Serwis Internetowy Portal Orzeczeń używa plików cookies. Jeżeli nie wyrażają Państwo zgody, by pliki cookies były zapisywane na dysku należy zmienić ustawienia przeglądarki internetowej. Korzystając dalej z serwisu wyrażają Państwo zgodę na używanie cookies , zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.

III RC 242/23 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Rejonowy w Toruniu z 2024-05-29

Sygn. akt III RC 242/23

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 maja 2024 r.

Sąd Rejonowy w (...) III Wydział Rodzinny i Nieletnich w składzie:

Przewodniczący Sędzia (...)

Protokolant p. o. sekr. sąd. (...)

po rozpoznaniu w dniu 17 maja 2024 r. w (...)

sprawy z powództwa A. M.

przeciwko małoletnim M. M. i D. M. reprezentowanym przez matkę A. K. (1)

o obniżenie alimentów

oraz z powództwa małoletnich M. M. i D. M. reprezentowanych przez matkę A. K. (1)

przeciwko A. M.

o podwyższenie alimentów

I.  oddala powództwo A. M. o obniżenie alimentów,

II.  oddala powództwo małoletnich M. M. i D. M. o podwyższenie alimentów,

III.  znosi między stronami koszty procesu,

IV.  pozostałymi kosztami obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt III RC 242/23

UZASADNIENIE

W dniu 16 marca 2023 r. A. M. wniósł pozew przeciwko małoletnim M. i D. braciom M. działającym przez matkę A. K. (1) o obniżenie renty alimentacyjnej zasądzonej w pkt 1 wyroku Sądu Okręgowego w (...) z dnia 9 października 2020r. sygn. akt III(...)na rzecz małoletniego D. M. z dotychczasowej kwoty 600 zł miesięczne do kwoty 500 zł miesięcznie oraz na rzecz małoletniego M. M. z dotychczasowej kwoty 800 zł miesięcznie do kwoty 500 zł miesięcznie tj. łącznie 1.000 zł płatnej do rąk matki pozwanych do 10-go dnia każdego miesiąca z góry z ustawowymi odsetkami na wypadek opóźnienia w opłacie.

Ponadto A. M. wniósł również o udzielenie zabezpieczenia na czas trwania procesu poprzez obniżenie, począwszy od dnia 1 stycznia 2023r., renty alimentacyjnej zasądzonej w pkt. 1 wyroku Sądu Okręgowego w(...) z dnia 09 października 2020r. w sprawie III (...) na rzecz małoletniego D. M. z dotychczasowej kwoty 600 zł miesięczne do kwoty 500 zł miesięcznie oraz na rzecz małoletniego M. M. z dotychczasowej kwoty 800 zł miesięcznie do kwoty 500 zł miesięcznie tj. łącznie 1.000 zł płatnej do rąk matki pozwanych do 10-go dnia każdego miesiąca z góry z ustawowymi odsetkami na wypadek opóźnienia w opłacie,

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że małoletni D. M. urodzony (...) oraz małoletni M. M. (3) urodzony (...) są dziećmi z nieformalnego związku (...). Powód uznał małoletnich przed Kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego. Od 2014r. strony zamieszkują oddzielnie, zaś małoletnie dzieci stron zamieszkiwały z matką, która sprawowała nad nimi codzienną opiekę. Natomiast z ojcem mają uregulowane kontakty zgodnie z ugodą zawartą przed Sądem Rejonowym w (...) z dnia 19 listopada 2019r. w sprawie sygn. akt III (...).

Wyrokiem z dnia 09 października 2020r. Sądu Okręgowego w (...) w sprawie (...) uregulowane zostały w pkt 1 alimenty na rzecz małoletnich pozwanych w ten sposób, że A. M. został zobowiązany do uiszczania na rzecz małoletniego D. M. kwoty 600 zł. a na rzecz małoletniego M. M. kwoty 800 zł., tj. łącznie 1400,00 zł. Orzeczenie to zmieniło wyrok Sądu Rejonowego w (...) w sprawie sygn. akt III (...) gdzie wówczas Sąd Okręgowy zauważył, że alimenty były za wysokie.

