Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 marca 2025 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu X Wydział Cywilny w składzie:

Przewodnicząca: Asesor sądowy Anna Bindas-Smoderek

Protokolant: sekretarz sądowy Paulina Pietrzyńska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 18 marca 2025 r. w Toruniu sprawy

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T.

przeciwko R. M.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej R. M. na rzecz powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. kwotę 2.072,76 zł (dwa tysiące siedemdziesiąt dwa złote siedemdziesiąt sześć groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 11 lipca 2024 r. do dnia 18 marca 2025 r. w łącznej kwocie 160,35 zł (sto sześćdziesiąt złotych trzydzieści pięć groszy);

II.  płatność zasądzonych w punkcie I kwot tj. łączną kwotę 2.233,11 zł (dwa tysiące dwieście trzydzieści trzy złote jedenaście groszy) rozkłada na 7 (siedem) rat, przy czym 6. (sześć) pierwszych rat po 320 zł (trzysta dwadzieścia złotych), natomiast ostatnia 7. (siódma) rata w kwocie 313,11 zł (trzysta trzynaście złotych jedenaście groszy), płatnych miesięcznie do 15. (piętnastego) dnia każdego miesiąca, począwszy od miesiąca następującego po miesiącu uprawomocnienia się niniejszego wyroku, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat;

III.  oddala powództwo w pozostałej części;

IV.  zasądza od pozwanej R. M. na rzecz powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. kwotę 200 zł (dwieście złotych) tytułem kosztów procesu, a w pozostałej części nie obciąża pozwanej R. M. obowiązkiem zwrotu kosztów procesu.

Asesor sądowy Anna Bindas-Smoderek

Sygn. akt X C 1546/24 upr

UZASADNIENIE

co do pkt III i IV wyroku

sporządzone w trybie art. 505 ⁸ § 4 k.p.c. tj. ograniczone do wyjaśnienia podstawy prawnej wyroku albowiem wartość przedmiotu sporu w sprawie nie przekraczała 4.000 złotych.

Pozwem złożonym w dniu 14 listopada 2024 r. powód (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. wniosła o zasądzenie od R. M. kwoty 2.072,76 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 11 lipca 2024 r. do dnia zapłaty, a także o zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu powód wskazał, że dochodzone roszczenie wynika z umowy pożyczki z dnia 21 marca 2024 r. Całkowita kwota udzielonej pożyczki wynosiła 2.216,37 zł, w tym kwota kapitału pożyczki wynosiła 2.000 zł. Termin spłaty pożyczki upłynął 20 kwietnia 2024 r. Pozwana na rzecz powoda dotychczas wpłaciła kwotę 177,98 zł która została zaliczona na poczet spłaty wymagalnych należności w tym na poczet kapitału kwota 114,86 zł, na poczet odsetek kwota 30,33 zł oraz odsetek od zadłużenia przeterminowanego kwota 32,79 zł. Do pozwu dołączono umowę pożyczki i związane z nią dokumenty. Z dołączonych do pozwu dokumentów wynikało, że kwota pożyczki została wypłacona na rachunek bankowy pozwanej.

Niniejsze postępowanie na zasadzie z art. 505 ³⁷ k.p.c. stanowi kontynuację elektronicznego postępowania upominawczego prowadzonego przez Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie pod sygnaturą Nc-e 1055503/24, wszczętego w dniu 11 lipca 2024 roku, umorzonego postanowieniem z 20 września 2024 roku na skutek sprzeciwu wniesionego przez stronę pozwaną.

Nakazem zapłaty z dnia 5 grudnia 2024 r. wydanym w postępowaniu upominawczym Sąd Rejonowym w Toruniu orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

W ustawowym terminie pozwana R. M. wniosła sprzeciw od nakazu zapłaty. W sprzeciwie pozwana nie zakwestionowała roszczenia co do zasady, jednak wniosła o zwolnienie z pokrycia kosztów postępowania procesowego oraz zastępstwa procesowego, a także rozłożenie zaległej pożyczki na 7 rat.

