Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 lipca 2023 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący :	SSA Elżbieta Karpeta
Sędziowie :	SA Tomasz Ślęzak SA Aleksandra Korusiewicz

po rozpoznaniu w dniu 17 lipca 2023 r. w Katowicach

na posiedzeniu niejawnym

sprawy ze skargi pozwanej

o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 10 marca 2022 r. wydanym w sprawie o sygnaturze akt I ACa 612/21 z powództwa:

E. S. (1),

W. S.,

D. C., W. S., J. S. (1), A. B., B. B., E. C., M. M. (1), H. P. (1) i J. S. (2) jako spadkobierców J. S. (2),

Z. S.,

H. B.,

J. S. (3),

H. P. (2),

R. C.,

I. C.,

L. B.

A. P.

przeciwko Gminie W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Bielsku-Białej

z dnia 18 lutego 2021 r., sygn. akt I C 139/21

o zapłatę

uchyla wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 10 marca 2022 r. wydany w sprawie o sygnaturze akt I ACa 612/21 w zakresie oddalającym apelację pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego w Bielsku – Białej z dnia 18 lutego 2021 r. w sprawie I C 139/21 w części uwzględniającej powództwo J. S. (2);

uchyla zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego w Bielsku – Białej z dnia 10 marca 2022 r. wydany w sprawie o sygn. akt 612/21 w zakresie punktu I. 5 i w tym zakresie przekazuje sprawę Sądowi Okręgowemu w Bielsku – Białej do ponownego rozpoznania z udziałem następców prawnych zmarłego J. S. (2) (PESEL (...))

SSA Tomasz Ślęzak

SSA Elżbieta Karpeta

SSA Aleksandra Korusiewicz

Sygn. akt I ACa 1287/22

UZASADNIENIE

Gmina W. wniosła w dniu 8 czerwca 2022 r. skargę o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 10 marca 2022 r. w sprawie I ACa 612/21.

W uzasadnieniu powoływała fakt utraty zdolności sądowej powoda J. S. (2), który zmarł w dniu 10 grudnia 2020 r. czyli przed wydaniem wyroku przez Sąd Okręgowy. Wyrok ten, zasadzający od pozwanej Gminy W. należność między innymi na rzecz J. S. (2), został zaskarżony apelacją przez pozwaną, a apelacja została oddalona. Sądy obu instancji prowadziły postępowanie w warunkach nieważności, co uzasadnia wniesienie skargi o wznowienie postępowania na podstawie art. 401 pkt 2 k.p.c.

Domagała się pozwana uchylenia wyroku i oddalenia powództwa J. S. (2).

Następcy prawni zmarłego powoda J. S. (2) jako uczestnicy postępowania w sprawie skargi o wznowienie postępowania wnieśli o zasądzenie należności przypadającej J. S. (2) na rzecz jego spadkobierców.

Badając przesłanki wznowienia postępowania określone w powołanym, jako podstawa wznowienia art. 401 pkt 2 k.p.c. Sąd Apelacyjny ustalił i zważył, co następuje.

Sąd Okręgowy w Bielsku – Białej prowadził pod sygn. akt I C 388/17, postępowanie sądowe zainicjowane pozwem wniesionym w dniu 17 sierpnia 2017 r. przez powodów: E. S. (1), E. S. (2), I. C., L. B., W. S., J. S. (2), Z. S. i A. P. przeciwko Gminie W. o zapłatę odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość. Po śmierci powódki E. S. (2) w 2017 r. do procesu wstąpili jej spadkobiercy, w związku z czym powodami w sprawie byli: E. S. (1), I. C., L. B., W. S., J. S. (2), Z. S., A. P., H. B., H. P. (2), J. S. (3) i R. C..

Pozwana Gmina wnosiła o oddalenie powództwa zarzucając, że wbrew twierdzeniom pozwu nieruchomość, stanowiąca przed wywłaszczeniem własność poprzednika prawnego powodów była wykorzystywana zgodnie z celem wywłaszczenia, podnosiła również zarzut przedawnienia i kwestionowała wysokość szkody oraz przesłanki zasądzenia odszkodowania.

Prowadząc postępowanie dowodowe Sąd Okręgowy m.in. zasięgnął opinii biegłego sądowego, a po zapoznaniu się z wnioskami opinii powodowie rozszerzyli pismem z dnia 21 grudnia 2020 r. powództwo. Pełnomocnik wszystkich powodów w piśmie tym domagał się zasądzenia m.in. na rzecz J. S. (2) 29 306,53 zł. z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od początkowo dochodzonego roszczenia w wysokości 12 500 zł. od dnia wniesienia pozwu, a od pozostałej kwoty od dnia rozszerzenia powództwa.

Wyrokiem z dnia 18 lutego 2021 r. Sąd Okręgowy uwzględnił w całości zmodyfikowane pismem z dnia 21 grudnia 2020 r. roszczenia powodów i zasądził od pozwanej Gminy w punkcie 5 wyroku na rzecz powoda J. S. (2) 29 306,53 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 12500 zł od dnia 17 sierpnia 2017 r. i od kwoty 16 806,53 zł od dnia 23 grudnia 2020 r. do dnia zapłaty. W punkcie II wyroku zasądził od pozwanej na rzecz powodów 14 444 zł tytułem kosztów procesu.