Podkreślono, iż od czasu ustalenia wysokości ciążącego na powodzie obowiązku alimentacyjnego wobec małoletnich sytuacja majątkowa powoda uległa znaczącemu pogorszeniu. Ponadto zaszły istotne okoliczności w życiu powoda, które uzasadniają wytoczenie niniejszego powództwa. Poza tym powód sprawuje opiekę nad dziećmi, na kontakty jak również małoletnie dzieci zmieniały adres zamieszkania, co spowodowało większe koszty u powoda. Natomiast matka dzieci prowadzi wysoki standard życia, co nie powinno stawić aspektów, że powód musi łożyć większe alimenty i zaspakajać potrzeby tylko A. K. (1) a nie dzieci. W ocenie powoda przy kwocie 1000 zł potrzeby małoletnich są zaspokojone.

Wskazano, iż małoletni M. M. (3), ze względu na przejawy demoralizacji, był umieszczany w rodzinach zastępczych i nie znajdował się pod opieką matki. Ostatnie postępowanie zakreślone było przed tut. Sądem w sprawie sygn. akt (...) Pomiędzy matka a małoletnim dochodzi do licznych awantur, kłótni i w tym zakresie matka jest niewydolna wychowawczo. Tym samym postanowieniem tut. Sądu z dnia 10 lutego 2022r. w sprawie sygn. akt III (...)ograniczono matce nad małoletnim M. władze rodzicielską ustanawiając nadzór kuratora. Natomiast powoda skierowano na terapię, którą ukończył. Biorąc pod uwagę zaistniałe okoliczności i okresy, powód już w tym okresie winien uiszczać mniejsze alimenty na rzecz małoletniego pozwanego. Tym bardziej, że w tym okresie matka małoletnich pozwanego nie ponosiła pełnych kosztów jego utrzymania.

Podkreślono, iż A. M. od samego początku miał problem z uiszczeniem pełnej kwoty alimentów, poprzez co ma do tej pory wszczęte postępowanie egzekucyjne przed Komornikiem Sądowym w T. w sprawie(...), przy czym nigdy nie uchylał się od obowiązku alimentacyjnego. Środki zawsze przekazywał na rzecz małoletnich bezpośrednio na rachunek bankowy matki małoletnich pozwanych. Matka zaś pozwanych nigdy nie informowała o tym Komornika, dochodząc płatności w pełnym zakresie, jak również wszczynając postępowania karne. Od stycznia 2022r. powód uiszcza alimenty na rzecz małoletnich dzieci w wysokości łącznej 1000 zł ponieważ nie posiada większych możliwości, przy czym dodatkowo realizuje kontakty - ponosząc wówczas koszty utrzymania małoletnich pozwanych.

Wskazano, iż wcześniej powód nie miał kontaktów z dziećmi i nie ponosił kosztów ich utrzymania a teraz obecnie chce i działa w wychowaniu dzieci, wspieraniu oraz opiece. Matka małoletnich pozwanych wcześniej utrudniła te kontakty, a teraz wręcz przeciwnie, chce aby powód uczestniczył w wychowaniu dzieci.

Podkreślono także, że A. M. jest osoba bezrobotną, bez prawa do zasiłku, utrzymująca się z prac dorywczych. Nie posiada majątku - żadnych nieruchomości. Jedyną ruchomością którą użytkuje powód to samochód osobowy z 2006r. Nie ma również żadnych oszczędności, akcji ani papierów wartościowych. Zamieszkuje w mieszkaniu, stanowiącym własność rodziców - dzięki czemu nie musi uiszczać wysokich kosztów najmu, które są w granicach 1200 do 1500 zł w mieście I.. Otrzymuje dochód w granicach 2000-2200 zł przy czym 1000 zł przekazuje a rzecz małoletnich synów a pozostała kwotę przeznacza na spłatę zobowiązań jak również postępowania egzekucyjnego oraz utrzymanie siebie i dzieci podczas kontaktów. Dodatkowo powód zmuszony jest ponosić koszty przyjazdu po syna i go odwozić od T. - co również wpływa na wysokość uiszczanych alimentów - koszt paliwa średnio 400-500 zł. Koszty mieszkaniowe powoda to: czynsz ok. 550 zł, prąd co 2 miesiące średnio 180 zł, dopłata do wody 100 zł. miesięcznie, multimedia 120 zł miesięcznie, telefon 120 zł miesięcznie, zobowiązania do US w kwocie 300 zł.-500 zł. Pozostałą kwota, która pozostaje przeznaczana jest na wyżywiania, zakup odzieży i obuwia, środków czystości i higieny oraz leki i rehabilitację ok. 200 zł.

