Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 stycznia 2022 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Małgorzata Wołczańska
Sędziowie:	SA Tomasz Ślęzak SA Lucyna Morys – Magiera (spr.)
Protokolant:	Zuzanna Kantyka

po rozpoznaniu w dniu 18 stycznia 2022 r. w Katowicach

na rozprawie

sprawy z powództwa J. B. (1) i R. B.

przeciwko (...) Bank Spółce Akcyjnej w W.

o ustalenie ewentualnie zasądzenie i nakazanie

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach

z dnia 21 września 2020 r., sygn. akt I C 1000/18

1)  oddala apelację;

2)  zasądza od pozwanego na rzecz powodów 8 100 (osiem tysięcy sto) złotych z tytułu kosztów postępowania apelacyjnego.

SSA Tomasz Ślęzak

SSA Małgorzata Wołczańska

SSA Lucyna Morys – Magiera

Sygn. akt I A Ca 950/20

UZASADNIENIE

Powodowie R. B. i J. B. (2) w pozwie skierowanym przeciwko (...) Bank Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. domagali się ustalenia nieważności umowy o kredyt hipoteczny nr (...) zawartej 29 lipca 2008 r. z (...) Bank SA w K. wraz z aneksem z 30 września 2008 r. oraz zasądzenia na ich rzecz solidarnie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu podali, że 29 lipca 2008 r. poprzednik prawny (...) Bank SA tj. (...) Bank SA w K. udzielił powodom kredytu hipotecznego w wysokości 83.183, 58 zł indeksowanego do CHF, a następnie 30 września 2008r. poprzednik prawny pozwanego aneksem do umowy kredytu hipotecznego udzielił im dalszego kredytu w kwocie 316.272,92 zł, również waloryzowanej do CHF. Podnieśli, że zgodnie z art. 189 kpc mają interes prawny w dochodzeniu nieważności umowy albowiem została ona skonstruowana sprzecznie z przepisami prawa i w efekcie doprowadziła do znacznej dysproporcji świadczeń po stronie powodów na korzyść pozwanej i spowodowała zadłużenie powodów na nie przewidywaną przy zawieraniu umowy skalę .

Powodowie zarzucali że :

⚫

waloryzacja kredytu do waluty obcej narusza prawo bankowe tj. art. 69 ust. 1 - co skutkuje nieważnością samej umowy. Z uwagi na sprzeczność ustanowionego w klauzuli waloryzacyjnej sposobu naliczania odsetek z bezwzględnie obowiązującymi przepisami prawa (art. 69 ust. 1 i ust. 2 pkt 5 ustawy Prawo bankowe), klauzula taka winna zostać uznana za nieważną, a w konsekwencji cały kredyt. Podstawą roszczenia jest art. 58§ 1 i §3 kc;

⚫

umowa zawiera postanowienia niedozwolone w rozumieniu art. 385 ¹ §1 kc dotyczące klauzul waloryzacyjnych dających pozwanemu możliwość dowolnego kształtowania wysokości rat i zadłużenia kredytowego;

⚫

przy zawieraniu przedmiotowej umowy kredytowej doszło też do naruszenia bezwzględnie obowiązującego art. 353 ¹ kc;

⚫

w dalszej części uzasadnienia powodowie wywozili też, że kredyt im udzielony zawierał w sobie instrument inwestycyjny .

W piśmie z 2 stycznia 2019 r. powodowie sprecyzowali, że abuzywne są następujące postanowienia umowy : § 1 ust. 1 , § 9 ust. 2 , § 10 ust. 3 , § 6 ust. 1 , a skutkiem wyeliminowania ich z umowy jest nieważność całej umowy, której ustalenia się domagają.

Pismem z 8 sierpnia 2019 r. powodowie zmienili żądanie pozwu w ten sposób, że zgłosili także roszczenie ewentualne. Na wypadek nieuwzględnienia roszczenia o ustalenie nieważności umowy o kredyt hipoteczny, wnosili o ustalenie, iż strony związane są umową o kredyt hipoteczny nr (...) w wysokości 83.183,58 zł który nie jest waloryzowany do CHF, przy zachowaniu oprocentowania wynikającego z umowy oraz aneksem do umowy kredytu hipotecznego nr (...) w wysokości 316.272,96 zł, który nie jest waloryzowany do CHF, przy zachowaniu oprocentowania wynikającego z umowy. W uzasadnieniu powodowie wywodzili, że w ich ocenie nie jest możliwe dalsze wykonywanie umowy po usunięciu klauzuli indeksacyjnej, gdyż oznaczałoby to konieczność stosowania do PLN stawki LIBOR, która dotyczy walut obcych. Zaznaczali, że niewątpliwie utrzymanie w mocy umowy jest korzystne dla przedsiębiorcy, nie może to jednak stać się przesłanką do jej dalszego trwania, a to z uwagi na dobro konsumenta i obiektywnie brak możliwości realizowania umowy bez klauzuli indeksacyjnej. Takie też stanowisko zajęli powodowie w piśmie z 29 kwietnia 2020r. wskazując, że w ich ocenie po wyeliminowaniu z treści umowy klauzul indeksacyjnych jako niedozwolonych postanowień umownych, nie jest możliwe kontynuowanie umowy, a zatem należy uznać ją za nieważną w całości.

Pismem z 4 listopada 2019r. i na rozprawie 5 lutego 2020r. powodowie zmodyfikowali żądanie ewentualne w ten sposób , że na wypadek oddalenia powództwa o ustalenie nieważności umowy w całości, wnieśli o zasądzenie na ich rzecz kwoty 41.382,81zł z ustawowymi odsetkami od dnia wytoczenia powództwa oraz ustalenie, że łącząca strony umowa jest umową o kredyt hipoteczny w PLN bez oprocentowania.

Pozwany (...) Bank Spółka Akcyjna w W. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie na swoją rzecz zwrotu kosztów procesu. Motywował, iż kwestionowane postanowienia umowne nie mają charakteru abuzywnego, zaś umowa łącząca strony jest ważna i wywołuje skutki prawne. Kwestionował nadto istnienie po stronie powodów interesu prawnego w żądaniu ustalenia nieistnienia stosunku prawnego w rozumieniu art. 189kpc.

Zaskarżonym wyrokiem z 21 września 2020r. Sąd Okręgowy w Katowicach ustalił, że zawarta 29 lipca 2008r. między (...) Bank Spółką Akcyjną w K. oraz J. B. (1) i R. B. umowa kredytu hipotecznego nr (...) indeksowanego do CHF, zmieniona sporządzonym 10 września 2008r. aneksem nr (...), jest nieważna oraz zasądził od pozwanego na rzecz powodów solidarnie 11817zł tytułem kosztów procesu.

Sąd pierwszej instancji ustalił, iż w 2008r. powodowie byli zainteresowani uzyskaniem kredytu hipotecznego na sfinansowanie inwestycji w postaci budowy domu. W związku z tym skontaktowali się z pośrednikiem kredytowym G. G.. Po wskazaniu kwoty, jakiej potrzebują, ich dochodów i okresu na jaki chcieliby uzyskać kredyt, jako najkorzystniejszą przedstawiono im ofertę (...) Banku S.A. Taka też oferta została powodom zaprezentowana i powodowie w oparciu o tę prezentację zdecydowali się na zaciągnięcie kredytu indeksowanego do CHF. 8 lipca 2008r. powodowie złożyli wniosek o udzielnie kredytu. Wskazali w nim, że wnoszą o udzielenie kredytu w kwocie 80.000 zł indeksowanego kursem CHF.

Jak stwierdzono, powodowie nie zostali szczegółowo poinformowani przed zawarciem umowy, na czym polega mechanizm indeksacji, ani o stosowanych przez bank kursach kupna i sprzedaży CHF. W momencie zawierania umowy powodowie nie rozumieli istoty ryzyka walutowego związanego z kredytem indeksowanym do waluty obcej; uzyskali informacje, że wypłata kredytu nastąpi w złotych polskich i w takiej też walucie będą spłacać kredyt zgodnie z harmonogramem spłaty rat który miał być im dostarczany już po zawarciu umowy.

Sąd Okręgowy ustalił nadto, iż powodowie byli informowani o związanym z umową ryzyku kursowym oraz ryzyku wynikającym z możliwości zmiany stopy procentowej w treści umowy oraz uzyskali zapewnienie, że CHF jest walutą stabilną oraz, że kredyty waloryzowanie do CHF są najlepszą ofertą na rynku. Zapewnienia o stabilności waluty CHF miały wpływ na decyzję o zawarciu umowy indeksowanej do CHF. Sąd stwierdził, iż nie omawiano z powodami tego, w jaki sposób w poprzednich latach wahał się kurs CHF, nie okazywano im symulacji tego, w jaki sposób zmieni się wysokości ich zobowiązania wypadku zmiany kursu CHF oraz nie omawiano szczegółowo zasad ustalania kursów waluty , przy zastosowaniu których miało nastąpić przeliczenie kredytu przy wypłacie jego kolejnych transz, a następnie w momencie spłacania rat.

