Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 kwietnia 2024 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący :	SSA Ewa Majwald-Lasota
Protokolant :	Agnieszka Czaplak

po rozpoznaniu w dniu 11 kwietnia 2024 r. w Katowicach

na rozprawie

sprawy z powództwa G. U.

przeciwko (...) Bank (...) Spółce Akcyjnej w W.

o ustalenie

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Bielsku-Białej

z dnia 24 maja 2022 r., sygn. akt I C 1041/21

1)  oddala apelację;

2)  zasądza od pozwanego na rzecz powódki, z tytułu kosztów postępowania apelacyjnego, 8100 (osiem tysięcy sto) złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się tego orzeczenia o kosztach;

3)  nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Apelacyjnego w Katowicach 6 996 ( sześć tysięcy dziewięćset dziewięćdziesiąt sześć) złotych z tytułu nieuiszczonych kosztów sądowych.

SSA Ewa Majwald-Lasota

Sygn. akt 1762/22

UZASADNIENIE

Wyrokiem z 24 maja 2022 r. Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej w sprawie z powództwa G. U. przeciwko Raiffeisen Bank (...) (Spółka Akcyjna) w W. :

1) ustalił, że Umowa Kredyt Mieszkaniowego nr (...), zawarta przez powódkę
z (...) Bank (...) S.A. w W. 7 stycznia 2008 r., jest nieważna;

2) zasądził od pozwanej na rzecz powódki 11817 zł tytułem zwrotu kosztów procesu
z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Sąd pierwszej instancji, dalej Sąd, ustalił, że 7.01.2008 r. powódka zawarła z poprzednikiem prawnym pozwanej (k. 76v) (...) Bank S.A. w W. umowę kredytu mieszkaniowego 62 967 CHF, na budowę budynku mieszkalnego, położonego w Lipowej
(§ 1 ust. 1 i 5 oraz § 2 ust. 1 umowy). Kwota kredytu została wypłacona według kursu kupna zgodnie z obowiązującą w banku (...) kursów walut dla kredytów hipotecznych
w (...) Bank (...) S.A. (dalej tabela kursów). Spłata miała nastąpić do 6.01.2038 r.
(§ 2 ust. 2 umowy). W umowie ustalono, że spłaty następują w stałych ratach annuitetowych (§ 2 pkt 16 umowy). Oprocentowanie ustalane jest według zmiennej stropy procentowej (§ 9 ust. 1 umowy). Kapitał, odsetki oraz inne zobowiązania wyrażone w walucie obcej spłacane miały być w złotych jako równowartość kwoty przeliczonej według kursu sprzedaży waluty zgodnie z obowiązująca w banku w dniu spłaty tabelą kursów (§ 10 ust. 4 umowy).
W przypadku przewalutowania (kredytu udzielonego w CHF na złote) stosuje się kurs sprzedaży zgodnie z obowiązującą w banku w dniu przewalutowania tabelą kursów (§ 12 ust. 9 umowy). Kredytobiorca oświadczyła, że znane jej jest ryzyko wynikające ze zmiany kursu waluty obcej, a o ryzyku została poinformowana. W przypadku wzrostu kursu waluty nastąpi wzrost zadłużenia i raty, co może spowodować, że udzielone zabezpieczenie stanie się niewystarczające. Oświadczyła też, że znane jej jest ryzyko wynikające ze zmiany stopy procentowej (§ 16 ust. 9 i 10 umowy). Tabela Kursów to pierwsza ogłaszana w danym dniu Tabela kursów dewiz dla produktów hipotecznych w (...) Bank (...) Spółka Akcyjna (§ 2 pkt 23) regulaminu kredytu mieszkaniowego w (...) Bank (...) Spółka Akcyjna, dalej regulamin). Ryzyko zmiany kursu ponosi kredytobiorca (§ 7 ust. 5 regulaminu). Kursy kupna i sprzedaży walut, jak również wysokość spreadu walutowego, wyznaczane są
z uwzględnieniem poniższych czynników: 1) bieżących notowań kursów wymiany walut na rynku międzybankowym, 2) podaży i popytu na waluty na rynku krajowym i 3) płynności rynku walutowego (ust. 8). (informacja k. 107-115,236-253, umowa k. 20-33,126-133, regulamin k. 134-139, wydruki k. 117-119,145-193, wniosek k. 121,122, oświadczenia k. 141,143, decyzja k. 124, zestawienie k. 34-43, potwierdzenie transakcji k. 44-49, zeznania świadka A. S. k. 209-214, powódki k. 256v, a także nagranie audio-video rozprawy)

Pismem z 11.12.2020 r. powódka wezwała pozwaną do zawarcia ugody, wskazując na nieważność umowy. (korespondencja k. 50-60)

Sąd ustalił stan faktyczny na podstawie zawnioskowanych przez strony dowodów. Wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii sądowej, jako zbędny dla rozstrzygnięcia podlegał oddaleniu (k. 256v). Pozostałe rozważania, uwzględniając charakter sprawy, zostały zawarte w dalszej część uzasadnienia.

W ocenie Sądu powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

Sposób oznaczenia pozwanej w pozwie, poprzez dopisanie Oddziału w Polsce, nie oznaczał, iż strona powodowa dochodziła roszczeń przeciwko oddziałowi, a nie spółce (k. 5,76v). Z treści pozwu jasno wynika, że żądania zostały skierowane przeciwko spółce akcyjnej. Analogiczne stanowisko prezentowane jest też w orzecznictwie (por. postanowienie SN z 16.01.2015 r., III CSK 72/14).