Powód wskazał również, iż nie ogranicza się względem małoletnich tylko do alimentów albowiem również dokonuje dodatkowych prezentów: np. rower, laptop. Sytuacja taka miała miejsce na prezent z okazji I Komunii Św. małoletniego D.. Podczas pobytu małoletnich, głównie D., powód także ponosi koszty - zakupu wyżywienia, środków czystości i higieny, rozrywka, zakup odzieży i obuwia oraz jak już podnoszono powyżej koszty paliwa.

Matka małoletnich pozwanych w odpowiedzi na pozew wniosła o jego oddalenie w całości. Ponadto, wniosła powództwo wzajemne, domagając się podwyższenia alimentów zasądzonych wyrokiem Sądu Rejonowego w (...) z dnia 24 września 2019r. w sprawie (...) zmienionym wyrokiem Sądu Okręgowego w (...) z dna 9 października 2020r. w sprawie o sygn. akt(...) na rzecz małoletniego pozwanego – powoda wzajemnego D. M. z kwoty 600 do 1.300 zł miesięcznie oraz na rzecz małoletniego pozwanego – powoda wzajemnego M. M. z kwoty 800 zł do kwoty 1.400 zł miesięcznie, tj. łącznie 2.700 zł miesięcznie płatnych z góry do dnia 10-tego każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w spłacie którejkolwiek z rat począwszy od dnia złożenia pozwu wzajemnego do rąk matki małoletnich pozwanych/powodów wzajemnych – A. K. (1).

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że od momentu ustalenia obowiązku alimentacyjnego powoda–pozwanego wzajemnego upłynęło blisko 4 lata. W tym okresie koszty utrzymania małoletnich powodów znacznie wzrosły. Powyższe jest spowodowane znaczącym wzrostem cen towarów konsumpcyjnych wywołanych wysoką inflacją, a także zwiększonymi potrzebami małoletnich pozwanych/powodów wzajemnych. Przede wszystkim należy wskazać, iż małoletni pozwani–powodowie wzajemni obecnie mieszkają w T., w związku z czym wzrosły koszty utrzymania mieszkania, w którym zamieszkują wraz z matką. Małoletni D. M. uczęszcza obecnie do szkoły, jego potrzeby zatem są wyższe w porównaniu z potrzebami dziecka przedszkolnego. Małoletni M. M. (3) zaś ma zwiększone potrzeby związane z korzystaniem ze świadczeń medycznych - leczenie (...)wymagające comiesięcznych wizyt, a także sposób spędzania wolnego czasu.

Obecne miesięczne wydatki ponoszone na utrzymanie małoletniego pozwanego–powoda wzajemnego M. M. wynoszą łącznie ok. 3.096 zł i kształtują się następująco: żywność – ok. 800 zł; ubrania: ok. 500 zł; artykuły drogeryjne: ok. 150 zł; opłata za telefon: ok. 40 zł; artykuły szkolne - ok. 700 zł rocznie, tj. ok. 60 zł miesięcznie, opłaty za radę rodziców i ubezpieczenie - ok. 17 zł miesięcznie (ok. 200 zł rocznie), rozrywka: ok. 200 zł; leki: ok. 80 zł,(...): 170 zł, siłownia: 120 zł, fryzjer: 60 zł, wycieczki szkolne: ok. 80 zł (ok. 960 zł rocznie) 13), wakacje i wyjazdy: ok. 275 zł (ok. 700 obóz + ok. 2600 zł wakacje letnie - razem 3300 rocznie), opłaty za mieszkanie: ok. 384 zł tj. 1/3 całościowych kosztów miesięcznych (czynsz: 821,57 zł. prąd ok. 120 zł, media- 60 zł, środki czystości: ok. 150 zł, łącznie: 1151,57 zł), dojazdy do szkoły: 60 zł, kieszonkowe: 100 zł ł