Jak ustalono, 29 lipca 2008r. (...) Bank S.A. w K. zawarł poprzez pośrednika kredytowego z powodami umowę kredytu hipotecznego nr (...) indeksowanego do CHF. Umowa została zawarta przy użyciu obowiązującego u pozwanego standardowego wzorca umowy. Zgodnie z postanowieniami umowy bank udzielił pozwanym kredytu w kwocie 83.183,58zł indeksowanego kursem CHF. Zaznaczono, że przy założeniu uruchomienia całości kredytu w dacie sporządzenia umowy, równowartość kredytu wynosiłaby 43.919,52 CHF i wskazano, że rzeczywista równowartość zostanie określona po dacie wypłaty kredytu.

Nie było sporne, iż powodowie jako kredytobiorcy oświadczyli w treści umowy (§ 1 ust. 1 ), że są świadomi ryzyka kursowego, związanego ze zmianą kursu waluty indeksacyjnej w stosunku do złotego, w całym okresie kredytowania i akceptują to ryzyko. Spłata kredytu miała nastąpić w 348 miesięcznych równych ratach kapitałowo – odsetkowych. Wskazano, że oprocentowanie jest zmienne i na dzień sporządzenia umowy wynosi 4,26 % w skali roku. Składa się na nie suma obowiązującej stawki (...) i stałej marży Banku, która wynosi 1,45 % . Pozwani oświadczyli w § 1 ust. 3 umowy, że są świadomi ryzyka wynikającego ze zmiennego oprocentowania, w całym okresie kredytowania i akceptują to ryzyko.

Sąd Okręgowy ustalił ponadto, iż w § 1 ust. 4 sprecyzowano, że rata kapitałowo – odsetkowa przy założeniu uruchomienia całości kredytu w dacie sporządzenia umowy odpowiadałaby równowartości 220,02 CHF oraz, że rzeczywista wysokość rat odsetkowych lub rat odsetkowo – kapitałowych będzie określona w harmonogramie spłat. W § 1 ust. 7 umowy podano ,że całkowity koszt kredytu na dzień sporządzenia umowy wynosi 61.901,54 zł i zastrzeżono, że podana cena nie uwzględnia ryzyka kursowego. Wskazano, że ostateczna wysokość całkowitego kosztu kredytu uzależniona jest od zmian poziomu oprocentowania w całym okresie kredytowania.

Nie było kwestionowane, iż zgodnie z § 1 ust.8 umowy rzeczywista stopa oprocentowania wynosić miała 4,34 %, jednakże i jej ostateczna wysokość uzależniona była od zmian poziomu oprocentowania kredytu w całym okresie kredytowania; w § 3 umowy wskazano, że zabezpieczeniem spłaty kredytu jest m. in. hipoteka kaucyjna na rzecz Banku w złotych polskich do kwoty stanowiącej 170% kwoty kredytu określonej w § 1 ust 1 umowy na nieruchomości powodów i cesja na rzecz banku wierzytelności z umowy ubezpieczenia oraz weksel in blanco.

W § 6 ust. 1 określono definicję Bankowej Tabeli kursów dla kredytów dewizowych oraz indeksowanych kursem walut, zwanej Tabelą Kursów, wyjaśniając, że jest ona sporządzana przez merytoryczną komórkę banku na podstawie kursów obowiązujących na rynku międzybankowym w chwili sporządzania tabeli i po ogłoszeniu kursów średnich przez NBP. Wskazano, że tabela sporządzana jest o 16.00 każdego czasu roboczego i obowiązuje przez cały następny dzień roboczy.

W zakresie wypłaty kredytu w umowie w § 9 ust. 2 wskazano, iż w dniu wypłaty kredytu lub każdej transzy kredytu, kwota wypłaconych środków będzie przeliczana do CHF według kursu kupna walut określonego w Tabeli kursów – obowiązującego w dniu uruchomienia środków.

Sąd Okręgowy stwierdził, iż zgodnie z § 10 ust.1 powodowie zobowiązali się dokonać w okresie objętym umową spłat rat kapitałowo – odsetkowych i odsetkowych w terminach, kwotach i na rachunek wskazany w aktualnym harmonogramie spłat. Harmonogram spłat kredytobiorca otrzymać miał w szczególności po wypłacie kredytu, każdej transzy kredytu, zmianie oprocentowania każdorazowo na okres 24 miesięczny. W § 10 ust.3 wskazano ,że wysokość zobowiązania będzie ustalana jako równowartość wymaganej spłaty wyrażonej w CHF – po jej przeliczeniu według kursu sprzedaży walut określonego w Bankowej Tabeli kursów walut dla kredytów dewizowych oraz indeksowanych kursem walut obcych do CHF obowiązującego w dniu spłaty.

Ustalił ponadto, że zgodnie z § 22 ust 1 i 2 w razie stwierdzenia przez bank, że warunki udzielenia kredytu nie zostały dotrzymane lub w razie zagrożenia terminowej spłaty kredytu z powodu złego stanu majątkowego kredytobiorcy, a w szczególności w przypadku niespłacenia dwóch rat odsetkowych lub odsetkowo – kapitałowych lub skierowaniu egzekucji do nieruchomości stanowiącej zabezpieczenie bank był uprawniony do wypowiedzenia umowy kredytu w całości lub w części z zachowanie 30 dniowego okresu wypowiedzenia. § 14ust. 3 stanowił natomiast, że jeśli po upływie okresu wypowiedzenia kredytobiorca nie ureguluje należności bank dokonuje przewalutowania całego wymagalnego zadłużenia na PLN z zastosowanie aktualnego kursu sprzedaży dewiz określonego w tabeli kursów i od tej należności naliczane są odsetki jak dla należności przeterminowanych.

Sąd pierwszej instancji ustalił, że 10 września 2008r. strony na skutek wniosku powodów zawarły aneks nr (...) do powyższej umowy. W § 1 aneksu strony postanowiły zwiększyć kwotę kredytu o kwotę 316.272,96 PLN tj . do kwoty 399 456,54 PLN. Powodowie nadto podpisali oświadczenie o wyborze waluty obcej, w którym to oświadczeniu potwierdzili że mają świadomość tego, że zmiana oprocentowania, a także zmiana kursu CHF będą miały wpływ na wysokości raty kredytowej wyrażanej w CHF , przy czym jeśli chodzi o ryzyko kursowe to uwzględniono tutaj wahania kursów z okresu ostatnich 12 miesięcy .

Bezspornym było, że powodowie spłacają kredyt zgodnie z warunkami wynikającymi z umowy zmienionej aneksem nr (...).

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał w oparciu o dowodu z powołanych wyżej dokumentów, zeznania świadka G. G. i przesłuchanie powodów w charakterze stron.

Zeznania świadka G. G. uznano za wiarygodne, zważywszy, że świadek nie pamiętała szczegółów dotyczących zawierania umowy w powodami i mogła jedynie przedstawić ogólną procedurę, poprzedzającą podpisane tego typu umowy. Ocenił, iż zeznania świadka P. S. nie miały istotnego znaczenia dla ustaleń fatycznych niezbędnych do rozstrzygnięcia sprawy, bowiem dotyczyły sposobu ustalenia kursów publikowanych w Tabelach Kursów, zaś za istotne uznano, jakie zapisy w tym zakresie zawarto w umowie i jaki zakres informacji w tym zakresie przekazano powodom.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy uznał, iż powództwo w zakresie zgłoszonego w pierwszej kolejności żądania ustalenia nieważności umowy zasługiwało na uwzględnienie, zatem nie rozpoznawano już roszczeń zgłoszonych przez powodów jako ewentualne.

Zdaniem sądu pierwszej instancji powodowie mieli interes w żądaniu ustalenia nieważności umowy w trybie art. 189 kpc, bowiem mogli mieć wątpliwości co do związania tym stosunkiem, w szczególności jego ważności. Wskazał, że powodowie podpisali umowę kredytu długoterminowego, którego spłata nie została jeszcze zakończona, a zatem uprawnieni są do żądania ustalenia nieistnienia stosunku kredytu „na przyszłość”, tak aby wyeliminować stan niepewności prawnej co do zakresu ich związania umową, którą kwestionują .

Sąd Okręgowy uznał, że brak jest podstaw do przyjęcia, że sporna umowa kredytu jest nieważna z uwagi na sprzeczność tej umowy z bezwzględnie obowiązującymi przepisami prawa - art. 69 prawa bankowego, bowiem zobowiązanie powodów zostało wyrażone w złotych, a umowa była indeksowana do waluty obcej – CHF. Skoro więc kredyt indeksowany nie jest sprzeczny z ustawą, brak było w świetle art. 58 § 1 kc podstaw do uznania za nieważną z tego powodu umowy, ani też samej klauzuli indeksacyjnej zawartej w przedmiotowej umowie.

