22, przesłuchanie strony powodowej, k. 224).

W piśmie z dnia 8 stycznia 2015r. (...) Związek Zawodowy (...)
i Położnych Zarząd Krajowy poinformował pozwaną, że 7 stycznia 2015r. została wykreślona z rejestru ZOZ przy Centrum (...) Szpital (...) w Ł.. Jedyną obecnie działającą
u pozwanej organizacją tego związku jest (...) Organizacja (...) (pismo z dnia 8 stycznia 2015r., k. 68).

Statut (...) postanawia w § 19 ust. 1, że podstawowymi jednostkami organizacyjnymi związku są m.in. organizacje zakładowe. Zgodnie z ust. 2 tego przepisu,
u jednego pracodawcy może działać tylko jedna podstawowa jednostka organizacyjna Związku. W myśl ust. 3, organizacją zakładową jest jednostka zrzeszająca pracowników zatrudnionych u danego pracodawcy, oraz osoby niebędące w stosunku zatrudnienia, a będące członkami tej organizacji zgodnie ze statutem (statut (...), k. 113-128).

Wobec poczynionych ustaleń Sąd uznał powództwo za zasadne w znacznej części podnosząc w motywach rozstrzygnięcia co następuje:

Co do zasady dopuszczalne i oparte na ustawie jest żądanie przez organizację związkową utworzenia ZFŚS i przekazania nań środków z odpisów. Co za tym idzie, uprawnionym było żądanie pozwu sformułowane jako żądanie (zobowiązanie do) utworzenia zakładowego funduszu świadczeń socjalnych u pozwanej i przekazywanie odpisów
na fundusz.

Zarzut braku legitymacji czynnej po stronie powódki w odniesieniu do żądania utworzenia funduszu obejmującego cały zakład pozwanej, należało uznać za nieskuteczny. Zgodnie z art. 15 ustawy z dnia 23 maja 1991r. o związkach zawodowych oraz § 17 statutu (...) zakładowa organizacja związkowa ma osobowość prawną z chwilą zarejestrowania. Jak ustalono, organizacja zakładowa (...) działająca dotąd
w szpitalu w B. na mocy decyzji zarządu Regionu w dniu 31 grudnia 2015r. dokonała zmiany w rejestrze w odniesieniu do określenia zakładowej organizacji związkowej obejmującego działanie w całej strukturze pozwanej. Nadto od tej chwili powódka podejmowała działania skierowane na objęcie zakresem swej działalności związkowej całej struktury pozwanej spółki, w tym reprezentację interesów pracowników pozwanej, nie tylko wykonujących pracę w Szpitalu w B.. Nadto, w 2016r. nie działała u pozwanej inna organizacja (...).

W statucie (...) w § 19 ust. 1 stwierdza się, że podstawowymi jednostkami organizacyjnymi związku są m.in. organizacje zakładowe. Zgodnie z ust. 2 tego przepisu,
u jednego pracodawcy może działać tylko jedna podstawowa jednostka organizacyjna Związku. W myśl ust. 3 organizacją zakładową jest jednostka zrzeszająca pracowników zatrudnionych u danego pracodawcy, oraz osoby niebędące w stosunku zatrudnienia, a będące członkami tej organizacji zgodnie ze statutem. Definicję statutową i ustawową zakładowej organizacji związkowej spełnia zatem powódka, bowiem obejmuje - zgodnie z § 19 ust. 3 statutu - swym działaniem zakres funkcjonowania pozwanej spółki jako pracodawcy.
Nie ma przy tym przesłanek dla uznania, że pozwana jako spółka nie spełnia definicji pracodawcy sformułowanej w art. 3 k.p. Tym bardziej, że w ramach pozwanej spółki
nie wyodrębniono oddziałów, ani w rozumieniu k.s.h. (k. 38), ani też na wewnętrzne potrzeby zarządzania.

Należy w tej mierze wskazać na pogląd orzecznictwa oparty na przepisach art. 25 ¹
i 26 ustawy z dnia 23 maja 1991r. o związkach zawodowych, zgodnie z którym zakładową organizacją związkową w rozumieniu przepisów ustawy o związkach zawodowych jest tylko taka podstawowa jednostka organizacyjna związku zawodowego, która jako jedyna organizacja tego związku zakresem swojego działania obejmuje cały zakład pracy. Związek zawodowy działający w zakładzie pracy nie ma wprawdzie obowiązku zmiany swojej struktury organizacyjnej w przypadku przekształceń zakładu pracy, ale nie zmienia to tego,
że zakładową organizacją związkową w rozumieniu prawa jest tylko jednostka organizacyjna spełniająca powyższy warunek (wyrok SN z 26 stycznia 2011r., I PK 144/10).