Miesięczne wydatki ponoszone na utrzymanie małoletniego pozwanego–powoda wzajemnego D. M. wynoszą ok. 2.846 zł miesięcznie i składają się na nie: żywność: ok. 700 zł, ubrania: ok. 500 zł, artykuły drogeryjne: ok. 150 zł, opłaty za radę rodziców i ubezpieczenie ok. 17 zł miesięcznie (ok. 200 zł rocznie), obiady szkolne: ok. 200 zł, rozrywka i zabawki: ok. 250 zł, fryzjer: 40 zł, telefon: 40 zł, leki: ok. 50 zł, wycieczki szkolne: ok. 80 zł (ok. 960 zł rocznie), wakacje i wyjazdy: ok. 275 zł (ok. 700 obóz + ok. 2600 zł wakacje letnie - razem 3300 rocznie), opłaty za mieszkanie: ok. 384 zł tj. 1/3 całościowych kosztów miesięcznych (czynsz: 821,57 zł, prąd ok. 120 zł, media- 60 zł, środki czystości: ok. 150 zł, łącznie: 1151,57 zł), dojazdy do szkoły: 60 zł, kieszonkowe: 100 zł.

Sąd Rejonowy w(...) postanowieniem z dnia 14 września 2024r. oddalił wniosek A. M. o udzielenie zabezpieczenia.

Sąd ustalił, co następuje:

Małoletni M. M. (3) ur. (...) oraz małoletni D. M. ur. (...) są dziećmi A. M. i A. K. (1).

Wyrokiem z dnia 24 września 2019 r. Sąd Rejonowy w (...)III Wydział Rodzinny i Nieletnich zasądził od A. M. na rzecz małoletniego D. M. rentę alimentacyjną w kwocie 700 zł miesięcznie i M. M. rentę alimentacyjną w kwocie 1000 zł, łącznie 1700 zł miesięcznie płatną z góry do dnia 10-go każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w spłacie którejkolwiek z rat, począwszy od lutego 2019 r.

Na skutek apelacji A. M. Sąd Okręgowy w (...) wyrokiem z dnia 9 października 2020 r. w sprawie o sygn. akt (...) zmienił zaskarżony wyrok w pkt 1 w ten tylko sposób, że w miejsce zasądzonej od A. M. na rzecz małoletniego D. M. renty alimentacyjnej w kwocie 700 zł miesięcznie zasądził kwotę 600 zł miesięcznie oraz że w miejsce zasądzonej od A. M. renty alimentacyjnej w kwocie 1.000 zł zasądził kwotę 800 zł miesięcznie, tj. łącznie kwotę 1.400 zł miesięcznie.

Wówczas matka małoletnich mieszkała wraz z synami w mieszkaniu A. K. (2). Opłacała czynsz do spółdzielni wynosiła 640 zł miesięcznie, za prąd 115 zł o dwa miesiące. Na wyżywienie dla małoletnich synów A. K. (2) wydawała łącznie 700 zł miesięcznie. Usprawiedliwione koszty zakupu odzieży dla małoletnich wynosiły po 250 zł miesięcznie, zaś zakup środków czynności i kosmetyków po 50 zł miesięcznie.

Małoletni M. M. (3) pozostawał pod opieką pediatry. (...) wizyty odbywały się co dwa miesiące, ich koszt wynosił 120 zł. Na leki dla syna A. K. (1) wydawała ok. 60 zł miesięcznie.

Małoletni uczęszczali na korepetycje z języka (...) których koszt wynosił po 80 zł miesięcznie. Dodatkowo małoletni M. M. (3) pobierał korepetycje z (...), które kosztowały 120 zł miesięcznie. Na rozrywkę dla dzieci A. K. (1) wydawała po 600 zł rocznie.

Wówczas A. K. (1) pracowała i zarabiała 5.500 zł netto miesięcznie. Dodatkowo otrzymywała prowizje.

A. M. był wówczas osobą bezrobotną, nie otrzymywał zasiłku dla bezrobotnych. Wcześniej zajmował się sprzedażą (...). Posiadał wysoki zadłużenie wobec Urzędu Skarbowego, wobec czego nie podejmował legalnej pracy, nie prowadził oficjalnie działalności gospodarczej.

A. M. mieszkał wówczas w raz z matką, która ponosiła koszty związane z opłatą czynszu za mieszkanie, opłatami za prąd i gaz. A. M. nie podejmował prób znalezienia pracy.

/dowód: akta III (...) Sądu Rejonowego w (...)/

Obecnie małoletni M. M. (3) ma 16 lat, zaś małoletni D. M. ma 11 lat.

Małoletni D. M. uczęszcza obecnie do klasy piątej Szkoły Podstawowej nr (...) w T.. Matka małoletniego kontaktuje się ze szkołą w sprawach syna, uczestniczy w zebraniach i konsultacjach dla rodziców. Systematycznie opłaca obiady w szkolę, składki na (...) oraz wycieczki szkolne czy wyjścia klasowe i konkursy.

