Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 marca 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący :	SSA Zofia Kawińska-Szwed (spr.)
Sędziowie :	SA Ewa Jastrzębska SO del. Tomasz Tatarczyk
Protokolant :	Małgorzata Kopeć

po rozpoznaniu w dniu 22 marca 2017 r. w Katowicach

na rozprawie

sprawy z powództwa J. W., H. W. i J. B.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w K.

o naprawienie szkody

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach

z dnia 28 lipca 2016 r., sygn. akt II C 405/15,

1)  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że powództwo oddala i nie obciąża powodów kosztami procesu;

2)  nie obciąża powodów kosztami postępowania apelacyjnego.

SSO del. Tomasz Tatarczyk

SSA Zofia Kawińska-Szwed

SSA Ewa Jastrzębska

Sygn. akt I ACa 1087/16

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Okręgowy zasądził od pozwanej (...) SA w K.:

a)  na rzecz powoda J. W. kwotę 104.032,50,-zł z ustawowymi odsetkami od dnia 28 lipca 2016 roku;

b)  na rzecz powoda J. W. kwotę 984,-zł;

c)  na rzecz powódki H. W. kwotę 52.016,30,-zł z ustawowymi odsetkami od dnia 28 lipca 2016 roku;

d)  na rzecz powódki J. B. kwotę 52.016,30,-zł z ustawowymi odsetkami od dnia 28 lipca 2016 roku, umorzył postępowanie w pozostałej części i orzekł o kosztach procesu.

Powyższy wyrok Sąd oparł na ustaleniach:

Powodowie są współwłaścicielami nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym położonym w R. przy ul. (...).

Budynek powodów podlegał wpływom górniczym i w związku z ruchem zakładu górniczego pozwanej KWK (...) doszło do jego uszkodzenia. Z tego tytułu pomiędzy stronami toczyło się postępowanie o naprawienie szkody przed Sądem Okręgowym w Katowicach pod sygn. akt II C 569/12, które zakończyło się wyrokiem z dnia 21 maja 2014 roku, zasądzającym na rzecz powoda J. W. kwoty 204.637,-zł z ustawowymi odsetkami od dnia wydania wyroku, a na rzecz powódek kwot po 102.318,-zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wydania wyroku. Zasądzone kwoty stanowiły odszkodowanie za uszkodzony budynek, przy czym kwoty te nie obejmowały kosztów rozbiórki.

W związku ze stwierdzoną niecelowością dokonania naprawy budynku mieszkalnego powodowie postanowili dokonać jego rozbiórki. W tym celu w styczniu 2015 roku powód zwrócił się do S. P., zajmującego się projektowaniem i kosztorysowaniem robót budowlanych jak i nadzorem budowlanym, o sporządzenie projektu kosztorysu robót rozbiórkowych budynku mieszkalnego powodów. Szacunkowy koszt tych robót został określony łącznie na kwotę 248.028,53,-zł netto. Za wykonie projektu powód w lutym 2015 roku zapłacił kwotę 984,-zł. Nadto powodowie wystąpili do Urzędu Miasta w R. dnia 14 czerwca 2016 roku z wnioskiem o pozwolenie na rozbiórkę. Pismem z dnia 17 marca 2015 roku powodowie wystąpili do pozwanej z wnioskiem o zawarcie ugody na wypłatę odszkodowania w wysokości przewidzianych kosztów rozbiórki ich budynku mieszkalnego oraz kosztów opracowania dokumentacji. Do chwili wniesienia pozwu pozwana nie przedstawiła propozycji.

Przewidywane koszty rozbiórki budynku mieszkalnego powodów wynoszą netto 169.158,62,-zł, a brutto przy powiększeniu o podatek VAT 208.065,10,-zł, co wynika z dopuszczanej przez Sąd Okręgowy opinii biegłego z zakresu budownictwa i szkód górniczych R. M.. Ze względu na udziały w nieruchomości powodowi przysługuje kwota 104.032,50,-zł, a powódkom kwoty po 52.016,30,-zł.

Roszczenie powodów według Sądu zasługuje na uwzględnienie w zakresie przez nich ostatecznie dochodzonym.

