Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

Przewodniczący

SSA Małgorzata Niementowska (spr.)

Sędziowie

SA Iwona Hyła

SA Piotr Pośpiech

Protokolant

Jolanta Stańczak

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 358/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 21 maja2021 roku sygn.akt. V K 230/20

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

-obrazę przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu zarzucanego oskarżonemu w punkcie III wyroku, a to 16§2 k.k. w zw z art.168k.k.polegająca na ich niezastosowaniu do ustalonego przez sąd I instancji stanu faktycznego sprowadzającego się do przyjęcia, że inkryminowane zachowanie oskarżonego przybrało postać przygotowania do zniszczenia akt sprawy poprzez spowodowanie pożaru w budynku Sądu Okręgowego w Gliwicach, która to forma stadialna zdaniem sądu I instancji nie jest karana z powodu braku klauzuli karalności przygotowania tego rodzaju zachowania;

- obrazy prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynów zarzucanych oskarżonemu w puntach I i III wyroku, a to art.13§1 k.k. w zw z art.18§1 k.k. polegającą na błędnej subsumcji ustalonego przez sąd I instancji stanu faktycznego jako wyczerpującego znamiona niekaralnego przygotowania do sprawstwa polecającego;

-obrazę przepisu prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynów zarzucanych oskarżonemu w punkcie I i III wyroku, a to 18§2 k.k. poprzez błędne przyjęcie, że ustalone w niniejszej sprawie okoliczności sprowadzające się do stanowczej formy nakłaniania przybierającej postać porwania i zabójstwa pokrzywdzonego i spalenia aktsprawy sądowej wydanego przez oskarżonego Ł. B. i Ł. Z., a nadto istnienie pomiędzy wymienionymi a oskarżonym stosunku grupowej zależności wykluczającej znamiona podżegania statuują odpowiedzialność oskarżonego jedynie na gruncie niekaralnego przygotowania;

-obrazę przepisu prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu zarzucanego oskarżonemu w punkcie II wyroku, a to 18§2 k.k. poprzez błędne przyjęcie, że ustalone w niniejszej sprawie okoliczności sprowadzające się do nakłaniania przez oskarżonego Ł. B. do udzielenia pomocy w zakupie programu komputerowego umożliwiającego włamanie się do komputera prokuratora oraz do udzielenia pomocy w dokonaniu tego włamania stanowi postać niekaralnego przygotowania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja prokuratora okazała się zasadna, a podniesione w niej zarzuty w przeważającej mierze zasługiwały na uwzględnienie, co w rezultacie doprowadziło do wydania wyroku kasatoryjnego w niniejszej sprawie.

- nie zgadzając się z finalnym rozstrzygnięciem w sprawie, w wyniku którego oskarżony M. M. został uniewinniony od wszystkich zarzucanych mu czynów, sąd odwoławczy podziela stanowisko sądu meriti, że na gruncie niniejszej sprawy nie można przyjąć, iż oskarżony M. M. dopuścił się podżegania do poszczególnych opisanych w przedstawionych mu zarzutach przestępstw.

