Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

3 września 2018

Sąd Rejonowy w Toruniu VIII Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący SSR Hanna Mincer

Protokolant st. sekr. sąd. Katarzyna Witkowska

w obecności prokuratora Prokuratury Okręgowej w Toruniu Wiesławy Zyman

po rozpoznaniu w dniach: 1 sierpnia 2018 i 3 września 2018

sprawy R. U. ur. (...) w B.

syna S. i M. z domu (...)

oskarżonego o to, że:

w okresie od 22 lutego 2008r. do 18 sierpnia 2017r. w T. jako właściciel firmy „(...)” z siedzibą w T. dopuścił do eksploatacji urządzenie techniczne – nośnik teleskopowy (...)o numerze VIN: (...), numerze fabrycznym (...) zaliczanym do grupy wózków jezdniowych podnośnikowych z mechanicznym napędem podnoszenia – podlegające dozorowi technicznemu na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 2012 r. w sprawie rodzajów urządzeń technicznych Urzędu Dozoru Technicznego Oddziału terenowego w B. o dopuszczeniu tego urządzenia technicznego do eksploatacji,

- to jest o przestępstwo określone w przepisie art. 63 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym (Dz.U.2017.1040 j.t z późn.zm.)

orzeka:

I uniewinnia oskarżonego;

II kosztami postępowania obciąża Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

R. U. od 1990 roku prowadził działalność gospodarczą (...) Przedsiębiorstwo Budowlane (...) z siedzibą w T.. W związku z prowadzoną działalnością R. U. posiadał kilkadziesiąt urządzeń technicznych, również takich, które były objęte nadzorem technicznym.

DOWÓD: wyjaśnienia R. U. k. 165-168, 271 akt.

30 sierpnia 1997 R. U. zakupił od (...) Spółki z o.o. (obecnie (...) spółka z o.o.) nośnik teleskopowy (...) o numerze identyfikacyjnym VIN: (...) i numerze fabrycznym (...). Nośnik teleskopowy jest określany jako „wielozadaniowy nośnik osprzętu” lub „ładowarka teleskopowa”. Sprzęt został zakupiony od autoryzowanego dystrybutora producenta maszyn marki (...). Zakupiony nośnik teleskopowy był wykorzystywany w prowadzonej przez R. U. działalności gospodarczej. Stan techniczny pojazdu podlegał bieżącej kontroli. R. U. nie wystąpił do Urzędu Dozoru Technicznego o wydane decyzji o dopuszczeniu zakupionego urządzenia technicznego do eksploatacji ponieważ nośnika teleskopowego nie zalicza się do grupy „wózków jezdniowych podnośnikowych z mechanicznym napędem podnoszenia”. Ministerstwo Gospodarki Departament Rozwoju w piśmie skierowanym do dyrektor (...)które zajmuje się szkoleniami z zakresu obsługi urządzeń podległych zarówno Urzędowi Dozoru Technicznego, jak również Instytutowi Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego już w 2009 roku wskazał, że urządzenia zwane „ładowarkami teleskopowymi” lub „nośnikami osprzętu” są urządzeniami wielofunkcyjnymi mającymi różnorodne zastosowanie do pracy w terenie w związku z czym powinny być traktowane jako wielozadaniowe nośniki osprzętów, które nie podlegają dozorowi technicznemu.

DOWODY: wyjaśnienia R. U. k. 165-168 akt,

- zeznania G. F. k. 60 ujawnione na k. 286v akt,

- faktura VAT (...) k. 77 akt,

- faktury VAT k. 67,68,72-74,78-79, 81-82, 84-87, 89-91, 93-94, 98-102, 104-106, 108 akt,

- protokół naprawy k. 65,69-71,80, 83, 92, 95, 97, 103, 107, 109 akt,

- pismo (...) spółka z o.o. k. 28 akt,

- pismo Ministerstwa Gospodarki k. 206 akt.

