II AKa 475/22 - wyrok Sąd Apelacyjny w Katowicach z 2023-06-22
Sygn. akt: II AKa 475/22
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 22 czerwca 2023 r.
Sąd Apelacyjny w Katowicach w II Wydziale Karnym w składzie:
|
Przewodniczący: |
Sędzia SA Piotr Filipiak (spr.) |
|
Sędziowie: |
SA Marcin Schoenborn SO del. Teresa Jędrzejas-Paluch |
|
Protokolant: |
Magdalena Golyszny |
przy udziale prokuratora Prokuratury Rejonowej w Tychach Macieja Latosa
po rozpoznaniu w dniu 22 czerwca 2023 r. sprawy
J. L. , s. L. i A., ur. (...) w T.
oskarżonego z art. 197 § 3 pkt 2 k.k. w zw. z art. 197 § 2 k.k. przy zast. art. 12 § 1 k.k.
na skutek apelacji prokuratora i obrońcy
od wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 17 sierpnia 2022 r.,
sygn. akt XXI K 155/21
utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;
zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa wydatki za postępowanie odwoławcze w ½ części oraz opłatę w kwocie 300 (trzysta) złotych za II instancję, a wydatkami w pozostałej części obciąża Skarb Państwa.
SSO del. Teresa Jędrzejas-Paluch SSA Piotr Filipiak SSA Marcin Schoenborn
UZASADNIENIE |
|||
|
Formularz UK 2 |
Sygnatura akt |
II AKa 475/22 |
|
|
Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników: |
2 |
||
|
CZĘŚĆ WSTĘPNA |
|||
|
Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji |
|
Wyrok Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 17 sierpnia 2022 roku, sygn. akt XXI K 155/21. |
|
Podmiot wnoszący apelację |
|
☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
|
☐ oskarżyciel posiłkowy |
|
☐ oskarżyciel prywatny |
|
☒ obrońca |
|
☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
|
☐ inny |
|
Granice zaskarżenia |
|
Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||
|
☒ na korzyść ☒ na niekorzyść |
☒ w całości |
|||
|
☒ w części |
☒ |
co do winy |
||
|
☒ |
co do kary |
|||
|
☒ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||
|
Podniesione zarzuty |
||||
|
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
||||
|
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||
|
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
|||
|
☐ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||
|
☒ |
art. 438 pkt 3 k.p.k.
– błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
|||
|
☒ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||
|
☐ |
||||
|
☐ |
brak zarzutów |
|||
|
Wnioski |
|
☒ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
|
Ustalenie faktów w związku z dowodami |
|
Ustalenie faktów |
|
Fakty uznane za udowodnione |
||||
|
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
|
2.1.1.1. |
|
|
|
|
|
Fakty uznane za nieudowodnione |
||||
|
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
|
2.1.2.1. |
|
|
|
|
|
Ocena dowodów |
|
Dowody będące podstawą ustalenia faktów |
||
|
Lp. faktu z pkt 2.1.1 |
Dowód |
Zwięźle o powodach uznania dowodu |
|
|
|
|
|
Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów |
||
|
Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2 |
Dowód |
Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu |
|
|
|
|
|
STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków |
||
|
Lp. |
Zarzut |
|
|
3.1. |
Zarzuty z punktów od 1 do 10 apelacji obrońcy oskarżonego J. L.. |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
|
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
||
|