Dopuszczalne było zawieranie umów kredytu indeksowanego kursem CHF zastrzegających spread walutowy, stanowiącego możliwy jego wariant stosownie do art. 353 ¹ k.c. w związku z art. 69 ustawy z 1997 r. Prawo bankowe (wyrok SN z 11.12.2019 r.,
V CSK 382/18, wyrok SN z 22.01.2016 r., I CSK 1049/14, OSNC 2016, Nr 11, poz. 134).
W takiej sytuacji spread walutowy stanowi dodatkową, niesprzeczną z przepisami prawa, korzyść banku (wyrok SN z 14.07.2017 r., II CSK 803/16, OSNC 2018, nr 7-8, poz. 79). Nie oznacza to jednak, że konkretne postanowienia umowne nie były wadliwe. W literaturze rozróżnia się kredyty denominowane (kwota kredytu jest wyrażona w walucie obcej i zostaje wypłacona w walucie krajowej według klauzuli umownej, a spłata kredytu następuje
w walucie krajowej), indeksowane (kwota kredytu jest podana w walucie krajowej i w tej walucie zostaje wypłacona po przeliczeniu według klauzuli umownej, a spłata kredytu następuje w walucie krajowej) i walutowe (kwota kredytu jest wyrażona w walucie obcej
i spłata również jest dokonywana w tej walucie); tylko w tym ostatnim wypadku kredytobiorca może żądać od kredytodawcy wypłaty kwoty kredytu w walucie obcej (wyrok SA w Szczecinie z 11.02.2021 r., sygn. akt I ACa 646/20). Dla określenia charakteru umowy należy uwzględnić kryteria z art. 65 k.c., a więc zgodny zamiar stron i cel umowy. Nawet jednak zakwalifikowanie umowy jako walutowej (co w okolicznościach sprawy nie miało miejsca) nie eliminowałoby możliwości zastosowania sankcji związanych z abuzywnością klauzul dotyczących przeliczania kursu i ustalania wartości świadczeń (cyt. wyrok SA
w S. z 11.02.2021 r.). Strony umowy mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, jednak jej treść lub cel nie mogą się sprzeciwiać właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego (art. 353 ¹ k.c.). Jeżeli umowa jest sprzeczna
z powołanymi w tym przepisie ograniczeniami zasadniczo w takiej sytuacji sankcją jest nieważność czynności (art. 58 § 1 i 2 k.c.), choć przepis szczególny może przewidywać inne skutki. Wyjątkiem jest art. 385 ¹ § 1 k.c. Skutkiem zastosowania klauzuli niedozwolonej jest brak mocy wiążącej tego postanowienia od chwili zawarcia umowy lub związania stron wzorcem umownym (Adam Olejniczak. Komentarz do art.385(1) Kodeksu cywilnego. Stan prawny: 1.05.2014 r.), choć sankcja ta może być ograniczona do części jednostek redakcyjnych wzorców umów (i zwykłych umów; por. wyrok SN z 21.02.2013 r., I CSK 408/12, OSNC 2013/11/127, Biul.SN 2013/6/9, M.Prawn. 2014/1/37; Roman Trzaskowski. Komentarz do art.385(1), art.385(2), art.385(3) Kodeksu cywilnego. Stan prawny: 2017.12.01). Zarazem przepis ten stanowi szczególne rozwiązanie w stosunku do art. 58 § 2 k.c. i w tego rodzaju sprawach na nim oprzeć należy rozstrzygnięcie (wyrok SA
w K. z 17.07.2020 r., I ACa 589/18). Konsekwencje braku związania postanowieniami mogą być znacznie rozleglejsze. Skoro, jak wskazano, brak związania postanowieniami następuje ex lege i ex tunc (Agnieszka Rzetecka-Gil. Komentarz do art.385(1) Kodeksu cywilnego. Stan prawny: 2011.09.19), w konkretnym przypadku może dojść do podważenia natury stosunku prawnego (art. 353 ¹ k.c.), a w konsekwencji, wobec sprzeczności z ustawą, do uznania czynności za nieważną.

Na gruncie art. 385 ¹ § 1 k.c., postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Przez działanie wbrew dobrym obyczajom rozumie się wprowadzenie do wzorca klauzul umownych, które godzą w równowagę kontraktową stron, co stanowi wykroczenie przeciw uznanym w społeczeństwie zasadom moralnym lub przyjętej w obrocie uczciwości, bez dostatecznego brania pod uwagę interesów konsumenta i bez przyznania mu z tego tytułu wyrównania, a rozsądna ocena wskazuje, że konsument nie zaakceptowałby w ramach negocjacji takiej klauzuli. Rażące naruszenie interesów konsumenta oznacza nieusprawiedliwioną, znaczną czy rażącą dysproporcję na jego niekorzyść praw
i obowiązków wynikających z umowy, przy czym ustalenie, czy klauzula wzorca umowy powoduje taką nierównowagę, dokonane może być w szczególności przez porównanie sytuacji konsumenta w razie zastosowania tej klauzuli z sytuacją, w której byłby konsument, gdyby zastosowane zostały obowiązujące przepisy prawa (wyrok SN z 15.01.2016 r., I CSK 125/15; wyrok SN z 13.08.2015 r., I CSK 611/14; wyrok SA w Warszawie z 30.06.2015 r., VI ACa 1046/14, LEX nr 1820928; wyrok SA w Szczecinie z 2.08.2017 r., I ACa 263/17, OSASz 2017/3/96-121). Kontrola sądowa realizowana jest przy uwzględnieniu okoliczności sprawy, a w szczególności, czy gdyby konsument miał wiedzę i pełną świadomość odnośnie rzeczywistej treści i skutków tego postanowienia, to zgodziłby się na zawarcie umowy tej treści (wyrok SA w Krakowie z 4.10.2016 r., I ACa 645/16, LEX nr 2144763, wyrok SA w Warszawie z 15.09.2017r., I ACa 983/16, LEX nr 2381508). Dodać należy, że uzgodnienie indywidualne oznacza realną możliwość współkształtowania treści konkretnego postanowienia (por. Ciszewski Jerzy (red.), Nazaruk Piotr (red.), Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany. Opublikowano: LEX/el. 2021).

Zastrzeżone w umowie kredytu złotowego indeksowanego do waluty obcej klauzule kształtujące mechanizm waloryzacji określają główne świadczenie kredytobiorcy (por. wyroki SN z 4.04.2019 r., III CSK 159/17, OSP 2019, z. 12, poz. 115 i z 9.05.2019 r., I CSK 242/18, nie publ.; wyrok SN z 11.12.2019 r., V CSK 382/18, LEX nr 2771344). Zasięg pojęcia głównych świadczeń stron, którym ustawodawca posłużył się w art. 385 ¹ § 1 k.c., nie może być utożsamiany z essentialia negotii stosunku prawnego; Sąd powinien zaś dokonać oceny in casu z uwzględnieniem wszystkich postanowień oraz celu zawieranej umowy (por. wyrok SN z 8.11.2012 r., I CSK 49/12, Legalis).