Za uzasadnione uznał jednak zarzuty powodów dotyczące abuzywności wskazanych postanowień umowy, podzielając stanowisko powodów, zgodnie z którym wyeliminowanie z umowy postanowień niedozwolonych musi prowadzić do ustalenia, że umowa jest nieważna w całości. Postanowienia umowy zawarte w § 6 ust. 1 , § 9 ust 2 , § 10 ust 3, oraz § 14 pkt. 3 miały w ocenie Sądu Okręgowego charakter niedozwolonych postanowień umownych i nie wiążą stron. Są to klauzule „przeliczeniowe ” ,które miały znajdować zastosowanie w ramach przewidzianego umową mechanizmu indeksacji. Powołał się przy tym na regulację

art. 385 ¹ § 1 kc, która ma charakter szczególny w stosunku do tych przepisów, które mają powszechne zastosowanie do kształtowania przez kontrahentów treści umowy. Sąd pierwszej instancji jako niesporne wskazał, iż powodowie w dacie zawierania spornej umowy byli konsumentami oraz uznał, że wskazane jako abuzywne postanowienia umowy nie są wyłączone spod kontroli przewidzianej w art. 385 ¹ kc, gdyż nie zostały z powodami indywidualnie uzgodnione. Wskazał, że jedynie wybór kredytu z mechanizmem indeksacji był elementem indywidualnych uzgodnień, natomiast umowa została zawarta na podstawie wzorca opracowanego i przedstawionego przez powoda, zgodnie więc z domniemaniem zawarte w niej postanowienia nie zostały indywidualnie uzgodnione z konsumentem (art. 385 ¹ § 3 kc), zaś pozwany nie wykazał, by określony umową sposób indeksacji był z powodami uzgodniony indywidualnie. Sąd zaznaczył, iż zgodnie z przesłuchaniem powodów nie mieli oni na te postanowienia umowy nie mieli żadnego wpływu.

Wskazane wyżej klauzule waloryzacyjne zdaniem sądu pierwszej instancji nie dotyczą głównych świadczeń stron; wskazał, że klauzule indeksacyjne zawarte w umowach kredytowych dotyczą ubocznych elementów umówi spełniają jedynie rolę wprowadzonego dodatkowego do umowy mechanizmu przeliczeniowego świadczeń pieniężnych stron.

Analizując treść zapisów wskazanych wyżej postanowień umowy i okoliczności sprawy, Sąd Okręgowy uznał, że w niniejszej sprawie spełniony został sformułowany w ustawie wymóg rażącego naruszenia interesów powodów jako konsumentów oraz sprzeczności z dobrymi obyczajami postanowień umownych odnoszących się do przedmiotowych klauzul waloryzacyjnych zawartych w umowie, bowiem odsyłały one do tabel kursów walut ustalanych przez kredytodawcę. Zapisy dotyczące tabeli kursów jego zdaniem są ogólne w takim stopniu, że nie dają postaw do ustalenia, jakimi konkretnymi kryteriami kierował się bank ustalając kursy kupna i kurs sprzedaży CHF stosowane w rozliczeniach z pozwanymi. Nie odwołuje się do żądnych czynników o charakterze obiektywnym -tak jako to miało miejsce w umowie w odniesieniu do oznaczenia wysokości zmiennego oprocentowania. Sąd pierwszej instancji podkreślał, iż przed zawarciem umowy powodom nie udzielono żadnych informacji co do kryteriów wedle których wyznaczane będą kursy umieszczane w Tabelach kursowych, choć na Banku jako na profesjonaliście ciążył obowiązek przekazania pozwanym wszelkich niezbędnych informacji pozwalających im jako konsumentom racjonalnie ocenić wszelkie ryzyka, jakie mogą wiązać się z zaciągnięciem zobowiązania na podstawie umowy zgodnie z wzorcem przedstawionym przez bank i nie podlegającym negocjacjom. Sąd Okręgowy zważył, iż pomiędzy stronami nie dochodziło do transakcji wymiany walut, pobieranemu od powodów spreadowi nie odpowiadało żadne świadczenie banku, lecz w istocie była to prowizja na rzecz banku, której wysokości powodowie nie mogli oszacować, a której wysokość zależała wyłącznie od banku.

Sąd pierwszej instancji uznał, że przewidziany umową mechanizm ustalania kursów waluty waloryzacji zależał od arbitralnych decyzji Banku i był wyłączony spod jakiekolwiek kontroli kredytobiorców. Wprowadzenie do umowy mechanizmu oznaczającego faktycznie prawo do jednostronnego regulowania wysokości rat kredytu indeksowanego kursem CHF poprzez wyznaczanie w tabelach kursowych kursu kupna oraz sprzedaży franka szwajcarskiego oraz wysokości tzw. spreadu (różnica między kursem sprzedaży i zakupu waluty obcej) przy pozbawieniu konsumenta jakiegokolwiek wpływu, ocenił jako naruszający jego interesy i sprzeczny z dobrymi obyczajami.

Zdaniem Sądu Okręgowego skutkiem uznania za abuzywne postanowień umowy dotyczących indeksacji jest konieczność ich pominięcia przy ustalaniu treści stosunku prawnego łączącego strony, więc postanowienia te nie wiążą konsumentów ex tunc i ex lege, zaś zgodnie z art. 385 ¹ § 2 kc; w ocenie Sądu skutkiem abuzywności wyżej opisanych klauzul waloryzacyjnych jest nieważność całej umowy kredytowej zmienionej zawartym przez strony aneksem nr (...) .

Wskazano bowiem, iż nie ma możliwości zastąpienia wyeliminowanych z umowy postanowień, zwłaszcza, że art. 358 § 2 kc nie obowiązywał w dacie zawarcia umowy, a brak jest przepisów przejściowych, które umożliwiałyby jego zastosowanie. Sąd pierwszej instancji doszedł do wniosku, że nie jest możliwe dalsze funkcjonowanie umowy, która bez wyeliminowanych z niej postanowień, tworzyć będzie stosunek prawny, którego treść sprzeciwiałyby się właściwości (naturze) stosunku prawnego i ustawie. Taki stosunek prawny byłby zdaniem tego Sądu nieważny z racji sprzeczności z ustawą, prowadząc do naruszenia granic swobody umów (art. 58 § 1 kc w zw. z art. 353 ¹ kc). Dlatego też stwierdzono, że umowa kredytu zawarta pomiędzy pozwanym, a kredytobiorcami, jest w całości nieważna.

O kosztach postępowania orzeczono zgodnie z art. 98 § 1 i 3 kpc.

Apelację od tego wyroku w całości wniósł pozwany, domagając się jego zmiany i oddalenia powództwa w całości, względnie jego uchylenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji, z zachowaniem rozstrzygnięcia o kosztach postępowania odwoławczego.

Skarżący zarzucał naruszenie art. 233 § 1 kpc poprzez dokonanie sprzecznej z zasadami logiki i doświadczenia życiowego oceny dowodów w zakresie umowy stron oraz regulaminu, poprzez przyjęcie, iż kursy banku są ustalane w sposób dowolny, jednostronny, chociaż Bank odnosił się do wskazanych mierników – kursów CHF na rynkach międzynarodowych. Podnosił, iż bezpodstawnie uznano, że umowa została zawarta na podstawie wzorca, a jej postanowienia nie zostały indywidualnie uzgodnione z konsumentem, podczas gdy powodowie w oświadczeniu dokonali wyboru określonej waluty obcej, uzgodnili zestawienie rat i odsetek oraz byli poinformowani o mechanizmach umowy, że powodowie nie mieli wpływu na kurs CHF stosowany przez Bank, podczas gdy kredytobiorcy mogli przewalutować kredyt, z czego nie skorzystali. W apelacji zgłoszono ponadto zarzut naruszenia art. 233 § 1 kpc w zw. z art. 327 ¹ § 1 pkt 1 kpc, poprzez przyjęcie, iż Bank ustalał jednostronnie kurs CHF, a klauzule indeksacyjne kształtowały prawa i obowiązki kredytobiorców w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i naruszały ich interesy w sposób rażący, wbrew treści dokumentacji kredytowej. Pozwany zarzucał obrazę art. 316 § 1 kpc przez jego niezastosowanie i rozstrzyganie o skutkach abuzywności wyłącznie na podstawie przepisów aktualnych na dzień zawarcia umowy, podczas gdy przy rozstrzyganiu o zasadności zwrotu rat można zastosować art. 358 § 1 kc pozwalający na oparcie przeliczeń wartości świadczeń w oparciu o średni kurs NBP. Wskazywał również na art. 299 kpc w zw. z art. 233 § 1 kpc przez oparcie ustaleń faktycznych na oświadczeniach powoda w zakresie, w jakim były one wiarygodne i sprzeczne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, podczas gdy faktycznie powód poinformowany był o ryzyku kursowym, wzrostu kursu waluty obcej, zatem nie doszło do rażącego pokrzywdzenia powoda.

W apelacji zarzucano ponadto naruszenie prawa materialnego - art. 189kpc, poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że powód posiadał interes prawny w wytoczeniu powództwa o ustalenie nieistnienia stosunku prawnego, chociaż mógł wytoczyć powództwo o świadczenie.