Wbrew podniesionym zarzutom oraz argumentacji powołanej w ich uzasadnieniu, Sąd I instancji dokonał prawidłowej analizy i oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, nie uchybiając regułom ocen wynikających z dyspozycji art. 4 i 7 kpk. I tak, Sąd I instancji w sposób uprawniony i uzasadniony przydał walor wiarygodności zeznaniom pokrzywdzonej O. L.. Tutaj, w pierwszej kolejności zauważyć trzeba, że nie sposób podważać wiarygodności zeznań pokrzywdzonej z powołaniem na okoliczność, iż nie zostały one potwierdzone przez żaden „dowód pierwotny”, albowiem w tego rodzaju sprawach, jak będąca przedmiotem postępowania, brak dowodów bezpośrednich stanowi z istoty rzeczy sytuację typową. Istotna jest zatem przede wszystkim ocena zeznań samej pokrzywdzonej, uwzględniająca oczywiście wnioski płynące z pozostałych przeprowadzonych dowodów. Mając to w polu widzenia, w ślad za Sądem I instancji stwierdzić trzeba, że zeznania O. L. odznaczają się walorem wiarygodności, albowiem są adekwatne do sytuacji emocjonalnej, w jakiej znajdowała się pokrzywdzona. Sposób zachowania pokrzywdzonej podczas przesłuchania oraz sposób składania przez nią relacji, przekonuje o wiarygodności jej zeznań. Podczas przesłuchania O. L. była zdenerwowana, mementami jej zeznaniu towarzyszył płacz. Sama spontanicznie raczej niewiele mówiła, jej relacja to w większości odpowiedzi na zadawane pytania, przy czym warto podkreślić, że w swoich zeznaniach O. L. była rzeczowa, logiczna i konsekwentna, miarodajnie, chociaż ze zrozumiałym zabarwieniem emocjonalnym, odpowiadała na zadawane jej pytania. Nader istotne jest to, że O. w żaden sposób nie wyolbrzymiała podejmowanych wobec niej przez oskarżonego zachowań. Jej zeznania potwierdzają podejmowanie wobec niej przez oskarżonego J. L. wyłącznie takich zachowań, o których wcześniej mówiła, czy to matce B. L., czy też wychowawcy jej klasy świadkowi J. M.. I tak, O. L. zeznał, że oskarżony J. L. nigdy jej nie rozbierał, jak również sam się nie obnażał, zaprzeczyła również aby oskarżony „dotykał ją z przodu, wkładał jej rękę do spodni, bądź majtek”. Brak w zeznaniach pokrzywdzonej jakiejkolwiek eskalacji negatywnych zachowań ze strony oskarżonego wobec jej osoby stanowi okoliczność, która szczególnie przemawia za przydaniem waloru wiarygodności jej relacji, albowiem zarówno doświadczenie życiowe, jak i doświadczenie zawodowe, wskazuje na to, że zeznania będące fałszywym pomówieniem odznaczają się czymś wręcz przeciwnym, to jest wyeksponowywaniem zachowań dalej idących, niejednokrotnie także bardziej drastycznych. Zaznaczyć w tym miejscu trzeba, że przesłuchanie pokrzywdzonej O. L. (pierwsze z przesłuchań) twało 40 minut i było prowadzone w bardzo spokojnej atmosferze, bez jakiegokolwiek nacisku, czy presji, a zatem O. L. mogła w sposób spokojny (oczywiście na tyle, na ile pozwalał jej stan emocjonalny), bez pośpiechu, zrelacjonować okoliczności i sposób zachowania oskarżonego wobec niej. Za przydaniem zeznaniom pokrzywdzonej waloru wiarygodności przemawia również i to, że jej relacja koresponduje z tym, o czym wcześniej opowiedziała matce B. L. i wychowawcy klasy świadkowi J. M.. Jakkolwiek bowiem świadkowi ci są wyłącznie tzw. świadkami ze słyszenia, to jednak wskazywanie im przez pokrzywdzoną na te same zachowania ze strony oskarżonego, o których następnie O. L. zeznawała podczas przesłuchania prowadzonego w Sądzie, przemawia za wiarygodnością jej zeznań, albowiem świadczy o spójności, konsekwencji i braku tendencyjności w jej relacjach. Zaznaczyć także trzeba, że z uwagi na uwarunkowania proceduralne, pokrzywdzona O. L. była przesłuchiwana dwukrotnie, za każdym razem z udziałem innego biegłego psychologa. I tutaj, szczególnego podkreślenia wymaga to, że żaden z opiniujących niezależnie od siebie biegłych psychologów, nie zakwestionował psychologicznej wiarygodności zeznań O. L.. Obie opinie (k. 172 – 178 oraz 472–476) korelują ze sobą, wskazując na to, że jakkolwiek zdolności intelektualne pokrzywdzonej kształtują się na poziomie niepełnosprawności intelektualnej lekkiego stopnia, to jednak pokrzywdzona ma zachowaną zdolność postrzegania i odtwarzania postrzeżeń, nie cierpi na zaburzenia pamięci z lukami pamięciowymi, jej relacja nie nosi cech konfabulacji, jak również na treść jej zeznań nie mają wpływu osoby trzecie. W drugiej opinii wprost wskazano, że