Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 stycznia 2025 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu X Wydział Cywilny w składzie:

Przewodnicząca: Asesor sądowy Anna Bindas-Smoderek

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 9 stycznia 2025 r. w Toruniu sprawy

z powództwa (...) Spółki akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko A. R.

o zapłatę

oddala powództwo w całości.

Asesor sądowy Anna Bindas-Smoderek

Sygn. akt X C 1482/24

UZASADNIENIE

Pozwem nadanym w dniu 18 września 2024 r. powódka (...) Spółka akcyjna z siedzibą w W. wniosła o zasądzenie od A. R. kwoty 2.287,33 zł z umownymi odsetkami w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie liczonymi od 24 czerwca 2023 r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu.

W uzasadnieniu powódka powołała się na zobowiązanie wekslowe wskazując, że poprzez podpisanie weksla w dniu 15 września 2022 r. pozwana zobowiązała się do zapłaty w dniu 23 czerwca 2023 r. kwoty wskazanej na wekslu tj. 4.537,33 złotych. Weksel został wystawiony przez pozwaną na zabezpieczenie zwrotu całego zadłużenia z tytułu pożyczki udzielonej przez (...) S.A. na podstawie umowy pożyczki gotówkowej (...) z 15 września 2022 r. Przed wypełnieniem weksla tj. do dnia wypowiedzenia umowy pozwana wpłaciła na rzecz powódki 734 zł. Powód wezwał pozwaną do wykupu weksla. Po wypowiedzeniu umowy pożyczki pozwana wpłaciła kwotę 2.250 zł. Kolejno powódka wskazała, że w dniu 7 września 2023 r. pozwana uznała swój dług w całości poprzez złożenie oświadczenia o uznaniu długu.

Korespondencję zawierającą odpis pozwu wraz z zobowiązaniem do złożenia odpowiedzi doręczono pozwanej w dniu 6 grudnia 2024 r.

Pozwana nie złożyła odpowiedzi na pozew, wobec czego w sprawie wydano wyrok zaoczny na podstawie o art. 339 § 1 i 2 k.p.c.

Sąd ustalił, co następuje.

W dniu 15 września 2022 r. (umowa datowana na 14 września 2022 r. lecz podpisana z datą 15 września 2022 r.) A. R. zawarła jako pożyczkobiorca z (...) Spółką akcyjną z siedzibą w W. jako pożyczkodawcą umowę pożyczki gotówkowej nr (...).

Całkowitą kwotę pożyczki określono na kwotę 1.950 zł i taką kwotę wypłacono pożyczkobiorcy. Jednocześnie w ramach umowy, pozwana A. R. zobowiązała się do zapłaty łącznie kwoty 5.256 zł na którą to kwotę, poza kwotą pożyczki złożyły się: opłata przygotowawcza (340 zł), prowizja pośrednika finansowego (131 zł), prowizja pożyczkodawcy (1.479 zł). Dodatkowo pożyczkobiorcę obciążać miały odsetki kapitałowe w wysokości 20,39 % w skali roku, co w całym okresie kredytowania miało wynieść kwotę 1.356 zł. Łącznie całkowity koszt pożyczki wyniósł 3.306 zł. Zgodnie z umową, pożyczka miała zostać zwrócona w 36 równych miesięcznych ratach w kwotach po 146 złotych od 24 października 2022 r. do 24 września 2025 r.

W razie opóźnienia w zapłacie rat pożyczkodawca uprawniony był do naliczania odsetek za opóźnienie w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie (na dzień zawarcia umowy wynosiły 24.50% rocznie).

Ponadto w dniu 22 września 2021 r. A. R. podpisała weksel niezupełny w chwili wystawienia (in blanco) wraz z deklaracją wekslową, zgodnie z którą weksel zabezpieczał zwrot całego zadłużenia z tytułu pożyczki udzielonej przez (...) S.A. z tytułu umowy pożyczki gotówkowej nr (...) dnia 14 września 2022 r. na które składają się kwota do zapłaty 5.256 zł oraz należne maksymalne odsetki za opóźnienie, liczone zgodnie z art. 481 § 2 ¹ k.c. za każdy dzień opóźnienie w płatności każdej z rat.

