Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 lipca 2022 roku

Sąd Rejonowy w Golubiu-Dobrzyniu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Krzysztof Rogalewicz

Protokolant: sekretarz sądowy Agnieszka Malinowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 czerwca 2022 roku w G.-D.

sprawy z powództwa (...) Sp. z o.o. w W.

przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz powoda (...) Sp. z o.o. w W. kwotę 1.710,63 zł (tysiąc siedemset dziesięć złotych sześćdziesiąt trzy grosze) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie poczynając od dnia 2 października 2020 roku do dnia zapłaty,

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie,

3.  zasądza od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz powoda (...) Sp. z o.o. w W. kwotę 721,34 zł (siedemset dwadzieścia jeden złotych trzydzieści cztery grosze) tytułem zwrotu kosztów procesu.

sędzia

Krzysztof Rogalewicz

I C 583/20

UZASADNIENIE

Powód (...) Sp. z o.o. w W. wniósł o zasądzenie od pozwanego kwoty 1.292,75 złote z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 2 października 2020 roku do dnia zapłaty. W toku procesu powód rozszerzył powództwo żądając zasądzenia od pozwanego kwoty 2.116,88 złotych (pozew – k. 3-5, pismo – k. 76-78)

Pozwany (...) S.A. w W. wniósł o oddalenie powództwa (odpowiedź na pozew - k. 31-37).

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

W dniu 3 sierpnia 2020 roku w wyniku zdarzenia drogowego uszkodzeniu uległ samochód A. (...) o numerze rejestracyjnym (...), należący do I. P., ale użytkowany przez jej córkę, która kierowała pojazdem w chwili kolizji, kiedy w tył samochodu A. uderzył pojazd jadący za nim. Sprawcą był inny kierowca, którego pojazd był ubezpieczony w (...) S.A. W wyniku kolizji uszkodzone w samochodzie A. (...) zostały: drzwi tylne z ramą okna oraz tylny zderzak. Po zgłoszeniu szkody pozwany przeprowadził postępowanie likwidacyjne wypłacając poszkodowanemu odszkodowanie w kwocie 1.039,99 złotych. Kwota ta nie wystarczyła na pokrycie kosztów naprawy dokonanych w warsztacie lakierniczym poza (...). Na zlecenie powoda rzeczoznawca wykonał kalkulację naprawy, oceniając wysokość szkody na kwotę 2.332,74 złotych, a następnie wystąpił do (...) o zapłatę odszkodowania w wysokości odpowiadającej kwocie wynikającej z kalkulacji. Pozwany nie dokonał wypłaty dalszego odszkodowania. 31 sierpnia 2020 roku I. P. przelała na rzecz powoda swoją wierzytelność wobec (...) (zeznania świadka I. P. – k. 50, kalkulacja kosztów naprawy wykonana na rzecz pozwanego – k. 11, umowa cesji i aneks – k. 8-9 i 17, kalkulacja wykonana na zlecenie poszkodowanej – k. 12-15, pismo – k. 16).

Koszt naprawy pojazdu A. (...) przy użyciu oryginalnych części oraz uwzględnieniu przeciętnej stawki robocizny w warsztatach poza siecią (...) wynosi 2.750,62 złotych (opinia uzupełniająca biegłego z dziedziny techniki samochodowej P. L. – k. 107-114 oraz opinia główna – k. 62-71, jego zeznania – k. 105).

Powód wniósł o zasądzenie od pozwanego kwoty 1.292,75 złote. W toku procesu, po sporządzeniu pierwotnej opinii przez biegłego, który wyliczył koszt naprawy na 3.156,87 złotych, rozszerzył powództwo żądając zasądzenia od pozwanego kwoty 2.116,88 złotych (pozew – k. 3-5, pismo – k. 76-78), Żądana kwota to różnica pomiędzy kosztem ustalonym przez biegłego w opinii pierwotnej a kwotą odszkodowania wypłaconą przez pozwanego.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa argumentując, iż zapłacił już poszkodowanemu pełną kwotę należnego odszkodowania. W szczególności kwestionował wskazaną przez powoda wysokość szkody. Jak twierdził pozwany, poszkodowana otrzymała od niego ofertę naprawy pojazdu w sieci naprawczej (...), z zapewnieniem, że pojazd zostanie naprawiony z zachowaniem norm i zaleceń producenta, także z użyciem części oryginalnych (odpowiedź na pozew - k. 31-37).