zeznania O. L. spełniają kryteria wiarygodności psychologicznej. Z uwagi na powyższe wiarygodności zeznań pokrzywdzonej O. L. nie można w uzasadniony sposób podważyć z powołaniem się na zeznania świadków G. L., W. B. i A. L. (1). Odnosząc się do zeznań świadka G. L. zauważyć w szczególności trzeba, że jakkolwiek jako ojciec pokrzywdzonej posiada on niewątpliwie wiedzę o zachowaniu córki, to jednak doświadczenie życiowe wskazuje na to, że głębszą wiedzę, zwłaszcza w zakresie kwestii wrażliwych, posiada matka dziecka z uwagi na szczególne relacje emocjonalne łączące matkę z córką. Mając to na uwadze zauważyć trzeba, że również B. L. zeznała, że córka miała tendencje do okłamywania jej, przy czym wyjaśniła, że miało to miejsce, gdy np. „chciała gdzieś pójść lub coś ugrać”. Jednocześnie B. L. podkreśliła, że „nie było takiej sytuacji, aby O. wymyślała jakieś nieprawdziwe rzeczy”, i po wcześniejszych wątpliwościach kategorycznie stwierdziła, że ona „wierzy córce w tej sprawie, wierzy że ona w tym wypadku mówi prawdę”. Zatem nie można zasadnie podważyć wiarygodności zeznań O. L. z powołaniem się na wskazanie, iż G. L. zeznał, że córka poprzednio nieraz kłamała, albowiem z zeznań B. L. wynika, że były to kłamstwa dotyczące drobnych spraw związanych z bieżącym funkcjonowaniem córki, a od tego rodzaju kłamstw nie jest wolny praktycznie żaden nastolatek. Okoliczność ta powoduje, że również eksponowana przez apelującego sprzeczność w zeznaniach świadka J. P. ma w rzeczywistości charakter pozorny. Podobnie rzecz się przedstawia w odniesieniu do zeznań świadka W. B., tym bardziej jeżeli zważyć, że B. L., do której relacji odnoszą się zeznania świadka W. B., nie ukrywała, że najpierw miała wątpliwości co do wiarygodności relacji córki (zeznania z dnia 2 września 2021 roku, k. 12 – 13), później jednak kategorycznie stwierdziła, że „wierzy córce w tej sprawie, wierzy że ona w tym przypadku mówi prawdę” ( zeznania z dnia 26 października 2021 roku, k. 161 – 162). W uzasadniony sposób Sąd I instancji zakwestionował także wiarygodność zeznań świadka A. L. (1), trafnie podnosząc, że podejmowała ona szereg czynności mających eskulpować jej brata – oskarżonego J. L.. Słusznie Sąd Okręgowy podniósł, że świadek A. L. (1) już w pierwszych zeznaniach starała się przedstawić pokrzywdzoną O. L. w negatywnym świetle. Wymownym tego przykładem jest stwierdzenie świadka, iż „jej zdaniem dziewczynka skromna powinna w takiej sytuacji wyrazić skruchę, a pozostawać aktywną na komunikatorze” (zeznania z dnia 29 września 2021 roku, k. 128 – 131). Wyrazem nieobiektywnej postawy świadka jest również przeprowadzenie przez nią i nagranie rozmowy telefonicznej z W. B., ewidentnie ukierunkowanej na osiągnięcie określonego rezultatu. Wszak nie jest rzeczą przyjętą, aby utrwalać treść rozmowy telefonicznej przeprowadzanej z własną kuzynką, w której ponadto świadek wielokrotnie nawiązuje do tych samych kwestii. Odnosząc się natomiast do nagrania z rozmowy A. L. (1) z pokrzywdzoną O. L. (stosowny nośnik znajduje się w kopercie oznaczonej jako k. 149, t. I, a nie na k. 419, jak błędnie wskazał Sąd Okręgowy) stwierdzić należy, że Sąd Odwoławczy podziela stanowisko Sądu I instancji, iż treść tej rozmowy, z uwagi na brak zagwarantowania obiektywnych warunków jej przeprowadzenia, nie może zostać uznana za miarodajną. Ponadto należy podkreślić, że w niedługim czasie po przeprowadzeniu tej rozmowy, pokrzywdzona O. L. została ponownie przesłuchana przez Sąd z udziałem biegłego psychologa, który stwierdził, że świadek funkcjonuje aktualnie w stanie zachwiania równowagi emocjonalnej w związku z przedmiotowymi wydarzeniami i toczącą się sprawą, niemniej zeznania świadka spełniają kryteria wiarygodności psychologicznej (k. 472-476, t. III). Trzeba również zauważyć, że apelujący obrońca wskazuje na to, że za wiarygodnością tej rozmowy przemawia to, iż