Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 kwietnia 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 7 kwietnia 2016 r. w Katowicach

na rozprawie

sprawy z powództwa L. B.

przeciwko Skarbowi Państwa-Prokuratorowi Apelacyjnemu w(...)

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach

z dnia 6 października 2015 r., sygn. akt II C 422/15,

1)  oddala apelację;

2)  zasądza od powoda na rzecz Skarbu Państwa-Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa 1 000 (tysiąc) złotych z tytułu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt I ACa 1175/15

UZASADNIENIE

Powód wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego 100000,-zł z tym uzasadnieniem, że wskutek zaniechań prokuratora z Prokuratury Rejonowej w B., polegających na odmowie przesłuchania go w sprawie korupcji lekarzy i funkcjonariusza II Komisariatu Policji w B., a także wskutek odmowy przekazania spraw biegłym sądowym z zakresu medycyny sądowej w celu oceny materiału dowodowego i wydania opinii, doprowadzono u niego do trwałego, grożącego śmiercią uszkodzenia wątroby.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa i o zasądzenie na jego rzecz od powoda kosztów postępowania. Zarzucił, że działania organu władzy publicznej (Prokuratury) zgodne było z prawem i że brak jest związku przyczynowego między działaniami tego organu a powstałą szkodą; zaprzeczył też, by w toku postępowania zaszła konieczność zaciągnięcia opinii biegłego. Podniósł nadto, że trakcie postępowań karnych powód nie podnosił zarzutu korupcji.

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Okręgowy oddalił powództwo, nie obciążając powoda kosztami procesu. Przytoczył Sąd następujące motywy swego rozstrzygnięcia:

Bezsporny był między stronami przebieg postępowań karnych w sprawach o sygnaturze 3 Ds 82/15 i 1 Ds. 1129/14 połączonych do wspólnego rozpoznania pod sygnaturą 1Ds101/15. Sporne było natomiast, czy niedopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu medycyny sądowej miało wpływ na treść zapadłych w tych sprawach postanowień.

W toku postępowania w sprawie narażenia powoda przez lekarzy Poradni (...) przy Szpitalu (...) w B. w okresie od 20 września 2010 r. do października 2014 r. na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu uzyskano niezbędną dokumentację leczenia oraz prowadzonych postępowań skargowych i rozpytano wskazanego lekarza, a w zebranym materiale dowodowym nie uzyskano danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie popełnienia przestępstwa, w związku z czym postanowieniem z dnia 22 kwietnia 2015 r. postępowanie zostało umorzone ( wskazanie w uzasadnieniu wyroku, że postanowienie zapadło w roku 2013, jest efektem powielenia oczywistej omyłki, jaka zaistniała przy opatrywaniu go datą przy jego wydawaniu).

Postępowanie nie dotyczyło korupcji, o której mowa w pozwie.

Zażalenie powoda na postanowienie o umorzeniu dochodzenia nie zostało przez Sąd Rejonowy w B. uwzględnione.

Zgodnie z art. 417§1 k.c. za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tą władzę z mocy prawa. Obowiązek udowodnienia niezgodnego z prawem zachowania organu władzy publicznej oraz związku przyczynowego między tym zachowaniem a powstałą szkodą obciążał, zgodnie z art. 6 k.c., powoda, ten jednak obowiązkowi temu nie sprostał.

Zgodnie z obowiązującym prawem prokuratorzy są ustawowo zobowiązani i upoważnieni do dokonywania ustaleń faktycznych i do wydawania na ich podstawie ocen prawych co do zasadności lub niezasadności podjęcia postępowania i dokonywania w jego ramach prawem przewidzianych czynności procesowych. Wszelkie zarzuty co do prawidłowości, zgodności z prawem i zasadności określonych działań lub zaniechań osób prowadzących postępowanie karne mogą być zgłaszane przez stronę tego postępowania w sposób i w zakresie określonym w przepisach Kodeksu postępowania karnego (zażalenie) i Kodeksu postępowania administracyjnego (skargi).

Powód złożył zażalenie na postanowienie Prokuratora, które przez Sąd Rejonowy w B. nie zostało uwzględnione.

W niniejszym postępowaniu powód de facto domaga się zweryfikowania przez sąd cywilny prawidłowości postanowienia prokuratora, co pozostaje w sprzeczności z obowiązującymi przepisami prawa.

W tej sytuacji, z braku określonych w art. 417 i następnych k.c. przesłanek powództwo należało oddalić.

Jako podstawę rozstrzygnięcia o kosztach przywołał Sąd normę art. 102 k.p.c.

W apelacji od opisanego wyżej wyroku powód zarzucił obrazę art. 235 k.p.c. i art. 58§1 i §2 k.c. oraz zaniechanie postępowania dowodowego. W oparciu o te zarzuty wniósł o uchylenie tego wyroku i – jak należy domniemywać – przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji.

Pozwany wniósł o oddalenie apelacji i o zasądzenie na jego rzecz od powoda kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Art. 235 k.p.c. zawiera dwie normy. Pierwsza z nich stanowi, że postępowanie dowodowe odbywa się – co do zasady – przed sądem orzekającym (§1), druga z nich zaś (zawarta w §2) zezwala na prowadzenie dowodu na odległość, przy pomocy urządzeń technicznych taką czynność umożliwiających (§3 sam w sobie nie tworzy żadnej normy, zawiera bowiem jedynie upoważnienie dla Ministra Sprawiedliwości do określenia rodzaju i środków technicznych umożliwiających prowadzenie dowodu na odległość oraz innych szczegółowych kwestii). Analiza sprawy prowadzi do wniosku, że nie doszło do uchybienia którejkolwiek z tych norm, postępowanie dowodowe toczyło się bowiem przed sądem orzekającym, a dowód na odległość nie był w ogóle prowadzony.