Z przeprowadzonych dowodów wynika faktyczne objęcie działalnością całości zakładu pracy pozwanej przez powódkę, poprzez dokonanie zmian w rejestrze i skierowanie swych działań na inne jednostki organizacyjne wchodzące w skład przedsiębiorstwa pozwanej. Nie działa od 2016r. u pozwanej żadna inna jednostka organizacyjna (...). Powoduje to w ocenie Sądu powstanie potencjalnego uprawnienia
do zgłoszenia żądania odnoszącego się do ZFŚS w myśl art. 8 ust. 3 ustawy o ZFŚS i art. 26 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych.

Nadto zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o ZFŚS w wersji obowiązującej 1 stycznia 2016r., fundusz tworzą pracodawcy zatrudniający według stanu na dzień 1 stycznia danego roku
co najmniej 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty. Z kolei zgodnie z art. 4 ust. 1 tejże ustawy, u pracodawców, o których mowa w art. 3 ust. 1, układ zbiorowy pracy może dowolnie kształtować wysokość odpisu na Fundusz; może również postanawiać, że Fundusz nie będzie tworzony. W myśl ust. 2 tego przepisu, u pracodawców określonych w art. 3 ust. 1, których pracownicy nie są objęci układem zbiorowym pracy, postanowienia w sprawach,
o których mowa w ust. 1, może zawierać regulamin wynagradzania. Natomiast zgodnie
z art. 4 ust. 3 ustawy, jeżeli u pracodawcy, o którym mowa w ust. 2, nie działa zakładowa organizacja związkowa, postanowienia regulaminu wynagradzania w sprawie wysokości odpisu na Fundusz lub nietworzenia Funduszu wymagają uzgodnienia z pracownikiem,
o którym mowa w art. 8 ust. 2. W przepisie art. 8 ust. 2 ustawy chodzi o pracownika wybranego przez załogę do reprezentowania jej interesów.

Należy wskazać, że w sprawie niniejszej pozwana nie wykazała, aby u niej jako
u pracodawcy doszło do skutecznego wyłączenia tworzenia ZFŚS.

O ile pozwana wobec powódki powoływała się na uzgodnienia co do nietworzenia funduszu dokonane w 2009r., jak i czynili to przesłuchani w sprawie świadkowie, to jednak pozwana stwierdziła w piśmie procesowym z dnia 27 stycznia 2017r., że nie złoży dokumentu regulaminu wynagradzania z 2009r., bowiem go obecnie nie posiada. Złożyła natomiast dokument regulaminu z sierpnia 2012r., który miał powtarzać postanowienia dokumentu
z 2009r. W ocenie Sądu w związku z taką treścią oświadczeń strony pozwanej i złożonych dowodów należy przyjąć, że pozwana nie wykazała przesłanek skutecznego wyłączenia tworzenia funduszu. Świadkowie J. N. (2), A. D., R. M. wskazywali, że w 2009r. (czyli przed przejęciem szpitali) doszło do uzgodnienia treści regulaminu wynagradzania, zgodnie z którym miano wyłączyć tworzenie ZFŚS.
Jak wskazywał ówczesny prezes zarządu pozwanej J. N. (2), nie pamięta on,
czy uzgodnienia te zostały wpisane do regulaminu z 2009r. Z kolei R. M. i A. D. nie wskazywali, w drodze jakich konkretnych czynności zostali oni wyłonieni przez ówczesną załogę pozwanej. Pozwana nie złożyła do akt dokumentu regulaminu z 2009r., stwierdzając, że go obecnie nie posiada. Nie złożyła również dokumentów, z których miałoby wynikać wskazanie przez załogę osób, które miały ją reprezentować w ramach uzgadniania treści regulaminu w myśl art. 4 ust. 3 i art. 8 ust. 2 ustawy. Co jednak istotniejsze,
z przeprowadzonych dowodów (w tym z zeznań świadków) nie wynika w żaden sposób, aby osoby podpisane pod dokumentem regulaminu z sierpnia 2012r. (m.in. k. 50) zostały
w jakikolwiek sposób wyłonione lub wskazane przez pracowników pozwanej w celu reprezentowania ich interesów w tej mierze. Zatem, o ile istotnie nie wykazano w sprawie, aby w 2012r. działała u pozwanej organizacja związkowa obejmująca działaniem cały zakład pozwanej, to jednak brak jest w sprawie podstaw dla przyjęcia, że w ramach tworzenia regulaminu wynagradzania z sierpnia 2012r. spełnione zostały wymogi z art. 4 ust. 3 w zw.
z art. 8 ust. 2 ustawy o ZFŚS.