odbyła się ona w obecności A. L. (2) a zatem osoby, której pokrzywdzona ufa. Jeżeli zatem zważyć, że A. L. (2) jest osobą pozostającą z oskarżonym w bliskich relacjach, to znamienne jest to, że pomimo tak ważkiej pokrzywdzonej, skorzystała ona z prawa do odmowy złożenia zeznań. Ponadto, w świetle argumentów przedstawionych w ramach oceny zeznań pokrzywdzonej, a zwłaszcza w świetle opinii obu biegłych psychologów, niewiarygodne jest to, aby pokrzywdzona miała fałszywie pomówić oskarżonego w odwecie (zemście) za nieodwzajemnione uczucie. Wbrew twierdzeniom apelującego obrońcy wiarygodności zeznań pokrzywdzonej O. L. nie podważają także zeznania świadka A. K.. Również bowiem z zeznań tego świadka wynika, że pokrzywdzona przedstawiła mu wersję przebiegu zdarzeń w sposób nie wykraczający poza jej relację, ale także relację, którą przedstawiła matce B. L. oraz świadkom B. F. i J. M.. Również świadek A. K. zeznał, że sposób relacji i reakcji pokrzywdzonej, oceniany w powiązaniu ze znajomością jej osoby, przekonywał go o wiarygodności jej relacji. W tych warunkach, akcentowany przez obrońcę passus z wypowiedzi O. L. nie dyskredytuje wiarygodności jej zeznań, gdyż w świetle wskazań doświadczenia życiowego może być oceniany jak próba podniesienia wartości swej osoby w oczach rozmówcy, któremu pokrzywdzona z pewnością chciała wydać się osobą ważną. W tych warunkach Sąd I instancji w sposób uprawniony i uzasadniony zakwestionował wiarygodność wyjaśnień oskarżonego J. L., albowiem są one sprzeczne z wiarygodnymi zeznaniami pokrzywdzonej O. L., których wiarygodność, jak wyżej wskazano, znajduje potwierdzenie w szeregu dowodach pośrednich, zaś z przyczyn naprowadzonych wyżej oceny tej nie zmieniają dowody eksponowane przez apelującego obrońcę. Za prawidłowe uznać także trzeba zarówno określenie okresu czasu, na przestrzeni którego miało miejsce molestowanie seksualne pokrzywdzonej, jak i ilości tego rodzaju zdarzeń. Zeznania pokrzywdzonej O. L. wskazują na to, że ma ona wyraźną trudność z umiejscowieniem zdarzeń w czasie, jak również z określeniem ich ilości. Pokrzywdzona podaje, że „nie pamięta kiedy po raz pierwszy coś takiego się zdarzyło”, jak również, że „nie wie ile było takich sytuacji”. Niemniej podaje, że „było może z 10 razy jak on tak się zachował” i jednocześnie wskazuje, że mogło być takich zdarzeń więc zeznając, że „to było za każdym razem jak do nas przychodził”. Również ustalenie okresu czasu, na przestrzeni którego miało miejsce molestowanie pokrzywdzonej przez oskarżonego uznać trzeba za należycie umotywowane, albowiem okres ten został ustalony nie tyle w oparciu o zeznania samej pokrzywdzonej, co o wzajemnie w tej kwestii zgodne zeznania świadków B. F. i J. M., którzy zeznali, że każdemu z nich O. L. powiedziała, iż molestowanie jej przez oskarżonego ma miejsce od około roku czasu (B. F.: „O., płacząc, powiedziała jej, że od roku czasu jest molestowana przez dorosłego brata swojej siostry”; J. M.: „O. powiedziała mu, że to dzieje się od około roku czasu”). W konsekwencji przyjęcie przez Sąd I instancji, iż przestępne zachowanie oskarżonego miało miejsce od nieustalonego dnia 2020 roku do lipca 2021, jak również ustalenie, iż obejmowało ono nie mniej niż 10 czynów, uznać należy za uprawnione i uzasadnione. Uzasadnione przydanie waloru wiarygodności zeznaniom pokrzywdzonej O. L. powoduje, iż także prawidłowość ustalenia przez Sąd I instancji, zarówno samej okoliczności stosowania przez oskarżonego przemocy wobec pokrzywdzonej, jak i jej formy, nie budzi wątpliwości. Raz jeszcze warto podkreślić, że za daniem wiary zeznaniom pokrzywdzonej, w tym w szczególności w odniesieniu do omawianej kwestii, przemawia to, że O. L. w żadnym miejscu nie eskalowała negatywnych zachowań J. L. wobec niej. |
||
|
Wniosek |
||
|
Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego, ewentualnie o przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