Pozwany podnosił ponadto naruszenie art. 385 ¹ § 1 kc w zw. z art. 385 ¹ § 3 kc przez błędną wykładnię i niezastosowanie prowadzące do przyjęcia, iż sporne klauzule nie były negocjowane, podczas gdy powód miał rzeczywisty wpływ na te postanowienia oraz że spełniają przesłanki abuzywności, w szczególności kształtują prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszają interes konsumenta, podczas gdy nie są one abuzywne. Wskazywał również na obrazę art. 65 § 1 i 2 kc oraz art. 56 kc, poprzez zanegowanie możliwości wypełnienia luki powstałej na skutek stwierdzenia abuzywności spornych postanowień umowy w drodze wykładni oświadczeń woli złożonych przez strony w umowach, bądź odwołania się do przepisów, zasad współżycia społecznego lub ustalonych zwyczajów, chociaż zdaniem apelującego zobowiązanie winno być przeliczone po rynkowym kursie kupna CHF. Podnosił apelujący naruszenie art. 358 § 2 kc w brzmieniu aktualnym na dzień zamknięcia rozprawy przez uznanie niemożności uzupełnienia umowy przepisami dyspozytywnymi, w szczególności pozwalającymi na zastosowanie kursu średniego NBP.

Pozwany w środku zaskarżenia zarzucał ponadto obrazę art. 41 ustawy Prawo wekslowe poprzez jego niezastosowanie w sytuacji uznania za bezskuteczne postanowień umownych przewidujących mechanizm indeksacji kredytu indeksowanego zgodnie z wolą stron kursem CHF. Podnosił obrazę art. 385 ¹ § 2 kc przez jego niezastosowanie i bezpodstawne przyjęcie, że z powodu wyeliminowania z treści umowy klauzul indeksacyjnych umowa jest nieważna, podczas gdy nawet przyjęcie abuzywności określonych postanowień winno skutkować interpretacją umowy w kierunku jej utrzymania w mocy. Skarżący podnosił ponadto naruszenie art. 69 ust. 2 pkt 4a i ust. 3 Prawa bankowego w zw. z art. 4 ustawy zmieniającej tę ustawę przez jego niezastosowanie i przyjęcie braku podstaw do zastąpienia postanowień uznanych przez sąd pierwszej instancji za abuzywne.

Ostatecznie podnoszono zarzut naruszenia art. 58 § 1 kc w zw. z art. 385 ¹ § 1 i 2 kc w zw. z art. 6 Dyrektywy Rady 93/13/EWG z 5 kwietnia 1993r. przez niezasadne uznanie umowy łączącej strony za nieważną mimo zaniechania poinformowania powodów o skutkach ewentualnego stwierdzenia nieważności umowy, co powodowało brak świadomej zgody powodów w tym zakresie.

Powodowie wnieśli o oddalenie apelacji pozwanego i zasądzenie kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego nie mogła odnieść skutku.

W pierwszej kolejności należało odnieść się do zarzutów naruszenia przepisów prawa procesowego, bowiem gdyby zarzuty w tym zakresie okazały się zasadne, wówczas należałoby rozważyć, czy nie przełożyły się one na trafność ustaleń faktycznych stanowiących podstawę orzekania o żądaniu powodów. Natomiast analizy prawidłowego zastosowania przepisów prawa materialnego można dokonać dopiero wówczas, gdy w niewadliwy sposób został ustalony stan faktyczny.

Sąd Apelacyjny w pełni zaakceptował ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Okręgowy, przyjmując je za własne bez konieczności ponownego przytaczania.

Nie doszło bowiem do zarzucanego w apelacji naruszenia przepisów prawa procesowego, mających wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia. W szczególności brak było podstaw do stwierdzenia naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów, zawartej w art. 233 § 1 kpc. Norma ta przewiduje, że sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Wyraża zasadę swobodnej oceny dowodów, ramy której są wyznaczone przez przepisy procedury cywilnej, doświadczenie życiowe, zasady logicznego rozumowania, co razem wziąwszy, pozwala sądowi na wszechstronne, a przy tym racjonalne i bezstronne ocenienie przeprowadzonych dowodów i w oparciu o te kryteria, z jednej strony spojrzenie na zgromadzony materiał dowodowy jako całość, z akcentem na dostrzeżenie ewentualnych niespójności, z drugiej, dokonanie wyboru tych dowodów, które w sposób przekonujący pozwalają na ustalenie stanu faktycznego, będącego podstawą subsumcji. Poczynienie ustaleń faktycznych i ocena zebranego w sprawie materiału dowodowego należy do sądu pierwszej instancji, który przeprowadza postępowanie dowodowe i ocenia materiał dowodowy według przedstawionych reguł. Sąd drugiej instancji może takiej oceny nie podzielić tylko wtedy, gdy doszło do naruszenia przez sąd pierwszej instancji swobodnej oceny dowodów. Oznacza to, że skuteczne zakwestionowanie tej swobody w ocenie dowodów wymaga od skarżącego wykazania, że w następstwie istotnych błędów w logicznym rozumowaniu czy stosowaniu zasad doświadczenia życiowego lub pominięcia dowodów prowadzących w sposób nie budzący wątpliwości do wniosków odmiennych niż wyciągnięte przez sąd pierwszej instancji, ocena dowodów dokonana przez ten sąd była błędna lub rażąco wadliwa. Podważenie oceny materiału dowodowego dokonanej przez sąd pierwszej instancji wymaga więc od skarżącego wskazania konkretnego dowodu przeprowadzonego w sprawie, którego zarzut ten dotyczy i podania, w czym skarżący upatruje wadliwą jego ocenę. Nie jest natomiast wystarczające przekonanie strony o innej, odmiennej ocenie dowodów niż ta dokonana przez sąd. Jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd pierwszej instancji wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, a przy tym znajdujące oparcie w innych dowodach, to ocenę zgodną z art. 233 § 1 kpc, należy zaaprobować, jak ma to miejsce w niniejszej sprawie.

Wbrew argumentacji zawartej w apelacji Sąd Okręgowy zastosował prawidłowo reguły oceny dowodów. O tym, że ustalenia faktyczne dokonane przez ten Sąd ocenić należy jako właściwe i przyjąć za własne, zadecydowało głównie, że istotne ustalenia oparte zostały o treść niekwestionowanych przez strony dokumentów, w tym w szczególności samą umowę, poprzedzający ją wniosek kredytowy, dokumenty wystawione w procesie wypowiadania umowy. Również przesłuchanie powodów w charakterze stron potwierdziło argumentację dotyczącą braku pełnej i rzetelnej informacji o ryzykach związanych z zawarciem umowy zawierającej postanowienia waloryzacyjne oparte o kurs franka szwajcarskiego, przeczą tezom, że powodowie mieli możliwość indywidualnego negocjowania warunków umowy, zawarcia umowy bez spornych postanowień waloryzacyjnych. Właściwie, stosownie do treści i skutków poszczególnych postanowień, została oceniona klauzula indeksacyjna, a przeciwny pogląd skarżącego nie jest w stanie prawidłowości rozumowania sądu pierwszej instancji podważyć.

Jeżeli chodzi o ustalenie, czy konkretne postanowienie umowne należy kwalifikować jako „nieuzgodnione indywidualnie” z konsumentem, zasadnie zbadano, czy konsumenci mieli na treść danego postanowienia "rzeczywisty wpływ" (art. 385 ¹ § 3 kc), czy doszło jedynie do przyjęcia postanowień umownych z wzorca zaproponowanemu jej przez przedsiębiorcę. Sąd Apelacyjny zważył, iż w celu ustalenia czy konkretne postanowienie umowne należy kwalifikować jako "nieuzgodnione (uzgodnione) indywidualnie" należy zbadać, czy konsument miał na treść danego postanowienia "rzeczywisty wpływ" (art. 385 ¹ § 3 kc), co zwykle nie będzie miało miejsca w przypadku postanowień umowy przyjętych z wzorca zaproponowanemu konsumentowi przez przedsiębiorcę. Dla zrealizowania przesłanki rzeczywistego wpływu konsumenta na treść postanowień umownych nie wystarczy wykazanie, że konsument dowiedział się o treści klauzuli w odpowiednim czasie, a strony prowadziły w tym przedmiocie negocjacje. Konieczne jest udowodnienie wspólnego ustalenia ostatecznego brzmienia klauzuli, w wyniku rzetelnych negocjacji w ramach, których konsument miał realny wpływ na treść określonego postanowienia umownego, chyba że zostało ono sformułowane przez konsumenta i włączone do umowy na jego żądanie (tak: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 6 marca 2019 r., I CSK 462/18 (LEX nr 2629877). Sąd Odwoławczy zważył, że dla zrealizowania przesłanki rzeczywistego wpływu konsumenta na treść postanowień umownych nie wystarczy wykazanie, że konsument dowiedział się o treści klauzuli w odpowiednim czasie, a strony prowadziły w tym przedmiocie negocjacje. Konieczne jest udowodnienie wspólnego ustalenia ostatecznego brzmienia klauzuli, w wyniku rzetelnych negocjacji w ramach, których konsument miał realny wpływ na treść określonego postanowienia umownego, chyba że zostało ono sformułowane przez konsumenta i włączone do umowy na jego żądanie. Nie miało to miejsca w niniejszej sprawie, w szczególności zaś zdaniem sądu drugiej instancji stwierdzone zastosowanie określonego typu wniosku kredytowego nie przesądza o indywidualnym uzgodnieniu postanowień umownych, zwłaszcza, że ostatecznie umowę zawarto na podstawie wzorca umownego przygotowywanego przez profesjonalistę - pozwany Bank. Skarżący nie udowodnił, aby przedmiotowe klauzule tworzące mechanizm indeksacyjny były wspólnie ustalana przez strony umowy i aby powodowie mieli rzeczywisty wpływ na ustalenie ich treści. W świetle ustalonych w oparciu o zgromadzony materiał dowodowy okoliczności sprawy, w szczególności towarzyszących zawieraniu umowy i składaniu oświadczenia woli przez powodów, także ustalenie, zgodnie z którym mimo potwierdzenia własnoręcznym podpisem, nie zostali zapoznani w wystarczającym stopniu jasności i dokładności, z ryzykiem związanym z wyborem waluty obcej jako miernika, było zasadne. Nie wykazano nadto, by pozwany faktycznie, jak podnosi się to w apelacji, realizował obowiązek informacyjny względem powodów, wynikający z Rekomendacji KNB obowiązującej w dacie zawarcia umowy.