Opłaty związane z radą rodziców oraz ubezpieczeniem małoletniego wynoszą ok. 200 zł rocznie. Ponadto A. K. (1) przeznacza ok. 200 zł na obiady szkolne dla syna oraz ok. 80 zł miesięcznie na rzecz wycieczek szkolnych.

Małoletni M. M. (3) uczęszcza do (...) w T.. Na artykuły szkolne dla syna A. K. (2) przeznacza ok. 60 zł miesięcznie. Dodatkowo opłaca radę rodziców oraz ubezpieczenie małoletniego w kwocie 200 zł rocznie. Koszt wycieczek szkolnych dla małoletniego wynosi ok. 80 zł miesięcznie.

Na dojazdy do szkoły małoletnich A. K. (1) wydaje łącznie ok. 120 zł miesięcznie.

Na koszty wyżywienia dla synów A. K. (3) przeznacza ok. 800 zł miesięcznie na rzecz małoletniego M. oraz ok. 500 zł na rzecz małoletniego D..

Małoletni pozwany – powodowie wzajemni otrzymują od matki kieszonkowe w kwocie po 100 zł miesięcznie.

A. K. (1) opłaca synom telefon w kwocie ok 40 zł na rzecz każdego z nich. Dodatkowo koszt fryzjera dla każdego z synów wynosi ok. 50 zł miesięcznie.

Matka małoletnich wskazuje, iż na odzież dla każdego z synów przeznacza ok. 500 zł miesięcznie, zaś na artykuły drogeryjne ok. 150 zł miesięcznie.

Małoletni M. M. (3) uczęszcza na siłownie, której koszt wynosi 120 zł miesięcznie. Ponadto leczenie (...) chłopca to koszt ok. 170 zł miesięcznie.

Matka małoletnich na leki M. wydaje ok. 80 zł miesięcznie, zaś na leki dla D. ok. 50 zł miesięcznie.

A. K. (1) wskazuje, iż na wyjazdy oraz wakacje dla dzieci wydaje po 275 zł miesięcznie na każdego z synów. Na kwotę tą składa się koszt obozu ok. 700 zł oraz wakacje letnie ok. 2.600 zł.

Matka małoletnich A. K. (1) ma obecnie 39 lat. Zamieszkuje wraz z synami w mieszkaniu stanowiącym jej własność. Na opłaty związane z utrzymaniem mieszkania składa się: czynsz do (...) – 821 zł, opłata za prąd – ok. 120 zł, media – 60 zł.

Wakacje matka dzieci spędza z nimi zagranicą. W ubiegłym roku byli w (...)

Matka małoletnich ma problemy zdrowotne – ma (...) na (...)

A. K. (1) pobiera świadczenie wychowawcze 800+ na każdego z synów.

Problemy wychowawcze z M. M. wynikają m.in. z negatywnego nastawienia matki dzieci do ich ojca.

Dowody: paragony, faktury, potwierdzenia płatności – k. 110-138, 140, 161-202, 214-228, 273-298, 302-307, 327-345, 348-369, upomnienie k. 139, oświadczanie k. 203-206, polisa (...) k. 207-212, wypłaty i zabiegi k. 213, zeznania świadka A. K. (2) k. 229v-230, umowa k. 299-300, wypowiedzenie k. 301, dokumentacja medyczna k. 308-310, 370-377, informacja o uczniu k. 324-326, wydruki k. 346-347, sprawozdanie z przebiegu nadzoru k. 380-383, zeznania świadka B. K. k. 388-388v, zeznania A. K. (1) – k. 391-391v.

A. M. ma obecnie (...) lat. Aktualnie jest bezrobotny i poszukuje zatrudnienia. Pracuje dorywczo na(...) nie posiada umowy o pracę. Złożył dokumenty do pracy w (...)jednak aby dostać pracę musi mieć grupę (...). A. M. ma problemy z kręgosłupem, z tego powodu liczy, że otrzyma orzeczenie potrzebne do otrzymania zatrudnienia.

Powód – pozwany wzajemny choruje przewlekane na chorobę zwyrodnieniową (...). Wymaga rehabilitacji. Ze względu na schorzenie (...)nie może pracować w pozycji wymuszonej ani też dźwigać ciężarów.