Zgodnie z treścią art. 435 § 1 Kc prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej, albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności. Odpowiedzialność przewidzianą w tym artykule ponosi również samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody - art. 436 § 1 Kc. W wyniku zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej przez posiadacza mechanicznego środka komunikacji ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony - art. 822 § 1 Kc. W myśl art. 822 § 4 Kc uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela.

Odpowiedzialność odszkodowawcza pozwanego co do zasady nie była przez niego kwestionowana.

Orzekając w tej sprawie sąd oparł się na przedłożonej dokumentacji oraz na opinii biegłego z dziedziny techniki samochodowej i ruchu drogowego, w szczególności opinii uzupełniającej powstałej po przekazaniu przez stronę pozwaną dodatkowych informacji dotyczących braku napisu na pokrywie tylnej oraz uznania przez biegłego zarzutu dotyczącego demontażu szyby przy malowaniu (pismo pozwanego – k. 83-85). Sąd uznał opinię biegłego P. L. wraz z opinią uzupełniającą za profesjonalną, wyczerpującą, w pełni odpowiadającą na tezę dowodową. Biegły w pełni ustosunkował się też, pisemnie i ustnie, do zgłaszanych uwag i zastrzeżeń.

Odnosząc się do stanowiska pozwanego wyrażonego w odpowiedzi na pozew stwierdzić należy, że (...) w istocie kwestionuje prawo poszkodowanego do wyboru warsztatu naprawczego. Twierdzi bowiem, że zapłaci koszty naprawy do wskazanej przez siebie wysokości, w niniejszej sprawie to 1.039,99 złotych. Jak podaje, za taką kwotę wykonałby naprawę warsztat z sieci naprawczej (...), z zapewnieniem, że pojazd zostanie naprawiony z zachowaniem norm i zaleceń producenta, także z użyciem części oryginalnych. Zdaniem pozwanego niższe koszty napraw to „efekt skali”. Jeżeli poszkodowany zleci wykonanie naprawy innemu warsztatowi koszty naprawy ponad wskazany przez ubezpieczyciela koszt nie będą zwrócone.

Należy zwrócić uwagę na ogromną różnicę między kosztami napraw wskazanymi przez pozwanego a kosztami tych samych napraw określonymi w opinii bezstronnego i niezależnego biegłego. Takiej, ponadwukrotnej, różnicy nie da się wytłumaczyć efektem skali. Przykładowo, istnieją znaczące różnice w stawce roboczogodziny blacharza i lakiernika. Biegły przyjął średnią stawkę w naszym regionie 100 złotych netto, którą należy uznać za w pełni uzasadnioną i niewygórowaną (opinia - k. 62-71 i k. 107-114).W (...) to 49 złotych netto (k. 11). Zastosowanie tak znacząco niskiej stawki nie daje podstaw do przyjęcia, iż praca zostanie wykonana przy użyciu odpowiednich materiałów, zgodnie z wszelkimi zasadami, mającymi wpływ na jakość i trwałość naprawy. Jak również, że naprawa zostanie wykonana przez profesjonalistów, których wynagrodzenie z pewnością przewyższa proponowane stawki. Złożenie propozycji naprawy auta z taką kalkulacją budzi w pełni uzasadnione wątpliwości co do ich solidności i fachowości. Trudno zatem dziwić się, że poszkodowani rezygnują z tego rodzaju „ułatwień”.

W konsekwencji poszkodowany postawiony jest przed wyborem naprawy auta w oparciu o kosztorys rzeczoznawcy (k. 11-13), którego wycena w niewielkim stopniu różni się od opinii biegłego, w tańszym niż (...), ale profesjonalnym warsztacie blacharsko-lakierniczym albo w warsztacie wskazanym przez ubezpieczyciela, w którym naprawa, przynajmniej według oświadczenia (...), będzie wynosić niespełna 38 % tych kosztów.