W uzasadnieniu sprzeciwu pozwana przyznała, że zawarła umowę pożyczki. Niemniej wskazała, że jej sytuacja finansowa uległa pogorszeniu co uniemożliwiło jej spłatę pożyczki w terminie. Wskazała przy tym, że 19 lipca 2024 r. urodziła dziecko. Zwracała się do powoda o rozłożenie świadczenia na raty jednak powód wyrażał chęć rozłożenia świadczenia tylko na dwie raty, co było dla niej nie do opłacenia. Podkreśliła, że miała wcześniej pożyczki w powodowej spółce i spłacała je w terminie. Wobec tego wniosła o rozłożenie świadczenia na siedem rat.

W piśmie z dnia 14 lutego 2025 r. strona powodowa podtrzymała dotychczasowe stanowisko w sprawie, niemniej wyraziła zgodę na uregulowanie należności w 6 ratach obejmujących kwotę 2.072,76 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia wniesienia pozwu tj. 11 lipca 2024 r. do dnia zapłaty oraz koszty procesu, w tym koszty zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa. Raty miałyby być płatne od 15. dnia miesiąca począwszy od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zapadnie orzeczenie w sprawie. Nadto powód wnosił o zaopatrzenie orzeczenia w zastrzeżenie, że należność wraz z odsetkami stanie się natychmiast wymagalna w wysokości pozostałej do spłaty w przypadku zwłoki w płatności którejkolwiek z rat.

Pozwana złożyła oświadczenie o stanie rodzinnym i majątkowym wskazując, że ma dochody z wynagrodzenia o pracę (ok. 5.300 zł netto), niemniej wynoszą ono 82% zasadniczego wynagrodzenia z uwagi na przebywanie na urlopie macierzyńskim. Nadto firma którą prowadzi przynosi straty i zamierza ją zamknąć. Jednocześnie ponosi wydatki związane z kredytem hipotecznym (1.400 zł), innymi pożyczkami (2.000 zł) oraz opłatami (600 zł, ubezpieczenie domu 900 zł). Posiada nieznaczne oszczędności w kwocie 500 zł.

Na rozprawie w dniu 18 marca 2025 r. pozwana wskazała, że składając oświadczenie o stanie rodzinnym i majątkowym wnosi o nieobciążanie kosztami procesu, w tym zastępstwa procesowego na rzecz strony przeciwnej, nie wnosiła o zwolnienie od kosztów sądowych. Pozwana potwierdziła dane wskazane w oświadczeniu, podając że jest samotną matką, obecnie nie otrzymuje alimentów, a jedynie świadczenie 800+. Z uwagi na problemy ze zleceniami w firmie – działalność budowlana – obecnie firma nie zarabia na koszty. Jednocześnie, pozwana wskazała, że powód nie uwzględnił jej wniosku o rozłożenie na raty świadczenia dochodzonego pozwem.

Sąd zważył, co następuje.

Niniejsze uzasadnienie zgodnie z wnioskiem dotyczy pkt III wyroku oraz IV wyroku.

Dla porządku i jednocześnie uzasadnienia pkt III wyroku należy wskazać, że wynikające z umowy pożyczki (kredytu konsumenckiego) roszczenie co do kwoty 2.072,76 zł zasługiwało na uwzględnienie w całości i o tym Sąd orzekł w pkt I wyroku.

Podstawę prawną roszczenia stanowił art. 720 ustawy Kodeks cywilny. W sprawie nie było sporne, że pozwana zawierając przedmiotową umowę miała status konsumenta. Tym samym w sprawie znajdują jednocześnie zastosowanie przepisy ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim (Dz. U. z 2019 r., poz. 1083 ze zm.). Powód w dostatecznej mierze udowodnił słuszność swojego roszczenia jak i uprawnienie do wniesienia powództwa, a pozwana nie kwestionowała roszczenia ani co do zasady ani co do wysokości, wnosząc jedynie o rozłożenie świadczenia na raty. Jednocześnie zawarta umowa nie naruszała w żaden sposób ustawy, w tym w szczególności pozaodsetkowe koszty kredytu były racjonalne i mieściły się w limicie określonym w art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim.