Obecnie A. M. realizuje swój obowiązek alimentacyjny względem małoletnich synów w łącznej kwocie po 1.000 zł miesięcznie.

A. M. ma zadłużenie w urzędzie skarbowym w kwocie 15.000 zł. Spłacił już ponad 100.000 zł. Pieniądze na spłatę zadłużenia otrzymał ze sprzedaży mieszkania.

Powód-pozwany wzajemny nie jest właścicielem żadnych nieruchomości.

A. M. mieszka wraz z matką, w mieszkaniu stanowiącym jej własność. Obecnie to powód – pozwany wzajemny reguluje opłaty związane z mieszkaniem. Od kilku miesięcy nie opłaca czynszu. Zadłużenie do spółdzielni wynosi obecnie ok. 4.000 zł. Na koszty związane z utrzymaniem mieszkania składają się: czynsz – 540 zł, prąd – 212 zł. Ponadto mieszkanie obciążone jest kredytem, które obecnie w głównej mierze spłaca matka A. M..

Dodatkowo na swoje utrzymanie powód - pozwany wzajemny przeznacza 30 zł tytułem opłaty za telefon oaz 201 zł tytułem opłaty za telewizję i (...).

Powód – pozwany wzajemny na kontakty z synami dojeżdża do T.. Wydaje wówczas 70 zł na jeden przejazd. A. M. kupuje dzieciom prezenty z okazji różnych okoliczności m.in. urodzin czy świąt.

Dowody: zaświadczenie k. 12, 18, 245, zawiadomienie k. 13, pismo komornika k. 14, pismo naczelnika urzędu skarbowego k. 15, 19, paragony, faktury i potwierdzenia wpłaty k. 20-68, 247-248, dokumentacja medyczna k. 69-72, pismo (...) k. 246, wydruki k. 249-265, zeznania świadka R. M. k. 387-388, zeznania A. M. k. 390-391.

Sąd zważył, co następuje:

Przedstawiony stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dowody z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, zeznań świadków A. K. (2), B. K., R. M., przesłuchania A. M. i matki małoletnich – A. K. (1), a także na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach III (...)Sądu Rejonowego w (...)

Sąd przyjął za wiarygodne dowody w postaci dokumentów złożonych przez strony do akt sprawy, albowiem nie było podstaw do ich podważenia. Żadna ze stron nie kwestionowała ich autentyczności.

Zgodnie z art. 230 k.p.c. uznano za bezsporne okoliczności faktyczne zawarte w pozwie, pismach procesowych złożonych w sprawie, którym strona przeciwna nie zaprzeczyła, gdyż nie budziły wątpliwości co do zgodności z prawdziwym stanem rzeczy i znalazły, w odpowiednim zakresie, potwierdzenie w pozostałym materialne procesowym.

Oceniając zebrany materiał dowodowy w sprawie Sąd uznał zeznania świadka B. K. za wiarygodne w całości, albowiem były one spójne, logiczne, zgodne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego oraz obiektywne. Wskazywały one na nikłe zainteresowanie ojca problemami swoich synów, ale z drugiej strony świadek podnosiła, że przyczyną agresywnych zachowań M. M. jest istotny konflikt pomiędzy A. K. (1) a A. M..