|
|
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
||
|
Wniosek bezzasadny z powodów omówionych wyżej. |
||
|
3.2. |
Zarzut z punktu 11 apelacji obrońcy oskarżonego J. L.. |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
|
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
||
|
Wbrew podniesionemu zarzutowi wymierzona oskarżonemu J. L. kara 2 lat pozbawienia wolności nie stanowi kary rażąco niewspółmiernej w aspekcie rażącej surowości. Jakkolwiek bowiem Sąd I instancji zasadnie uznał, że niewielkie nasilenie przemocy zastosowanej przez oskarżonego wobec pokrzywdzonej, ograniczające się do przytrzymywania rąk i uniemożliwienia wyrwania się z ucisku, jak również charakter zrealizowanych czynności sprawczych, polegających wyłącznie na dotykaniu pokrzywdzonej po piersiach i poprzez ubranie także po pośladkach, uzasadnia wymierzenie oskarżonemu kary z zastosowaniem instytucji jej nadzwyczajnego złagodzenia (art. 60 § 2 kk), to jednak szereg zachodzących po stronie oskarżonego okoliczności obciążających powoduje, że wymierzona kara jest adekwatna do stopnia społecznej szkodliwości czynu przypisanego oskarżonemu J. L. i nie stanowi w żadnym wypadku kary rażąco niewspółmiernie surowej. Niezależnie bowiem od samego charakteru czynu wskazać trzeba, że oskarżony jako dorosły mężczyzna, nie cechujący się żadnym deficytem intelektualnym, bądź psychicznym, miał pełną świadomość krzywdy wyrządzanej pokrzywdzonej, w tym w szczególności w sferze jej przyszłego życia, mając tą świadomość oskarżony ponawiał swoje zachowania, wykorzystując cechy osobowości pokrzywdzonej w postaci skrytości, strachu i wstydliwości, ponadto oskarżony miał przy tym świadomość deficytu intelektualnego pokrzywdzonej, jak również wykorzystał relacje, jakie początkowo łączyły go z pokrzywdzoną (był przez nią postrzegany jako „przyjaciel domu”, a zatem osoba zasługująca na zaufanie). Zaznaczyć także trzeba, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem kara rażąco niewspółmierna to wyłącznie taka kara, której nie da się zaakceptować z powodu różnicy o randze zasadniczej, wręcz „bijącej w oczy” pomiędzy nią, a karą sprawiedliwą (zob. m.in. wyrok SA w Krakowie z 14.09.2005r., II AKa 165/05, KZS 2005/10/32; wyrok SA w Krakowie z 14.10.2008r., II AKa 132/08, KZS 2008/11/64), zaś tego rodzaju karą - w aspekcie rażącej surowości – w świetle okoliczności naprowadzonych wyżej, kara wymierzona oskarżonemu J. L. z pewnością nie jest. |
||
|
Wniosek |
||
|
Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności w wymiarze rzeczywistego pozbawienia wolności na skutek zastosowania środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania. |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
|
|
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
||
|
Wniosek bezzasadny z powodów omówionych wyżej. |
||
|
3.3. |
Zarzut z punktu 1 apelacji prokuratora. |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
|
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
||
|
Ustosunkowując się do argumentacji podniesionej przez apelującego w uzasadnieniu podniesionego zarzutu stwierdzić należy, że użycie przemocy należy do ustawowych znamion czynu przypisanego oskarżonemu co powoduje, że natężenie przemocy fizycznej musi zostać ocenione przede wszystkim z uwzględnieniem sposobu zachowania (postępowania) sprawcy, nie zaś przez pryzmat natężenia oporu ofiary. W przedmiotowej sprawie natężenie ze strony oskarżonego przemocy fizycznej, wbrew temu co podnosi apelujący, nie było duże, albowiem przede wszystkim oskarżony dla przełamania oporu pokrzywdzonej nie uciekał się do żadnych zachowań, które wykraczałyby poza niezbędne dla osiągnięcia zamierzonego celu, a w szczególności nie wyrządził pokrzywdzonej krzywdy fizycznej związanej z ewentualnymi obrażeniami ciała. Zastosowana