-rację ma sąd I instancji identyfikując działanie oskarżonego z postacią sprawczego współdziałania w formie sprawstwa polecającego. Stanowisko sądu w tej kwestii zostało przedstawione w pisemnym uzasadnieniu, a przytoczone na jego poparcie orzecznictwo i doktryna czynią je wyczerpującym. Nie ma zatem powodów do jego powielania. Dość wspomnieć, że prawidłowo sąd przyjął, iż od podżegania sprawstwo polecające odróżniają dwa elementy: istnienie zależności odbiorcy polecenia od polecającego oraz stanowczy charakter polecenia, przesądzający, iż jego adresat w zasadzie nie ma możliwości niepodporządkowania się woli polecającego. Zatem jeżeli w przypadku podżegania chodzi o sugestywne oddziaływanie nakłaniającego na bezpośredniego wykonawcę wywołujące u adresata nakłania wolę podjęcia określonego zachowania to w przypadku sprawstwa polecającego - o oddziaływanie oparte na istniejącym stosunku zależności polecającego i adresata polecenia (bezpośredniego wykonawcy) przesądzające, że adresat polecenia jest tym poleceniem związany w sposób w zasadzie uniemożliwiający bez określonych konsekwencji niewypełnienie polecenia( Włodzimierz Wróbel ( red.), Andrzej Zoll (red.), Kodeks karny. Część ogólna Tom I). Istnienie tych dwóch elementów na gruncie niniejszej sprawy jest bezdyskusyjne i prawidłowo ustalone przez sąd I instancji. Bojówka pseudokibiców (...)o nazwie (...) stanowiła zorganizowaną grupę przestępczą o hierarchicznej strukturze, a M. M.był w jej zarządzie, który stanowiła wąska grupa osób. Jak wynika z zeznań M. S. „zarząd to była grupa osób decyzyjnych, które były najwyżej w hierarchii”, niższy szczebel stanowiła młoda ekipa czyli Ł. B., D. T., D. W. i Ł. Z. i wiele innych osób, a najniżej w hierarchii byli „małolaci”- „młode małoletnie osoby, które aspirowały do jeżdżenia z nami na mecze” (zeznania M. S.). W niniejszej sprawie ewidentnie mamy do czynienia z hierarchiczną strukturą grupy obrazującą uzależnienie wynikające z bycia członkiem niższych struktur od osób kierujących grupą, stanowiących „zarząd grupy”. Nadto niezaprzeczalnym jest w świetle zgromadzonych dowodów w sprawie, że oskarżony M. M.cieszył się dużym autorytetem wśród członków grupy zwłaszcza, „młodej ekipiy ” i „małolatów”, „którzy byli wpatrzenia w niego jak w obrazek”(zeznania M. S.). W tym kontekście bez wątpienia mamy do czynienia z sytuacją, w której więzi między członkami poszczególnych struktur grupy były na tyle silne, że czuli się oni zobligowani do wykonywania poleceń osób stojących w strukturze grupy wyżej od nich. W sposób niezwykle widoczny i klarowny wynika to z zeznań Ł. B., który podał, że nie mogli odmówić wydawanym przez oskarżonego M. M.poleceniom bo nie mieliby życia w grupie- nikt z nimi nie chciałby nic robić w grupie, w tym prowadzić żadnych interesów. Nadto traktowani byliby w sposób pogardliwy, poniżający i prześmiewczy, co obrazuje użyte przez świadka określenie „ostatnia ciota”. Zatem w niekwestionowany sposób rzec można, że odmowa wykonania jakiegokolwiek polecenia wydanego przez „członka zarządu”, zwłaszcza oskarżonego mającego duży autorytet wśród (...) naraziłaby odmawiającego na negatywne konsekwencje;

- po poczynieniu wskazanych wyżej ustaleń odnosząc się do pozostałych zarzutów skarżącego, kwestionującego koncepcję niekaralnego przygotowania do sprawstwa polecającego, stwierdzić trzeba, że są one zasadne. I zasadność wynika bowiem z braku rozważenia przez sąd wielu okoliczności niniejszej sprawy przez pryzmat karalności przygotowania do przestępstwa z art.163§1 pkt.1 k.k. czy usiłowania sprawstwa polecającego;

- sąd odwoławczy w pełni utożsamia się z przytoczonym w środku zaskarżenia poglądem doktryny, że z dokonaniem sprawstwa polecającego mamy do czynienia dopiero wówczas, gdy bezpośredni wykonawca zrealizuje stanowiący przedmiot polecenia czyn zabroniony, w przypadku gdy bezpośredni wykonawca jedynie usiłował popełnić czyn zabroniony stanowiący przedmiot polecenia, wydający polecenie poniesie odpowiedzialność za usiłowanie (por. A. Wąsek, Kodeks..., t. 1, s. 261-262). Identycznie za usiłowanie odpowiadać będzie wydający polecenie w sytuacji, gdy bezpośredni wykonawca znalazł się w stadium przygotowania, oraz w wypadku, gdy bezpośredni wykonawca nie podjął żadnych czynności zmierzających do wykonania polecenia, jednak polecenie zostało przez niego odebrane oraz miał on świadomość istnienia stosunku zależności oraz wiedział, że jest zobowiązany do wykonania polecenia (por. M. Bryła, Sprawstwo a formy..., s. 39; A. Zoll (w:) K. Buchała, A. Zoll, Kodeks..., s. 181);

