Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 15 marca 2019r.

Sąd Rejonowy w Toruniu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w następującym w składzie:

Przewodniczący SSR Andrzej Kurzych

Ławnicy: Ewa Werder-Sakrajda, Wiesława Wielandt

Protokolant st. sekr. sądowy Anna Czerniawska

po rozpoznaniu w dniu 15 marca 2019 roku na rozprawie

sprawy z powództwa S. T.

przeciwko Spółdzielni (...) w O.

o ustalenie istnienia stosunku pracy, wynagrodzenie za gotowość do pracy, wynagrodzenie chorobowe i ekwiwalent za urlop

postanawia:

1)  umorzyć postępowanie;

2)  obciążyć Skarb Państwa kosztami sądowymi;

3)  przyznać ze Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Toruniu na rzecz adwokata M. B. kwotę 540 zł (pięćset czterdzieści złotych) wraz z podatkiem od towarów i usług w kwocie 124,20 zł (sto dwadzieścia cztery złote dwadzieścia groszy) tytułem kosztów pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu.

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 25 lutego 2017 r. skierowanym przeciwko Spółdzielni (...) w O. powód S. T. wniósł o ustalenie, że jest zatrudniony w pozwanej Spółdzielni na podstawie umowy o pracę na czas określony z dnia 1 listopada 2014 r. i dopuszczenie go do pracy, ewentualnie o zasądzenie na jego rzecz kwoty 6.000,00 zł tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę zawartej na czas określony wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu. Ponadto powód o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego kwoty 1.703,00 tytułem wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy spowodowany chorobą wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że podczas urlopu (w okresie od 14 do 28 grudnia 2016 r.) w dniu 27 grudnia 2016 r. zadzwonił do koordynatora, aby potwierdzić grafik. Uzyskał informację, że ma się nie stawiać do pracy w dniu 31 grudnia 2016 r., gdyż następuje likwidacja zakładu pracy. W dniu 2 stycznia 2017 r. powód uzyskał zwolnienie lekarskie z powodu niezdolności do pracy. Zwolnienie to, jak również kolejne z dnia 31 stycznia 2017 r., przedłożył pracodawcy. W dniu 15 lutego 2017 r. powód otrzymał świadectwo pracy, w którym wskazano, że stosunek pracy uległ rozwiązaniu na mocy porozumienia stron. Powód zaprzeczył, aby zawierał z pozwanym jakiekolwiek porozumienie w przedmiocie rozwiązania umowy o pracę. Dlatego powód uznał, że nadal pozostaje w stosunku pracy z pozwaną Spółdzielnią, co uzasadnia również roszczenie o zapłatę wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy.

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa. Pozwana podniosła, że powód sam wniósł o rozwiązanie umowy o pracę, czego dowodzi podpisane przez niego pismo w sprawie rozwiązania umowy o pracę na mocy porozumienia stron z dniem 31 grudnia 2016 r.

Na rozprawie w dniu 1 czerwca 2017 r. dla powoda został ustanowiony pełnomocnik z urzędu (k. 45v. akt).

Ustanowiony w sprawie adwokat, na skutek zobowiązania Sądu do złożenia pisma przygotowawczego (k. 52 akt), w piśmie z 10 sierpnia 2017 r. zakwestionował autentyczność podpisu na dokumencie stwierdzającym złożenie przez strony oświadczeń przedmiocie rozwiązania umowy o pracę na podstawie porozumienia stron oraz wniósł o zasądzenie kosztów pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu, albowiem koszty te nie zostały uiszczone w żadnej części (k. 60-61 akt).

W piśmie z 30 marca 2018 r. (k. 109-111 akt) powód zmienił powództwo wnosząc o ustalenie, że pozostawał w zatrudnieniu do 31 grudnia 2017 r. w pełnym wymiarze czasu za minimalnym wynagrodzeniem oraz wniósł o zasądzenie kwoty 18.260,88 zł tytułem wynagrodzenia za pozostawanie w gotowości do pracy w okresie od 29 marca do 31 grudnia 2017 r., kwoty 2.496,00 zł tytułem ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy i kwoty 1.703,00 zł tytułem wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy spowodowany chorobą. Powód ponadto ponownie wniósł o zasądzenie kosztów pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu, albowiem koszty te nie zostały uiszczone w żadnej części.