Apelację od wyroku w całości wniosła pozwana Gmina W., zarzucając błędne ustalenia faktyczne i naruszenie szeregu przepisów prawa materialnego domagała się zmiany wyroku przez oddalenie powództwa.

Wyrokiem z dnia 10 marca 2022 r. Sąd Apelacyjny oddalił apelację i zasądził od pozwanej na rzecz powodów 4050 zł z tytułu kosztów postępowania apelacyjnego.

W toku postępowania klauzulowego prowadzonego w sprawie I ACo 111/22 Sąd Apelacyjny ustalił, że powód J. S. (2) syn M. i J. zmarł w dniu 10 grudnia 2020 roku. Stało się to przyczyną odrzucenia wniosku pełnomocnika powodów o wydanie tytułu wykonawczego w zakresie rozstrzygnięć dotyczących tego powoda.

Pozwana Gmina W., wnosząca o wznowienie postępowania oznaczyła w postępowaniu toczącym się ze skargi o wznowienie postępowania, że następcami prawnymi zmarłego J. S. (2) są: D. C., W. S., J. S. (1), A. B., B. B., E. C., M. M. (1), H. P. (1) i J. S. (2).

Na podstawie aktu poświadczenia dziedziczenia sporządzonego przez notariusza Z. H. w Kancelarii Notarialnej w W. (Rep. A nr (...)) ustalił Sąd, że spadek po J. S., synu J. i M. P. (...), zmarłym dnia 10 grudnia 2020 r. na podstawie ustawy nabyli: D. C., W. S., J. S. (1), A. B., B. B., E. C., M. M. (1), H. P. (1) i J. S. (2) wszyscy w udziałach po 1/9.

Jak wynika z powyższych faktów J. S. (2), jeden z powodów występujących w sprawie zmarł w dniu 10 grudnia 2020 r., kiedy toczyło się postępowanie przed Sądem Okręgowym w Bielsku – Białej. Zgodnie z art. 96 k.p.c. z chwilą jego śmierci, tj w dniu 10 grudnia 2020 r. wygasło pełnomocnictwo udzielone przez tego powoda radcy prawnemu A. N.. Pełnomocnik powodów pismem z dnia 21 grudnia 2020 r. rozszerzył powództwo, określając jakich kwot ostatecznie domaga się każdy z powodów. Nie ulega wątpliwości, że rozszerzenie powództwa J. S. (2) nie było skuteczne, skoro w chwili wystąpienia z nowym żądaniem przez pełnomocnika nie mającego umocowania J. S. (2) nie miał zdolności sądowej. Ponieważ Sąd Okręgowy w Bielsku – Białej nie miał informacji o śmierci powoda, po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 28 stycznia 2021 r. wydał w dniu 18 lutego 2021 r. wyrok uwzględniający w całości roszczenia powodów, w tym również roszczenia powoda J. S. (2). Wyrok został zatem wydany w warunkach nieważności odnoszącej się jedynie do powoda J. S. (2). Nieważność postępowania w tym zakresie utrzymała się do chwili wydania wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 10 marca 2022 r. oddalającego apelację pozwanej Gminy.

Zgodnie z art. 401 pkt. 2 k.p.c. można żądać wznowienia postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem jeżeli strona nie miała zdolności sądowej. W oparciu o ten przepis należało rozważyć jaki wpływ na postępowanie miało zaistnienie faktu utraty zdolności sądowej przez jednego z powodów. Jest oczywiste, że skoro sądy obu instancji orzekały w warunkach nieważności odnoszącej się tylko do roszczenia zgłoszonego przez jednego z powodów, który utracił zdolność sądową należało uchylić zarówno wyrok Sądu Apelacyjnego z dnia 10 marca 2022 r. ale tylko w zakresie rozpoznającym apelację pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego w Bielsku – Białej orzekającego o powództwie J. S. (2), jak i uchylić wyrok Sądu Okręgowego w Bielsku – Białej z dnia 10 marca 2022 r. w zakresie punktu I.5. W stosunku do roszczeń zgłoszonych przez pozostałych powodów wyrok Sądu Apelacyjnego oddalający apelację pozwanej doprowadził do uprawomocnienia się wyroku Sądu Okręgowego w Bielsku – Białej z dnia 18 lutego 2021 r. i brak było podstawy do wzruszenia prawomocności tego wyroku, bo nie istniała w tym zakresie podstawa do wznowienia postepowania.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy będzie miał na uwadze Sąd Okręgowy, że niezbędne będzie zawieszenie postępowania toczącego się z powództwa J. S. (2), a skutek zawieszenia, występuje w sprawie od 10 grudnia 2020 r. (art. 174 § 1 pkt 1 i § 2 k.p.c.), co oznacza konieczność podjęcia postępowania z udziałem następców prawnych zmarłego i sprecyzowania przez nich roszczeń, z uwzględnieniem faktu, że rozszerzenie powództwa dokonane przez pełnomocnika powoda J. S. (2) po wygaśnięciu pełnomocnictwa nie może zostać ocenione jako skuteczne. Zwrócić również należy uwagę na fakt, że następcy prawni powoda J. S. (2) udzielili pełnomocnictwa (k-60) do zastępowania ich jedynie w sprawie skargi o wznowienie postępowania o czym świadczy wskazanie sygnatur akt sprawy.

SSA Tomasz Ślęzak SSA Elżbieta Karpeta SSA Aleksandra Korusiewicz