Różnica w wycenie wynika z przyjętych kosztów robocizny, ceny zastosowanych części zamiennych oraz sposobu wykonania poszczególnych prac naprawczych, co wpływa na ich koszt.

Praktyki zaniżania przez firmy ubezpieczeniowe wysokości odszkodowań spowodowały wydanie przez Komisję Nadzoru Finansowego, 16 grudnia 2014 roku, wytycznych dotyczących likwidacji szkód z ubezpieczeń komunikacyjnych. W wytycznej nr 15 wskazała, iż w przypadku wystąpienia szkody częściowej zakład ubezpieczeń powinien ustalić świadczenie z umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów w wartości, która zapewni uprawnionemu przywrócenie pojazdu do stanu sprzed zdarzenia wyrządzającego szkodę. Niezależnie od tego, czy wysokość świadczenia jest ustalana metodą serwisową, czy też kosztorysową, zakład ubezpieczeń nie powinien stosować praktyk skutkujących naruszeniem zasady pełnego odszkodowania. Kalkulacja kosztów naprawy pojazdu, będąca podstawą ustalenia świadczenia metodą kosztorysową powinna być dokonana w oparciu o rynkową wartość usług i części zamiennych w dniu ustalenia odszkodowania, z uwzględnieniem podatku VAT, z zastosowaniem, między innymi, stawki za roboczogodzinę ustalonej na podstawie cen stosowanych przez warsztaty naprawcze działające na terenie miejsca zamieszkania, siedziby uprawnionego lub miejsca naprawy pojazdu, które są w stanie dokonać naprawy w sposób zapewniający przywrócenie pojazdu do stanu poprzedniego oraz cen części zamiennych i materiałów, zapewniających przywrócenie pojazdu do stanu poprzedniego. Z kolei w wytycznej nr 19 (...) wskazała zakładom ubezpieczeń, iż nie powinny ustalać wysokości świadczenia skutkującej ograniczeniem
uprawnionego do świadczenia z umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów co do możliwości naprawy pojazdu, gdy nie wystąpiła szkoda całkowita. Zakład ubezpieczeń powinien stosować identyczne kryteria ustalania kosztu naprawy pojazdu oraz jego wartości bezpośrednio przed powstaniem szkody jak i po jej powstaniu niezależnie od tego, czy ustala wysokość świadczenia w razie szkody częściowej, czy też bada ewentualną zasadność uznania szkody za całkowitą.

Na dowolne, nieuzasadnione ustalenia co do sposobu naliczania wysokości odszkodowania zwrócił też uwagę Rzecznik (...) (do 2015 Rzecznik Ubezpieczonych), którego zadaniem jest ochrona klientów podmiotów rynku finansowego, w tym zakładów ubezpieczeń. W raporcie z października 2017 roku dotyczącym praktyk zakładów ubezpieczeń przy likwidacji szkód komunikacyjnych rzecznik zwrócił uwagę na zawyżanie kosztów naprawy pojazdu celem ustalenia szkody całkowitej i stosowanie odmiennych kryteriów w kosztorysie przy szkodzie częściowej, skutkujących ustaleniem niewspółmiernie niższych kosztów. Ponadto ubezpieczyciele nie uwzględniają w wycenach m.in. wyposażenia dodatkowego oraz dobrego stanu technicznego pojazdu. Stosują także korekty zmniejszające wartość rynkową pojazdu, w sytuacjach gdy nie jest to uzasadniane. Rzecznik (...) ustalił, na podstawie danych z lat poprzedzających raport, że ubezpieczyciele stosują następujące stawki za roboczogodzinę:
– w przypadku kwalifikacji szkody jako całkowitej – od 90 zł do 155 zł netto, wskazując, że są to średnie stawki na danym rynku,
– w przypadku kwalifikacji szkody jako częściowej, likwidowanej na podstawie kosztorysu – od 48 zł do 100 zł netto, wskazując również, że są to średnie stawki na danym rynku.

