Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 maja 2023 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu III Wydział Rodzinny i Nieletnich w składzie:

Przewodniczący Sędzia Kinga Miotk-Załuska

Protokolant st. sekr. sądowy Grażyna Łukasiak

po rozpoznaniu w dniu 24 maja 2023 r. w Toruniu

sprawy z powództwa:

S. S.

przeciwko:

H. S.

o ustanowienie rozdzielności majątkowej

I.  ustanawia z dniem 27 lipca 2022 r. rozdzielność majątkową między małżonkami S. S. i H. S. (z domu K.), którzy zawarli związek małżeński w dniu 12 sierpnia 2006r. w C., zarejestrowany przez Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w C. pod numerem (...),

II.  nie obciąża pozwanej H. S. kosztami procesu.

Sygn. akt III RC 551/22

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 27 lipca 2022 roku S. S. wniósł o:

1. ustanowienie rozdzielności majątkowej małżeńskiej S. S. i H. S., których wspólność ustawowa wynika z zawartego przez nich dnia 12 sierpnia 2006 roku małżeństwa przed kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego w C. (nr aktu małżeństwa), z dniem wniesienia pozwu;

2. zasądzenie od pozwanej na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu pozwu S. S. wskazał, że strony obecnie w żaden sposób nie współdziałają w zarządzie majątkiem wspólnym i nie są w stanie w jakikolwiek sposób porozumieć się w tym aspekcie. Powód prowadzi działalność gospodarczą. W celu prowadzenia działalności powód zmuszony jest aktualnie zakupić sprawny pojazd, jednak H. S. odmawia udzielenia zgody na podpisanie umowy leasingu, co uniemożliwia S. S. prowadzenie działalności gospodarczej, co może skutkować nałożeniem wysokich kar umownych. Jednocześnie taka postawa pozwanej ma stać w sprzeczności z dobrem rodziny. Ponadto strony od 2021 roku mają samodzielnie, bez porozumienia z drugim małżonkiem, decydować o uzyskiwanych przez siebie dochodach.

W odpowiedzi na pozew H. S. wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego wedle norm przepisanych.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew H. S. wskazała, że aktualnie toczy się postępowanie rozwodowe przed Sądem Okręgowym (...) jednakże nie wpływa to na fakt wspólnego prowadzenia gospodarstwa domowego oraz partycypację w kosztach jego utrzymania. Według pozwanej niezmiennie razem z powodem zamieszkują, prowadząc wspólne gospodarstwo domowe. W ocenie H. S. wytaczając powództwo S. S. chce uniknąć ciężaru partycypacji na rzecz rodziny. Pozwana potwierdziła, że powód zwrócił się do niej z prośbą o wyrażenie zgody na zaciągnięcie zobowiązania firmowego (leasingu), jednak uzależniła ona swoją zgodę od zabezpieczenia przez powoda interesu finansowego rodziny. H. S. zaprzeczyła twierdzeniom powoda, który wskazał w pozwie że małżonkowie nie są w stanie porozumiewać się w kwestiach majątkowych.

Na dalszym etapie strony podtrzymały stanowiska zaprezentowane w sprawie.

Sąd ustalił, co następuje:

S. S. i H. S. (z domu K.) zawarli związek małżeński w dniu 12 sierpnia 2006 roku w C.. Strony mają dwoje dzieci – K. S. (urodzony w dniu (...)) i M. S. (urodzony (...)).

Bezsporne, a ponadto dowód: - odpisy zupełne aktów urodzenia dzieci (k. 11-12v); - odpis zupełny aktu małżeństwa (k. 13-13v).

H. S. w dniu 23 października 2020 roku złożyła do Sądu Okręgowego (...) pozew o rozwód bez orzeczenia o winie. Postępowanie nie zostało zakończone i toczy się pod sygnaturą akt (...). Nie jest to pierwsza sprawa rozwodowa stron. W dniu 11 sierpnia 2018 roku H. S. złożyła pozew rozwodowy do Sądu Okręgowego (...). Sprawa została zarejestrowana pod sygnaturą akt (...). Jednak doszło do zawieszenia a następnie umorzenia tego postępowania.

Bezsporne, a ponadto dowód: - kserokopia pozwu o rozwód (k. 43-49).

W skład majątku wspólnego stron wchodzą następujące nieruchomości:

a) nieruchomość budynkowa położna w miejscowości O., usadowiona na działce nr (...) o powierzchni 0,1000 ha (KW nr: (...));

b) nieruchomość w trakcie budowy położona w miejscowości O., działka nr (...) o powierzchni 0,1000 ha (KW nr: (...)).

Dowód: - odpisy ksiąg wieczystych (k. 104-109).

Strony posiadają kredyt hipoteczny zaciągnięty na (...) lat w 2015 roku na budowę nieruchomości w O. przy ulicy (...), tj. budynku mieszkalnego w którym aktualnie oboje mieszkają z ratą miesięczną około 1700-1800 zł. Zawarli również umowę leasingu na samochód marki N. z ratą 1850 zł miesięcznie. Poza tym nie posiadają innych zobowiązań oraz zadłużeń.