(dokumenty ujawniono na k. 286v akt)

6 grudnia 2016 pracownik R. U.– S. K. otrzymał polecenie by 7 grudnia 2016 udać się maszyną (...) na ul. (...) celem wykonania prac budowlanych. W trakcie przejazdu do szło do zdarzenia drogowego, do wypadku ze skutkiem śmiertelnym. W związku z zaistniałym zdarzeniem Urząd Dozoru Technicznego – Oddział w (...), 1 sierpnia 2017 przeprowadził kontrolę nad przestrzeganiem przepisów dozoru technicznego oraz norm i zasad bezpiecznego użytkowania urządzeń dźwignicowych. W toku kontroli ustalono, że biorący udział 7 grudnia 2016 w wypadku drogowym nośnik teleskopowy (...) jest wózkiem jezdniowym podnośnikowym z mechanicznym napędem podnoszenia, który nie został zgłoszony do właściwego urzędu dozoru technicznego, a także, że przedsiębiorstwo (...) nie posiada decyzji zezwalającej na jego eksploatację mimo, iż tego rodzaju urządzenie wymaga wydania decyzji właściwego organu zezwalającej na jego użytkowanie. Pozostałe urządzenia techniczne w postaci dźwigów, żurawi i dźwigników w łącznej liczbie 11 sztuk były objęte dozorem technicznym w dniu przeprowadzonej kontroli.

DOWODY : wyjaśnienia R. U. k. 165-168, 271

- protokół kontroli z 1.08.2017 k. 120 – 123

Organami uprawnionymi do wydawania zezwoleń w dziedzinie budownictwa są Urząd Dozoru Technicznego oraz Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego. Instytucje te prezentują odmienne wykładnie w zakresie zarówno nazewnictwa różnego rodzaju urządzeń technicznych, jak również ich klasyfikacji. Według Urzędu Dozoru Technicznego „ładowarki teleskopowe” lub „nośniki osprzętu” podlegają dozorowi technicznemu jako wózki jezdniowe napędzane ze zmiennym wysięgiem w grupie wózków jezdniowych podnośnikowych z mechanicznym napędem podnoszenia. Przy czym na stronie internetowej Urzędu Dozoru Technicznego brak jest informacji, by nazwą potoczną wózka jezdniowego podnośnikowego była ładowarka. Urząd wskazuje, że w potocznie stosuje się nazewnictwo: wózek widłowy, widlak, paleciak. Z kolei według Instytutu Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego zarówno „ładowarka teleskopowa” jak i „nośnik osprzętów” są wielozadaniowymi nośnikami osprzętów, natomiast zastosowana nazwa handlowa dotyczy jednego z kilkudziesięciu narzędzi roboczych przewidzianych dla tych maszyn. Użycie nazwy handlowej „wózek podnośnikowy” nie zmienia faktu, że maszyna jest nadal wielozadaniowym nośnikiem osprzętów. Z uwagi na istniejące pomiędzy wskazanymi instytucjami rozbieżności powstają trudności z klasyfikacją rodzajów wydawanych uprawnień.

DOWODY : zeznania A. K. k. 134-136, 285 v akt,

- pismo dyrektor (...)k. 207-208 akt,

- pismo UDT k. 211 akt,

- pismo Instytutu Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego k. 214-215.

⚫

R. U. nie był karany sądownie.

DOWÓD : dane o karalności k. 264 akt.

⚫

R. U. został oskarżony o to, że w okresie od 22 lutego 2008 do 18 sierpnia 2017 w T. jako właściciel firmy (...) z siedzibą w T. dopuścił do eksploatacji urządzenie techniczne – nośnik teleskopowy (...) o numerze VIN: (...), numerze fabrycznym (...) zaliczanym do grupy wózków jezdniowych podnośnikowych z mechanicznym napędem podnoszenia – podlegające dozorowi technicznemu na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 2012 r. w sprawie rodzajów urządzeń technicznych Urzędu Dozoru Technicznego Oddziału terenowego w B. o dopuszczeniu tego urządzenia technicznego do eksploatacji, to jest o przestępstwo określone w przepisie art. 63 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym (Dz.U.2017.1040 j.t ze zm.).