Powoduje to, że żądanie powódki jest uprawnione co do zasady.

Konieczne zatem stało się ustalenie wysokości odpisu należnego za 2016r. Zgodnie
z art. 5 ust. 1 ustawy, fundusz tworzy się z corocznego odpisu podstawowego, naliczanego
w stosunku do przeciętnej liczby zatrudnionych. W myśl ust. 2, wysokość odpisu podstawowego, o którym mowa w ust. 1, wynosi na jednego zatrudnionego, z zastrzeżeniem ust. 2a i 3, 37,5% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim lub w drugim półroczu roku poprzedniego, jeżeli przeciętne wynagrodzenie
z tego okresu stanowiło kwotę wyższą. Zgodnie z ust. 3 wysokość odpisu podstawowego
na jednego pracownika wykonującego prace w szczególnych warunkach lub prace
o szczególnym charakterze - w rozumieniu przepisów o emeryturach pomostowych, wynosi 50% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, o którym mowa w ust. 2.

Zgodnie z § 1 i 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie sposobu ustalania przeciętnej liczby zatrudnionych w celu naliczania odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych z dnia 9 marca 2009r. (Dz.U. Nr 43, poz. 349), wydanego
w oparciu o art. 5 ust. 6 ustawy o ZFŚS. podstawę naliczania odpisu, o którym mowa w art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 4 marca 1994r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, zwanej dalej „ustawą”, stanowi przeciętna planowana w danym roku kalendarzowym liczba zatrudnionych u pracodawcy, skorygowana w końcu roku do faktycznej przeciętnej liczby zatrudnionych, obejmująca pracowników zatrudnionych w pełnym i niepełnym wymiarze czasu pracy (po przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy). Przy obliczaniu przeciętnej liczby zatrudnionych w danym roku kalendarzowym (obrachunkowym) dodaje się przeciętne liczby zatrudnionych w poszczególnych miesiącach i otrzymaną sumę dzieli się przez 12. Bezspornym pozostawało, że roczny odpis na fundusz za 2016r. wynosił odpowiednio: 1.093,93 zł oraz tzw. odpis podwyższony 1.458,57 zł.

Mając na uwadze niekwestionowane dane złożone przez pozwaną co do stanu zatrudnienia w 2016r. należało przyjąć, że należna kwota odpisów na fundusz za 2016r. wyniosła u pozwanej łącznie 1.016.789,38 zł. Kwota ta jest sumą kwot odpisów należnych
co do etatów tzw. zwykłych w liczbie 801,71 x 1.093,93 zł, tj. 877.014,62 zł oraz odpisów podwyższonych co do etatów obejmujących pracę w warunkach szczególnych, tj. 95,83 x 1.458,57 zł, tj. 139.774,76 zł. Wobec tego w pkt 1 wyroku nakazano pozwanej przekazanie na fundusz łącznie 1.016.789,38 zł.

W związku ze skutecznym cofnięciem pozwu co do kwoty 149.286,86 zł (powódka zrzekła się roszczenia) należało w oparciu o art. 203 § 1 k.p.c. i art. 355 § 1 k.p.c. umorzyć postępowanie co do wspomnianej kwoty, uznając cofnięcie pozwu za dopuszczalne w myśl art. 469 k.p.c.

W pozostałym zakresie, mając na uwadze bezsporne dane co do stanu zatrudnienia
i wysokości odpisów powództwo podlegało oddaleniu.