Jeżeli chodzi o zagadnienie interesu prawnego powodów w wytoczeniu przedstawionego w niniejszej sprawie do rozpoznania żądania ustalenia w trybie art. 189 kpc, sąd drugiej instancji uznał, że w sposób niekwestionowany interes taki zachodzi, uzasadniając tym samym dochodzenie tak sformułowanego roszczenia. Przepis art. 189 kpc, chociaż umieszczony w ramach norm procesowych, ma jednak charakter materialnoprawny (zob. wyrok SN z 16 listopada 2016 r., I CSK 754/15, LEX nr 2230387) i w ten sposób należało rozpoznać zarzut jego naruszenia. Istotnym jest, że samo istnienie możliwości wytoczenia dalej idącego powództwa o świadczenie, na które powoływał się apelujący, nie przesądza w niniejszej sprawie o braku interesu prawnego w żądaniu ustalenia. W przypadku bowiem, gdy sporem o świadczenie nie będą mogły być objęte wszystkie uprawnienia istotne z perspektywy ochrony sfery prawnej powodów, przyjąć należy, że mają oni interes prawny w rozumieniu art. 189 kpc, co w szczególności dotyczy żądania ustalenia nieistnienia stosunku prawnego, zwłaszcza, gdy konsekwencje ustalenia nieistnienia stosunku prawnego nie ograniczają się do aktualizacji obowiązku świadczenia, lecz dotyczą także innych aspektów sfery prawnej powodów (np. wpływają na określenie treści praw i obowiązków powodów jako dłużników pozwanego). W takiej sytuacji sama możliwość wytoczenia powództwa o świadczenie nie wyczerpuje interesu prawnego w żądaniu ustalenia, co aktualizuje się zwłaszcza wtedy, gdy pozwany rości sobie według treści stosunku prawnego objętego powództwem z art. 189 kpc określone prawo do świadczenia ze strony powodów (np. może żądać zwrotu udzielonego kredytu w wysokości obliczonej zgodnie z treścią kwestionowanej umowy). Wobec tego nie sposób odmówić powodom dążącym do wykazania, że nie są zobowiązani do świadczenia w wysokości poszczególnych rat - przy wykorzystaniu zakwestionowanych klauzul indeksacyjnych - interesu prawnego w dochodzeniu żądania ustalenia nieistnienia stosunku prawnego. Wyrok ustalający musi bowiem być zdatny do tego, aby definitywnie zakończyć spór stron co do prawa czy stosunku prawnego (zob. wyroki Sadu Najwyższego z dnia 18 czerwca 2009 r., II CSK 33/09, LEX nr 515730,z dnia 19 września 2013 r., I CSK 727/12, LEX nr 1523363). Z tych przyczyn Sąd Apelacyjny podziela i przyjmuje za własne stanowisko sądu pierwszej instancji, który uznał, że powodowie - poza możliwością zgłoszenia żądania zasądzenia świadczenia – mają także interes prawny w ustaleniu nieważności przedmiotowej umowy kredytowej. Także ten zarzut apelacyjny nie był więc zasadny.

Odnosząc się do zarzutu dowolności w zakresie kształtowania kursów wymiany walut mających zastosowanie do umowy, Sąd Apelacyjny stwierdził, iż kwestia ta winna być rozpatrywana na płaszczyźnie oceny naruszenia przepisów prawa materialnego, to jest w szczególności art. 385 ^{( 1)} § 1 i § 2 kc oraz art. 56 kc w zw. z art. 58 § 1 kc. Nieskuteczne okazały się także zarzuty odnoszące się do braku podstaw dla uznania całej umowy łączącej strony za nieważną w związku z przyjęciem przez sąd pierwszej instancji abuzywności jedynie części tej umowy. Słusznie stwierdzono nieważność tej umowy, która bez klauzuli niedozwolonej nie może dalej funkcjonować w obrocie prawnym, zwłaszcza ze względu na brak (odpadnięcie) oznaczonego z koniecznych składników (essentialia negotii) umowy nazwanej kredytu bankowego. Zdaniem Sądu Odwoławczego wykładnia literalna i celowościowa norm z art. 69 ust. 1 i 2 ustawy z 1997 r. Prawo bankowe wskazuje, iż już w momencie zawarcia umowy kwota zobowiązania kredytowego powinna zostać wyraźnie oznaczona w treści umowy (zob. w szczególności art. 69 ust. 2 pkt 2). Nie powinno budzić wątpliwości, że obowiązek zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu stanowi główne świadczenie kredytobiorcy. Klauzula indeksacyjna odnosi się do zwrotu sumy zaciągniętego zobowiązania i określając wysokość poszczególnych rat, wpływa na wysokość świadczenia kredytobiorcy. Klauzula ryzyka walutowego (walutowa) oraz klauzula kursowa (spreadowa) stanowią elementy składające się na całościowy mechanizm indeksacyjny (klauzulę waloryzacyjną). W rezultacie, ze względu na ich ścisłe powiązanie nie jest dopuszczalne uznanie, że brak abuzywności jednej z tych klauzul skutkuje brakiem abuzywności całego mechanizmu indeksacyjnego; stąd należało przyjąć za wystarczające, iż jeżeli jedna tych klauzul jest uznana za abuzywną, cały mechanizm indeksacji został uznany za niedozwoloną klauzulę umowną (tak: wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku, ibidem). Podkreślenia wymaga, iż niedozwolone postanowienie umowne należy rozumieć w sensie materialnym, tj. jako określoną normę postępowania ustalaną na podstawie językowego sformułowania klauzuli umownej, a nie jako fragment tekstu umowy. W związku z tym konieczne jest ustalenie, jakie postanowienie (jaka norma) zostało w rzeczywistości uznane za niedozwolone w postępowaniu obejmującym abstrakcyjną kontrolę wzorca, przy czym odpowiednie sformułowanie wpisane do rejestru stanowi jedynie punkt wyjścia dla tych ustaleń (tak: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 lipca 2021 r. , I CSKP 222/21). Sąd Odwoławczy zważył na konieczność kompleksowej oceny mechanizmu indeksacji (tak : wyrok Sądu Najwyższego z 11 grudnia 2019 r., V CSK 382/18, LEX nr 2771344), przy odrzuceniu rozróżnienia części kursowej i przeliczeniowej klauzuli indeksacyjnej, skoro bez unormowania kursu miarodajnego dla poszczególnych przeliczeń, przeliczenia te nie mogą być dokonane, a postanowienia przeliczeniowe nie mogą wywrzeć skutku. Eliminacja klauzuli waloryzacyjnej obejmuje wszystkie postanowienia umowy, które się na nią składają, albowiem mogą one funkcjonować tylko łącznie (tak: wyrok Sądu Najwyższego z 4 kwietnia 2019 r., III CSK 159/17, OSP 2019, z. 12, poz. 115). Słusznie przyjęto za podstawę normę art. 358 ^{( 1 )}§ 1 kc, stanowiącą implementację dyrektywy Rady 93/13/EWG z 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich (Dz.Urz.UE 1993 L 95, s. 29, z późn. zm., zwanej dalej w skrócie "dyrektywą Rady93/13/EWG") oraz prawidłowo dokonano jej wykładni językowej i funkcjonalnej, wskazując na przesłanki uznania postanowień umownych za niedozwolone (abuzywne) oraz stwierdzając ich istnienie w niniejszej sprawie.