R. U. nie przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu. W swych wyjaśnieniach zakwestionował klasyfikację nośnika teleskopowego (...) 530-70, jakiej dokonał Urząd Dozoru Technicznego Oddział Terenowy w B.. R. U. podał, że urządzenia tego nie można zaliczyć do grupy wózków jezdniowych podnośnikowych z mechanicznym napędem podnoszenia ponieważ nazwa ta dotyczy zasadniczo widlaków a nośnik teleskopowy takim widlakiem nie jest. Wskazał na szereg przepisów obrazujących rozbieżność nazewnictwa nośników teleskopowych przy przyjęciu że UDT uznaje je za wózki jezdniowe podnośnikowe z mechanicznym napędem podnoszenia a także na interpretację Ministerstwa Gospodarki zawartą w piśmie nr (...)

Sąd zasadniczo dał wiarę wyjaśnieniom oskarżonego, które były konsekwentne i spójne. Co istotne wersji zaprezentowanej przez oskarżonego nie podważył żaden z przeprowadzonych dowodów. Nie było spornym, że R. U. nie wystąpił do Urzędu Dozoru Technicznego o wydanie decyzji o dopuszczeniu urządzenia (...) o numerze VIN: (...), numerze fabrycznym (...) do eksploatacji. R. U. w swoich wyjaśnieniach wskazywał, że od wielu lat prowadzi prężnie działające przedsiębiorstwo budowlane i dotychczas Urząd nie zgłaszał zastrzeżeń co do jego funkcjonowania. Dodawał, że dysponuje znaczną ilością sprzętu technicznego, z której część wymagała wydania stosownych decyzji Urzędu dopuszczających ww. urządzenia do użytkowania i takie decyzje zawsze były wydawane. Podkreślał, że nie widzi sensu, przy tak licznych maszynach poddanych dozorowi, w tym aby – gdyby wiedział o takim obowiązku – tę jedną maszynę wyłączyć spod przedstawienia UDT. W toku kontroli przeprowadzonej 1 sierpnia 2017 zgłoszono zastrzeżenia wyłącznie do jednego urządzenia – (...). W istocie pozostałe maszyny, których klasyfikacja nie budziła jakichkolwiek wątpliwości podlegały dozorowi technicznemu. W tych okolicznościach nie sposób odmówić przymiotu wiarygodności wyjaśnieniom oskarżonego. Gdyby bowiem oskarżony miał świadomość konieczności uzyskania decyzji Urzędu Dozoru Technicznego do eksploatacji nośnika teleskopowego, z pewnością z takim wnioskiem by wystąpił, podobnie jak czynił to z innymi kilkunastoma urządzeniami technicznymi będącymi w jego dyspozycji, tym bardziej, że opłata z tym związana to koszt rzędu 200 (dwustu) zł na rok.

Świadek G. F. zeznał, że urządzenie objęte aktem oskarżenia było serwisowane u dystrybutora tych maszyn. Świadek załączył również wydruki historii serwisowych ww. urządzenia.

Sąd uznał zeznania świadka za wiarygodne. Ze zgromadzonej w toku postępowanie dokumentów jednoznacznie wynika, iż nośnik teleskopowy (...)był w dobrym stanie technicznym, a także był regularnie serwisowany u dystrybutora ww. maszyny. W związku z powyższym Sąd nie miał podstawy by kwestionować zaprezentowaną przez świadka relację.

Sąd przyznał również przymiot wiarygodności zeznaniom A. K. . Świadek w swych zeznaniach wskazał na występujące rozbieżności nazewnictwa w instytucjach uprawnionych do udzielania różnego rodzaju zezwoleń, które w praktyce rodzą szereg trudności z klasyfikacją urządzeń. Świadek w swoich zeznaniach zakwestionował prawidłowość wykładni prezentowanej przez Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego jednak nie potrafił przedstawić merytorycznych argumentów dlaczego on ma rację a Instytut Mechanizacji Budownictwa się myli. W ocenie świadka ładowarka jest typowym wózkiem jezdniowym podnośnikowym. A. K. wskazał również, że wózek jezdniowy może być potocznie określany jako ładowarka, jednakże nie potrafił wyjaśnić, dlaczego określenie to nie zostało podane na stronie internetowej Urzędu Dozoru Technicznego jako takie, które podlega dozorowi. Wskazać tu należy, że na stronie internetowej UDT wprost jest napisane, że ładowarki nie podlegają takiemu dozorowi. Sąd uznał zeznania świadka za wiarygodne, przedstawił on swoje stanowisko w tej sprawie i to jak rozumie określone pojęcia. Brak było podstaw do podważania ich wiarygodności.