Oceniając skutki abuzywności postanowień umownych warto zauważyć, że art. 385 ¹ § 2 k.c. (stosownie do którego jeżeli postanowienie umowy zgodnie z jego § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie) został implementowany do porządku krajowego stosownie do Dyrektywy Rady 93/13/EWG z 5.04.1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich (Dz.U.UE.L.1993.95.29). Państwa Członkowskie stanowią, że na mocy prawa krajowego nieuczciwe warunki w umowach zawieranych przez sprzedawców lub dostawców z konsumentami nie będą wiążące dla konsumenta, a umowa w pozostałej części będzie nadal obowiązywała strony, jeżeli jest to możliwe po wyłączeniu z niej nieuczciwych warunków (art. 6 ust. 1). Obowiązywanie jednak umowy w dalszym ciągu, po wyłączeniu z niej nieuczciwych postanowień umownych, jest pomyślane jako ochrona interesu konsumenta, a nie jego kontrahenta (wyrok SN z 27.11.2019 r., II CSK 483/18, wyrok TSUE z 3.10.2019 r. C-260/18). Wskazanie zatem na niedozwolony charakter klauzuli umownej jest uprawnieniem konsumenta, w którego interesy zachowanie takiej klauzuli może godzić. Jednakże w określonych okolicznościach konsument - kredytobiorca może uznać, że jeżeli wyeliminowanie klauzuli niedozwolonej prowadziłoby do unieważnienia umowy, to woli on jej utrzymanie i jednocześnie utrzymanie w mocy całej umowy. Do sądu krajowego zaś należy, na podstawie prawa krajowego i zgodnie z prawem Unii Europejskiej, dokonanie oceny w zakresie kwalifikacji nieuczciwego charakteru postanowienia umownego oraz przedmiotu umowy, w celu ustalenia, czy możliwe jest utrzymanie w mocy umowy pozbawionej nieuczciwych postanowień. Jeżeli sąd krajowy uzna, że zgodnie z odpowiednimi przepisami obowiązującego prawa utrzymanie w mocy umowy bez zawartych w niej nieuczciwych postanowień nie jest możliwe, art. 6 ust. 1 dyrektywy 93/13 nie stoi na przeszkodzie stwierdzeniu, że ta umowa nie może dalej obowiązywać bez takich warunków i wtedy sąd powinien orzec jej unieważnienie. Jednocześnie, po raz kolejny wykluczono możliwość uzupełnienia luk w umowie, spowodowanych usunięciem z niej nieuczciwych warunków, które w niej się znajdowały, wyłącznie na podstawie przepisów krajowych o charakterze ogólnym, przewidujących, że treść czynności prawnej jest uzupełniana przez skutki wynikające z zasad słuszności lub ustalonych zwyczajów, które nie są zatem przepisami o charakterze dyspozytywnym lub przepisami mającymi zastosowanie, jeżeli strony umowy wyrażą na to zgodę. W podobny sposób wypowiedział się SN w uchwale z 7.05.2021 r., III CZP 6/21) wskazując, że niedozwolone postanowienie umowne (art. 385 ¹ § 1 k.c.) jest od początku, z mocy samego prawa, dotknięte bezskutecznością na korzyść konsumenta, który może udzielić następczo świadomej i wolnej zgody na to postanowienie i w ten sposób przywrócić mu skuteczność
z mocą wsteczną. Podsumowując, od woli konsumenta uzależnione jest podważenie klauzul, stosownie do art. 385 ¹ § 1 k.c., gdyż przepisy te służą jego ochronie.

Na ocenę abuzywności przedmiotowych klauzul nie miało wpływu późniejsze wejście
w życie ustawy z 29.07.2011 r. o zmianie ustawy - Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2011.165.984; wyrok SN z 11.12.2019 r., V CSK 382/18). Zgodnie z art. 1 ust. 2 dyrektywy 93/13 jej przepisom nie podlegają m.in. postanowienia umowy „odzwierciedlające obowiązujące przepisy ustawowe lub wykonawcze” pod warunkiem, iż zachowana została możliwość odwrócenia niekorzystnych skutków niedozwolonego postanowienia (por. wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 14.03.2019 r., w sprawie C-118/17, Z. D. przeciwko (...) (...) Z.., pkt 45). Skutkiem sanowania klauzul abuzywnych jest wówczas także wyłączenie możliwości uznania umowy za nieważną z powodu tej (i tylko tej) abuzywności. Celem powołanej ustawy nie było jednak sanowanie wadliwości umów (kwestii tej przepisy nie obejmowały, podobnie jak rozliczeń w tym zakresie). Ustawa nie przewidywała gotowych do zastosowania przepisów, które zastępowałyby ewentualne klauzule abuzywne, a jedynie nakładała na banki ciężar dokonania ogólnie określonych, wymagających skonkretyzowania in casu zmian umowy. Tymczasem owe konkretne rozwiązania mają być wynikiem należytego wyważenia ogółu praw i obowiązków stron przez ustawodawcę (por. motyw 13 dyrektywy 93/13 oraz wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 21.03.2013 r., w sprawie C-92/11, (...) przeciwko V. N.-W. e.V., pkt 26 i n.). Samo zaś umożliwienie spłaty bezpośrednio w walucie obcej ma sens w przypadku mechanizmu waloryzacji skonstruowanego prawidłowo, a z drugiej strony nie rozwiązuje problemu dotyczącego określenia kursu, po którym przeliczona została kwota kredytu oddawana do dyspozycji kredytobiorcy.

W niniejszej sprawie powódka powoływała się na brak związania negowanymi klauzulami (k. 5v) wobec obciążenia wyłącznie jej ryzykiem kursowym (k. 11), braku należytej informacji o nim (k. 6v), a zarazem arbitralnego wyznaczania kursu waluty (k. 11v). Ponieważ decydująca dla oceny prawnej umowy była chwila jej zawarcia, w walucie polskiej wyrażona została kwota wkładu i ubezpieczenia (k. 21), a wypłata kredytu, jak i spłata nastąpiła w PLN (k. 34-49,256v), analizowany kredyt nie miał charakteru walutowego (choć nawet w takim przypadku, jak wskazano, podlegałby ocenie w zakresie abuzywności klauzul).