Umowa oraz wszelkie załączniki do niej zostały zawarte na wzorcu umownym wytworzonym przez pożyczkodawcę.

Pożyczkodawca mógł wypowiedzieć umowę w przypadku, gdy opóźnienie w płatności kwoty równej jednej racie (146 zł) przekroczy 30 dni. Wypowiedzenie umowy należało poprzedzić wezwaniem do zapłaty zaległości w terminie 7 dni od otrzymania wezwania. Takiemu samemu rygorowi poddano wypełnienie weksla niezupełny w chwili wystawienia (in blanco) wystawionego przez pozwanego na rzecz powoda na zabezpieczenie spłaty pożyczki.

A. R. wpłaciła 26 października 2022 r. kwotę 150 zł, a kolejno 12 grudnia 2022 r., 10 stycznia 2023 r., 10 lutego 2023 r. i 10 marca 2023 r. kwoty po 146 zł. Łącznie 734 zł. Następnie A. R. zaprzestała regularnej spłaty.

Pismem z dnia 25 kwietnia 2023 r. (...) S.A. wezwało A. R. do zapłaty 2 zaległych rat pożyczki wymagalnych 24 marca 2023 r. oraz 24 kwietnia 2023 r. w kwocie 288 złotych. A. R. nie odebrała przedmiotowego wezwania (15 maja 2023 r. zwrócono pismo do nadawcy). A. R. nie zapłaciła ww. kwot.

Kolejno, pożyczkodawca pismem z dnia 25 maja 2023 r. wypowiedział umowę pożyczki oraz wezwał do wykupu weksla. Weksel wypełniono 23 czerwca 2023 r. na kwotę 4.537,33 zł.

W oświadczeniu z dnia 7 września 2023 r. A. R. uznała swój dług wobec (...) Spółki akcyjnej z siedzibą w W. z umowy pożyczki nr (...) co do zapłaty pozostałej kwoty 4.537,33 zł na dzień 7 września 2023 r. Jednocześnie zobowiązała się do spłaty zobowiązania w ratach.

W okresie od 31 lipca 2023 r. do 12 lipca 2024 r. A. R. wpłaciła na rzecz pożyczkodawcy dalszą kwotę 2.250 zł.

Łącznie A. R. wpłaciła na rzecz pożyczkodawcy kwotę 2.984 zł.

Dowody:

– umowa pożyczki, k. 5-7,

– harmonogram spłat, k. 8,

– wykaz operacji finansowych na koncie rozliczeniowym klienta, k. 9,

– ostateczne wezwanie do zapłaty z potwierdzeniem doręczenia, k. 10 i 14,

– weksel, k. 11,

– deklaracja wekslowa, k. 12,

– wypowiedzenie umowy wraz z wezwaniem do wykupu weksla i z potwierdzeniem doręczenia, k. 13 i 15,

– załącznik do wniosku o numerze (...) z 13 września 2022 r., k. 16,

– oświadczenie o uznaniu długu, k. 18.

Stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów przedłożonych przez stronę powodową. Przedłożone dokumenty nie budziły zastrzeżeń ani wątpliwości Sądu pod względem formalnym. Ich wiarygodność nie była kwestionowana.

Sąd zważył, co następuje.

W pierwszej kolejności należy odnotować, że wobec niepodjęcia obrony przez stronę pozwaną, stosownie do treści art. 339 § 2 k.p.c., w którym określono podstawę faktyczną wyroku zaocznego, Sąd – jeżeli nie ma uzasadnionych wątpliwości – zobligowany jest do uznania podanej przez powoda podstawy faktycznej (tj. twierdzeń powoda o okolicznościach faktycznych) za zgodną z prawdą bez przeprowadzania postępowania dowodowego. Niezależnie od ustalenia podstawy faktycznej sąd zawsze jest zobowiązany rozważyć, czy żądanie pozwu jest zasadne w świetle norm prawa materialnego, albowiem negatywny wynik takiej analizy powoduje wydanie wyroku zaocznego oddalającego powództwo (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 czerwca 1972 r., III CRN 30/72).