Zdarzenie wywołujące szkodę powstało przed wejściem w życie ustawy z dnia 9 czerwca 2011 roku – prawo geologiczne i górnicze, a więc pod rządem ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku prawo geologiczne i górnicze, co wynika także z ustaleń Sądu w sprawie pod sygn. II C 569/12. Nadto kwestia ta nie była sporna pomiędzy stronami w tamtej sprawie. Zgodnie z treścią art. 222 obecnie obowiązującej ustawy - prawo geologiczne i górnicze, dotychczasowe przepisy ustawy stosuje się jedynie do postępowań wszczętych przed dniem wejścia w życie nowych przepisów, a więc przed dniem 1 stycznia 2012 roku. Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 22 listopada 2013 roku w sprawie o sygn. akt III CZP 75/13 wyraził pogląd, że do spraw o naprawienie szkód wywołanych ruchem zakładu górniczego, w których zdarzenie wywołujące szkodę, jak i jej powstanie, miały miejsce przed dniem 1 stycznia 2012 roku stosuje się przepisy ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku - prawo geologiczne i górnicze.

W niniejszej sprawie powodowie dochodzą naprawienia dalszej szkody związanej ze szkodą w ich budynku mieszkalnym powstałej pod rządem ustawy z 1994 roku, a jest ona związana z pokryciem kosztów rozbiórki budynku, który ostatecznie nie nadaje się do naprawienia i dlatego też w poprzedniej sprawie sądowej zostało zasądzone jednorazowe odszkodowanie.

W myśl art. 91 ust. 1 i 3 oraz art. 92 ustawy p.g.g. z 1994 roku, do odpowiedzialności za szkody wyrządzone ruchem zakładu górniczego mają zastosowanie przepisy kodeksu cywilnego. Odesłanie to dotyczy ogółu przepisów regulujących odpowiedzialność za szkody wyrządzone ruchem zakładu górniczego, co oznacza, że z ogólnie obowiązujących zasad kodeksu cywilnego, w tym odpowiedzialności deliktowej, dla powstania odpowiedzialności cywilnej niezbędne jest łączne zaistnienie trzech przesłanek: - zdarzenia, z którym system prawny łączy czyjś obowiązek naprawienia szkody, powstania szkody, a związku przyczynowego między zdarzeniem a szkodą. W sprawie wystąpiły wszystkie elementy odpowiedzialności deliktowej po stronie pozwanej. Szkodą w znaczeniu prawnym jest każdy uszczerbek majątkowy w dobrach, za który prawo czyni kogoś odpowiedzialnym. Stosownie do treści art. 361 § 2 k.c. zasadą jest, że naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu nie wyrządzono szkody. Zatem zgodnie z treścią art. 361 § 1 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.

W odniesieniu do sposobu naprawienia szkody wyrządzonej ruchem zakładu górniczego, przepisy poprzedniego prawa geologicznego i górniczego modyfikują w pewnym stopniu regulację zawartą w kodeksie cywilnym; nie wprowadzają żadnych zmian w zakresie dotyczącym sposobów naprawienia szkody. Modyfikacje dotyczą przesłanek, których spełnienie przesądza o możliwości zastosowania każdego z tych sposobów. Przepis art. 94 ust. 1 ustawy z 1994 roku wskazuje, że w przypadku szkód górniczych, zasadą jest restytucja naturalna, pozbawia zatem poszkodowanego możliwości wyboru, objętego art. 363 § 1 k.c. Stosownie do art. 95 ust. 1 p.g.g., przewidującego wyjątki od tej zasady, naprawienie szkody przez zapłatę odszkodowania następuje, jeżeli nie jest możliwe przywrócenie stanu poprzedniego lub koszty tego przywrócenia rażąco przekraczałyby wielkość poniesionej szkody.

Wyrokiem z dnia 21 maja 2014 roku Sąd Okręgowy w Katowicach w sprawie pod sygn. akt II C 569/12 zasądził od pozwanej na rzecz powodów jednorazowe odszkodowanie, bowiem restytucja naturalna nie była możliwa. Konsekwencji aby doszło do pełnej naprawy szkody w budynku powodów, zasadne jest dochodzenie kosztów rozbiórki tego budynku. Odpowiedzialność za wyrządzenie szkody ruchem zakładu górniczego ma na celu pełną ochronę interesu poszkodowanego, uwzględniającą funkcję kompensacyjną odszkodowania. W tym wypadku musi objąć także koszty rozbiórki obiektów, które strona powodowa poniesienie. Nie można wymagać od powoda jako właściciela nieruchomości, by wbrew zasadom racjonalnego gospodarowania swoją nieruchomością, utrzymywał znajdujące się na niej uszkodzone, nienadające się do remontu i użytku obiekty.