Powódka zaciągając kredyt działała jako konsument, co potwierdzały też określone
w umowie cele kredytowe (§ 1 ust. 1 i 2- k. 20). Zgromadzony materiał dowodowy nie wskazywał w żaden sposób, by zawierając umowę przy wykorzystaniu zresztą wzorca, miała realny wpływ na treść kwestionowanych przez nią postanowień. Powódka przeczyła temu (k. 256v), a to pozwaną obciążał ciężar wykazania tej okoliczności (art. 3851 § 4 k.c.), czemu nie sprostała.

Klauzule indeksacyjne, jak wskazano, określały główne świadczenia kredytobiorcy. Wyeliminowanie zaś z umowy negowanych postanowień umowy i regulaminu prowadzi do zniesienia mechanizmu indeksacji, a zarazem wyeliminowania ryzyka kursowego, immanentnie związanego z umową. Uznanie tych postanowień za określające świadczenia główne nie eliminowało jednak możliwości przeprowadzenia kontroli na tej podstawie, gdyż postanowienia umowne w tym zakresie nie zostały sformułowane jednoznacznie. Skoro kurs waluty ustalany był w tabeli kursowej arbitralnie przez bank, a czynniki wpływające na wyznaczenie kursu, nie zostały sformułowane w sposób precyzyjny, obiektywnie sprawdzalny, pozwalający na zweryfikowanie ustalonego przez bank kursu, a nadto brak było mechanizmu pozwalającego na obronę przed stanowiskiem banku, powódka nie miała możliwości oszacowania wysokości obciążających ją w przyszłości świadczeń. Co istotne, mechanizm waloryzacji kursem CHF wykorzystywano w umowie do przeliczenia nie tylko kapitału wypłacanego kredytu i spłat, ale też w przypadku przewalutowania (k. 28). Nie sposób uznać, by opisane reguły, uniemożliwiające weryfikację ustalanego kursu, były do zaakceptowania przez konsumenta w drodze indywidualnych negocjacji, czy też, by zapisy takie były adekwatne do minimalnych wymogów równouprawnienia stron w ramach stosunku cywilnego lub zasad lojalności kontraktowej.

Oceny tej nie zmieniają oświadczenia kredytobiorcy odnośnie świadomości ryzyka kursowego (k. 31,141), zwłaszcza że zawarte były we wzorcach i miały charakter ogólny (również wyrok SA w Katowicach z 17.07.2020 r., I ACa 589/18). W tym względzie należy też uwzględnić okoliczności sprawy w sposób kompleksowy. Powódka zeznała, że zawierając umowę była informowana o stabilności waluty (k. 256v). Zarazem nie przedstawiono jej należytej informacji o skutkach zastosowania kursu sprzedaży i kupna, czy mechanizmie ustalenia kursu waluty. Wysoce nieprawdopodobnym jest, by w przypadku rzetelnego wyjaśnienia przez bank rzeczywistego ryzyka racjonalny kredytobiorca zdecydował się na kredyt obejmujący mechanizm wiążący spłatę z kursem waluty obcej, zwłaszcza w tak długiej perspektywie czasowej. Problemem było też, co także opisano, poza obiektywnym ryzykiem także arbitralne kształtowanie kursu waluty.

Skoro postanowienia te godziły w sposób zasadniczy w równowagę kontraktową stron, umożliwiając bankowi chociażby kompensowanie ograniczonych wpływów z innych segmentów działalności banku, były one abuzywne (wyrok SA w Katowicach z 17.07.2020 r., I ACa 589/18; wyroki Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z 14.12.2010 r., XVII Amc 426/09 oraz 19 kwietnia 2016 r., sygn. XVII AmC 2939/14).

W niniejszej sprawie usunięcie z umowy zawartej przez strony niedozwolonych postanowień uniemożliwia dalsze obowiązywanie umowy. Wyłączenie bowiem mechanizmu waloryzacji i pominięcie odesłania do gotówkowego kursu kupna franka czyni niemożliwym określenie w walucie obcej równowartości kwoty kredytu udzielonego w złotych kredytobiorcy. W efekcie odpada realizacja funkcji umowy o kredyt w złotych waloryzowany kursem franka. Bez tych mechanizmów nie da się też określić wysokości zobowiązań kredytobiorcy płatnych w złotych jako równowartości raty w walucie obcej, czy salda zobowiązań wobec banku w przypadku przewalutowania kredytu. Wobec braku możliwości dalszego funkcjonowania umowy bez niedozwolonych postanowień dotyczących sposobu waloryzacji kredytu, będących istotnymi elementami umowy, umowa była nieważna
w oparciu o art. 58 § 1 k.c. (też wyrok SA w Katowicach z 17.07.2020 r., I ACa 589/18). Również w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości wskazano, że wyeliminowanie ryzyka kursowego, określającego główny cel umowy wskazuje, że utrzymanie takiej umowy
z prawnego punktu widzenia nie wydaje się możliwe (wyrok Trybunału Sprawiedliwości
z 14.03.2019 r., C-118/17, LEX nr 2631770). Sąd podkreślił, że strona powodowa została pouczona o konsekwencjach nieważności umowy (k. 256). Działając przez profesjonalnego pełnomocnika, oświadczyła, że zna konsekwencje związane z dochodzonym roszczeniem i je akceptuje. Jednocześnie należy wskazać, iż opisany wyżej niejednoznaczny mechanizm, uniemożliwiający stanowcze, weryfikowalne i obiektywne ustalenie zadłużenia, czy wysokości dokonywanych spłat, sprzeciwiał się treści art. 69 ust. 1 i 2 Prawa bankowego (ustawa z 29.08.1997 r.; Dz.U.2002.72.665) i obowiązkowi określenia kwoty kredytu i zasad spłaty (czy to kwotowo, czy też poprzez wprowadzenie weryfikowalnych i obiektywnych mechanizmów), a zatem ustawie (art. 58 § 1 k.c.). Dodać należy, że nie znajduje podstaw zastąpienie treści klauzuli kursem średnim NBP (358 § 2 k.c.; k. 100). Jak zaznaczono wykluczona jest możliwość uzupełnienia luk w umowie, także przy wykorzystaniu przepisów krajowych o charakterze ogólnym. Nadto przepis art. 358 § 2 k.c. został wprowadzony dopiero ustawą z 23.10.2008 r., a więc po zawarciu umowy (k. 20). Nie sposób stosować go do zdarzeń prawnych zaistniałych przed jego wejściem w życie (wyrok SO w Warszawie
z 14.10.2019 r., XXV C 2275/18). Intencją wprowadzenia tego przepisu było zasadniczo zmniejszenie ryzyka kursowego w działalności gospodarczej. Ponieważ przepisy art. 385 i n. k.c. służą ochronie interesów konsumentów, wypełnianie powstałych luk w umowie tym przepisem nie znajduje uzasadnienia. Przepis umożliwiający zastąpienie abuzywnego postanowienia powinien być rezultatem należytego wyważenia interesów stron. Nie spełnia tych kryteriów powołany przepis, którego wprowadzenie do systemu nie było zresztą związane z usunięciem nieprawidłowości dotyczących kredytów waloryzowanych. Nie chodzi bowiem o zastosowanie jakiegokolwiek mechanizmu, pozwalającego na obiektywne ustalenie kursu waluty, ale takiego rozwiązania, które uwzględnia interesy obu stron. Wreszcie art. 358 § 2 k.c. wskazuje na określenie kursu, w braku innego zastrzeżenia, według kursu średniego NBP. Zarazem umowa stron, poprzez regulamin, odwołuje się do kursu kupna i sprzedaży waluty. Wprowadzenie zatem do stosunku stron rozwiązania z art. 358 § 2 k.c. oznaczałoby tożsame określenie obu kursów, z natury umowy różnych, co wymagałoby w istocie jej zmiany. Takie zaś działania były, jak wskazano, nieuprawnione. Dodatkowo problemem analizowanej umowy, poza samym mechanizmem ustalenia kursu, było obarczenie powódki ryzykiem walutowym, bez należytego jej poinformowania o jego istocie, zakresie
i prawdopodobieństwie wystąpienia, zwłaszcza w dłuższej perspektywie czasowej.