Zgodnie z wnioskiem strony pozwanej, zaaprobowanym przez stronę powodową w piśmie z dnia 14 lutego 2025 r., Sąd na zasadzie z art. 320 k.p.c. w pkt II wyroku rozłożył świadczenie na raty.

Zasądzając świadczenie, Sąd przyznał powodowi odsetki ustawowe za opóźnienie od zasądzonego roszczenia za okres od dnia 11 lipca 2024 r. do dnia wydania wyroku tj. 18 marca 2025 r. tj. kwotę 160,35 zł wskazaną w pkt I wyroku i uwzględnioną w kwocie należności rozłożonej na raty w pkt II wyroku tj. 2.233,11 zł (2.072,76 zł + 160,35 zł – por. k. 56).

W tym stanie rzeczy w pkt III wyroku Sąd porządkowo oddalił roszczenie powoda o odsetki po dniu wydania wyroku do daty płatności poszczególnych rat, które nie mogły zostać uwzględnione wobec rozłożenia świadczenia na raty.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego, rozłożenie na raty ma ten skutek, że wierzycielowi nie przysługują odsetki od ratalnych świadczeń za okres od daty wyroku do daty płatności poszczególnych rat (por. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 22 września 1970 r. III CZP 11/70). Wyrok rozkładający na raty na podstawie art. 320 k.p.c. świadczenie należne wierzycielowi modyfikuje bowiem treść łączącego strony stosunku cywilnoprawnego. Obowiązek jednorazowego uiszczenia całego świadczenia zostaje zastąpiony obowiązkiem zapłaty poszczególnych rat w kolejno przypadających terminach. Wyrok sądu w części orzekającej o rozłożeniu zasądzonego świadczenia na raty ma więc charakter konstytutywny.

Tym samym, skoro wierzycielowi nie przysługują odsetki od ratalnych świadczeń za okres od daty wyroku do daty płatności poszczególnych rat Sąd w tej części powództwo oddalił w pkt III wyroku.

Niemiej pamiętać należy, że wspomniana niemożność naliczania odsetek za czas od wydania wyroku w przypadku rozłożenia świadczenia na raty ustaje z chwilą nadejścia terminu płatności poszczególnych rat. Jeśli zatem pozwana opóźni się z zapłatą poszczególnych rat, powodowi będą należały się odsetki za opóźnienie, co zostało zastrzeżone in fine pkt II wyroku.

Sąd orzekł o kosztach procesu na podstawie art. 102 k.p.c. w pkt IV wyroku.

W sprawie co do kosztów procesu co do zasady znajdował zastosowanie art. 98 § 1, 1 ¹ oraz 3 w związku z art. 99 k.p.c. Strona powodowa wygrała proces w całości, ponosząc koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony w wysokości 1.117 złotych. Na koszty te składają się: opłata od pozwu w kwocie 200 zł, wynagrodzenie pełnomocnika powoda w osobie radcy prawnego w kwocie 900 zł ustalone na podstawie § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1935) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa procesowego w kwocie 17 zł (art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej; Dz. U. z 2023 r. poz. 2111; w zw. z pkt. IV załącznika do niej).

W sprawie Sąd uznał jednak, że zgodnie z zasadą z art. 102 k.p.c. słuszne będzie zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kwoty 200 zł odpowiadającej ww. opłacie od pozwu i nieobciążanie pozwanej kosztami procesu w dalszej części.

Artykuł 102 k.p.c. statuujący zasadę słuszności jest przejawem tzw. prawa sędziowskiego i może być stosowany wówczas, kiedy okoliczności konkretnej sprawy dają po temu podstawy. Nie konkretyzuje on pojęcia „wypadki szczególnie uzasadnione”, toteż ich kwalifikacja należy do sądu. Ocena sądu jest suwerennym uprawnieniem jurysdykcyjnym, ma charakter dyskrecjonalny, oparty na swobodnym uznaniu, kształtowanym własnym przekonaniem, poczuciem sprawiedliwości oraz analizą okoliczności rozpoznawanej sprawy.