Sąd Apelacyjny w składzie rozpatrującym niniejszą sprawę, stwierdził, że kwestionowane jako abuzywne postanowienia umowne regulujące przeliczanie kwoty kredytu udzielonego w walucie polskiej na walutę CHF oraz wskazujące, że spłata kredytu następuje w PLN, w oparciu o kurs waluty stosowany do przeliczenia raty określonej w CHF (a zatem dotyczące łącznie mechanizmu indeksacji) nie są postanowieniami dodatkowymi, lecz określają główne świadczenie pozwanego (tak : wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 22 grudnia 2020 r., I ACa 766/19). Z utrwalonego już orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej oraz Sądu Najwyższego wynika przy tym, że za postanowienia umowne mieszczące się w pojęciu "głównego przedmiotu umowy" w rozumieniu art. 4 ust. 2 dyrektywy 93/13 należy uważać te, które określają podstawowe świadczenia w ramach danej umowy i które z tego względu charakteryzują tę umowę (zob. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2019 r., V CSK 382/18, LEX nr 2771344 i tam powołane orzecznictwo). Za takie uznawane są m.in. postanowienia, które wiążą się z obciążeniem kredytobiorcy-konsumenta ryzykiem zmiany kursu waluty i związanym z tym ryzykiem zwiększenia kosztu kredytu (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2019 r., V CSK 382/18, LEX nr 2771344 i tam powołane orzecznictwo, w tym wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 3 października 2019 r. w sprawie C-260/18, Kamil Dziubak i Justyna Dziubak przeciwko Raiffeisen Bank International AG, pkt 44). Zdaniem Sądu Odwoławczego wykładnia literalna i celowościowa norm z art. 69 ust. 1 i 2 pr. bank. wskazuje, iż już w momencie zawarcia umowy kwota zobowiązania kredytowego powinna zostać wyraźnie oznaczona w treści umowy (zob. w szczególności art. 69 ust. 2 pkt 2 ustawy). Nie powinno budzić wątpliwości, że obowiązek zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu stanowi główne świadczenie kredytobiorcy. Klauzula indeksacyjna odnosi się do zwrotu sumy zaciągniętego zobowiązania i określając wysokość poszczególnych rat, wpływa na wysokość świadczenia kredytobiorcy. Jak słusznie zauważył sąd pierwszej instancji, o wielkości kredytu i rat w przedmiotowej umowie decydowało w istocie przeliczenie w pierwszej kolejności z waluty PLN na CHF (moment udostępnienia kredytu), a następnie przeliczanie rat kredytu określonych w CHF na PLN (moment spłaty każdej raty), zatem dwukrotne jego przeliczenie. Wypadało zatem stwierdzić, że zastrzeżone w umowie kredytu złotowego indeksowanego do waluty obcej klauzule, kształtujące mechanizm indeksacji, określają główne świadczenie kredytobiorcy. Tak też należy ocenić postanowienie umowne stanowiące część mechanizmu indeksacyjnego, określające sposób oznaczenia kursu miarodajnego dla przeliczenia walutowego. Konsekwencją stwierdzenia niedozwolonej klauzuli umownej, spełniającej wymagania art. 385 ^{( 1)} § 1 kc jest działająca ex lege sankcja bezskuteczności niedozwolonego postanowienia, przy czym art. 385 ^{( 1)} § 2 kc wyłącza stosowanie art. 58 § 3 kc. Uzasadnia to należycie stanowisko sądu pierwszej instancji, zgodnie z którym nieuczciwe postanowienia indeksacyjne nie powinny być zastępowane innym mechanizmem przeliczeniowym opartym na przepisach kodeksu cywilnego (tak: wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 9 czerwca 2021 r., V ACa 127/21). W rezultacie klauzuli indeksacyjnej nie można uznać li tylko za postanowienie uboczne, skoro wpływa na ustalenie wysokości świadczenia kredytobiorcy do spłaty. Tym samym Sąd Apelacyjny w składzie rozpatrującym niniejszą sprawę podziela wyrażone w judykaturze stanowisko, że zastrzeżone w umowie kredytu złotowego indeksowanego do waluty obcej klauzule kształtujące mechanizm indeksacji określają główne świadczenie kredytobiorcy. Tak też należy ocenić postanowienie umowne stanowiące część mechanizmu indeksacyjnego, określające sposób oznaczenia kursu miarodajnego dla przeliczenia walutowego. Potwierdza to nie tylko orzecznictwo krajowe, ale także orzecznictwo TSUE (zob. np. pkt 43 - 45 wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 3 października 2019 r. w sprawie C-260/18, K. D. i J. D. przeciwko Raiffeisen Bank (...)), w którym zwrócono uwagę, że klauzule dotyczące ryzyka wymiany określają główny przedmiot umowy kredytu co powoduje, że art. 6 ust. 1 Dyrektywy 93/13 należy interpretować w ten sposób, iż nie stoi on na przeszkodzie temu, aby sąd krajowy, po stwierdzeniu nieuczciwego charakteru niektórych warunków umowy kredytu indeksowanego do waluty obcej i oprocentowanego według stopy procentowej bezpośrednio powiązanej ze stopą międzybankową danej waluty, przyjął, zgodnie z prawem krajowym, że ta umowa nie może nadal obowiązywać bez takich warunków z tego powodu, że ich usunięcie spowodowałoby zmianę charakteru głównego przedmiotu umowy (por.: uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2019 r., V CSK 382/18, LEX nr 2771344 i tam powołane orzecznictwo, w szczególności wyroki Sądu Najwyższego z dnia 4 kwietnia 2019 r., III CSK 159/17, LEX nr 2642144 i z dnia 9 maja 2019 r., I CSK 242/18, LEX nr 2690299). Przedmiotowe postanowienia umowy kredytu zawartej z powodami również spełniały powyższe kryteria, skoro miały wpływ na ustalenie wysokości zadłużenia w momencie wypłaty kredytu (poprzez przeliczenie z PLN na walutę CHF), z drugiej zaś - miały wpływ na wysokość poszczególnych rat, do spłaty których był zobowiązany kredytobiorca (poprzez przeliczenie wpłacanych rat kredytu w PLN na walutę CHF). Fakt, że zastrzeżone w umowie kredytu złotowego indeksowanego do waluty obcej klauzule kształtujące mechanizm indeksacji określają główne świadczenie kredytobiorcy nie oznaczał, że zapisy umowne dotyczące przeliczania kwoty udostępnionego kredytu na CHF oraz ustalające wysokość raty w PLN w oparciu kurs waluty stosowany do przeliczenia raty określonej w CHF wyłączone zostały z zakresu badania z punktu widzenia abuzywności, zgodnie z art. 385 ^{( 1)} § 1 kc oraz art. 4 ust. 2 i 5 Dyrektywy Rady 93/13/EWG, skoro ocena nieuczciwego charakteru warunków nie dotyczy ani określenia głównego przedmiotu umowy, ani relacji ceny i wynagrodzenia do dostarczonych w zamian towarów lub usług, o ile warunki te zostały wyrażone prostym i zrozumiałym językiem; zatem wprawdzie postanowienia określające główne świadczenia stron wyłączone są co do zasady spod kontroli abuzywności, jednak o ile zostały one sformułowane w sposób jednoznaczny (tak : wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 22 grudnia 2020 r., I ACa 766/19). Wskazać należy, iż sam mechanizm indeksacji nie stanowiłby instrumentu kształtującego obowiązki kredytobiorcy sprzecznie z dobrymi obyczajami ani też nie naruszałby w sposób rażący interesów pozwanego, przy założeniu, że zasady tego mechanizmu byłyby precyzyjnie i jasno określone w oparciu o jednoznacznie i obiektywne kryteria. Co do zasady możliwość zawierania takich umów istniała bowiem również przed wyżej wskazaną nowelizacją i mieściła się w konstrukcji ogólnej umowy kredytu bankowego, mając swoje źródło w zasadzie swobody umów (art. 353 ^{( 1)} kc, por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2019 r., V CSK 382/18, LEX nr 2771344). Prawidłowo jednak uznał Sąd Okręgowy, że zasadnicze znaczenie miała ocena, czy poszczególne postanowienia konkretnej umowy dotyczące indeksacji nie mają charakteru abuzywnego i czy nie są sprzeczne z istotą (naturą) zobowiązania, to jest czy pozwalają na realizację celu umowy, którym jest udzielenie określonych środków pieniężnych kredytobiorcy z obowiązkiem zwrotu tej kwoty z odsetkami. Zasadnie także uznał, że relewantnym dla oceny tego, czy dane postanowienie umowy jest niedozwolone, jest stan z chwili zawarcia umowy. W istocie więc prawnie obojętne jest to, w jaki sposób umowa w zakresie abuzywnych przepisów była w rzeczywistości wykonywana przez bank i w jaki sposób ustalał kursy CHF względem PLN oraz czy stosowane przez bank kursy kupna i sprzedaży były de facto kursami rynkowymi (por. także pkt 52-58 wyroku Trybunału Sprawiedliwości z dnia 20 września 2017 r. C-186/16. R. A. i in. (...) SA). Postanowienia określające główne świadczenie stron w niniejszej sprawie nie spełniało powyższych kryteriów sformułowania ich w sposób jednoznaczny. W szczególności kredytobiorca w momencie zaciągania zobowiązania winien znać wysokość zaciąganego kredytu a nadto z treści umowy powinny wynikać wyrażone w prostym i zrozumiałym języku kryteria pozwalające na określenie przez konsumenta wysokości poszczególnych rat przewidzianych do spłaty w określonych terminach. Odwołując się do orzecznictwa TSUE (wyroku z dnia 20 września 2017 r., C-186/16, www.eur-lex.europa.eu), należało stwierdzić, że art. 4 ust. 2 dyrektywy 93/13 w sprawie nieuczciwych warunków w umowach, konsumenckich należy interpretować w ten sposób, że wymóg wyrażenia warunku umownego prostym i zrozumiałym językiem oznacza, że w wypadku umów kredytowych instytucje finansowe muszą zapewnić kredytobiorcom informacje wystarczające do podjęcia przez nich świadomych i rozważnych decyzji". Wymóg przejrzystości umowy przewidujących, że waluta obca jest walutą rozliczeniową i walutą spłaty, oraz powodujących skutek w postaci ponoszenia ryzyka kursowego przez kredytobiorcę, jest spełniony tylko o tyle, o ile przedsiębiorca dostarczył konsumentowi wystarczających i dokładnych informacji pozwalających na to, aby przeciętny konsument właściwie poinformowany oraz dostatecznie uważny i rozsądny był w stanie zrozumieć konkretne działanie przedmiotowego mechanizmu finansowego i oszacować w ten sposób, w oparciu o jednoznaczne i zrozumiałe kryteria, konsekwencje ekonomiczne - potencjalnie istotne - takich warunków dla swoich zobowiązań finansowych w całym okresie obowiązywania tej umowy (zob. wyrok TSUE z 10 czerwca 2021 r., C 776-19 przeciwko (...) SA). Innymi słowy : nie sposób uznać, aby informacje przekazane powodom przez pozwany bank o ryzyku kursowym spełniały wymóg przejrzystości, jeżeli opierają się na założeniu, że kursy walut pozostaną stabilne, a tak było powodom to przedstawione w niniejszej sprawie. W rezultacie sąd pierwszej instancji prawidłowo uznał, że analizowane postanowienia umowy nie określały precyzyjnie rzeczywistej wysokości udzielonego kredytu po przeliczeniu do waluty obcej a także świadczeń kredytobiorcy, w sposób możliwy do ustalenia w oparciu o czynniki obiektywne, niezależne od kredytodawcy. Na podstawie wskazanych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku postanowień Regulaminu w momencie podpisania umowy przeciętny, rozsądny konsument nie był w stanie stwierdzić, jak zostanie wyznaczony kurs CHF będący podstawą przeliczenia wypłaconej kwoty i słusznie przyjął, iż uniemożliwiono konsumentom prawidłowe i jednoznaczne określenie wysokości raty, jaką powinni zapłacić bankowi, bądź jednoznacznych podstaw do jej ustalenia. Trafna jest zatem konstatacja Sądu Okręgowego, że na podstawie zapisów umowy i Regulaminu, powodowie nie byli w stanie w sposób racjonalnie uzasadniony określić wysokości własnego zobowiązania, a tym samym ocenić skutków ekonomicznych wynikających z zawartej umowy kredytowej, a także ryzyka związanego z podpisaniem umowy. Prawidłowo zatem uznał, że umowa stron w tym zakresie nie była jednoznacznie określona w rozumieniu art. 385 ^{( 1)} § 1 kc, pozostając w sprzeczności z wymogiem prostoty i jasności zapisów umownych które winny spełniać kryteria umożliwiające kredytobiorcy zrozumienie w pełni zapisów umowy i oszacować konsekwencje finansowe zawartej umowy (zob. wyrok TSUE z 30 kwietnia 2014, C-26/13, Á. K., wyrok TSUE z 10 czerwca 2021 r., C 776-19 przeciwko (...) SA, za: wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 22 grudnia 2020 r., I ACa 766/19). Nie zmieniła tego okoliczność, że powodowie złożyli oświadczenie, w którym potwierdzili, że zostali zapoznani przez pracownika Banku z kwestią ryzyka zmiany stopy procentowej i ryzyka kursowego, mającymi wpływ na wysokość zobowiązania z umowy oraz wysokość rat i są świadomi ich ponoszenia, skoro nie wykazano rzetelnego wyjaśnienia im tych okoliczności, co pomija apelujący. Nadmienić należy, iż gdyby kredytujący bank zamierzał wystarczająco poinformować kredytobiorcę, będącego osobą fizyczną, konsumentem, o niebezpieczeństwach wynikających z kredytu powiązanego z kursem waluty obcej, to nie proponowałby zawierania takich umów kredytowych, zdając sobie sprawę jako profesjonalista że umowa taka może zostać łatwo oceniona jako nieuczciwa (zob. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 29 października 2019 r., IV CSK 309/18, OSNC 2020/7-8/64).