Wskazał na widoczny brak obiektywnych kryteriów dotyczących stosowania stawek za roboczogodzinę prac blacharskich i lakierniczych. W przypadku kwalifikacji szkody jako całkowitej zakłady ubezpieczeń stosują stawki obowiązujące w autoryzowanych stacjach obsługi, natomiast w przypadku szkód częściowych stosują stawki za roboczogodzinę znacznie zaniżone.

Niewłaściwe praktyki zakłady ubezpieczeniowe stosują także co do części Rzecznik wskazał, że ubezpieczyciele w sposób nieuzasadniony i nieuprawniony w sporządzanych kalkulacjach stosują bez należytego i szczegółowego uzasadnienia części typu P. Dodatkowo zaniżają kalkulacje kosztów napraw, co stoi w oczywistej sprzeczności z wytycznymi (...) (Raport Rzecznika (...): Wytyczne nadzorcze w sprawie likwidacji szkód komunikacyjnych a praktyki zakładów ubezpieczeń - październik 2017 roku – s. 76-143).

Przenosząc poruszane zagadnienia do niniejszej sprawy stwierdzić należy, że pozwany stosował praktyki opisane wyżej, zarówno co do zastosowania rodzaju części zamiennych i sposobu przeprowadzenia napraw, jak i kosztów robocizny, głównie w zakresie kosztów roboczogodziny, w szczególności przy robotach blacharskich i lakierniczych.

W swojej opinii biegły uznał, iż niezbędne jest zastosowanie oryginalnych części z dystrybucji producenta pojazdu wobec braku części. Zasadnicze różnice w wycenie dotyczyły kosztów roboczogodziny. Pozwany przyjął 49 złotych netto, zatem o 1 złoty więcej niż minimalna stawka wskazana w raporcie Rzecznika (...) jako zaniżona (od 48 zł do 100 zł netto). Przyjęta przez biegłego stawka 100 złotych netto jest stawką średnią na lokalnym rynku. Wobec dużej ilości tego rodzaju spraw biegli, w tym opiniujący w niniejszej sprawie, mają bardzo dokładne rozeznanie w tym zakresie, wskazują też na praktyki ubezpieczycieli opisane wyżej.

Także sądowi z urzędu znane są różne wyceny dokonywane przez ubezpieczycieli, w tym pozwanego w niniejszej sprawie. W spawach gdzie stwierdzono szkodę całkowitą koszty roboczogodziny kształtują się często około 150 złotych netto, natomiast w przypadku szkody częściowej nie wynoszą nawet połowę tej kwoty.

W konsekwencji, w oparciu o opinię uzupełniającą biegłego, sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.710,63 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie poczynając od dnia 2 października 2020 roku do dnia zapłaty, to jest od dnia określonego żądaniem pozwu, przekraczającego okres trzydziestu dni od zgłoszenia szkody.

W pozostałym zakresie sąd powództwo oddalił, uznając za prawidłową wycenę wysokości szkody dokonaną w opinii uzupełniającej, której strona powodowa nie kwestionowała.

Zasądzając od pozwanego na rzecz powoda koszty procesu w kwocie 721,34 złotych sąd wziął pod uwagę wynik procesu. Powód wniósł o zasądzenie od pozwanego kwoty 2.116,88 złotych. Sąd zasądził łącznie kwotę 1.710,63 złotych. Dlatego sąd, na podstawie art. 100 Kpc w zw. z art. 98 § 1 i 3 Kpc, rozdzielił koszty stosunkowo. Powód poniósł koszty opłaty w kwocie 200 zł, opinii biegłego w kwocie 600 zł, a obie strony poniosły koszty zastępstwa procesowego w kwotach po 917 zł.

Powód wygrał w 62,2 %, pozwany w 37,8 %. Zasądzona kwota stanowi różnicę pomiędzy kwotami należnymi na rzecz obu stron.

sędzia

Krzysztof Rogalewicz