Podobnie nie sposób dopatrzyć się jakiejkolwiek obrazy art. 58§1 lub §2 k.c. Normy te odnoszą się do przesłanek nieważności czynności prawnych, nie budzi tymczasem wątpliwości, że przedmiotem postępowania nie były w ogóle czynności prawne, były nim bowiem wyłącznie czynności procesowe nadzorującego dochodzenie prokuratura. W tym kontekście w całości podzielić należy tezę Sądu Okręgowego, że ocena prawidłowości (zgodności z prawem) tych czynności dokonywania być może jedynie w oparciu o przepisy Kodeksu postępowania karnego i wyłącznie przez organ w świetle tego Kodeksu do takiej kontroli powołany. Organem tym jest właściwy miejscowo sąd rejonowy, do którego strona niezadowolona z umorzenia postępowania przygotowawczego może się zażalić. Powód zażalenie takie złożył, Sąd Rejonowy w B. jednak swym postanowieniem z dnia 19 września 2015 r. zażalenia tego nie uwzględnił. Owo rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego jest prawomocne i dla wszystkich organów Państwa, w tym dla orzekających w sprawie cywilnej Sądów: Okręgowego w K. i Apelacyjnego w K. wiążące. Przesądza ono jednoznacznie o tym, że działania Prokuratury Rejonowej w B. nie były bezprawne, to zaś wyklucza powstanie jakichkolwiek wywodzonych z art. 417§1 k.c. roszczeń przeciwko Skarbowi Państwa.

W tym kontekście zbędne staje się roztrząsanie, czy w którymkolwiek z toczących się z doniesienia powoda postępowań przygotowawczych (czy to w sprawie o sygnaturze 1 Ds 1129/14, w której odmówiono wszczęcia postępowania wskutek zawiadomienia powoda, że narażono go na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszkodzenia ciała, czy to w będącej jej kontynuacją sprawie o sygnaturze 1 Ds. 101/15, czy to wreszcie w połączonej z nią, dotyczącej tego samego zdarzenia, sprawie o sygnaturze 3 Ds. 82/15) konieczne lub celowe było dopuszczanie i prowadzenie dowodu z opinii biegłego. Zbędne i bezcelowe stało się także badanie, czy wskutek czynności prokuratorskich powód doznał jakiegoś uszczerbku majątkowego, choć oczywiste jest, że uszczerbku takiego po jego stronie nie sposób się dopatrzyć. Nie sposób także dopatrzyć się u niego uszczerbku niemajątkowego, teza jego bowiem, jakoby wskutek zgodnych z prawem czynności procesowych Prokuratury Rejonowej w B. miał doznać uszczerbku na zdrowiu nie tylko nie została w żaden sposób udowodniona, ale i sprzeczna jest ze zdrowym rozsądkiem. Podkreślić warto, że wedle pozwu prokurator miał współdziałać w dokonywanej na nim przez wymienionych z imienia i nazwiska lekarzy eutanazji, a wedle apelacji w takim „procederze” uczestniczyć miała także Sąd Okręgowy w Katowicach w osobie wydającego zaskarżony wyrok sędziego. Tak skonstruowane zarzuty świadczą o tym jedynie, że powód nie odróżnia podejmowanych w ramach obowiązujących procedur prawnych czynności procesowych od innych zdarzeń, które mogłyby rzeczywiście prowadzić do rozstroju zdrowia, i że nie potrafi przyjąć do wiadomości, że nie każde zachowanie, które mu się subiektywnie nie podoba, stanowi rodzący odpowiedzialność cywilną delikt.

Bezzasadnie w tej sytuacji zarzuca skarżący zaniechanie postępowania dowodowego. Pomijając już, że w istocie – wbrew wynikającemu z art. 232 k.p.c. obowiązkowi – nie zgłosił on żadnych wniosków dowodowych, nie było potrzeby prowadzenia takiego postępowania ponad to, co Sąd Okresowy uczynił, i dopuszczania z urzędu dowodów innych niż dowód z przesłuchania stron (ograniczony do przesłuchania powoda).

Z powyższych względów, skoro apelacja nie miała uzasadnionych podstaw i brak było podstaw, które należałoby brać pod uwagę z urzędu, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

Przy rozstrzyganiu o kosztach procesu miał Sąd Apelacyjny na względzie i nie najlepszą sytuację materialną powoda i to, że – mimo wyjaśnienia mu w uzasadnieniu wyroku Sądu pierwszej instancji przyczyn bezzasadności jego żądania - wygenerował przez wniesienie apelacji kolejne koszty po stronie pozwanego. Okoliczności te nie pozwalały na całkowite odstąpienie od płynącej z art. 98§1 k.p.c. zasady finansowej odpowiedzialności za wynik postępowania, dały jednak podstawę do przyjęcia, że nie powinien on wynoszącymi 2700,-zł kosztami postępowania apelacyjnego zostać obciążony w całości, tylko – na podstawie art. 102 k.p.c. – częściowo. Za adekwatne do jego sytuacji materialnej uznał Sąd Apelacyjny zasądzenie od niego na rzecz pozwanego 1000,-zł.

SSO Tomasz Tatarczyk SSA Piotr Wójtowicz SSA Lucyna Świderska-Pilis