Nadto Sąd dał wiarę wszelkim innym przeprowadzonym w sprawie dowodom z dokumentów, w szczególności w postaci danych o karalności, pism z Urzędu Dozoru Technicznego, Ministerstwa Gospodarki, wydruków ze strony internetowej Urzędu Dozoru Technicznego, a także pozostałymi dowodami zawnioskowanymi do ujawnienia w akcie oskarżenia. Dokumenty te zostały pozyskane, sporządzone i przeprowadzone zgodnie z wymogami procedury karnej, a żadna ze stron nie zakwestionowała ich rzetelności ani prawdziwości. Również Sąd nie miał podstaw aby podważyć ich wiarygodność.

⚫

W myśl art. 63 ust 1 pkt 1 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 o dozorze technicznym (Dz.U. z 2018, poz. 1351) karze podlega ten, kto dopuszcza do eksploatacji urządzenie techniczne bez otrzymania decyzji organu właściwej jednostki dozoru technicznego o dopuszczeniu urządzenia do eksploatacji lub obrotu.

Warto w tym miejscu zaznaczyć, że zamiar zalicza się do sfery faktów, nie może być on domniemywany. Jego zaistnienie, jak też rodzaj musi zostać udowodniony tak, jak każdy inny fakt istotny dla rozstrzygnięcia winy, w sposób pewny, usuwający wszelkie istotne racjonalnie nasuwające się wątpliwości ( wyrok SA w Rzeszowie z dnia 21.05.2014 roku – II Aka 24/14). Ustalenia co do zamiaru muszą wynikać z analizy całokształtu przedmiotowych i podmiotowych okoliczności zdarzenia ( wyrok SA w Białymstoku z dnia 7.08.2013 roku – II Aka 80/13).

W sytuacji, gdy sprawca jest pewny, iż zrealizuje swym zachowaniem czyn zabroniony, w tym wywoła przestępny skutek, są podstawy do przyjęcia zamiaru bezpośredniego. Natomiast zamiar ewentualny jest godzeniem się z możliwością, a nie nieuchronnością popełnienia przestępstwa ( kom. do kodeksu karnego pod red. Andrzeja Marka – System Informacji Prawnej Lex).

Aby wypełnić opisane w art. 63 ust 1 pkt 1 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 o dozorze technicznym znamiona przestępstwa, sprawca musi – działając w zamiarze bezpośrednim lub ewentualnym - dopuścić do użytkowania bez decyzji właściwego urzędu urządzenie techniczne enumeratywnie wymienione w § 1 pkt 6 Rozporządzenia Rady Ministrów z 7 grudnia 2012 w sprawie rodzajów urządzeń technicznych podlegających dozorowi technicznemu (Dz.U. z 2012 r. poz. 1468), tj. wciągarki i wciągniki, suwnice, żurawie, układnice, dźwigniki (podnośniki), w tym systemy do parkowania samochodów, z wyjątkiem dźwigników stanowiących wyposażenie pojazdów, dźwigników do pochylania stołów technologicznych i dźwigników przenośnych z napędem ręcznym, wyciągi towarowe, wyciągi statków, podesty ruchome, urządzenia dla osób niepełnosprawnych, schody i chodniki ruchome, przenośniki okrężne kabinowe i platformowe, wózki jezdniowe podnośnikowe z mechanicznym napędem podnoszenia.