Powódka odpowiedzialności strony pozwanej z tytułu zapłaty dochodzonego roszczenia upatrywała w odpowiedzialności wekslowej więc podstawę żądania pozwu stanowiły przepisy ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. Prawo wekslowe (Dz. U. Nr 37, poz. 282 ze zm.). Warunki formalne jakie powinien spełniać weksel uregulowane zostały w art. 101 ustawy Prawo wekslowe. Z treści wystawionego w sprawie weksla (k. 5) wynika, że zawiera on wszelkie elementy niezbędne i spełnia wymogi formalne przewidziane prawem wekslowym, a zatem należało uznać go za ważny i na jego podstawie strona pozwana co do zasady może ponosić odpowiedzialność jako wystawca weksla (art. 9 ustawy Prawo wekslowe).

Należy jednak wskazać, że choć powództwo zostało oparte na stosunku wekslowym, to Sąd miał obowiązek z urzędu zbadać stosunek podstawowy bowiem dotyczył on umowy zawartej między przedsiębiorcą a konsumentem. Jeżeli bowiem Sąd ma wątpliwości czy umowa zawarta z konsumentem nie zawiera klauzul niedozwolonych powinien mieć z urzędu możliwość przeniesienia spór na płaszczyznę stosunku podstawowego i to bez względu na inicjatywę pozwanego i nawet bez względu na to czy podejmuje się on jakiejkolwiek obrony w sprawie, dopuszczalne więc było w tym zakresie działanie Sądu z urzędu pomimo niepodjęcia obrony w sprawie przez pozwanego (tak w wyroku TSUE z dnia 7 listopada 2019 r., sygn. C-419/18 i C – 483/18 (ECLI:EU:C:2019:930), a także w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25 listopada 2020 r. I NSNc 57/20).

Zgodnie z treścią art. 720 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Umowa pożyczki, której wartość przenosi tysiąc złotych, powinna być stwierdzona pismem.

Stosownie do treści art. 3 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. z 2018 r., poz. 993 ze zm.) przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255.550 złotych albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi, przy czym za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności między innymi umowę pożyczki.

Zgodnie z art. 385 ¹ § 1 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie (§ 2). Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta (§ 3). Ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie, spoczywa na tym, kto się na to powołuje (§ 4).

Na podstawie art. 385 ² k.c. oceny zgodności postanowienia umowy z dobrymi obyczajami dokonuje się według stanu z chwili zawarcia umowy, biorąc pod uwagę jej treść, okoliczności zawarcia oraz uwzględniając umowy pozostające w związku z umową obejmującą postanowienie będące przedmiotem oceny.

Wskazać należy, że strona pozwana z pewnością przy zawieraniu umowy występowała w charakterze konsumenta, który nie miał wpływu na postanowienia umowy pożyczki o adhezyjnym charakterze. Strona powodowa jest natomiast przedsiębiorcą zajmującym się prowadzeniem działalności gospodarczej w zakresie udzielania pożyczek gotówkowych i przy zawieraniu umów posługuje się wzorcami umownymi. Sąd może, a nawet powinien dokonywać oceny postanowień zawartych umów, a także postanowień samych wzorców umów, co do ich zgodności z prawem. Ocena ta dokonywana jest konkretnie w toczącym się miedzy przedsiębiorcą a konsumentem sporze, którego przedmiotem są skutki prawne określonego postanowienia umowy. Umowy konsumenckie podlegają ocenie w świetle klauzuli generalnej z art. 385 ¹ § 1 k.c.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z dnia 3 września 2020 r. wydanym w połączonych sprawach C-84/19, C-222/19 i C-252/19 (ECLI:EU:C:2020:631) kompleksowo omówił zagadnienia związane z badaniem warunków umowy obejmujących pozaodsetkowe koszty kredytu. Trybunał potwierdził stanowisko zaprezentowane we wcześniejszym, wyroku z dnia 26 marca 2020 r. wydanym w sprawie C-779/19, że fakt, iż ogólna kwota pozaodsetkowych kosztów kredytu mieści się w limicie wynikającym z art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim (Dz. U. nr 126, poz. 715) nie wyklucza badania poszczególnych warunków umowy. Co istotne, Trybunał zwrócił uwagę, że wydaje się, że przepis art. 385 ¹ k.c. przewiduje szerszą ochroną konsumenta niż przepisy dyrektywy 93/13 gdyż jego brzmienie umożliwia badanie adekwatności ceny czy też wynagrodzenia jeżeli nie dotyczą one świadczenia głównego. W motywach 69-78 Trybunał w sposób wyraźny wskazał, że świadczeniem głównym w przypadku umowy pożyczki jest co do zasady jej spłata z odsetkami. Pozostałe koszty mogą być uznane za świadczenie główne jeżeli sformułowane zostały w sposób jasny i przejrzysty, w tym w sposób umożliwiający konsumentowi zrozumienie różnic między nimi i ekonomicznego sensu ich wprowadzenia.

