Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 października 2024 roku

Sąd Rejonowy w Toruniu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący sędzia Andrzej Kurzych

Protokolant sekretarz sądowy Karolina Grudzińska

po rozpoznaniu w dniu 30 października 2024 roku w Toruniu na rozprawie

sprawy M. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych

o zasiłek chorobowy

na skutek odwołania od decyzji z dnia 25 czerwca 2024 roku, nr (...).601. (...).2024 - (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje M. J. prawo do zasiłku chorobowego za okres od 21 czerwca 2024 roku do 29 lipca 2024 roku.

sędzia Andrzej Kurzych

IV U 218/24

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 25 czerwca 2024 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2023 r., poz. 2780 ze zm.; dalej jako ustawa zasiłkowa) odmówił ubezpieczonej M. J. prawa do zasiłku chorobowego za okres od 21 czerwca do 29 lipca 2024 r.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że ubezpieczona wykorzystywała zwolnienie lekarskie w sposób sprzeczny z jego celem. Adnotacja na zwolnieniu lekarskim, że „chory może chodzić” oznacza, że choroba nie wymaga leżenia w łóżku. Uprawnia ona do załatwienia podstawowych potrzeb życiowych, a wiec do wykonywania zwykłych czynności życia codziennego, przykładowo poruszania się po mieszkaniu, dokonania zakupów żywnościowych, udania się na wizytę lekarską, na zabiegi medyczne, czy rehabilitacyjne. Wskazanie „chory może chodzić” nie oznacza, że osoba przebywająca na zwolnieniu lekarskim może przemieszczać się bez ograniczeń na dowolnie duże odległości i opuszczać dom na wiele godzin. Zakres dopuszczalnego poruszania się z powyższym wskazaniem lekarskim co do zasady powinien ograniczać się do najbliższych okolic. Czas zwolnienia lekarskiego nie może być traktowany jako równoważny okresowi urlopu wypoczynkowego, urlopu bezpłatnego, czy innych dni wolnych od pracy, w których to okresach pracownik decyduje o sposobie spędzania wolnego czasu całkowicie swobodnie, bez żadnych ograniczeń.

W odwołaniu ubezpieczona wskazała, że wyjazd poza miejsce zamieszkania w dniach 22-29 czerwca 2024 r. był zgodny z zaleceniem lekarskim. Zalecono jej wyjazd poza G. z powodu jej sytuacji związanej z problemami osobistymi i koniecznością odizolowania się od byłego pracodawcy. Zgodnie z zaleceniami lekarza, powódka powiadomiła o wyjeździe ZUS, aby uniknąć nieporozumień w przypadku kontroli lub nieodebrania korespondencji. Wyjechała pod opieką męża.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując stanowisko przedstawione w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczona M. J. od 6 lat pozostawała w stosunku pracy z Piekarnią – Cukiernią (...) w G.. Była zatrudniona na stanowisku sprzedawcy. Jej miejsce pracy znajduje się w bliskiej odległości miejsca zamieszkania.

Od 2013 r. ubezpieczona choruje na zaburzenia nerwicowe. Z tego powodu pozostaje pod bieżącą opieką lekarza psychiatry i przyjmuje systematycznie leki.

W lutym 2024 r. doszło do pogorszenia stanu psychicznego ubezpieczonej. Wiązało się to z problemami w pracy. Była tam straszona zwolnieniem dyscyplinarnym. Kierowano ją do pracy w innych sklepach. Pracowała w zwiększonym wymiarze czasu pracy. Miała problem z korzystaniem z dni wolnych od pracy. Na skutek rozmów z przełożonymi bardzo wzrastało jej ciśnienie tętnicze, krwawiła z nosa. Stała się płaczliwa. Pojawił się lęk, myśli rezygnacyjne.

W dniu 20 lutego 2024 r. udała się na wizytę lekarską do swego lekarza psychiatry, który rozpoznał u niej zaburzenia nastroju afektywne. Zmienił sposób leczenia. Wystawił także zwolnienie lekarskie na okres od 21 lutego do 18 marca 2024 r.

Podczas kolejnej wizyty w dniu 18 marca 2024 r. zalecono kontynuowanie leczenia. Ubezpieczona wskazywała, że nadal jest w złym stanie psychicznym. Podała, że ostatnio w jej domu pojawiła się przełożona. Przywiozła PIT, zadawała pytania na temat choroby. Ubezpieczona wskazywała, że jest przerażona, ma trudności z mówieniem, zapomina słów, zacina się. Bardzo boi się konieczności powrotu do pracy. Otrzymała zwolnienie lekarskie na okres od 19 marca do 25 kwietnia 2024 r.