Oskarżyciel uznał niejako automatycznie, że skoro Urząd Dozoru Technicznego kategorycznie stwierdził, że przedmiotowe urządzenie należy do grupy wózków jezdniowych podnośnikowych z mechanizmem napędu podnoszenia i podlega dozorowi technicznemu, to oskarżony dopuścił się zarzucanego mu czynu z art. 63 ust 1 pkt 1 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 o dozorze technicznym. Nie można jednak uznać, aby tak uproszczona ocena mogła zdeterminować treść ostatecznego rozstrzygnięcia co do sprawstwa R. U.. Zignorowanie bezsprzecznie występujących rozbieżności pomiędzy instytucjami uprawnionymi do wydawania stosownych zezwoleń nie może znaleźć akceptacji. Skoro bowiem pomiędzy Urzędami zajmującymi się wyłącznie działalnością budowlaną i wydawaniem w tym zakresie stosownych decyzji brak jest jednolitej wykładni nie tylko w zakresie nazewnictwa, lecz również klasyfikacji konkretnych urządzeń i wydawanych uprawnień, tym samym trudno oczekiwać aby przedsiębiorca taką wiedzę posiadał. Nadto urządzenia o nazwach „nośnik teleskopowy” czy też „ładowarka teleskopowa”, nie zostały wymienione w przytoczonym wyżej Rozporządzeniu Rady Ministrów z 7 grudnia 2012 w sprawie rodzajów urządzeń technicznych podlegających dozorowi technicznemu, tym samym nie podlegają dozorowi technicznemu. UDT w niniejszej sprawie dokonało pewnej wykładni przepisu uznając, że nośnik teleskopowy jest wózkiem jezdniowym podnośnikowym. Jednak – jak się okazało – nie jest to jedyna możliwa klasyfikacja tego urządzenia. Także definicja „wózka jezdniowego podnośnikowego” zamieszczona na oficjalnej stronie internetowej UDT nie wskazuje w sposób jednoznaczny na to aby urządzenie określone przez producenta jako nośnik teleskopowy było jednocześnie wózkiem jezdniowym podnośnikowym. Czytamy bowiem na stronie UDT, że „wózek jezdniowy podnośnikowy – to mechaniczny pojazd kołowy o napędzie silnikowym (spalinowym, elektrycznym lub zasilanym gazem), stosowany w transporcie bliskim i magazynowaniu, używany głównie do prac załadunkowych i rozładunkowych. Nazwa potoczna: wózek widłowy, widlak, paleciak”. Z pewnością dla przedsiębiorcy od wielu lat zajmującego się prowadzeniem budowy definicja ta nie przystaje do urządzenia jakim jest nośnik teleskopowy. Również Sąd nie dostrzega możliwości uznania – w sposób nie budzący wątpliwości – że przedstawiona definicja dotyczy nośnika teleskopowego. To, że jak dotychczas nie opracowano jednolitego sytemu nazewnictwa urządzeń, a tego nie zrobiono, nie może obciążać R. U.. W ocenie Sądu, przedstawione dowody i przeprowadzony przewód sądowy, w sposób jednoznaczny wykazał, że nie tylko nie miał zamiaru popełnienia przestępstwa ale także nie przewidywał możliwości jego popełnienia. Sąd zgadza się także ze stanowiskiem, które R. U. wyraził w swoich wyjaśnieniach, że w takim zachowaniu po jego stronie brak byłoby logiki. Nie logiczna jest bowiem próba zaoszczędzenia 200 zł rocznie przy tak rozległych przedsięwzięciach budowlanych, które realizował korzystając z kilkunastu maszyn, które poddawał co rok dozorowi technicznemu. W ocenie Sądu R. U. nie przewidywał także możliwości popełnienia czynu i nie mógł przewidzieć zwłaszcza, że pracownicy UDT przyjeżdżali od lat na jego budowy na których był wykorzystywany nośnik teleskopowy i nie spotkał się nigdy także z ich strony ze wskazaniem konieczności poddania go dozorowi. Jest oczywiste, że to nie pracownicy UDT mają obowiązek wskazywania takich maszyn – jednak nie sposób nie uznać, że w ten sposób R. U. był utwierdzany w swoim przekonaniu o braku obowiązku poddania dozorowi tego urządzenia.

Mając powyższe na względzie Sąd uniewinnił R. U..

Zgodnie z normą wyrażoną w art. 632 pkt 2 kpk, w wypadku uniewinnienia oskarżonego koszty procesu ponosi Skarb Państwa, o czym orzeczono w punkcie II sentencji wyroku.