Bezsporne, a ponadto: zeznania powoda (k. 132v)

S. S. prowadzi działalność gospodarczą pod firmą (...). H. S. prowadzi działalność gospodarczą pod firmą (...).

Dowód: - wyciągi z (...) (k. 14-15).

S. S. i H. S. mieszkają obecnie razem w O. przy ulicy (...). Ww. mają oddzielne sypialnie. W nieruchomości jest również gabinet H. S.. Jest to odrębne pomieszczenie z oddzielnym wejściem. Z pozostałych pomieszczeń korzysta zarówno jedna, jak i druga strona. S. S. i H. S. rozmawiają ze sobą jedynie wtedy kiedy muszą i jedynie odnośnie wspólnych dzieci, a ewentualne dyskusje o przyszłości kończą się kłótniami. Część opłat jest regulowana przez S. S. (opłaty za ogrzewanie, opłaty leasingowe, spłata kredytu), a część z nich przez H. S. (opłaty za prąd, podatek rolny, opłaty za śmieci, ubezpieczenie konsoli, abonament za telewizję i telefon). Od pewnego czasu każda ze stron samodzielnie wykonuje takie czynności jak zakupy, gotowanie, pranie i prasowanie.

Dowód: - przesłuchanie S. S. (k. 93-93v, 132v); - zeznania M. I. (k. 125-126); - potwierdzenia przelewów (k. 31-37); - protokół z rozprawy rozwodowej (k. 64).

Za wspólnym porozumieniem strony zakupiły komputer dla syna M. S.. S. S. i H. S. uzgodnili również podział kosztów tego zakupu. Z młodszym synem na co dzień strony spędzają podobną ilość czasu.

Bezsporne, a ponadto dowód: - zrzuty ekranu (k. 98-99), przesłuchanie H. S. (k. 133v);

W lipcu i sierpniu 2022 roku miały miejsce interwencje Policji w miejscu zamieszkania stron dotyczące nieporozumień na tle majątkowym tj. korzystania z samochodu. W dniu 16 lipca 2022 roku odnotowano zgłoszenie H. S. o tym, że mąż utrudnia jej wyjazd zabierając klucze od samochodu i zamykając garaż. Z kolei w dniu 19 sierpnia 2022 roku odnotowano zgłoszenie S. S. o tym, że żona się awanturuje i zabrała mu klucze od samochodu. Ponadto H. S. zabrała ubrania S. S., zawiozła do miejscowości R. i wyrzuciła tę odzież na ulicę.

Dowód: - pismo z Komisariatu Policji w D. (k. 122-122v); - zeznania M. I. (k. 125-126); - kserokopia wyroku nakazowego (k. 124).

Sąd zważył, co następuje:

Strony zawarły związek małżeński w dniu 12 sierpnia 2006 roku. Zgodnie z art. 31 § 1 k.r.o. z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Między stronami od dnia 12 sierpnia 2006 roku istniała wspólność ustawowa, której strony nie ograniczyły ani nie wyłączyły w drodze umowy zawartej przed lub w czasie trwania małżeństwa.

Stosownie do art. 52 § 1 k.r.o. z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej. Rozdzielność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku, który ją ustanawia. W wyjątkowych wypadkach sąd może ustanowić rozdzielność majątkowa z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, w szczególności, jeżeli małżonkowie żyli w rozłączeniu (art. 52 § 2 k.r.o.).

Pojęcie „ważnych powodów”, którym ustawodawca posłużył się w art. 52 § 1 k.r.o. jest pojęciem nieostrym, któremu pełne znaczenie nadaje sąd rozpoznający sprawę po rozważeniu okoliczności faktycznych konkretnej sprawy. Przepis ten nie ma zatem natury jednoznacznego przepisu prawa podlegającego jednolitej wykładni. Przesłanka ważnych powodów ustanowienia rozdzielności majątkowej związana jest przeważnie z długotrwałą separacją faktyczną małżonków, ale tylko taką, która uniemożliwia ich wspólne działanie w zarządzaniu majątkiem wspólnym. Przedmiotowa separacja musi pociągać za sobą naruszenie lub poważne zagrożenie interesu majątkowego jednego z małżonków lub skutkować trwałym zerwaniem wszelkich stosunków majątkowych i brakiem możliwości podejmowania wspólnym decyzji gospodarczych. Ważnym powodem wprowadzenia rozdzielności majątkowej mogą być także konflikty o charakterze osobistym, które uniemożliwiają lub znacznie utrudniają zarząd majątkiem wspólnym i zagrażają w rezultacie ekonomicznym podstawom funkcjonowania rodziny.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy, w ocenie Sądu powództwo S. S. zasługiwało na uwzględnienie. Powód wnosił o ustanowienie rozdzielności majątkowej z datą wniesienia pozwu, w związku z tym Sąd w rozpatrywanej sprawie nie badał czy zachodził „wyjątkowy wypadek” w rozumieniu art. 52 § 2 k.r.o.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że między małżonkami istnieje silny konflikt. S. S. i H. S. na przestrzeni lat dużo się kłócili, wzajemnie wyzywali i obrażali. Świadkami ich awanturniczych zachowań były często dzieci. Próby naprawy relacji były krótkotrwałe. Od października 2021 roku, kiedy odbyła się rozprawa sądowa, ich relacje są już bardzo złe. Potwierdzeniem powyższego są m.in. zachowania pozwanej takie jak wywiezienie rzeczy powoda do innej miejscowości i ich wyrzucenie na ulicę, uniemożliwienie przez pozwaną korzystania przez powoda ze wspólnego samochodu (jak również podobne zachowanie ze strony powoda) oraz interwencje Policji z tym związane. Między stronami jest również konflikt na tle majątkowym, uniemożliwiający powodowi prowadzenie działalności gospodarczej. W doktrynie wskazuje się, że szczególnej oceny wymaga przypadek, jeżeli oboje małżonkowie prowadzą działalność gospodarczą w oparciu o przedsiębiorstwo wchodzące w skład majątku wspólnego małżonków. Niewątpliwie brak zgody na podpisanie umowy leasingu utrudnia powodowi prowadzenie działalności gospodarczej i może mieć dla niego negatywne skutki.

Separacja faktyczna między S. S. i H. S. trwa od ponad 1,5 roku. Bezspornym w sprawie było to, że strony nadal razem mieszkają. Sąd zgadza się z powodem, który wskazał, że powyższe nie przesądza automatycznie o wspólnym zarządzie majątkiem wspólnym. Ponadto nie jest niczym nadzwyczajnym fakt wspólnego zamieszkiwania np. w trakcie trwania sprawy rozwodowej, czy też nawet po rozwiązaniu małżeństwa. Fakt wspólnego zamieszkiwania wymusza jednocześnie konieczność regulowania opłat np. za ogrzewanie i prąd. Powyższego, nawet jeżeli opłaty są uiszczanie po połowie, nie można automatycznie traktować jako zarządu majątkiem wspólnym. W niniejszej sprawie strony regulują wszystkie konieczne opłaty związane z utrzymaniem domu, ale na tym polu brak między nimi porozumienia, co więcej – jest to katalizator kolejnych konfliktów i awantur. Potwierdzeniem braku prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego jest również to, że strony zajmują w domu oddzielne sypialnie, a każde z nich samodzielnie wykonuje takie czynności jak np. gotowanie, pranie i prasowanie.

Orzeczeniu rozdzielności majątkowej nie może stać przeszkodzie stosunkowo zgodne sprawowanie władzy rodzicielskiej nad małoletnim synem M. S.. Strony potrafiły się m.in. porozumieć co do zakupu komputera dla ww. małoletniego i podziału wynikłych z tego kosztów. W dalszym ciągu zarówno S. S., jak i H. S. sprawują władzę rodzicielską nad małoletnim M. S., a tym samym są obowiązani m.in. troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotować je należycie do pracy dla dobra społeczeństwa odpowiednio do jego uzdolnień. Umiejętność porozumienia się co do wychowywania małoletniego nie może sama w sobie stanowić przeciwskazania do uwzględnienia pozwu o orzeczenie rozdzielności majątkowej.

Reasumując, w ocenie Sądu w rozpatrywanej sprawie zaistniały „ważne powody” w rozumieniu art. 52 § 1 k.r.o., które uprawniały do ustanowienia rozdzielności majątkowej między S. S. i H. S.. Długotrwała separacja faktyczna, w połączeniu z istniejącym konfliktem na tle osobistym i majątkowym, uniemożliwia stronom wspólne działanie w zarządzaniu majątkiem wspólnym. Sąd miał również na uwadze, że oboje małżonkowie prowadzą działalność gospodarczą, w szczególności zaś fakt negatywnych skutków do jakich może doprowadzić sytuacja, gdy jedno z małżonków utrudnia prowadzenie działalności drugiemu z małżonków. W związku z tym, w punkcie I sentencji wyroku Sąd na podstawie art. 52 § 1 k.r.o. ustanowił z dniem 27 lipca 2022 roku (dzień wniesienia pozwu) rozdzielność majątkową między stronami.

W punkcie II sentencji wyroku na podstawie art. 102 k.p.c. Sąd nie obciążył pozwanej H. S. kosztami procesu. Ww. przepis statuujący zasadę słuszności jest przejawem tzw. prawa sędziowskiego i może być stosowany wówczas, kiedy okoliczności konkretnej sprawy dają po temu podstawy. W ocenie Sądu obciążenie kosztami przegrywającej sprawę pozwanej H. S. byłoby niecelowe, gdyż stanowiłoby eskalację konfliktu między stronami. Sąd wziął pod uwagę, że S. S. i H. S. w dalszym ciągu zamieszkują w jednym domu. Ponadto między ww. nadal trwa postępowanie rozwodowe.