Powódka, w ramach roszczenia głównego, domagała się ustalenia nieważności umowy, zgodnie z art. 189 k.p.c. (k. 256). Uwzględniając okres, na jaki została zawarta umowa, wykazała interes prawny, gdyż tylko takie rozstrzygnięcie wyeliminuje wątpliwości dotyczące jej zobowiązań na przyszłość.

Zarzut przedawnienia (k. 75v) może być formułowany tylko wówczas, gdy przedmiotem procesu jest roszczenie w znaczeniu art. 117 § 2 zd. 1 k.c. Skoro powódka, w ramach roszczenia głównego, domagała się ustalenia nieważności umowy, zarzut przedawnienia był bezprzedmiotowy (por. wyrok SN z 1.03.1963 r., III CR 193/62; Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. A. Z., K. F.-G.. Rok: 2022, art. 189 k.p.c.).

Mając powyższe na uwadze Sąd orzekł jak w pkt 1) wyroku, działając na podstawie powołanych przepisów.

O kosztach Sąd orzekł, działając na podstawie art. 98 § 1,1 ¹ i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. Poniesione przez powódkę koszty stanowiły sumę opłaty od pozwu (1 000 zł- k. 4v), opłaty skarbowej (17 zł- k. 18) oraz wynagrodzenia pełnomocnika zgodnie z § 2 ust. 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2018.265 ze zm.; 10.800 zł).

Apelację od wyroku wniósł pozwany zaskarżając wyrok w całości, zarzucając temu orzeczeniu w sposób szczegółowo w niej wskazany na kartach 296 do 331:

I Naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, a to:

1)  art. 327 ¹ § 1 pkt 1 i 2 k.p.c. w zw. z art. 386 § 4 k.p.c. poprzez sporządzenia uzasadnienia wyroku w sposób niejasny i utożsamianie kwestionowanej umowy z umową kredytu indeksowanego, co uzasadnia twierdzenie o nierozpoznaniu istoty sprawy oraz sporządzenie uzasadnienia w sposób, który nie pozwala na ocenę jakie wnioski Sąd wysnuł z przeprowadzonych dowodów, ani które dowody uznał za wiarygodne;

2)  art. 233 1 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej, a nie wszechstronnej oceny materiału dowodowego oraz dokonanie ustaleń sprzecznych z treścią materiału dowodowego, tj:

a)  ustalenie niezgodnie z rzeczywistym stanem rzeczy, że postanowienia kwestionowane w pozwie nie zostały indywidualnie uzgodnione ze stroną powodową, podczas gdy z dowodów przeprowadzonych w niniejszej sprawie, tj. dowodów z dokumentów wynikają okoliczności przeciwne,

b)  brak dostatecznego uwzględnienia okoliczności: (i) zapoznania się przez stronę powodową z postanowieniami umowy i regulaminu w odniesieniu do kredytu indeksowanego do waluty obcej, (ii) zapoznania strony powodowej z kwestią ryzyka kursowego, ( (...)) świadomości strony powodowej
w zakresie ryzyka kursowego związanego z wahaniem kursów waluty, do której waloryzowany jest kredyt, (iv) świadomego i swobodnego wyboru przez stronę powodową kredytu denominowanego do waluty obcej, podczas gdy z dowodów w postaci dokumentów złożonych w niniejszej sprawie wynikają wskazane okoliczności;

c)  ustalenie, że pozwany dysponował dowolnością w kształtowaniu kursów;

d)  ustalenie niezgodnie z rzeczywistym stanem rzeczy, że pozwany nieprawidłowo pouczył stronę powodową o ryzyku kursowym,

e)  brak uwzględnienia oceny dowodu w postaci pisemnych zeznań świadka A. S.;

f)  art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 2 pkt. 6 i 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych ora art. 100 k.p.c.