Podobnie stwierdzono w uchwale SN z 27 października 2021 r. III CZP 43/20, zgodnie z którą wynagrodzenie prowizyjne (prowizja), stanowiące wynagrodzenie z tytułu udzielenia pożyczki, przewidziane w umowie pożyczki, do której mają zastosowanie przepisy ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (jedn. tekst: Dz.U. z 2019 r., poz. 1083 ze zm.), nie jest świadczeniem głównym w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 k.c., a okoliczność, że pozaodsetkowe koszty kredytu konsumenckiego nie przekraczają wysokości określonej w art. 36a ust. 1 i 2 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, nie wyłącza oceny, czy postanowienia określające te koszty są niedozwolone (art. 385 ¹ § 1 k.c.).

W przypadku umowy pożyczki w ocenie Sądu jako główne świadczenia stron należy określić wypłatę kapitału, bieżącą obsługę umowy (po stronie pożyczkodawcy) oraz terminowy zwrot kapitału i zapłatę wynagrodzenia (odsetek kapitałowych). W ocenie Sądu charakteru takiego nie można nadać zapłacie chociażby prowizji pożyczkodawcy. Tym samym kluczowe staje się określenie, czy postanowienia dotyczące kosztów pozaodsetkowych były sprzeczne z dobrymi obyczajami i jednocześnie rażąco naruszały interesy konsumenta.

Podkreślić należy oczywiście, że obciążenie pożyczkobiorcy prowizją i podobnymi opłatami jest dopuszczalne na gruncie przepisów ustawy o kredycie konsumencki. Zgodnie z art. 5 pkt 6 tej ustawy całkowity koszt kredytu - wszelkie koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, w szczególności: a) odsetki, opłaty, prowizje, podatki i marże jeżeli są znane kredytodawcy oraz b) koszty usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, w przypadku gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu lub do uzyskania go na oferowanych warunkach - z wyjątkiem kosztów opłat notarialnych ponoszonych przez konsumenta. Jednakże sama dopuszczalność obciążenia pożyczkobiorcy prowizją z udzielenie pożyczki nie oznacza jednak, że może ona zostać ustalona przez pożyczkodawcę w sposób dowolny, oderwany od rzeczywistych kosztów, jakie zostały przez niego poniesione w związku z udzieleniem pożyczki.

Stronie pozwanej wypłacono tytułem pożyczki kwotę 1.950 zł. Pozwana, oprócz kwoty pożyczki zobowiązany był jednak do spłaty dodatkowych opłat tj. opłaty przygotowawczej – 340 zł, prowizji – 1.479 zł i prowizji pośrednika finansowego – 131 zł. Z treści umowy wynika zatem, że pożyczkobiorca – pozwana miała ponieść kilka różnych opłat które stanowią pozaodsetkowe koszty kredytu.

W ocenie Sądu na podstawie zawartej umowy konsument nie mógł w sposób przejrzysty ustalić na poczet jakich wzajemnych świadczeń musi uiścić należności stanowiące łącznie kwotę odpowiadającą 100% kwoty udzielonej pożyczki. Poprzez wprowadzenie w umowie warunków o pobraniu trzech opłat o podobnych charakterze nie zostało zapewnione ogólne zrozumienie przez konsumenta jego obowiązków zapłaty i skutków ekonomicznych przewidujących te koszty (motyw 78 ww. wyroku TSUE). Warunki te, poprzez ich nieprzejrzystość, wprowadzają znaczącą nierównowagę stron i jako takie powinny zostać wyeliminowane.