Podczas wizyty w dniu 25 kwietnia 2024 r. ubezpieczona była w silnym lęku. Podała, że w kale stwierdziła obecności krwi. Wywołało to u niej duży stres, gdyż jej matka zmarła na raka jelita. Nadal występowało pogorszenie nastroju. Otrzymała zwolnienie lekarskie na okres od 26 kwietnia do 23 maja 2024 r.

W czasie wizyty w dniu 23 maja 2024 r. lekarz stwierdził utrzymujące się nadal obniżenie nastroju, lęk przed kontaktami z firmą i ludźmi. Lekarz zalecił jej wyjazd poza miejsce zamieszkania po powiadomieniu ZUS. Utrzymano leczenie. Wystawiono zwolnienie lekarskie na okres od 24 maja do 20 czerwca 2024 r.

Podczas wizyty w dniu 20 czerwca 2024 r. ubezpieczona wykazywała nadal objawy spowolnienia psychoruchowego, była w obniżonym nastroju. Miała trudności w skupieniu uwagi. Jej stan psychiczny nie uległ poprawie. Utrzymano leczenie. Lekarz wystawił zwolnienie lekarskie na okres od 21 czerwca do 29 lipca 2024 r.

We wszystkich zwolnieniach lekarskich znajdowała się adnotacja, że chory może chodzić. Począwszy od wizyty w dniu 18 marca 2024 r. lekarz rozpoznawał u ubezpieczonej ciężki epizod depresyjny, bez objawów psychotycznych.

(dowody:

⚫

przesłuchanie ubezpieczonej – k. 35-35v. akt,

⚫

dokumentacja lekarska – k. 13-22 akt,

⚫

zaświadczenie lekarskie – k. 2 akt zasiłkowych)

W związku z zaleceniem wyjazdu poza miejsce zamieszkania, maż ubezpieczonej zaczął szukać odpowiedniego miejsca. Zarezerwował kwaterę w S. na okres od 22 do 29 czerwca 2024 r.

Pismem z dnia 20 czerwca 2024 r. ubezpieczona poinformowała ZUS, że zgodnie z zaleceniem lekarza wyjeżdża „na wczasy” w dniach 22-29 czerwca 2024 r.

Ubezpieczona wraz z rodziną wyjechała do S. dwoma samochodami. Oprócz jej męża, pojechała siostrą ubezpieczonej i jej mąż. Rodziny samodzielnie przygotowywały sobie posiłki. Podczas wyjazdu ubezpieczona głównie spacerowała po lesie. Odbyła też jedną wycieczkę do J..

(dowody:

⚫

przesłuchanie ubezpieczonej – k. 35-35v. akt,

⚫

pismo z 20.6.2024 r. – k. 1 akt zasiłkowych)

Decyzją z dnia 25 czerwca 2024 r. ZUS odmówił ubezpieczonej M. J. prawa do zasiłku chorobowego za okres od 21 czerwca do 29 lipca 2024 r.

(dowody:

⚫

decyzja w aktach zasiłkowych)

Sąd zważył, co następuje:

Stan faktyczny nie był przedmiotem sporu między stronami. Został on ustalony na podstawie dokumentów, zwłaszcza dokumentacji lekarskiej, oraz przesłuchania ubezpieczonej. Dowody te nie budziły żadnych wątpliwości w zakresie ich wiarygodności.

Podstawą prawną zaskarżonej decyzji był art. 17 ust. l ustawy zasiłkowej. Przepis ten stanowi, że ubezpieczony wykonujący w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową lub wykorzystujący zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem zwolnienia traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia. Powołany przepis zawiera bezsprzecznie dwie przesłanki, które powodują utratę prawa do zasiłku chorobowego. Pierwsza przesłanka to wykonywanie pracy zarobkowej (w okresie orzeczonej niezdolności do pracy). Druga to wykorzystywanie zwolnienia lekarskiego w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia.

Organ rentowy uznał, że ubezpieczona nadużyła zwolnienia lekarskiego, gdyż w czasie korzystania z niego, tj. w dniach 22-29 czerwca 2024 r. wyjechała na wczasy, a więc odmówił ubezpieczonej prawa do zasiłku chorobowego na podstawie drugiej z wymienionych przesłanek. Stwierdził, że adnotacja na zwolnieniu lekarskim „chory może chodzić” oznacza, że choroba nie wymaga leżenia w łóżku. Uprawnia ona do załatwienia podstawowych potrzeb życiowych, a wiec do wykonywania zwykłych czynności życia codziennego, przykładowo poruszania się po mieszkaniu, dokonania zakupów żywnościowych, udania się na wizytę lekarską, na zabiegi medyczne, czy rehabilitacyjne. Wskazanie „chory może chodzić” nie oznacza, że osoba przebywająca na zwolnieniu lekarskim może przemieszczać się bez ograniczeń na dowolnie duże odległości i opuszczać dom na wiele godzin. Zakres dopuszczalnego poruszania się z powyższym wskazaniem lekarskim co do zasady powinien ograniczać się do najbliższych okolic. Czas zwolnienia lekarskiego nie może być traktowany jako równoważny okresowi urlopu wypoczynkowego, urlopu bezpłatnego, czy innych dni wolnych od pracy, w których to okresach pracownik decyduje o sposobie spędzania wolnego czasu całkowicie swobodnie, bez żadnych ograniczeń.