W przedmiocie kosztów orzeczono po myśli art. 100 k.p.c. i art. 13 ust. 1 oraz art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Apelację od tego wyroku wywiodła pozwana zarzucając:

1.  sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, polegającą na: - przyjęciu, że powodowa organizacja obejmuje zakresem swego działania całego pozwanego pracodawcę, a w konsekwencji posiada legitymację czynną do wystąpienia z powództwem w niniejszej sprawie, - przyjęciu, że w roku 2009 nie poczyniono skutecznych ustaleń z przedstawicielami pracowników pozwanej odnośnie nietworzenia zakładowego funduszu
świadczeń socjalnych,

2.  naruszenie przepisu art. 233 § 1 k.p.c. popełnione na skutek braku wszechstronnego rozważenia zgromadzonego materiału dowodowego, w szczególności poprzez pominięcie postanowień § 22, § 24 i § 40 ust. 3 Statutu (...), tych części zeznań świadków A. D. i R. M., które dotyczą sposobu wyłonienia ich jako przedstawicieli pracowników w uzgodnieniach treści Regulaminu Wynagradzania z pracodawcą, tej części protokołu kontroli PIP z dnia 29 sierpnia 2016r., z której wynika, że już w październiku 2009r. wprowadzono u pozwanej Regulamin Wynagradzania zawierający postanowienie o nietworzeniu zakładowego funduszu świadczeń socjalnych.

Wskazując na przytoczone zarzuty skarżący wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku
i oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej zwrotu kosztów postępowania za obie instancje.

W odpowiedzi na apelację powódka wniosła o jej oddalenie i zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna.

Pozwana w apelacji kwestionowała prawidłowość dokonanych przez Sąd I instancji ustaleń faktycznych co do tego, że powódka obejmuje zakresem swego działania całego pracodawcę oraz co do tego, że nie poczyniono skutecznych ustaleń z przedstawicielami pracowników pozwanej odnośnie nietworzenia zakładowego funduszu świadczeń socjalnych.

W tym stanie rzeczy w pierwszej kolejności wypada odnieść się do zarzutów
w zakresie naruszenia art. 233 § 1 k.p.c.

Ocena wiarygodności i mocy dowodów przeprowadzonych w danej sprawie wyraża istotę sądzenia w części obejmującej ustalenie faktów. Obejmuje ona rozstrzygnięcie
o przeciwstawnych twierdzeniach stron na podstawie własnego przekonania sędziego powziętego w wyniku bezpośredniego zetknięcia się ze świadkami, dokumentami i innymi środkami dowodowymi i powinna odpowiadać regułom logicznego rozumowania oraz uwzględniać zasady doświadczenia życiowego wyznaczające granice dopuszczalnych wniosków i stopnia prawdopodobieństwa ich występowania w danej sytuacji.

Jeżeli zatem z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.) i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne.

Odnosząc te uwagi ogólne do rozpoznawanej sprawy stwierdzić należy, że Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych, które Sąd Apelacyjny podziela
i przyjmuje za własne.

W ocenie Sądu Apelacyjnego pozwana nie wykazała, aby wnioskowanie Sądu I instancji wykraczało poza schematy logiki formalnej albo dokonywane było wbrew zasadom doświadczenia życiowego, czy nie uwzględniało nadto jednoznacznych związków przyczynowo - skutkowych, natomiast skuteczność tych zarzutów apelacji zależna była właśnie od wykazania powyższego.

Z materiału dowodowego zebranego w sprawie wynika jednoznacznie, że od stycznia 2016r. u pozwanej nie działa żadna inna jednostka organizacyjna (...) skoro organizacja (...) w Szpitalu w O., faktycznie niedziałająca już
w grudniu 2015r., została wykreślona z rejestru w lutym 2016r. wskutek wniosku przewodniczącej J. G. z dnia 11.01.2016r., natomiast decyzją nr (...) z dnia 31 grudnia 2015r. dokonano zmiany w Regionalnym Rejestrze Podstawowych Jednostek Organizacyjnych Związku Regionu (...) poprzez nadanie dotychczasowej organizacji nowej nazwy: Organizacja (...) w Centrum (...) Sp. z o.o. w S. z siedzibą w Szpitalu (...),
i skoro Komisja Krajowa NSZZ (...) potwierdziła, że Organizacja (...) w Centrum (...) Sp. z o.o. w S. z siedzibą w B. jest jedyną podstawową jednostką organizacyjną (...) reprezentującą członków wobec Zarządu Spółki(...).