Ponadto, nie można przy tym uznać, że postanowienia dotyczące ustalenia pozaodsetkowych kosztów kredytu były uzgadniane indywidualnie z pożyczkobiorcą. Tej oceny nie zmienia fakt, że pozwana podpisując umowę, podpisała również załącznik do wniosku o numerze o udzielenie pożyczki konsumenckiej, z którego miały wynikać podstawy naliczenia przez powoda prowizji w łącznej kwocie 1.479zł. W ocenie Sądu przedłożenie przedmiotowego dokumentu do podpisu pozwanej łącznie z umową miało legitymizować naliczenie przez pożyczkodawcę wysokich pozaodsetkowych kosztów kredytu, jednakże było to działanie pozorne. Konsument nie miał żadnego wpływu na ustalenie wysokości kosztów i zapisów umowy w tym zakresie , a jego rola sprowadzała się do jego podpisania. Zapisy umowny zostały narzucone pożyczkobiorcy w ramach stosowania przez powoda wzorca umowy.

O możliwości wpływu na te postanowienia umowy w szczególności nie może świadczyć zgoda pożyczkobiorcy jak również możliwość zapoznania się z treścią dokumentów. Sama akceptacja propozycji pożyczkodawcy zawarcia takiej umowy czy przyjęcie oferty nie oznacza bowiem realnej możliwości, wpływu na kształt postanowień umowy przygotowanych na wzorcu przez przedsiębiorcę. Swoboda kredytobiorcy ograniczała się jedynie do wyboru jednej z proponowanych ofert, które w swojej konstrukcji opierały się na ogólnych schematach i mechanizmach obowiązujących u pożyczkodawcy w dacie zawarcia umowy. W tym miejscu należy przy tym podkreślić, że w sprawie nie zostało wykazane, że przedstawiciel pożyczkodawcy udostępnił pożyczkobiorcy umowę do swobodnego zapoznania się przed jej podpisaniem. Doświadczenie życiowe wskazuje, że pożyczkobiorca – w szczególności jak pozwana A. R. – który posiada inne zadłużenia z tytułu pożyczek (powyższe jest wiadome Sądowi z urzędu – w tożsamej sprawie X C 895/24 również oddalono powództwo) i ma potrzeby finansowe dąży do zawarcia umowy na jakichkolwiek warunkach i w pierwszej kolejności zważa jedynie na kwotę udzielonego kapitału pożyczki, który zaspokoi jego potrzeby finansowe. Jednocześnie należy odnotować, że w treści umowy pożyczkodawca podkreśla, że ustalone pozaodsetkowe koszty kredytu mieszczą się w limicie ustawowym.

Niemniej, jeszcze raz należy podkreślić, że formalna zgodność co do kwoty z ustawowym limitem maksymalnych pozaodsetkowych kosztów kredytu nie prowadzi do samoistnego uznania takich kosztów za uzasadnione. Szczegółowe przeznaczenie prowizji pożyczkodawcy nie zostało określone w umowie, a jedyne w załączniku do wniosku o zawarcie umowy pożyczki. Przy czym ww. załącznik dotyczył jedynie prowizji w kwocie 1.479 zł, nie zaś opłaty przygotowawczej i kosztu prowizji pośrednika finansowego. Jednocześnie, co do tych dwóch ostatnich opłat w umowie nie znalazły się odpowiednie ich definicje i zakresy. Można jedynie zakładać w świetle doświadczenia życiowego, że opłata przygotowawcza dotyczy etapu zawarcia umowy i kosztów organizacyjnych pożyczkodawcy z tym związanych, a wynagrodzenie pośrednika finansowego może wskazywać na określenie w ten sposób wynagrodzenia pośrednika (agenta) z którym pozwany zawierał pożyczkę. Podnieść również należy, że wobec treści umowy nie można stwierdzić, że pożyczkobiorca uzyskał wyczerpującą informację o pozaodsetkowych kosztach kredytu w momencie zawierania umowy pożyczki, a to ten moment jest relewantny dla oceny umowy na podstawie art. 385 ¹ k.c.