przez oskarżonego przemoc ograniczała się do przytrzymywania rąk pokrzywdzonej i uniemożliwienia jej wyrwania się z uścisku. Ze strony oskarżonego nie miało zatem miejsca zachowanie po wielokroć charakterystyczne dla tego rodzaju czynów, a wyrażające się przykładowo w przewróceniu ofiary, obezwładnieniu jej nie tylko poprzez przytrzymywanie rąk, ale nadto masą własnego ciała, nie mówiąc już o biciu ofiary. Nadto, skoro czyn przyjmuje postać dokonania, to nie można zasadnie twierdzić, że przemoc byłaby niewielka tylko wówczas, gdyby ofiara „z łatwością mogła uniknąć ataków seksualnych”, albowiem wówczas do dokonania by nie doszło, a przestępcze zachowanie wyczerpywałoby się w fazie usiłowania. Raz jeszcze podkreślić należy, że sąd dokonując oceny czynu musi postrzegać go w sposób zobiektywizowany, a zatem z uwzględnieniem innych, znacznie dalej idących zachowań, realizujących znamiona tego samego rodzaju przestępstwa. Słusznie także Sąd I instancji wskazał, że czynności sprawcze podjęte przez oskarżonego wobec pokrzywdzonej ograniczyły się do dotykania jej po piersiach i poprzez ubranie po pośladkach. Wbrew bowiem temu co podnosi apelujący, ocena zachowania sprawcy może i powinna zostać zróżnicowana także przez pryzmat rodzaju czynności sprawczych, albowiem to one również decydują o stopniu krzywdy doznanej przez ofiarę. Nie ulega wątpliwości, że w zakresie pojęcia „innych czynności seksualnych” mieszczą się zachowania bardziej inwazyjne, bardziej drastyczne niż te, które zrealizował oskarżony, powodujące wyrządzenie ofierze znacznie dalej idącej krzywdy. Stąd, między innymi, „rozpiętość” ustawowego zagrożenia karą, którą to okoliczność akcentuje sam apelujący. Zgodzić się natomiast trzeba z prokuratorem, że powołanie się przez Sąd I instancji na incydentalny charakter czynu, jest chybione. Nie ma bowiem charakteru incydentalnego czyn, na który składa się wielość zachowań, rozciągniętych na przestrzeni roku czasu. W szczególności, ma rację prokurator podnosząc, że incydentalności nie można wywodzić z konstrukcji czynu ciągłego, która jest konstrukcją prawną, w rzeczywistości zakładającą wielość zachowań, rozciągniętych w czasie. Niemniej, nawet przy uwzględnieniu tej okoliczności oraz pozostałych okoliczności akcentowanych przez prokuratora, a mianowicie tego że oskarżony jako dorosły mężczyzna, nie cechujący się żadnym deficytem intelektualnym, bądź psychicznym, miał pełną świadomość krzywdy wyrządzanej pokrzywdzonej, w tym w szczególności w sferze jej przyszłego życia, mając tą świadomość oskarżony ponawiał swoje zachowania, wykorzystując cechy osobowości pokrzywdzonej w postaci skrytości, strachu i wstydliwości, ponadto oskarżony miał przy tym świadomość deficytu intelektualnego pokrzywdzonej, jak również wykorzystał relacje, jakie początkowo łączyły go z pokrzywdzoną (był przez nią postrzegany jako „przyjaciel domu”, a zatem osoba zasługująca na zaufanie), stwierdzić należy, że niewielkie nasilenie przemocy zastosowanej przez oskarżonego wobec pokrzywdzonej oraz ograniczony charakter czynności sprawczych, przy jednoczesnym uwzględnieniu dotychczasowej niekaralności oskarżonego oraz jego dotychczasowego trybu życia (pomimo obiekcji co do miarodajności wywiadu środowiskowego jako sporządzonego w oparciu o relację A. L. (1), a zatem osoby zdecydowanie opowiadającej się za oskarżonym, z akt sprawy w sposób nie budzący wątpliwości wynika, że dotychczasowe funkcjonowanie J. L. w społeczeństwie było właściwe) powoduje, że stanowisko Sądu I instancji, wyrażające się w przyjęciu, że nawet najniższa kara przewidziana przez ustawę za przestępstwo tego rodzaju byłaby niewspółmiernie surowa, uznać trzeba za uprawnione i uzasadnione. W konsekwencji, wbrew podniesionemu zarzutowi, w przedmiotowej sprawie zachodziła podstawa do nadzwyczajnego złagodzenia kary wymierzonej oskarżonemu J. L. za