Sąd Apelacyjny zważył ponadto, iż aby uznać dane postanowienie umowne za abuzywne niezbędne jest także, aby kształtowały one prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. Kontrola postanowień umowy łączącej strony pod względem abuzywności jej postanowień miała ponadto, wbrew zarzutom skarżącego, charakter indywidualny. Pojęcie sprzeczności z dobrymi obyczajami na gruncie art. 385 ¹ kc rozumiane powinno być w ten sposób, że postanowienie umowne jest z nimi sprzeczne wówczas, gdy za jego pomocą bank kształtuje prawa i obowiązki stron umowy nie uwzględniając słusznych interesów konsumenta. Oceny zgodności postanowienia umowy z dobrymi obyczajami dokonuje się według stanu z chwili zawarcia umowy, biorąc pod uwagę jej treść i okoliczności zawarcia (tak : wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 22 grudnia 2020 r., I ACa 766/19).

Wskazać należy, iż wprawdzie zapisy umowy odnosiły się do wskazanej Tabeli kursów walut obcych stosowanej u pozwanego, jednakże sytuacja, w której bank w sposób jednostronny i nieograniczony określa wysokość kursów kupna i sprzedaży walut, na podstawie których jest następnie ustalana wysokość wypłaconego kredytu i świadczenia konsumenta (raty), godzi w równowagę kontraktową stron wprowadzając daleko idącą dysproporcję praw i obowiązków na niekorzyść konsumenta. W konsekwencji zgodzić należało się z sądem pierwszej instancji, że kwestionowane przez powódkę postanowienia umowy są sprzeczne z dobrymi obyczajami. Pozwany bank nie mógłby bowiem racjonalnie spodziewać się, iż kredytobiorca zgodziłby się na powyższe postanowienia w drodze negocjacji indywidualnych, gdyby w sposób zrozumiały, prostym językiem przedstawiono mu wyżej wymienione konsekwencji i ryzyka dotyczące w istocie braku przewidywalności poziomu waluty indeksowanej w dłuższej perspektywie czasowej. Postanowienia te został słusznie uznane za godzące w równowagę kontraktową, nierównomiernie rozkładając prawa i obowiązki między stronami przedmiotowej umowy (zob. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 29 października 2019 r., IV CSK 309/18, OSNC 2020/7-8/64). Przyznają bowiem uprawnienie do jednostronnego kształtowania wysokości świadczeń stron, poprzez stosowanie bliżej niesprecyzowanego mechanizmu przeliczenia waluty, zarówno kwoty kredytu, jak i raty kapitałowo - odsetkowych. Mechanizm ten kształtowany jest bowiem poprzez odesłanie do kursów walut ustalanych każdorazowo na podstawie tabeli sporządzanej przez bank, w oparciu o nieustalone z pozwaną kryteria, które nie są transparentne, nie spełniają wymogu wyrażenia ich prostym i zrozumiałym językiem. Podnoszone przez skarżącego argumenty, że przez cały okres obowiązywania umowy stosował kursy niedobiegające od kursu sprzedaży NBP i kursów innych banków - nie mogły skutecznie zmienić powyższego wniosku, gdyż, jak to już wcześniej wskazano, prawnie obojętne było to, w jaki sposób umowa w zakresie abuzywnych przepisów była w rzeczywistości wykonywana przez bank, w jaki sposób bank ustalał kursy CHF względem PLN oraz czy stosowane przez bank kursy kupna i sprzedaży były de facto kursami rynkowymi, gdyż relewantnym dla oceny tego, czy dane postanowienie umowy jest niedozwolone (art. 385 ¹ § 1 kc) jest stan z chwili zawarcia umowy (zob. : uchwała Sądu Najwyższego 7 sędziów z dnia 20 czerwca 2018 r., III CZP 29/17, OSNC 2019/1/2).

Nieskuteczne okazały się także dalsze zarzuty naruszenia prawa materialnego, podnoszone w apelacji, albowiem zasadnie uznano, iż brak unieważnienia umowy wywiera dla powodów niekorzystne skutki. Gdyby pozostawić umowę w mocy, to wciąż byliby oni narażeni na niczym nieograniczone ryzyko kursowe, o czym nie zostali rzetelnie poinformowani przed zawarciem umowy. Nie sposób zatem przyjąć, aby unieważnienie umowy było dla powodów niekorzystne, jak chciałby tego skarżący. Podjęli oni nadto świadomą decyzję o sformułowaniu w określony sposób żądań pozwu : głównego i ewentualnego, uwzględniając kompleksowo swoją sytuację jako kredytobiorców i korzystając z pomocy profesjonalnego pełnomocnika, reprezentującego od początku procesu ich interesy w niniejszej sprawie.