Zdaniem Sądu w świetle obciążenia pożyczkobiorcy z jednej strony opłatą przygotowawczą oraz kosztem prowizji pośrednika finansowego, co najmniej niejednoznaczne są dla konsumenta zapisy załącznika dotyczące konieczności poniesienia w ramach prowizji takich kosztów prowadzenia działalności gospodarczej pożyczkodawcy, jak: koszt wynagrodzeń pracowników, koszt działań marketingowych, koszt wdrożenia nowych produktów i narzędzi, koszt utrzymania i obsługi systemów teleinformatycznych, koszt operacji bankowych i pocztowych, koszt zużycia materiałów i energii, materiałów biurowych i środków czystości, koszt podatków i danin publicznych, a nadto kwota podatku dochodowego od osób prawnych oraz marża pożyczkodawcy.

Należy przy tym stwierdzić, że wskazane koszty dotyczą ogólnie działalności prowadzonej przez powoda, przy czym powód nie wyjaśnił, dlaczego w konkretnym przypadku pozwanemu koszty te naliczone zostały w tak znacznej wysokości. Nie sposób nie zauważyć, że pożyczkobiorca z jednej strony został przez powoda obciążony prowizją dla pośrednika, a mimo tego nakłada się na niego dalsze koszty związane z zatrudnianiem pracowników przez powoda. Uzasadnione wątpliwości budzi przerzucanie na pożyczkobiorcę kosztów związanych z wdrożeniem nowych produktów, narzędzi, kosztów materiałów promocyjnych. Warto również podkreślić, że na wysokość podatku dochodowego od osób prawnych, który podmiot ma obowiązek uiścić, wpływ ma wysokość ustalonych kosztów pozaodsetkowych, a nie odwrotnie.

Należy odnotować, że zgodnie z zapisami załącznikami kwotę 837 zł (56,59% tejże prowizji) przeznaczono na marżę – wynagrodzenie pożyczkodawcy. Co istotne marża jest jednym z wielu wymienionych kosztów pożyczkodawcy. Z doświadczenia życiowego wynika natomiast, że marża traktowana jako wynagrodzenie przedsiębiorcy stanowi właśnie wynagrodzenie z którego finansuje on koszty swojej działalności jak te które wymieniono powyżej. Powód naliczając marżę przyznał sobie dodatkową korzyść w wysokości 56,59% kapitału. Prowizja winna stanowić wyrównanie kosztów, jakie przedsiębiorca ponosi w związku z zawarciem umowy, nie może natomiast stanowić źródła dalszego wzbogacenia podmiotu silniejszego. Wniosek ten staje się tym bardziej oczywisty, w świetle tego, że konsument w zamian za zapłatę bardzo wysokiej marży nie otrzymuje od pożyczkodawcy żadnego ekwiwalentnego świadczenia.

Sumując, Sąd uznał, że zapisy umowy dotyczące pozaodsetkowych kosztów kredytu stanowią próbę obejścia przepisów o odsetkach maksymalnych, które nota bene również zostały zastrzeżone przez pożyczkodawcę w umowie i stanowiły oprócz pozaodsetkowych kosztów kredytu wynagrodzenie pożyczkodawcy i znaczne obciążenie dla pożyczkobiorcy w kwocie 1.356 zł. W art. 359 § 2 ¹ k.c. uregulowano górną granicę należności za korzystanie z kapitału. W tym stanie sprawy, Sąd uznał, że zapisy o prowizji, prowizji pośrednika kredytowego oraz opłaty przygotowawczej nie wiążą konsumenta (strony pozwanej) i należało je wyeliminować z umowy będącej podstawą stosunku podstawowego w sprawie.

Ponadto Sąd uznał, że powód nieprawidłowo naliczył odsetki kapitałowe nie tylko od sumy udzielonej pozwanemu pożyczki ale również od kosztów pozaodsetkowych. Z istoty rzeczy odsetki kapitałowe stanowią wynagrodzenie należne za udostępnienie kapitału (art. 359 § 1 k.c.) i tylko od udostępnionego kapitału winny być naliczane, nie zaś od kredytowanych kosztów pożyczki.