Z poczynionych ustaleń faktycznych wynikało, że ubezpieczona od dawna leczy się na zaburzenia nerwicowe. Od lutego 2024 r. jej stan psychiczny uległ pogorszeniu. Było to spowodowane sytuacją, która zaistniała w jej miejscu pracy. Wszelki kontakt z osobami reprezentującymi pracodawcę i w ogóle sprawami dotyczącymi pracy wywoływał u niej lęk, myśli rezygnacyjne, zwyżkę ciśnienia tętniczego, krwawienie z nosa. Towarzyszyły temu także inne objawy zdrowotne, które sugerowały możliwość wystąpienia nowotworu. Począwszy od 21 lutego 2024 r. otrzymywała zwolnienia lekarskie z adnotacją „chory może chodzić”. Mimo leczenia stan ubezpieczonej nie ulegał zasadniczej poprawie. Podczas wizyty w dniu 23 maja 2024 r., z uwagi na występujący ciągle lęk przed kontaktem z firmą, lekarz zalecił wyjazd poza miejscem zamieszkania z uprzednim zawiadomieniem ZUS. Wiązało się to także z tym, że jeden ze sklepów pracodawcy, w którym ubezpieczona wykonywała pracę, znajdował się z bezpośredniej bliskości jej miejsca zamieszkania. Ubezpieczona dostosowała się tych zaleceń. W dniu 22-29 czerwca 2024 r. wraz ze swoją najbliższą rodziną przebywała w S., gdzie głównie spacerowała. O wyjeździe powiadomiła też ZUS wskazując, że w dniach 22-29 czerwca 2024 r. będzie przebywała „na wczasach”.

W realiach niniejszej sprawy ubezpieczonej w żadnym razie nie można zarzucić nadużycia zwolnienia lekarskiego. Poprzez pobyt w S. w dniach 22-29 czerwca 2024 r. ubezpieczona dostosowała się do zaleceń lekarskich wskazujących na potrzebę opuszczenia miejsca zamieszkania. Miało to na celu chociażby krótkotrwałe wyeliminowanie kontaktów z pracodawcą i zmniejszenie lęku przed kontaktami z ludźmi. Podczas pobytu w S. ubezpieczona spacerowała i odbyła jedną wycieczkę samochodową, zresztą niezbyt odległą, bo do J.. Trudno uznać, że taka postawa ubezpieczonej w jakimkolwiek zakresie pozostawała w sprzeczności z celami udzielonego jej zwolnienia lekarskiego. Wręcz przeciwnie, z pewnością sprzyjała ona procesowi terapeutycznemu.

Nie można było zatem zgodzić się z przedstawioną w zaskarżonej decyzji oceną organu rentowego, iż ubezpieczona wykorzystywała zwolnienie lekarskie niezgodnie z jego celem. Zaprezentowana przez organ rentowy wykładnia art. 17 ust. 1 ustawy zasiłkowej tylko częściowo zasługuje na aprobatę. Nie można bowiem zgodzić się z kategorycznym twierdzeniem organu rentowego, że z art. 17 ust. 1 ustawy zasiłkowej wynika bezwzględny zakaz opuszczania miejsca zamieszkania na dłuższy czas, jak również zakaz wyjazdu do innej miejscowości na odpoczynek. Przepis art. 17 ust. 1 ustawy zasiłkowej piętnuje korzystanie ze zwolnienia lekarskiego w sposób sprzeczny z jego celem, a więc tego rodzaju wyjazdy będą skutkowały utratą prawa do zasiłku chorobowego tylko wtedy, gdy nie będzie można pogodzić ich z owym celem. Jeżeli taka kolizja nie występuje, to norma art. 17 ust. 1 ustawy zasiłkowej nie działa. Wyjazd w celach wypoczynkowych do innej miejscowości, nawet dość odległej od miejsca zamieszkania ubezpieczonego, sam w sobie nie narusza więc art. 17 ust. 1 ustawy zasiłkowej, zwłaszcza gdy wyjazd ten został zalecony przez lekarza w celu terapeutycznym w związku z koniecznością chociażby czasowego odizolowania ubezpieczonej od środowiska pracy, a także poprawy funkcjonowania społecznego.

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał M. J. prawo do zasiłku chorobowego za okres od 21 czerwca do 28 lipca 2024 r.

sędzia Andrzej Kurzych