II Naruszenie przepisów prawa materialnego, a to:

1)  art. 189 k.p.c. poprzez przyjęcie, że stronie powodowej przysługuje interes prawny w ustaleniu nieważności umowy kredytu;

2)  art. 58 § 1 i 3 k.c. w zw. z art. 69 ust. 1 i 2 prawa bankowego oraz art. 65 k.c. poprzez przyjęcie, że konstrukcja denominacji przyjęta w umowie zawartej ze stroną powodową została ukształtowana w sposób uniemożliwiający określenie kwoty kredytu i zasad spłaty, co prowadzi do nieważności umowy w całości;

3)  art. 385 ¹ § 1 k.c. w związku z art. 4 ust. 2 Dyrektywy Rady 93/13fEWG z 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich (Dz.Urz.UE.L 1993 Nr 95, str. 29);

4)  art. 385 ¹ § 1 zd. 2 k.c.;

5)  art. 385 ¹ § 1 k.c. w zw. z art. 58 § 1 k.c. poprzez przyjęcie, że: (i) postanowienie sprzeczne z bezwzględnie obowiązującym przepisem ustawy może być jednocześnie uznane za niedozwolone postanowienie umowne, oraz że (ii) postanowienia umowne dotyczące denominacji stanowią niedozwolone postanowienia umowne;

6)  art. 65 k.c. i art. 69 Prawa bankowego;

7)  art. 56 k.c. w zw. z art. 358 § 2 k.c. w zw. z art. 69 ust. 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe w zw. z art. 6 ust. 1 Dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich;

8)  art. 4 ustawy z dnia 29 lipca 2011 r., o zmianie ustawy - prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw w zw. z art. 69 ust. 3 prawa bankowego
i art. 75b prawa bankowego;

W oparciu o tak sformułowane zarzuty, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 368 § 1 pkt 5 k.p.c., pozwany wnosił o zmianę wyroku poprzez oddalenie powództwa oraz zasądzenie od strony powodowej na rzecz pozwanego kosztów procesu za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

W odpowiedzi na apelację powódka wniosła o oddalenie wniesionego przez pozwanego środka odwoławczego i zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, wskazując na niewłaściwą wartość przedmiotu zaskarżenia.

Sąd drugiej instancji podziela co do zasady powyższe ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd i uznaje je za własne, bowiem znajdują one odzwierciedlenie w zebranym materiale dowodowym (art. 387 § 2 ¹ pkt 1 k.p.c.) .

Apelacja pozwanego nie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do treści art. 233 §1 k.p.c. sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Ramy swobodnej oceny dowodów wyznaczone są wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego oraz regułami logicznego myślenia, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność, odnosi je do pozostałego materiału dowodowego (wyrok SN z 10.06.1999 r., II UKN 685/98).

W utrwalonym orzecznictwie przyjęło się, że tylko ocena rażąco błędna lub oczywiście sprzeczna z treścią materiału dowodowego, nieodpowiadająca zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, może czynić usprawiedliwionym zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. Sąd Najwyższy wielokrotnie stwierdzał, że „jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadził wnioski logicznie poprawne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego, to taka ocena dowodów nie narusza zasady swobodnej oceny dowodów przewidzianej w art. 233 k.p.c. i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Tylko
w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub, gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo - skutkowych, to przeprowadzona przez Sąd meritii ocena dowodów może być skutecznie podważona” (wyroki Sądu Najwyższego z 27 września 2002r., sygn. akt IV CKN 1316/00 oraz sygn. akt II CKN 817/00). Skarżący nie wykazał, aby sąd pierwszej instancji tego rodzaju błędów dopuścił się. Ze zgromadzonego materiału dowodowego wprost wynikają ustalenia sądu pierwszej instancji w zakresie jednostronnego kształtowania wysokości zobowiązania przez bank w oparciu o niepodlegający negocjacji wzorzec umowy
i regulamin, a także naruszenie równowagi kontraktowej stron. Skarżący nie wykazał również, aby zeznania powodów były niewiarygodne. Apelujący nie przedstawił dowodów,
z których wynikałoby przede wszystkim, że dostatecznie wyjaśniono kredytobiorcom, w jaki sposób będzie ustalał kurs franka szwajcarskiego, ani dowodów, które wskazywałyby na przekazanie powodom informacji pozwalających realnie ocenić zakres ryzyka kursowego
w wieloletniej perspektywie oraz jego wpływ na stan zadłużenia i rzeczywisty koszt kredytu. Kwestionowane ustalenia odnośnie informacji udzielonych kredytobiorcy przed zawarciem umowy poczynił Sąd w oparciu o zeznania powódki (protokół rozprawy z 26.04.2022 r. od 00:06:50 do 00:18:16, k. 256). Wiarygodności jej twierdzeń nie wzruszają podpisane oświadczenia stanowiące załącznik do umowy o znajomości ryzyka zmiany kursu, ponieważ stanowiły one część wzorca przygotowanego przez bank, a na podstawie zaoferowanego przez kredytodawcę materiału brak było podstaw do przyjęcia, że kredytobiorcy uzyskali zrozumiałą, pełną i szczegółową informację w tym zakresie. Pozwany zaś nie przedstawił wystarczających dowodów na to, jaki był rzeczywisty zakres udzielonych kredytobiorcom informacji. Jednocześnie z samego faktu wyboru przez powódkę kredytu denominowanego nie można wywieść, że postanowienia umowy o kredyt, w tym zawierające klauzule waloryzacyjne były indywidualnie uzgadniane, a z faktu podpisania oświadczenia
o możliwości wzrostu kursu waluty i oprocentowania oraz z wyrażenia woli zawarcia umowy kredytu w walucie CHF nie można wyprowadzić wniosku, że została ona należycie poinformowana o ryzyku kredytowym. Wbrew twierdzeniu skarżącego Sąd w uzasadnieniu wyraźnie wskazał, w jakim zakresie oparł swoje ustalenia również na zeznaniach świadka A. S. (k. 287)

Z powyższych względów za niezasadny uznał Sąd drugiej instancji zarzut naruszenia art. 233§ 1 k.p.c.

Sąd prawidłowo ustalił, że powódka posiada interes prawny w żądaniu ustalenia nieważności umowy. Umowa będąca przedmiotem oceny w niniejszym postępowaniu stanowi długoterminowy stosunek prawny, który nie został dotychczas wykonany w całości. Umowa nie została między stronami rozliczona. Orzeczenie Sądu w zakresie, w jakim ustalono nim nieważność określonej czynności prawnej doprowadzi do zniesienia wątpliwości stron i zapobiegnie dalszemu sporowi o roszczenia banku wynikające
z umowy. Nadto odnosząc się do wyrażonego w apelacji stanowiska, zgodnie z którym interes prawny nie występuje, gdy uzasadnione jest posłużenie się dalej idącym (intensywniejszym) środkiem ochrony prawnej, podzielić należy pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy, zgodnie z którym „Powód zachowuje interes prawny do wytoczenia powództwa o ustalenie nieistnienia stosunku prawnego, mimo przysługującego mu powództwa
o świadczenie lub mimo wytoczenia przeciwko niemu takiego powództwa przez stronę przeciwną na podstawie spornego stosunku prawnego, jeżeli z tego stosunku wynikają jeszcze inne lub dalej idące skutki, których dochodzenie w drodze powództwa oświadczenie nie jest możliwe lub nie jest jeszcze aktualne. W takim wypadku tylko powództwo o ustalenie nieistnienia tego stosunku prawnego może w definitywny sposób rozstrzygnąć niepewną sytuację prawną powoda i zapobiec także na przyszłość możliwym sporom, a tym samym w pełny sposób zaspokoić jego interes prawny.” (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 czerwca 2023 r., I CSK 5529/22).