Z powyższych względów Sąd za usprawiedliwione uznał naliczenie przez powoda odsetek kapitałowych maksymalnie kwoty w wysokości 672,85 złotych (por. k. 30), tzn. naliczonych zgodnie z oprocentowaniem przyjętym w umowie, za okres 36 miesięcy. Niemniej umowa obowiązywała jedynie do dnia 13 lipca 2023 r. (w dniu 13 czerwca 2023 r. zwrócono do nadawcy przesyłkę zawierająca wypowiedzenie umowy z zachowaniem terminu 30 dni).

W tym stanie rzeczy, należało uznać, że na podstawie zawartej umowy strona pozwana powinna zwrócić na rzecz pożyczkodawcy kwotę 1.950 złotych tytułem kapitału oraz maksymalnie kwotę 672,85 złotych tytułem odsetek należnych od ww. kapitału. Łącznie 2.622,85 zł. Z treści dokumentów załączonych do pozwu wynika, że pozwana uiściła na rzecz powoda łącznie kwotę 2.984 zł. Warto przy tym podkreślić, że „nadpłata” przez pozwaną usprawiedliwionej kwoty roszczenia wynosiła 361,15 zł, a zatem pokryła dodatkowo koszt opłaty przygotowawczej. Tym samym roszczenie pożyczkodawcy zostało zaspokojone w całości.

W świetle żądania pozwu stwierdzić należy zatem, że roszczenie nie jest usprawiedliwione w żadnej części.

Sąd odnotował również, że powód wraz z pozwem przedłożył dokument uznania długu przez pozwaną. Niemniej zdaniem Sądu przedmiotowym oświadczeniem nie mogła objąć kwot tytułem pozaodsetkowych kosztów kredytu albowiem ww. postanowienia umowne nie tylko nie wiążą pozwanej jako konsumenta na podstawie art. 385 ¹ § 1 k.c., ale również w tym zakresie stanowią nieważne postanowienia umowne które w świetle art. 58 § 3 k.c. i pozwana nie mogła uznać w tym zakresie swojego długu. Obciążenie pozwanej należnościami z tytułu pozaodsetkowych kosztów kredytu w wysokości tak nadmiernej było bowiem sprzeczne z prawem i zasadami współżycia społecznego.

Ponownie należy bowiem podkreślić, że z uwagi na to, że po stronie pozwanej występuje konsument, któremu narzucono warunki umowne w samej umowie, to takie narzucenie miało również miejsce w przypadku złożenia oświadczenia jak na k. 18. Z treści oświadczenia wynika bowiem, że strona pozwana dążyła do spłaty pożyczkodawcy w ratach po wypowiedzeniu umowy i wystawieniu weksla. Wobec tego pożyczkodawca oczekiwał od niej podpisania dokumentu nazwanego „oświadczenie o uznaniu długu”. Niemniej wobec zdaniem Sądu przedłożenie przedmiotowego dokumentu do podpisu pozwanej miało legitymizować naliczenie przez pożyczkodawcę wysokich pozaodsetkowych kosztów kredytu, jednakże było to działanie pozorne. Konsument nie miał żadnego wpływu na ustalenie wysokości kosztów i zapisów umowy w tym zakresie , a jego rola sprowadzała się do jego podpisania. Tym samym uznanie długu w zakresie pozaodsetkowych kosztów kredytu Sąd uznał za nieważne i niewiążące pozwanej.

W tym stanie rzeczy roszczenie nie zasługiwało na uwzględnienie w żadnej części, a zatem powództwo podlegało oddaleniu w całości.

Na marginesie należy przy tym wskazać, że powód nieprawidłowo formułował roszczenie odsetkowe w zakresie rodzaju dochodzonych odsetek za opóźnienie. Powód wywodził swoje roszczenie z przepisów ustawy Prawo wekslowe (art. 104, art. 38 w zw. z art. 103) oraz, w zakresie roszczenia odsetkowego, na podstawie art. 481 § 2 ¹ k.c. Z istoty faktu, że weksel stanowi samoistną podstawę roszczenia wynika, że nie można obok niego dochodzić odsetek w wysokości określonej umową. Powód nie zastrzegł w treści weksla oprocentowania sumy wekslowej (art. 5 prawa wekslowego), a zatem nie mógł domagać się zasądzenia od pozwanej odsetek umownych za opóźnienie w wysokości odsetek maksymalnych.

Asesor sądowy Anna Bindas-Smoderek