Roszczenie powodów znajduje podstawę w treści art. 95 ust. 1 prawa geologicznego i górniczego, zgodnie z którym jeżeli nie jest możliwe przywrócenie stanu poprzedniego lub koszty tego przywrócenia rażąco przekraczałyby wielkość poniesionej szkody, naprawienie szkody następuje przez zapłatę odszkodowania. Sąd Okręgowy uwzględnił roszczenie o zapłatę kwoty stanowiącej zwrot kosztów opracowania opinii, bowiem wynikała ona z potrzeby określenia żądania w związku z wszczęciem postępowania przedsądowego, by nie narazić się ze strony pozwanej na zarzut niewyczerpania drogi ugodowej, o której mowa w przepisach ustawy prawo geologiczne i górnicze.

W punkcie 2 sentencji wyroku Sąd umorzył postępowanie w pozostałym zakresie na mocy art. 355 kpc w zw. z art. 203 § 1 i 4 kpc wobec cofnięcia pozwu ze zrzeczeniem się roszczenia ponad kwotę 208.065,10,-zł.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na mocy art. 100 zd. 2 in fine kpc, obciążając nimi w całości pozwaną.

Wyrok zaskarżyła apelacją pozwana, która zarzuciła naruszenie art. 94 i 95 ustawy z 4 lutego 1994 roku. Prawo geologiczne i górnicze, art. 361 k.c. w zw. z art. 94 i 95 Prawo geologiczne i górnicze, art. 233 kpc i domaga się zmiany wyroku przez oddalenie powództwa oraz zasądzenia od powodów na rzecz pozwanej kosztów procesu.

Sąd Apelacyjny ustalił i zważył co następuje:

Apelacji pozwanej nie można odmówić zasadności.

Prawidłowo Sąd Okręgowy przyjmuje, że naprawienie szkody ma zapewnić kompensatę doznanego uszczerbku.

Jednakże nie podziela Sąd Apelacyjny stanowiska, że w istocie mamy do czynienia z zaistnieniem uszczerbku. Generalnym bowiem założeniem jest, że szkoda (w wymiarze majątkowym) to różnica między obecnym stanem majątkowym, a tym jaki istniałby gdyby nie wystąpiło zdarzenie, które tę szkodę wywołało.

Powodowie nie dokonali rozbiórki domu. Wystąpili o zezwolenie na jej dokonanie i takowe uzyskali, bez obwarowania w decyzji zobowiązania jej dokonania w określonym czasie, na określonych warunkach.

Budynek powodów dotknięty uciążliwością w użytkowaniu, oceniony został przez biegłego, jako zmodernizowany, w stanie zadowalającym, odpowiednim do wieku budynku. Powodowie w nim zamieszkują i nie wykluczył biegły bezpiecznego w nim dalszego zamieszkiwania.

Powodowie nie wydatkowali ze swojego budżetu na koszty rozbiórki. W zaistniałej sytuacji uznać należy, że powództwo jest przedwczesne.

Z tych przyczyn Sąd Apelacyjny na mocy art. 386 § 1 kpc w związku z art. 361 § 2 kc orzekł jak w sentencji przyjmując za własne niesporne ustalenia Sądu Okręgowego oraz poczynione przez siebie jak powyżej, czyniąc je podstawą rozstrzygnięcia.

Okoliczności związane z niniejszym postępowaniem, dotyczące skutków prowadzonej przez pozwaną eksploatacji i sytuacje życiowe powodów uzasadniają zastosowanie do rozstrzygnięcia o kosztach procesu reguł art. 102 kpc w zw. z art. 108 § 1 kpc.

SSO del. Tomasz Tatarczyk

SSA Zofia Kawińska-Szwed

SSA Ewa Jastrzębska