W tej sytuacji powódka ma interes w ustaleniu nieważności umowy w oparciu
o przepis art. 189 k.p.c. i zarzut jego naruszenia jest całkowicie niezasadny.

W ocenie Sądu drugiej instancji zarzuty pozwanego dotyczące naruszenia przepisów prawa materialnego nie zasługują na uwzględnienie. Sąd Najwyższy w uchwale siedmiu sędziów z dnia 7 maja 2021r., sygn. akt III CZP 6/21 uznał, że niedozwolone postanowienie umowne (art. 385 ¹ § 1 k.c.) jest od początku, z mocy samego prawa, dotknięte bezskutecznością na korzyść konsumenta, który może udzielić następczo świadomej i wolnej zgody na to postanowienie i w ten sposób przywrócić mu skuteczność z mocą wsteczną.
W uzasadnieniu uchwały, której nadano moc zasady prawnej, Sąd Najwyższy wskazał, że Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej „ Wyjaśnił zatem, że art. 6 ust. 1 dyrektywy 93/13 jest normą bezwzględnie wiążącą, której celem jest zastąpienie ustanowionej w umowie formalnej równowagi praw i obowiązków stron równowagą rzeczywistą, która przywraca równość stron.” Na sądzie krajowym ciąży zaś „… obowiązek zaniechania stosowania klauzuli abuzywnej - bez upoważnienia do zmiany jej treści, gdyż eliminowałaby ona skutek zniechęcający do stosowania klauzuli - tak, aby nie wywierała wiążących skutków wobec konsumenta, chyba że konsument się temu sprzeciwi, co może uczynić, gdyż jego prawo do skutecznej ochrony zawiera w sobie także uprawnienie do niedochodzenia swoich praw.” Mając na uwadze powyższe stanowisko i ugruntowane orzecznictwo sądów polskich uznać należało, że orzeczenie Sądu odpowiada prawu i nie narusza powoływanych przez skarżącego norm prawa materialnego. W rozpoznawanej sprawie Sąd prawidłowo ocenił opisywane w uzasadnieniu postanowienia zawartej przez strony umowy jako niedozwolone. Sporne klauzule waloryzacyjne nie zostały sformułowane w jednoznaczny sposób, gdyż odsyłały one do kursów wymiany określonych w tabelach kursowych banku, ustalanych jednostronnie przez bank, a w umowie nie oznaczono żadnych obiektywnych kryteriów, którymi bank miał się kierować przy ustalaniu kursów kupna i sprzedaży CHF. Sąd prawidłowo ocenił, że postanowienia umowne były jednostronnie kształtowane przez Bank, który nie sprostał obowiązkom informacyjnym. Powódka nie tylko nie miała rzeczywistego wpływu na postanowienia umowy dotyczące klauzul przeliczeniowych, ale nie zostały jej one również w sposób dostateczny wyjaśnione. Jak podkreślił Sąd Najwyższy w postanowieniu z 30.05.2023r., I CSK 5487/22 „ Naruszenie obowiązku informacyjnego na etapie przedkontraktowym przybrać może formę zarówno niepodania wymaganej i precyzyjnie wskazanej ustawowo informacji, jak i na podaniu informacji w sposób niepełny. Generalnie można powiedzieć, że w celu uznania realizacji przez bank obowiązków informacyjnych w zakresie ryzyka kursowego nie jest wystarczające wskazanie w umowie, że ryzyko związane ze zmianą kursu waluty ponosi kredytobiorca, oraz odebranie od klienta oświadczenia, zawartego we wniosku o udzielenie kredytu o standardowej treści, iż został on poinformowany o ponoszeniu ryzyka wynikającego ze zmiany kursu waluty oraz przyjął do wiadomości i akceptuje to ryzyko. Istnieje obowiązek ostrzegawczy instytucji finansowej, która oferując kredyt powiązany z walutą obcą kredytobiorcy, niejednokrotnie takiemu, który nie ma zdolności kredytowej do zaciągnięcia kredytu złotowego, powinna dołożyć szczególnej staranności w zakresie wyraźnego wskazania zagrożeń wiążących się z takim produktem finansowym. Zachowanie informacyjne banku powinno polegać na poinformowaniu klienta o zakresie ryzyka kursowego w sposób jednoznaczny i zrozumiale unaoczniający konsumentowi, który z reguły posiada elementarną znajomość rynku finansowego, że zaciągnięcie tego rodzaju kredytu jest bardzo ryzykowne, a efektem może być obowiązek zwrotu wielokrotnie wyższej od pożyczonej mimo dokonywania regularnych spłat.”