przypisany mu czyn, o której mowa w art. 60 § 2 kk, albowiem w świetle okoliczności naprowadzonych wyżej, czyn oskarżonego może zostać uznany za szczególnie uzasadniony wypadek, w którym nawet najniższa kara przewidziana za przestępstwo byłaby niewspółmiernie surowa. Podkreślić w tym miejscu trzeba, że wymierzenie oskarżonemu J. L. kary z zastosowaniem instytucji nadzwyczajnego złagodzenia kary, nie oznacza bynajmniej, jak twierdzi prokurator, „łagodnego traktowania sprawców czynów o charakterze pedofilnym, co w społeczeństwie musi budzić zdziwienie i protest”, albowiem J. L. wymierzona została kara 2 lat pozbawienia wolności, która w świetle zrealizowanych przez niego zachowań, ograniczających się do określonych czynności sprawczych zrealizowanych przy niewielkim nasileniu przemocy, nie jawi się jako kara łagodna. Stąd podniesiony zarzut uznać trzeba za chybiony. |
||
|
Wniosek |
||
|
Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wymierzenie oskarżonemu, na mocy art. 197 § 3 pkt. 2 kk w zw. z art. 197 § 2 kk przy zast. art. 12 § 1 kk, kary 4 lat pozbawienia wolności. |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
|
|
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
||
|
Wniosek bezzasadny z powodów omówionych wyżej. |
||
|
3.4. |
Zarzut z punktu 2 apelacji prokuratora. |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
|
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
||
|
Ustosunkowując się do tego zarzutu w pierwszej kolejności wskazać trzeba, że skoro Sąd I instancji orzekł wobec oskarżonego J. L. środek karny w postaci zakazu kontaktowania się z pokrzywdzoną O. L. nie określając przy tym form kontaktu, do których zakaz ten się odnosi, to rzeczą klarowną i jasną jest to, że zakaz ten odnosi się do wszelkich form kontaktu, w tym także kontaktu za pośrednictwem środków łączności, które pozwalają na komunikowanie się na odległość. W dalszej kolejności zauważyć trzeba, że skoro Sąd I instancji orzekł wobec oskarżonego środek karny w postaci zakazu zbliżania się do pokrzywdzonej na odległość mniejszą niż 20 metrów, to w zakazie tym zawiera się zakaz zbliżania się przez oskarżonego do pokrzywdzonej na odległość mniejszą niż 10 metrów. Zakaz orzeczony przez Sąd I instancji jest zatem zakazem bardziej restrykcyjnym i w konsekwencji lepiej służącym ochronie interesu pokrzywdzonej, niż zakaz postulowany przez prokuratora. W tej sytuacji nieco zaskakuje wskazanie przez apelującego, iż wyrok w tym zakresie skarży na niekorzyść oskarżonego. Z kolei okoliczności naprowadzone w sekcji 3.3., przemawiają przeciwko wydłużeniu okresu czasu, na który omawiane środki zostały orzeczone. W chwili przestania ich obowiązywania pokrzywdzona O. L. będzie miała 20 lat, a zatem będzie osobą pełnoletnią i na tyle dojrzałą, że będzie w stanie według własnej woli ustalić kwestie wzajemnych relacji z J. L.. |
||
|
Wniosek |
||
|
Wniosek o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez orzeczenie środków karnych w postaci zakazu zbliżania się do pokrzywdzonej na odległość mniejszą niż 10 metrów oraz zakazu kontaktowania się z pokrzywdzoną w jakikolwiek sposób, w tym za pośrednictwem środków komunikowania się, na okres 7 lat. |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
|
|
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
||
|
Wniosek bezzasadny z powodów omówionych wyżej. |
||
|
OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU |
|
|
4.1. |
|
|
Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności |
|
|
|
|
|
ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO |
|
|
Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji |
|
|
5.1.1. |
Przedmiot utrzymania w mocy |
|
Sąd Odwoławczy utrzymał w mocy zaskarżony wyrok. |
|
|
Zwięźle o powodach utrzymania w mocy |
|
|