Za nieaktualny wypadało nadto uznać pogląd o możliwości wypełnienia luki powstałej w umowie w wyniku zastrzeżenia postanowienia niedozwolonego między innymi poprzez określenie wysokości zobowiązania na podstawie średniego kursu waluty ustalanego przez Narodowy Bank Polski, przez analogię do treści art. 41 ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. - Prawo wekslowe (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 160 z późn. zm) (tak np. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 14 lipca 2017 r., II CSK 803/16, OSNC 2018/7-8/79), prezentowany przed wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 3 października 2019 r. w sprawie C-260/18, K. D. i J. D. przeciwko Raiffeisen Bank (...) w judykaturze, na który powoływano się w apelacji. Skarżący pomija jednak, że już w wyżej cytowanym orzeczeniu zwrócono uwagę, iż przy wypełnieniu luki przez zastosowanie per analogiam przepisów ustawy (art. 56 kc), należy kierować się regułą interpretacji in dubio contra proferentem, co już z tego względu sprzeciwiałoby się określeniu wysokości zobowiązania pozwanych przy uwzględnieniu średniego kursu NBP. Stanowiłoby to bowiem w istocie niczym nieuzasadnione uprzywilejowanie powodowego banku, który inkorporując do umowy niedozwolone postanowienia mógłby realnie liczyć, że w przypadku ich wyeliminowania mogłyby one zostać zastąpione innymi postanowieniami, także dla niego korzystnymi. Ponadto, w powoływanym już wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 3 października 2019 r. w sprawie C-260/18, jednoznacznie wyjaśniono, iż art. 6 ust. 1 dyrektywy 93/13 w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie wypełnieniu luk w umowie, spowodowanych usunięciem z niej nieuczciwych warunków, które się w niej znajdowały, wyłącznie na podstawie przepisów krajowych o charakterze ogólnym, przewidujących, że skutki wyrażone w treści czynności prawnej są uzupełniane w szczególności przez skutki wynikające z zasad słuszności lub ustalonych zwyczajów, które nie stanowią przepisów dyspozytywnych lub przepisów mających zastosowanie, jeżeli strony umowy wyrażą na to zgodę (por. pkt 58- 62 oraz pkt 3 sentencji). W wyroku tym także wyjaśniono, że art. 6 ust. 1 dyrektywy 93/13 należy interpretować w ten sposób, iż nie stoi on na przeszkodzie temu, aby sąd krajowy, po stwierdzeniu nieuczciwego charakteru niektórych warunków umowy kredytu indeksowanego do waluty obcej i oprocentowanego według stopy procentowej bezpośrednio powiązanej ze stopą międzybankową danej waluty, przyjął, zgodnie z prawem krajowym, że ta umowa nie może nadal obowiązywać bez takich warunków z tego powodu, że ich usunięcie spowodowałoby zmianę charakteru głównego przedmiotu umowy (pkt.45, pkt 1 1 sentencji, por. także wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 14 marca 2019 r., D., C 118/17, pkt 48, 52). Przedmiotowe klauzule indeksacyjne w niniejszej sprawie określały świadczenie główne stron, a zatem ich usunięcie spowodowało zmianę głównego przedmiotu umowy. Wprawdzie w wyroku z dnia 3 października 2019 r. w sprawie C-260/18 Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej - z powołaniem się na stanowisko wyrażone w wyrokach z dnia 30 kwietnia 2014 r. w sprawie K. i K. R., C-26/13 (pkt 80-84) oraz z dnia 26 marca 2019 r. w sprawie (...) B. i B., C-70/17 i C-179/17 (pkt 64) stwierdził (pkt 48), że art. 6 ust. 1 Dyrektywy nie stoi na przeszkodzie zastąpieniu nieuczciwego postanowienia umownego wspomnianym przepisem dyspozytywnym albo przepisem mającym zastosowanie, jednak zastrzegł, że może nastąpić to w razie wyrażenia na to zgody przez strony, a poza tym możliwość ta jest ograniczona do przypadków, w których usunięcie nieuczciwego postanowienia umownego, wbrew woli konsumenta, zobowiązywałoby sąd do unieważnienia umowy jako całości, narażając go tym samym na szczególnie szkodliwe skutki. Wskazać wypada, iż TSUE w orzeczeniu z dnia 29 kwietnia 2021 r. w sprawie C-19/20 stwierdził, że w przypadku stwierdzenia przez sąd krajowy nieważności nieuczciwego warunku zawartego w umowie zawartej między przedsiębiorcą a konsumentem art. 6 ust. 1 dyrektywy 93/13 należy interpretować w taki sposób, że niezgodny z tym przepisem jest przepis prawa krajowego dający sądowi krajowemu możliwość uzupełnienia tej umowy poprzez zmianę treści owego warunku (pkt 67 i tam powołany wyrok z dnia 26 marca 2019 r., A. B. i B., C-70/17 i C-179/17, EU:C:2019:250, pkt 53 i przytoczone tam orzecznictwo). Gdyby bowiem sąd krajowy mógł zmieniać treść nieuczciwych warunków zawartych w takich umowach, to takie uprawnienie mogłoby zagrażać realizacji długoterminowego celu ustanowionego w art. 7 dyrektywy 93/13. Uprawnienie to przyczyniłoby się do wyeliminowania zniechęcającego skutku wywieranego na przedsiębiorców przez zwykły brak stosowania takich nieuczciwych warunków wobec konsumentów, ponieważ nadal byliby oni zachęcani do stosowania rzeczonych warunków, wiedząc, że nawet gdyby miały być one unieważnione, to jednak umowa mogłaby zostać uzupełniona w niezbędnym zakresie przez sąd krajowy, tak aby zagwarantować w ten sposób interes rzeczonych przedsiębiorców (pkt 68 i tam powołany wyrok z dnia 26 marca 2019 r., A. B. i B., C-70/17 i C-179/17, EU:C:2019:250, pkt 54 i przytoczone tam orzecznictwo)". Konkludując, TSUE wyjaśnił, że wprawdzie wykładnia art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy 93/13 należy dokonywać w ten sposób, że z jednej strony nie stoją one na przeszkodzie temu, by sąd krajowy usunął jedynie nieuczciwy element warunku umowy zawartej między przedsiębiorcą a konsumentem, w wypadku gdy zniechęcający cel tej dyrektywy jest realizowany przez krajowe przepisy ustawowe regulujące korzystanie z niego, o ile element ten stanowi odrębne zobowiązanie umowne, które może być przedmiotem indywidualnej kontroli pod kątem nieuczciwego charakteru jednak z drugiej strony, przepisy te stoją na przeszkodzie temu, by możliwe było usunięcie jedynie nieuczciwego elementu warunku umowy zawartej między przedsiębiorcą a konsumentem, jeżeli takie usunięcie sprowadzałoby się do zmiany treści tego warunku poprzez zmianę jego istoty. Dopuszczalność rozwiązania polegającego na usunięciu jedynie nieuczciwego elementu umowy zawartej między przedsiębiorcą a konsumentem została więc bardzo ograniczona. Po pierwsze, jest to możliwe tylko, jeśli dotyczy zobowiązania umownego odrębnego od innych postanowień umownych, a po wtóre nie może zostać naruszony odstraszający cel dyrektywy 93/13 (podobnie Ł. W., Niektóre aspekty wadliwości umowy kredytu frankowego w ocenie Trybunału Sprawiedliwości UE. Glosa do wyroku TS z dnia 29 kwietnia 2021 r., C-19/20, LEX 2021). Taka sytuacja w niniejszej sprawie nie występowała, ponieważ, jak już to wcześniej wskazano, eliminacja mechanizmu indeksacyjnego obejmuje wszystkie postanowienia umowy, które się na nią składają, albowiem mogą one funkcjonować tylko łącznie. Powodowie nie wyrazili zgody na kontynuowanie niedozwolonych postanowień umownych, które zatem są bezskuteczne (zob.: uchwała Sądu Najwyższego z 7 maja 2021r., III CZP 6/21).

Sąd Apelacyjny w składzie rozpatrującym niniejszą sprawę podzielił także wyrażony w judykaturze Sądu Najwyższego pogląd, że konsekwencją stwierdzenia, niedozwolonej klauzuli umownej, spełniającej wymagania art. 385 ¹ § 1 kc jest działająca ex lege sankcja bezskuteczności niedozwolonego postanowienia, przy czym art. 385 ¹ § 2 kc wyłącza stosowanie art. 58 § 3 kc. Uzasadnia to stanowisko, że nieuczciwe postanowienia indeksacyjne nie powinny być zastępowane innym mechanizmem przeliczeniowym opartym na przepisach kodeksu cywilnego - na co już wyżej zwracano uwagę (zob. także uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 27 listopada 2019 r., II CSK 483/18, LEX nr 2744159). Godzi się nadmienić, że wejście w życie przepisów art. 69 ust. 2 pkt 4a w zw. z art. 69 ust. 3 w zw. z art. 75b ustawy Prawo bankowe w zw. z art. 4 ustawy z dnia 29 lipca 2011 r. o zmianie ustawy - Prawo bankowe oraz niektórych inny ustaw (Dz. U. Nr 165, poz. 984) nie spowodowało, że postanowienia indeksacyjne utraciły abuzywny charakter w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 kc.

Sąd Apelacyjny zatem podzielił w pełni oceny prawne sądu pierwszej instancji. Z tych wszystkich przyczyn oddalono apelację pozwanego jako bezzasadną, uznając wszelkie zarzuty naruszenia prawa procesowego i materialnego za chybione, po myśli art. 385 kpc.

O kosztach postępowania apelacyjnego rozstrzygnięto na zasadzie art. 98 § 1 i 3 kpc w zw. z art. 108 § 1 kpc, obciążając nimi przegrywającego pozwanego. Na koszty te składa się wynagrodzenie pełnomocnika powodów, będącego adwokatem, obliczone stosownie do § 2 pkt 7 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.

SSA Tomasz Ślęzak SSA Małgorzata Wołczańska SSA Lucyna Morys-Magiera