- sąd I instancji uzasadniając przyjęcie odnośnie I i III czynu koncepcji niekaralnego przygotowania do sprawstwa polecającego jako argument za takim stanowiskiem wskazał, że oskarżony wydał polecenie „zrobienia do spodu” prokuratora i zniszczenia akt sprawy o sygn.IV K 194/12, osoby do których polecenia były kierowane zgodziły się je wykonać (Ł. B. i Ł. Z.) ale „ że znamiona czynów zabronionych, co do których oskarżony wydał polecenie nie zostały zrealizowane”. Nie budzi zatem wątpliwości, że sąd przyjął, że w/w polecenia wydane przez oskarżonego zostały przez osoby mające polecenie wykonać odebrane oraz, że mając świadomość stosunku zależności wiedziały, że są zobowiązani do ich wykonani. Powyższe wynika z zeznań Ł. B., który przyznaje, iż „ gdy M. kazał nam zrobić coś prokuratorowi S. to myśmy się zgodzili”, „M. o zrobieniu prokuratora powiedział w sposób zdecydowany. Jeżelibym odmówił byłbym traktowany przez M. i grupę jak ostatnia ciota”, „ ja nie pamiętam jaka była moja reakcja ale na pewno przyjąłem do wiadomości, że trzeba zrobić prokuratora”, „akta miał zniszczyć Z., który był uważany za najszybszego człowieka na (...), „Z. przystał na propozycję M.”, „z rozmów wynikało, że M. przekonał B. i Z. do tego planu”( zeznania M. S.). Zgodzić się należy ze skarżącym, że sąd czyniąc rozważania na temat sprawstwa polecającego ograniczył swoje rozważania dotyczące jego postaci stadialnej tylko do aspektu związanego z czynem bezpośrednich wykonawców, pomijając całkowicie zachowanie polecającego. To ostatnie w formie usiłowania sprawstwa polecającego na gruncie niniejszej sprawy nie zostało w ogóle rozważone, a zdaje się być oczywiste;

- jeżeli natomiast chodzi o przestępstwo zarzucone oskarżonemu M. M.w punkcie II to sąd uznając, że przybrało ono formę przygotowania do przestępstw z art.235 k.k. i art.267§2 k.k. ustalił, że oskarżony powziął zamiar włamania się komputera prokuratora i umieszczenia w nim materiałów pedofilskich, wiedząc, że Ł. B. wcześniej wykorzystywał program umożliwiający włamanie się do komputerów poprosił go o pomoc w pozyskaniu tego programu włamaniu do komputera. Przyjął nadto sąd, że oskarżonyM. M. wszedł w porozumienie z Ł. B., powziął informację o osobie, od której można kupić złośliwe oprogramowanie, ustalił plan działania. Pod tym ostatnim stwierdzeniem, sąd meriti dając w całości wiarę zeznaniom świadka Ł. B. przyjmuje, że ten ostatni omawiał z oskarżonym kwestię włamania do komputera prokuratora, ustalili plan działania, a świadek miał pomagać M. M.we włamaniu do komputera prokuratora „..to nie ja miałem dokonać włamania na komputer prokuratora, żeby podrzucić mu treści pedofilskie, tylko miał to zrobić osobiście M., a ja miałem mu jedynie pomagać”. Z uzasadnienia wyroku wynika, że w tym przypadku sąd jedynie rozważa czy zachowanie oskarżonego wypełnia znamiona przygotowania. Całkowicie została przez sąd pominięta kwestia nakłaniania świadka do udzielenia pomocy w pozyskaniu złośliwego oprogramowania oraz pomocy we włamaniu do tego komputera na płaszczyźnie podżegania do pomocnictwa w dokonaniu tych przestępstw. Brak jest również rozważań, które legły u podstawy nieprzyjęcia przez sąd konstrukcji sprawstwa polecającego odnośnie tego czynu. Wszak oskarżony M. M. nadal był członkiem „zarządu” bojówki pseudokibiców „Psychofans”, a świadek jej niżej usytułowanym w hierarchii grupy członkiem. Brak jest zatem rozważań czy rozmowy na temat włamania do komputera prokuratora odbywały się na płaszczyźnie zależności związanych z hierarchiczną strukturą grupy a co za tym idzie wydanego polecenia czy na płaszczyźnie koleżeńskiej w formie nakłaniania do pomocy w popełnieniu konkretnego przestępstwa:

- mając na uwadze powyższe uwagi i aprobując ustalenia faktyczne jakie poczynił sąd w niniejszej sprawie, których nie kwestionował również prokurator we wniesionej apelacji w sposób najzupełniej jasny i jednoznaczny określając granice zaskarżenia, sąd odwoławczy stwierdził, że zachodzą podstawy do wydania wyroku skazującego w niniejszej sprawie. W ocenie sądu istniejące podstawy do uznania, że oskarżony dopuścił się zachowań skutkujących odpowiedzialnością karną, wobec reguły określonej w art. 454 § 1 k.p.k., która nie pozwala na zmianę zaskarżonego apelacją prokuratora wyroku w kierunku skazania oskarżonego, determinowały wydanie wyroku o charakterze kasatoryjnym.

Wniosek

Uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Powody uznania wniosku za zasadny jak w sekcji 3.1

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

Reguła wynikająca z art.454§ 1 k.p.k.

☒ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Powody uchylenia jak w sekcji 3.1

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

P unkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

7.  PODPIS

SSA Iwona Hyła SSA Małgorzata Niementowska SSA Piotr Pośpiech

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Punkt 1,2 i 3 wyroku

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☐

zmiana