Wynika ponadto, że pozwana spółka została poinformowana o rejestracji organizacji zakładowej pismem z dnia 14.01.2016r. oraz, że powódka podjęła akcję informacyjną zmierzającą do rekrutacji członków i ewentualnie założenia struktur oddziałowych w innych placówkach medycznych zarządzanych przez pozwaną spółkę.

W tych okolicznościach wniosek, że powódka obejmuje zakresem swego działania całego pracodawcę jest w pełni uprawniony. U pozwanej nie działa wszak inna struktura tego związku, która aspirowałaby do miana zakładowej organizacji związkowej i która byłaby zarejestrowana.

Wobec prawidłowości tego ustalenia zasadnie także uznał Sąd I instancji, że w świetle unormowań ustawy o związkach zawodowych oraz statutu (...) powódka
ma uprawnienia zakładowej organizacji związkowej, a tym samym była legitymowana
do wystąpienia z niniejszym powództwem.

Sąd Apelacyjny w pełni podziela argumenty przedstawione w tej kwestii przez Sąd I instancji, wobec czego ich powtarzanie w tym miejscu jest zbędne.

Prawidłowy jest także wniosek Sądu I instancji co do tego, że nie poczyniono skutecznych ustaleń z przedstawicielami pracowników pozwanej odnośnie nietworzenia zakładowego funduszu świadczeń socjalnych.

Pozwana twierdzi, że nie była zobowiązana do utworzenia ZFŚS albowiem obowiązujący u niej regulamin wynagradzania zawiera zapis, że fundusz taki nie będzie tworzony.

Istotnie przedłożony w toku procesu regulamin z 2012r. zawiera taki zapis,
zaś pozwana podnosiła, że analogiczny zapis zawierał pierwotny regulamin z 2009r., którego jednak nie była w stanie przedłożyć.

Trzeba jednak zauważyć, że samo wykazanie istnienia takiego zapisu w regulaminie wynagradzania nie jest wystarczające dla uzyskania skutku zakładanego przez pozwaną,
a to wobec treści stosownych przepisów ustawy o ZFŚS, które przewidują, że takie postanowienie w przypadku braku organizacji związkowej wymaga uzgodnienia
z pracownikiem, o którym mowa w art. 8 ust. 2, czyli pracownikiem wybranym przez załogę do reprezentowania jej interesów.

Zapis taki jest bowiem wiążący, o ile został wprowadzony przy zachowaniu powołanych uregulowań. Pozwana zatem winna także wykazać, że podpisane pod treścią regulaminu osoby zostały wybrane przez załogę do reprezentowania jej interesów.

Tymczasem pozwana nie przedłożyła dokumentów, z których miałoby wynikać wskazanie przez załogę osób, które miały ją reprezentować w ramach uzgadniania treści regulaminu w myśl art. 4 ust. 3 i art. 8 ust. 2 ustawy. Nadto same osoby podpisane pod tym regulaminem nie potrafiły wskazać procedury, w ramach której miały zostać wyłonione lub wskazane przez pracowników pozwanej w celu reprezentowania ich interesów w tej mierze.

Te okoliczności czynią zasadnym wniosek Sądu I instancji, że pozwana, którą w tym zakresie obciążał ciężar dowodowy, tej okoliczności nie wykazała.

Tym samym brak jest podstaw dla przyjęcia, że w ramach tworzenia regulaminu wynagradzania w roku 2009 i 2012 spełnione zostały wymogi z art. 4 ust. 3 w zw. z art. 8
ust. 2 ustawy o ZFŚS.

W tym stanie rzeczy zarzuty podniesione w apelacji uznać należało za chybione.

Na koniec wypada zauważyć, że Sąd Apelacyjny w Katowicach, z powództwa innego związku zawodowego, już raz zajął stanowisko w kwestii istnienia obowiązku tworzenia ZFŚS przez pozwaną spółkę w sprawie III APa 22/15 i chociaż wówczas zapadł wyrok uchylający, to nastąpiło to wyłącznie z uwagi na brak ustaleń w kwestii wysokości odpisu.

Z przytoczonych względów Sąd Apelacyjny na mocy art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako pozbawioną podstaw.

O kosztach orzeczono po myśli art. 98 k.p.c. przy zastosowaniu § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia MS z dnia 22 października 2015r. o opłatach za czynności radców prawnych.

/-/ SSA M.Procek /-/ SSA J.Pietrzak /-/ SSA T.Szweda

Sędzia Przewodniczący Sędzia

ek