W umowie nie przewidziano też żadnego mechanizmu pozwalającego kredytobiorcy na poznanie zasad ustalania przez bank kursów wymiany oraz ich weryfikację, a tym bardziej mechanizmu umożliwiającego kredytobiorcy wpływ na ustalane przez bank kursy wymiany, mimo, że kursy te bezpośrednio decydowały o wysokości zobowiązana kredytobiorcy. Sąd prawidłowo ocenił, że zastosowane klauzule waloryzacyjne służyły do ustalenia ostatecznego rozmiaru świadczenia powodów. Konsekwencją negatywnej weryfikacji przywoływanych w uzasadnieniu postanowień umownych było przyjęcie, na zasadzie określonej w art. 385 ¹ § 2 k.c., że postanowienia te nie wiążą konsumenta i są bezskuteczne od momentu zawarcia umowy. Taka ocena przedmiotowej umowy zgodna jest również z ugruntowanym już orzecznictwem. Sąd Najwyższy w postanowienie z 29.03.2023r., I CSK 6913/22 stwierdził : „W przypadku umowy denominowanej kursem (...), po wyeliminowaniu z niej klauzul przeliczeniowych, nie jest możliwe utrzymanie takiej umowy w mocy ani jako umowy kredytu walutowego w (...), ani jako umowy, w której kwota kredytu wyrażona byłaby
w złotych polskich. Sąd Najwyższy wyjaśnił, że eliminacja klauzuli przeliczeniowej w takiej umowie sprawia, iż nie wiadomo, jaką kwotę powinien wypłacić bank, skoro w umowie kwota kredytu określona jest w (...), ale wypłata następuje w złotówkach, według kursu arbitralnie ustalanego przez bank. Oznacza to, że brakuje niezbędnego elementu konstrukcyjnego stosunku prawnego i niemożliwe jest jego uzupełnienie. Nie jest również możliwe uznanie, że tego rodzaju kredyt należy od początku traktować jak kredyt walutowy, którego przedmiot stanowiła ustalona kwota w walucie obcej. Przyjęcie takiego założenia byłoby sprzeczne z umową, w której wyraźnie przewidziano wypłatę kwoty kredytu
w złotych. Co więcej, uznanie kredytu za walutowy oznaczałoby, że brak wypłaty w walucie obcej jest równoznaczny z brakiem wypłaty kwoty kredytu w ogóle, natomiast faktycznie spełnione świadczenie banku w złotych musi zostać uznane za nienależne. Sytuacja w takim wypadku byłaby więc w praktyce zbliżona do tej, która powstała w razie przyjęcia nieważności lub bezskuteczności umowy kredytowej.” Nie ulega wątpliwości, że w umowie będącej przedmiotem niniejszej sprawy kredytodawca w sposób jednostronny oznaczał kurs waluty właściwej do wyliczenia zobowiązania kredytobiorcy. Z treści umowy nie wynikały zaś ani obiektywne, ani weryfikowalne oznaczenia tego kursu.

Wbrew twierdzeniom skarżącego nie ma możliwości zastosowania do rozliczeń innych rozwiązań w miejsce postanowień uznanych za abuzywne. Art. 358 k.c. nie obowiązywał w czasie zawierania spornej umowy w wersji znowelizowanej ustawą z dnia 23 października 2008 r. (Dz. U. Nr 228, poz. 1506). Nie został też przez ustawodawcę przewidziany jako przepis mogący zastąpić bezskuteczne postanowienia umów zawieranych przez profesjonalistów z konsumentami. Dotyczy on samej możliwości wykonania ważnie zawartej umowy przez spełnienie świadczenia w walucie polskiej. W orzecznictwie wskazuje się na brak możliwości zastąpienia klauzul abuzywnych postanowieniami dotyczącymi kredytu denominowanego do średniego kursu CHF w Narodowym Banku Polskim z uwagi na brak normy prawnej pozwalającej na taką operację, a nadto nieobjęcie takiego rozwiązania zgodnym zamiarem stron umowy ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2019r.,
V CSK 382/18). Mając na uwadze powyższe rozważania zarzuty pozwanego należało uznać za bezzasadne również w tym zakresie. W niniejszej sprawie Sąd prawidłowo uznał, że
z uwagi na zawarte w umowie postanowienia abuzywne, nie wiążą one powódki, która nie wyraziła woli kontynuowania łączącego jej z pozwanym stosunku prawnego. Powódka działała przez profesjonalnego pełnomocnika. Z treści pozwu i oświadczeń złożonych na rozprawie jednoznacznie wynika, że była świadoma konsekwencji uznania umowy za nieważną.

Niezasadne są również zarzuty naruszenia art. 327 ¹ §1 k.p.c. w zw. z art. 386 §4 k.p.c. Sąd w uzasadnieniu wskazał podstawę faktyczną rozstrzygnięcia, wskazał dowody, na których się oparł oraz wyjaśnił podstawę prawną wyroku z przytoczeniem przepisów prawa. Oceny tej nie zmienia oczywista omyłka Sądu, który w kilku miejscach określił przedmiotową umowę jako umowę kredytu indeksowanego. Zwrócić należy uwagę, że klauzule indeksacyjne
i denominacyjne również w orzecznictwie Sądu Najwyższego traktowane były w sposób równoważny, jako zmierzające do waloryzacji kredytu udzielonego w rzeczywistości
w złotych polskich. Omyłka Sądu w tym zakresie nie mogła wpłynąć na ostateczne rozstrzygnięcie i nie świadczy o nierozpoznaniu sprawy.

Nie są zasadne również zarzuty dotyczące kosztów postępowania. Postanowieniem
z 24.02.2021 r. Sąd Rejonowy w Żywcu ustalił wartość przedmiotu sporu na 264 461,40 zł. Ponieważ Sąd uwzględnił powództwo w całości zasadnym było zastosowanie art. 98 § 1 k.p.c. i obciążenie nimi w całości pozwanego. Mając na uwadze wartość przedmiotu sporu Sąd w sposób prawidłowy obliczył zwrot poniesionych przez powódkę kosztów zastępstwa procesowego na podstawie § 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

Z uwagi na powyższe rozważania, zbędną stała się ocena zarzutów materialnoprawnych
w pozostałym zakresie.

Mając na uwadze wszystkie wyżej wymienione okoliczności Sąd drugiej instancji oddalił apelację pozwanego w oparciu o art. 385 k.p.c., jako bezzasadną. Zaskarżony wyrok nie narusza wskazanych w apelacji przepisów prawa procesowego, ani żadnych przepisów prawa materialnego krajowych i unijnych.

Jako, że apelacja pozwanego została oddalona, a pozwany skarżył wyrok w całości Sąd drugiej instancji na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w związku z art. 108 § 1 k.p.c. obciążył skarżącego kosztami postępowania apelacyjnego, liczonymi od wartości przedmiotu sporu ustalonej przez Sąd postanowieniem z 24.02.2021 r., na które składają się koszty zastępstwa procesowego w stawce minimalnej określonej w § 2 pkt 7 w związku
z § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r.
w sprawie opłat za czynności radców prawnych. Jako że apelacja została opłacona jedynie od nieprawidłowo wskazanej wartości przedmiotu zaskarżenia Sąd, mając na uwadze wysokość należnej opłaty zgodnie z przepisem art. 13 ust.2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, na podstawie art. 108 § 1 k.p.c. nakazał pobrać brakującą część od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa.

Sędzia Ewa Majwald-Lasota