Na rozprawie w dniu 15 marca 2018 r. strony zawarły ugodę sądową, na mocy której pozwana tytułem całkowitego zaspokojenia roszczeń dochodzonych w niniejszym procesie zapłaci na rzecz powoda kwotę 4.000,00 zł tytułem odszkodowania w terminie jednego miesiąca licząc od dnia rozprawy.

W związku z zawarciem ugody Sąd postanowieniem z dnia 15 marca 2019 r. umorzył postępowanie, obciążył Skarb Państwa kosztami sądowymi i przyznał ze Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Toruniu na rzecz adwokata M. B. kwotę 540,00 zł wraz z podatkiem od towarów i usług w kwocie 124,20 zł tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu.

Sąd zważył, co następuje:

Z uwagi na to, że wniosek o sporządzenie uzasadnienia postanowienia z 15 marca 2019 r. został ograniczony do punktu 3 sentencji, dalsze rozważania będą odnosiły się tylko do orzeczenia w przedmiocie kosztów zastępstwa procesowego udzielonego powodowi z urzędu.

Zasadą jest, że koszty pomocy prawnej z urzędu, w razie wygrania sprawy przez podmiot korzystający z pomocy prawnej z urzędu, ponosi przeciwnik procesowy, a pełnomocnikowi przysługuje prawo ściągnięcia sumy należnej mu tytułem wynagrodzenia i zwrotu wydatków z kosztów zasądzonych na rzecz tej strony od przeciwnika (art. 122 § 1 k.p.c.). Natomiast koszty pomocy udzielonej z urzędu, których nie pokrywa przeciwnik strony korzystającej z tej pomocy, ani ona sama, ponosi Skarb Państwa, zobowiązany świadczyć je bezpośrednio pełnomocnikowi na jego wniosek, co wynika z § 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z 2019 r., poz. 18; dalej jako rozporządzenie).

W przedmiotowej sprawie doszło do zawarcia ugody sądowej. W ugodzie nie ma ustaleń dotyczących sposobu rozliczenia kosztów procesu, co w świetle art. 104 k.p.c. oznacza ich wzajemne zniesienie. W konsekwencji, brak było podstaw do obciążanie pozwanej Spółdzielni kosztami zastępstwa procesowego z urzędu, co oznacza, że winien je ponieść Skarb Państwa.

Wysokość kosztów zastępstwa procesowego ustalono według stanu sprawy określonego w pozwie. W pozwie powód wnosił o ustalenie, iż pozostaje w zatrudnieniu w pozwanej Spółdzielni i dopuszczenie do pracy oraz o zasądzenie kwoty 1.703,00 zł tytułem wynagrodzenia chorobowego. W toku postępowania, po wstąpieniu pełnomocnika z urzędu do sprawy, doszło do zmiany żądania, gdyż w piśmie z 30 marca 2018 r. powód wniósł o ustalenie, że pozostawał w zatrudnieniu do 31 grudnia 2017 r. w pełnym wymiarze czasu za minimalnym wynagrodzeniem oraz o zasądzenie kwoty 18.260,88 zł tytułem wynagrodzenia za pozostawanie w gotowości do pracy, kwoty 2.496,00 zł tytułem ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy i kwoty 1.703,00 zł tytułem wynagrodzenia chorobowego.

Z punktu widzenia rozliczenia kosztów procesu modyfikacja żądania nie miała jednak doniosłości prawnej. Zgodnie z § 4 ust. 4 rozporządzenia w razie zmiany w toku postępowania wartości stanowiącej podstawę obliczenia opłaty bierze się pod uwagę wartość zmienioną, poczynając od następnej instancji. Zdecydowanie dominuje pogląd, iż przepis ten należy odczytywać ściśle. Podstawą ustalania kosztów zastępstwa procesowego winna być zatem wartość przedmiotu sporu w chwili wniesienia pozwu, natomiast zmiana wartości przedmiotu sporu brana jest pod uwagę przy ustalaniu wynagrodzenia pełnomocnika dopiero w instancji odwoławczej (wyrok SA w Białymstoku z dnia 29 sierpnia 2013 r., I ACa 340/13, niepubl.; A. Partyk, T. Partyk, Komentarz do §4 rozporządzenia w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, w programie LEX). Inny pogląd, w myśl którego decydujące znaczenie ma ostateczna treść powództwa, czyniłby regulację § 4 ust. 4 rozporządzenia zbędną, gdyż w takim przypadku w zakresie kosztów zastępstwa procesowego nigdy nie występowała różnica pomiędzy wartością stanowiącą podstawę obliczenia opłaty w sądzie pierwszej i drugiej instancji.