Sąd Odwoławczy utrzymał zaskarżony wyrok w mocy wobec nie podzielenia zasadności zarzutów podniesionych w obu apelacjach, przy jednoczesnym nie zachodzeniu w sprawie okoliczności podlegających uwzględnieniu z urzędu. |
|
|
Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji |
|
|
5.2.1. |
Przedmiot i zakres zmiany |
|
|
|
|
Zwięźle o powodach zmiany |
|
|
|
|
|
Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji |
||||
|
Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia |
||||
|
5.3.1.1.1. |
|
|||
|
Zwięźle o powodach uchylenia |
||||
|
|
||||
|
5.3.1.2.1. |
Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości |
|||
|
Zwięźle o powodach uchylenia |
||||
|
|
||||
|
5.3.1.3.1. |
Konieczność umorzenia postępowania |
|||
|
Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia |
||||
|
|
||||
|
5.3.1.4.1. |
|
|||
|
Zwięźle o powodach uchylenia |
||||
|
|
||||
|
Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania |
||||
|
|
||||
|
Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku |
||||
|
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
|||
|
|
|
|||
|
Koszty Procesu |
||||
|
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
|||
|
|
Na zasadzie art. 636 § 2 kpk i art. 2 ust. 1 pkt. 4 w zw. z art. 8 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych, Sąd Odwoławczy zasądził od oskarżonego J. L. na rzecz Skarbu Państwa wydatki za postępowanie odwoławcze w 1/2 części oraz opłatę w kwocie 300 złotych za II Instancję, a wydatkami w pozostałej części obciążył Skarb Państwa. |
|||
|
PODPIS |
||||
|
SSO (del.) Teresa Jędrzejas - Paluch SSA Piotr Filipiak SSA Marcin Schoenborn |
||||
|
Granice zaskarżenia |
|||||
|
Kolejny numer załącznika |
1 |
||||
|
Podmiot wnoszący apelację |
Obrońca oskarżonego J. L.. |
||||
|
Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja |
Obrońca oskarżonego J. L. zaskarżył wyrok w całości. |
||||
|
1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
|||||
|
☒ na korzyść ☐ na niekorzyść |
☒ w całości |
||||
|
☐ w części |
☒ |
co do winy |
|||
|
☒ |
co do kary |
||||
|
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
||||
|
1.3.2. Podniesione zarzuty |
|||||
|
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
|||||
|
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
||||
|
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
||||
|
☒ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
||||
|
☒ |
art. 438 pkt 3 k.p.k.
– błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
||||
|
☒ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
||||
|
☐ |
|||||
|
☐ |
brak zarzutów |
||||
|
1.4. Wnioski |
|||||
|
☒ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
||
|
Granice zaskarżenia |
|||||
|
Kolejny numer załącznika |
2 |
||||
|
Podmiot wnoszący apelację |
Prokurator Rejonowy w Tychach. |
||||
|
Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja |
Prokurator zaskarżył wyrok w części dotyczącej orzeczenia o karze. |
||||
|
1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
|||||
|
☐ na korzyść ☒ na niekorzyść |
☐ w całości |
||||
|
☒ w części |
☐ |
co do winy |
|||
|
☒ |
co do kary |
||||
|
☒ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
||||
|
1.3.2. Podniesione zarzuty |
|||||
|
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
|||||
|
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
||||
|
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
||||
|
☐ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
||||
|
☒ |
art. 438 pkt 3 k.p.k.
– błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
||||
|
☒ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
||||
|
☐ |
|||||
|
☐ |
brak zarzutów |
||||
|
1.4. Wnioski |
|||||
|
☐ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
||
Podmiot udostępniający informację: Sąd Apelacyjny w Katowicach
Osoba, która wytworzyła informację: Piotr Filipiak, Marcin Schoenborn , Teresa Jędrzejas-Paluch
Data wytworzenia informacji: