Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 stycznia 2024 r.

Sąd Rejonowy (...) III Wydział Rodzinny i Nieletnich w składzie:

Przewodniczący Sędzia Kamilla Piórkowska

Protokolant st. sekr. sądowy Monika Kalinowska

po rozpoznaniu w dniu 19 grudnia 2023r. (...)

sprawy z powództwa: W. Ł.

przeciwko: E. Ł.

o: ustanowienie rozdzielności majątkowej

I.  ustanawia z dniem 17 marca 2023r. rozdzielność majątkową małżeńską między powodem W. Ł. i pozwaną E. Ł., którzy zawarli związek małżeński w dniu 24.06.2006r. zarejestrowany przez Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w T. pod numerem (...),

II.  zasądza od (...) na rzecz adw. D. C. kwotę 720 zł (siedemset dwadzieścia złotych) powiększoną o podatek VAT tytułem pomocy prawnej udzielonej pozwanej z urzędu,

III.  znosi między stronami koszty procesu.

Sygn. akt III RC 246/23

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 17 marca 2023 r. powód W. Ł. wniósł pozew przeciwko pozwanej E. Ł. o ustanowienie z dniem 27 stycznia 2023 r. rozdzielności majątkowej pomiędzy stronami oraz zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazano, że strony są małżeństwem, w którym panuje ustrój wspólności majątkowej. Ze związku urodziło się dwoje dzieci. W małżeństwie układało się dobrze do lata 2022 r. W dniu 24 kwietnia 2022 r. strony wprowadziły się do nowego domu w miejscowości S.. Dom został wybudowany na działce stanowiącej wyłączną własność pozwanej, przy czym nakłady na przedmiotową nieruchomość pochodziły z majątku wspólnego stron oraz zaciągniętego wspólnie przez strony na ten cel w Banku (...) S.A. kredytu hipotecznego KH/ (...). Cały majątek wspólny stron stanowią środki zgromadzone na ich rachunkach bankowych, samochód marki V. (...) o wartości ok. 20.000 zł pozostający w dyspozycji pozwanej oraz ruchomości stanowiące wyposażenie domu. Powód oszacował wartość wyposażenia na ok. 40.000 zł. Od sierpnia 2022 roku powód nabrał podejrzeń co do wierności małżeńskiej pozwanej, które potwierdziły się(...) r., kiedy to powód nakrył pozwaną na schadzce z innym mężczyzną. Od tego momentu relacje między małżonkami zupełnie ustały i ograniczają się wyłącznie do kwestii związanych z wychowaniem wspólnych małoletnich dzieci. Pomiędzy małżonkami nie ma zgodności co do sposobu zarządu majątkiem wspólnym oraz spłat wspólnego dla stron zobowiązania kredytowego. Powód samodzielnie spłaca kredyt, mimo to, że został on zaciągnięty na nieruchomość, która nie stanowi jego własności. Pozwana opłaca rachunki za wodę, prąd i wywóz śmieci. Powód nie ma dostępu do rachunku bankowego pozwanej, nie zna jego stanu. Powód nie ma również dokładnej wiedzy o zarobkach pozwanej. W dniu (...) r. powód wyprowadził się ze wspólnego domu. Od tego czasu pomiędzy małżonkami powstał stan separacji faktycznej. Powód ma poważne podejrzenia co do tego, że pozwana zaciągnęła już lub też planuje zaciągnąć zobowiązania kredytowe.

W odpowiedzi na pozew z dnia 4 maja 2023r. pozwana przychyliła się do żądania powoda oraz wniosła o zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu wskazała, że po urodzeniu pierwszego dziecka zaczęły pojawiać się u niej obawy o wierność męża, ponieważ zdarzało się wiele sytuacji, które wykraczały poza granice przyjętej normalnie obyczajowości i przyzwoitości wobec innych kobiet. Powód nadużywał alkoholu, wielokrotnie zachowując się agresywnie wobec pozwanej. Pozwana podniosła, że jej zdanie nie liczyło się w procesie podejmowania decyzji. Wskazała również, że mąż ma swobodny dostęp do majątku zgromadzonego we wspólnym domu.

W kolejnym piśmie procesowym pozwana, wskazując, że powód wytoczył przeciwko niej powództwo o rozwód, wniosła o oddalenie powództwa.

W piśmie z dnia 4 października 2023 r. pozwana wniosła o oddalenie powództwa, zasądzenie od powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa wg norm przepisanych. Wskazała, że małżonkowie nadal prowadzą wspólne gospodarstwo domowe. Dzielą się kosztami utrzymania domu. W realiach niniejszej sprawy małżonkowie komunikują się w kwestiach zarządu majątkiem wspólnym. Nie zachodzi zatem zagrożenie dla interesów majątkowych stron. Ponadto ustanowienie rozdzielności majątkowej byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i stanowiłoby nadużycie prawa. Wynika to z faktu, że pozwana jest stroną słabszą ekonomicznie. Nie dysponuje takim dochodem, który pozwalałby jej na samodzielne ponoszenie kosztów utrzymania własnego i małoletnich dzieci, a także kosztów utrzymania domu oraz spłaty połowy raty kredytowej. Brak spłaty zobowiązań kredytowych mógłby natomiast pociągnąć za sobą negatywne konsekwencje dla majątku wspólnego stron. W rezultacie zniesienie współwłasności godziłoby w dobro rodziny. Nadto uwzględnienie żądania powoda byłoby sprzeczne z art. 5 k.c. ze względu na naganne zachowania, których dopuszcza się powód względem pozwanej.

Na rozprawie w dniu 21 listopada 2023 r. powód wniósł o ustanowienie rozdzielności z dniem wniesienia pozwu. Stanowisko pozwanej pozostało bez zmiany.

Sąd ustalił, co następuje :

W. Ł. oraz E. Ł. zawarli związek małżeński dnia 24 czerwca 2006 roku, który został zarejestrowany przez kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w T. pod numerem (...). W tym dniu między małżonkami powstał ustawowy ustrój wspólności majątkowej. Małżonkowie nie zawierali umów majątkowych małżeńskich. Ze związku urodziło się dwoje dzieci – B. oraz M.. Aktualnie mają odpowiednio (...) i (...) lat. Od początku trwania związku małżonkowie posiadają odrębne rachunki bankowe. Wynagrodzenia za pracę wpływały na osobne rachunki. Małżonkowie nie robili wspólnie zakupów, niechętnie chodzili wspólnie na imprezy rodzinne.

Dowód: odpis skrócony aktu małżeństwa – k. 21; odpisy skrócone aktów urodzenia – k. 21; zeznania M. H. – k. 113v; zeznania W. Ł. – k. 119-119v; zeznania E. Ł. – k. 120-121

Dnia 4 maja 2021 r. małżonkowie zawarli z Bankiem (...) S.A. umowę kredytu hipotecznego nr KH/ (...) na kwotę 420.000 zł, który przeznaczony był na budowę domu metodą gospodarczą. Za uzyskane środki oraz środki ze sprzedaży mieszkania strony wybudowały i wykończyły dom w miejscowości S..

Dowód: umowa o kredyt hipoteczny nr KH/ (...) – k. 12-19; zeznania M. H. – k. 113-114v

Od stycznia 2023 r. strony pozostają w otwartym konflikcie. Jego źródłem była utrata wzajemnego zaufania oraz podejrzenia o brak wierności. W. Ł. i E. Ł. nie potrafili ustalić zasad zarządu majątkiem wspólnym. Kontaktowali się za pośrednictwem wiadomości SMS, kłócąc się co do tego, kto ma pobierać świadczenia wychowawcze z programu „Rodzina 500+” oraz w zakresie tego, kto ma regulować zobowiązania związane ze wspólnym majątkiem. W związku z tym doszło do zaległości w płatności za prąd oraz Internet. Problemem okazało się także korzystanie ze wspólnego pojazdu V. (...). Strony nie informują się o problemach mogących wpłynąć na kondycję finansową rodziny. W. Ł. nie ujawnił żonie, że stracił pracę i nie posiada samochodu służbowego oraz nie poinformował o tzw. „wakacjach kredytowych”. W dniach 4 marca oraz 1 września 2023 r. w miejscu zamieszkania małżonków miały miejsce interwencje Policji w związku z nieporozumieniami między małżonkami. Prowadzona była procedura Niebieskiej Karty. Aktualnie we wspólnym domu W. Ł. przebywa w trakcie sprawowania opieki nad wspólnymi małoletnimi dziećmi. Poza tym często przebywa poza domem i nie wraca na noc. Małżonkowie kontaktują się wyłącznie telefonicznie. Zobowiązanie dotyczące wspólnego majątku regulowane są z osobnych kont bankowych.

Dowód: korespondencja SMS – k. 70-75, 102-105; wiadomość mejlowa od (...) S.A. – k. 79-81; wiadomość mejlowa od (...) k. 82-84; zeznania T. Ł. – k. 88-89; informacja z KP w C. – k. 111; zeznania M. H. – k. 113-114v; zeznania W. Ł. – k. 119-120; zeznania E. Ł. – k. 120-121; potwierdzenia dokonania transakcji – k. 20, 76-78, 91-101

Dnia (...) maja 2023 r. W. Ł. wytoczył przed Sądem Okręgowym (...) przeciwko E. Ł. powództwo o rozwód. Postępowanie toczy się pod sygnaturą (...).

Dowód: pozew o rozwód – k. 123-126; odpowiedź na pozew w sprawie (...) – k. 127-130; protokół rozprawy w sprawie (...) – k. 131-133

Sąd zważył, co następuje :

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dowody z dokumentów urzędowych i prywatnych, których treść i prawdziwość nie były kwestionowane przez strony. Sąd także nie znalazł podstaw, by odmówić im mocy dowodowej. Podstawą rekonstrukcji stanu faktycznego w przedmiotowej sprawie były również zeznania świadków T. Ł. oraz W. H., a także dowód z przesłuchania stron. Sąd dał wiarę zeznaniom świadków i stron, gdyż były spójne, kompletne i korespondowały ze sobą w zakresie istotnych okoliczności dla rozpoznania niniejszej sprawy, tj. w zakresie braku porozumienia co do zarządu majątkiem wspólnym oraz relacji panujących między małżonkami.

Zgodnie z art. 52 § 1 k.r.o. z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej. Taka sytuacja jest dopuszczalna jedynie w razie istnienia ważnych ku temu powodów. Celem tego unormowania jest zapewnienie ochrony interesów małżonka słabszego ekonomicznie przed dowolnym uchylaniem ustroju wspólności majątkowej, który najpełniej realizuje zasadę równych praw obojga małżonków w dziedzinie stosunków majątkowych, stanowiących materialną podstawę funkcjonowania rodziny (por. wyr. SN z 20 maja 1976 r., III CRN 373/75, OSNCP 1977, Nr 2, poz. 31). Dlatego też przez ważne powody rozumie się najogólniej takie okoliczności, które sprawiają, że w konkretnej sytuacji faktycznej wspólność majątkowa nie służy dobru drugiego z małżonków oraz dobru założonej przez małżonków rodziny, a nawet prowadzi do sytuacji sprzecznej z zasadami prawa rodzinnego (por. zwłaszcza J.S. P., Stosunki majątkowe, s. 140; J. W., Małżeńskie stosunki majątkowe, s. 81; L. S., Ustanie ustawowej wspólności, s. (...)).

Przez ważne powody rozumie się nie tylko okoliczności natury majątkowej, jak np. trwonienie przez jednego z małżonków zarobków stanowiących ich wspólny dorobek, powodowanie uszczerbku w majątku wspólnym itp. Ważnym powodem mogą być także okoliczności stwarzające sytuację, w której wykonywanie zarządu przez każdego z małżonków ich wspólnym majątkiem jest niemożliwe lub znacznie utrudnione (por. wyr. SN z 6 listopada 1972 r., III CRN 250/72, OSNCP 1973, Nr 6, poz. 113).

Zaś zgodnie ze stanowiskiem SN (por. wyr. z 8 listopada 1967 r., III CRN 252/67, L.) sytuacja, w której małżonek ma podstawy do domagania się rozwodu, stanowi w zasadzie dostateczny powód – w rozumieniu art. 52 § 1 k.r.o. – żądania przez tegoż małżonka zniesienia małżeńskiej wspólności majątkowej. Ustalenie, że w małżeństwie stron zaistniał trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego, że brak jest jakichkolwiek szans, aby strony nawiązały ze sobą współżycie małżeńskie, i że nic nie stałoby na przeszkodzie orzeczeniu rozwodu w przypadku, gdyby z żądaniem takim wystąpił powód – eliminuje możliwości oddalenia żądania tegoż powoda zniesienia małżeńskiej wspólności majątkowej.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy wskazać należy, że strony są ze sobą głęboko skonfliktowane. Są przekonane, że doszło między nimi do trwałego i zupełnego rozkładu pożycia, co wynika z treści pozwu i odpowiedzi na niego złożonych w sprawie rozwodowej. Strony nie potrafią bezkonfliktowo się porozumiewać. Jedynym sposobem ich komunikacji pozostaje wymiana wiadomości SMS. Zdaniem Sądu de facto doszło do separacji faktycznej, choć małżonkowie mieszkają we wspólnym domu. Jednak nie uszło uwadze Sądu, że strony początkowo zajmowały różne pokoje-rotacyjnie, W. Ł. bez informowania o tym małżonki często spędza noce poza domem, aby następnie mieszkać na przemian wykonując naprzemienną opiekę nad dziećmi. Poza tym wspomniany brak komunikacji sprawia, że wspólne zamieszkiwanie nie zmienia obrazu sytuacji. Strony samodzielnie podejmują decyzje dotyczące ich majątku wspólnego, nie konsultując ich z drugim małżonkiem, toczą spór o zarządzanie środkami otrzymywanymi na dzieci. Ponadto małżonkowie od początku trwania związku posiadają odrębne rachunki bankowe, na które wpływają ich dochody oraz z których regulują należności. Wszystkie te okoliczności stanowią zagrożenie dla interesów finansowych każdej ze stron, jak i zagrożenie dla dobra rodziny, w tym alimentacji wspólnych małoletnich dzieci. Zgodne zarządzanie majątkiem wspólnym jest aktualnie co najmniej znacznie utrudnione. Strony nie chcą być już razem, mają do siebie wiele żalu i pretensji, wysuwają przeciwko sobie szereg podejrzeń. Utrzymywanie wspólności ustawowej sprzeciwia się interesom rodziny, czego dowodem jest okoliczność, że doszło już do opóźnień w realizowaniu zobowiązań, co było zarzewiem dalszych konfliktów. By nie eskalować występujących między stronami napięć i zapewnić bezpieczeństwo finansowe członkom rodziny należało ustanowić rozdzielność majątkową. W istocie ustawodawca przyjął, że celem wspólności majątkowej jest dobro rodziny, jednakże nie oznacza to, że ustrój ten powinien być za wszelką cenę utrzymywany, zważywszy na aktualnie istniejącą sytuację majątkową i osobistą, o czym także przesądził, wprowadzając możliwość ustanowienia rozdzielności majątkowej na żądanie jednego z małżonków, o ile występują ważne powody. Uczynienie zadość roszczeniu powoda nie jest również sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, bowiem wraz z ustanowieniem rozdzielności majątkowej nie ustaje obowiązek alimentacji dzieci i zaspokajania potrzeb rodziny – stosownie do treści art. 27 k.r.o.

Jak stanowi art. 52 § 3 k.r.o. – rozdzielność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku, który ją ustanawia. Sąd ustanowił rozdzielność majątkową między małżonkami zgodnie z żądaniem powoda, tj. od dnia wniesienia pozwu (17 marca 2023 r.), gdyż już wtedy istniały ważne powody przemawiające za uwzględnieniem roszczenia. Brak było jakichkolwiek podstaw do ustanowienia rozdzielności z inną datą.

Mając na uwadze powyższe względy Sąd w punkcie I wyroku ustanowił z dniem 17 marca 2023 r. rozdzielność majątkową między powodem W. Ł. i pozwaną E. Ł..

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanej z urzędu Sąd orzekł w punkcie II wyroku w oparciu o § 4 ust. 1 pkt 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie, przyznając pełnomocnikowi – adwokat D. C. od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego (...) kwotę 720 zł powiększoną o podatek VAT zgodnie § 4 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu. Sąd rozstrzygając o kosztach miał na względzie wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 kwietnia 2020 r. w sprawie o sygnaturze SK 66/19 i przyznał stawkę wg rozporządzenia z wyboru.

O kosztach procesu orzeczono w punkcie III wyroku na podstawie art. 100 k.p.c, znosząc je wzajemnie pomiędzy stronami.