Zasada, iż ustalając wysokość wynagrodzenia pełnomocnika z urzędu, należy brać pod uwagę treść roszczeń zgłoszonych w pozwie, mogłaby ulec osłabieniu w sytuacji, w której pełnomocnik bezpośrednio po wstąpieniu do sprawy podjął działania precyzujące roszczenia, np. z powodu ich niespójności, wewnętrznej sprzeczności lub nieadekwatności faktycznej lub prawnej. Skoro udział pełnomocnika z urzędu ma zapewnić ochronę praw procesowych reprezentowanej przez niego strony, to możliwe jest przyjęcie, że dopiero z chwilą przystąpienia przez adwokata do sprawy pojawiła się możliwość doprecyzowania, a nawet modyfikacji stanowiska procesowego. Pryncypialne stosowanie tego przepisu mogłoby w tej sytuacji negatywnie wpływać na poziom zaangażowania pełnomocnika z urzędu po wstąpieniu do sprawy. W niniejszej sprawie taka sytuacja nie miała jednak miejsca. Ustanowiony w sprawie adwokat, na skutek zobowiązania Sądu do złożenia pisma przygotowawczego (k. 52 akt), w piśmie z 10 sierpnia 2017 r. przedstawił merytoryczne stanowisko w sprawie, lecz nie podjął działań w kierunku modyfikacji powództwa. Nastąpiło to dopiero w piśmie z 30 marca 2018 r. (k. 109-111 akt), po zapoznaniu się z treścią opinii biegłego z zakresu badania pisma, a więc w zupełnie innej pod względem dowodowym sytuacji procesowej. Wskazana zmiana powództwa nie mogła być zatem potraktowana jako doprecyzowanie roszczenia, niezależnie od tego, iż treść roszczeń zgłoszonych w pozwie była jednoznaczna.

Sąd przyznał pełnomocnikowi z urzędu tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej kwotę 540,00 zł. Na kwotę tą składały dwie pozycje:

⚫

kwota 90,00 zł tytułem opłaty, o której mowa w § 15 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia,

⚫

kwota 450,00 zł tytułem opłaty, o której mowa w § 15 ust. pkt 2 w zw. § 8 pkt 3 rozporządzenia.

W odniesieniu do pierwszej pozycji wyjaśnić należy, iż § 15 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia dotyczy roszczenia o nawiązanie umowy o pracę, uznanie wypowiedzenia umowy o pracę za bezskuteczne, przywrócenie do pracy lub ustalenie sposobu ustania stosunku pracy. Przepis ten nie wymienia roszczenia o dopuszczenie do pracy (z treści pozwu wynika, że żądanie ustalenia stosunku pracy miało w istocie charakter przesłankowy wobec roszczenia o dopuszczenie do pracy). Zgodnie z § 5 rozporządzenia wysokość opłat w sprawach nieokreślonych w rozporządzeniu ustala się, przyjmując za podstawę opłatę w sprawach najbardziej zbliżonego rodzaju. Nie może budzić wątpliwości, że roszczenie o dopuszczenie do pracy rodzajowo najbardziej zbliżone jest do roszczeń, o których mowa w § 15 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia. Centralnym elementem motywacyjnym wszystkich tych roszczeń jest kwestia istnienie stosunku pracy, choć ujmowana w nieco innych kontekstach prawnych. Warto zaznaczyć, że pogląd ten znajduje również potwierdzenie w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 4 października 2011 r. (I PZ 19/11, LEX nr 1472253).

W zakresie drugiej pozycji wskazać jedynie należy, że wynagrodzenie chorobowe jest rodzajem wynagrodzenia za pracę, więc w tym przypadku uzasadniona jest subsumcja pod § 15 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia.

Złożony przez pełnomocnika z urzędu wniosek o przyznanie kosztów niepłaconej pomocy prawnej zawierał oświadczenie, że opłata nie została zapłacona w całości lub w części (§ 3 rozporządzenia).

Po myśli § 4 ust. 3 rozporządzenia przyznaną opłatę podwyższono się o kwotę podatku od towarów i usług.

W tym stanie rzeczy, na podstawie wskazanych przepisów, orzeczono jak w punkcie 3 sentencji postanowienia.