Rozstrzygając o możliwości zastosowania art. 102 k.p.c. Sąd powinien uwzględnić zarówno fakty związane z przebiegiem procesu, a wśród nich należy wymienić: charakter zgłoszonego roszczenia i znaczenie roszczenia dla strony, przekonanie o zasadności roszczenia. Nadto, w świetle art. 102 k.p.c. Sąd bierze pod uwagę okoliczności dotyczące strony tj. jej stan majątkowy i sytuację życiową. Szczególnie uzasadnionym przypadkiem, w którym strona przegrywająca sprawę może być obciążona kosztami tylko częściowo jest sytuacja, gdy wysokość kosztów zastępstwa procesowego, wynikająca z rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości, nie odpowiada stopniowi zawiłości sprawy, a zwłaszcza nakładowi pracy pełnomocnika.

W ocenie Sądu w sprawie słuszne było zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda jedynie kosztów opłaty sądowej od pozwu w kwocie 200 zł. Pozwana już w sprzeciwie oraz następnie na rozprawie przyznała okoliczności zawarcia pożyczki, podała szczerze przyczyny swojego zadłużenia, zadeklarowała spłatę kapitału w ratach. Jednocześnie pozwana wskazała na źródła swoich dochodów, ponoszone aktualnie wydatki i brak możliwości jednorazowej spłaty zadłużenia.

W tym stanie rzeczy rozstrzygnięcie w zakresie kosztów procesu co do kosztów zastępstwa procesowego strony powodowej zasługiwało na zastosowanie wyjątku z art. 102 k.p.c. W sprawie wynagrodzenie pełnomocnika strony powodowej zwiększałoby zobowiązanie pozwanej o połowę wartości pożyczki. Niemniej charakter niniejszego procesu, brak sporu co do zasady i wysokości roszczenia, w tym fakt że dla wydania rozstrzygnięcia uwzględniającego roszczenie konieczne było w istocie złożenie pozwu i jednego pisma procesowego, brak stawiennictwa na rozprawie reprezentanta powoda, dawał podstawy do miarkowania kosztów procesu którymi należy obciążyć pozwaną. Mając bowiem jednocześnie na uwadze, że pozwana obecnie ma problemy finansowe, niemniej wyraża wolę i gotowość spłaty należności z tytułu pożyczki w ratach, obciążanie pozwanej kosztami zastępstwa procesowego powoda byłoby nadmierne. Szczególnie, że powód będący osobą prawną i korzystający ze stałej obsługi prawnej ma możliwość poniesienia tych kosztów we własnym zakresie.

Przesądzające w tym względzie miał znaczenie fakt, że pozwana zwracała się przed wszczęciem procesu do powodowej spółki (pożyczkodawcy) o umożliwienie spłaty należności w ratach, niemniej strona powodowa proponowała jej jedynie spłatę w dwóch ratach, co nadal przekraczało jej możliwości finansowe. Jednocześnie, pozwana wskazała, że zawierała już wcześniej umowy z pożyczkodawcą i nigdy nie pozostawała w opóźnieniu. Strona powodowa w piśmie z dnia 14 lutego 2025 r. w żaden sposób nie zaprzeczyła temu twierdzeniu i dopiero na tym etapie procesu wyraziła aprobatę dla wniosku pozwanej o rozłożenie świadczenia na mniejsze raty, realnie umożliwiając ich spłatę. Zdaniem Sądu strona powodowa – pożyczkodawca, który co do zasady oferuje klientom możliwość zawarcia pożyczki z bardzo krótkim terminem, tak jak w niniejszej sprawie tj. 30 dni, na kwotę która stanowi około połowy wartości wynagrodzenia pożyczkobiorcy, powinna liczyć się z brakiem terminowej spłaty, a dla odzyskania należności rozłożeniem jej na raty o wysokości umożliwiające realną spłatę zobowiązania.

Sumując, wobec tego, że pozwana z bieżących dochodów utrzymuje siebie i dziecko, w tym spłaca inne zobowiązania, a także zadeklarowała spłatę w ratach należności objętej pozwem, w sprawie słusznym było obciążanie jej jedynie kosztami opłaty od pozwu w kwocie 200 zł, a w pozostałym zakresie nieobciążanie jej kosztami procesu.

Asesor sądowy Anna Bindas-Smoderek