Sąd uznał za wiarygodne zeznania świadka A. K. (2) w części, w której podnosiła, że małoletni pozwani-powodowie wzajemni jeżdżą na wakacje i chodzą na zajęcia dodatkowe, a sytuacja pomiędzy ich rodzicami jest bardzo napięta. Zeznania świadka w tej części znalazły potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym zgromadzonym w aktach sprawy. Sąd odmówił wiarygodności zeznaniom tego świadka w zakresie, w której A. K. (2) podnosiła, że A. M. żyje na wysokim poziomie, a dzieci nie chcą spotykać się z ojcem. Zdaniem Sądu w tej części świadek zeznawała o swoich przypuszczeniach a nie o wiedzy, którą posiada. Uznać zatem należało, że poziom życia powoda-pozwanego wzajemnego nie jest wysoki, a ponadto synowie realizują z nim kontakty stosownie do swoich potrzeb i do możliwości ich ojca.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania świadka R. M. w części, w której wskazywała, że A. M. pracuje jedynie dorywczo i ma kontakt z dziećmi. Twierdzenia świadka znajdują bowiem potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym w sprawie. Sąd odmówił wiarygodności zeznaniom R. M. w tym zakresie, w której podnosiła, że jej syn dopytuje o pracę, stara się ją znaleźć oraz że pomaga mu finansowo. Zdaniem Sądu twierdzenia te są sprzeczne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego. Gdyby bowiem powód-pozwany wzajemny rzeczywiście chciał znaleźć zatrudnienie, to nie tak by się stało. Trudno zatem uznać, że jego działania w tym zakresie są aktywne. W ocenie Sądu niewiarygodne jest także to, że R. M. pomaga w utrzymaniu swojego syna, ponieważ nie ma ku temu możliwości finansowych. Jak sama podnosiła, jej emerytura jest stosunkowo niewysoka, wynosi 2.500 zł, a świadek musi sam także się utrzymywać. Zdaniem Sądu R. M. nie dysponuje zatem żadnymi wolnymi środkami pieniężnymi, które mogłaby przeznaczyć na swojego dorosłego syna.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania A. M. w części, w której podnosił, że nie pokrywa całości kwoty zasądzonych alimentów, posiada zaległości alimentacyjne i wobec urzędu skarbowego, utrzymuje kontakt z synami, nie prowadzi aktualnie działalności gospodarczej, nie handluje (...), jak miało to miejsce w 2019 roku, aktualnie nie reguluje należności czynszowych związanych z mieszkaniem, w którym przebywa. W ocenie Sądu zeznania powoda-pozwanego wzajemnego w tym zakresie są spójne, logiczne i szczere. Sąd odmówił wiarygodności twierdzeniom A. M. w części, w której podnosił, że wykazuje dużą inicjatywę w znalezieniu pracy oraz stan jego zdrowia uniemożliwia mu podjęcie stałego zatrudnienia. Zdaniem Sądu powód-pozwany wzajemny mógłby podjąć pracę, niemniej nie czyni tego wobec posiadania licznych zadłużeń i postępowania komorniczego. W ocenie Sądu działania A. M. są celowe, tj. uniemożliwiają wyegzekwowanie wszystkich należności, w tym alimentacyjnych, wraz z powstałymi kosztami. Innymi słowy, gdyby powód-pozwany wzajemny chciał znaleźć pracę, to znalazłby ją bez większych kłopotów. Zdaniem Sądu wskazać także należy, że w aktach sprawy nie znajduje się żaden dokument uzasadniający twierdzenie, że stan zdrowia A. M. uniemożliwia mu aktualnie podjęcie zatrudnienia. Sąd przyjął zatem, biorąc pod uwagę wszystkie okoliczności sprawy, tj. długą przerwę w zatrudnieniu powoda-pozwanego wzajemnego, a także jego negatywne nastawienie do regulowania długów, że jego możliwości zarobkowe wynoszą co najmniej 3.300 zł miesięcznie, co odpowiada minimalnemu wynagrodzeniu za pracę.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania matki pozwanych-powodów wzajemnych w części, w której podnosiła, że A. M. nie reguluje alimentów w terminie i nie w pełnej wysokości, w zakresie motywacji powoda-pozwanego wzajemnego do niepodejmowania zatrudnienia, pobierania przez nią świadczenia wychowawczego 800 plus oraz problemów wychowawczych ze starszym synem M. M.. W ocenie Sądu zeznania matki pozwanych-powodów wzajemnych w tej części są spójne, logiczne, konsekwentne i zgodne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego. Sąd odmówił wiarygodności zeznaniom A. K. (1) w części, w której podnosiła, że aktualnie jej zarobki są niższe aniżeli w 2019 roku (4.500 zł w miejsce kwoty 5.500 zł), że żyje na niskim poziomie, pożycza pieniądze od rodziny, a brak świadczenia alimentów przez powoda-pozwanego wzajemnego w pełnej wysokości naraża dzieci na niezaspokojenie usprawiedliwionych potrzeb.

W pierwszej kolejności podnieść należy, że z doświadczenia życiowego wynika, iż wraz z upływem czasu ludzie zarabiają więcej a nie mniej. Trudno znaleźć zatem powody, dla których A. K. (1) miałaby aktualnie pracować za znacznie niższe (uwzględniając inflację) wynagrodzenie, niż kilka lat temu. Sąd doszedł zatem do przekonania, że matka małoletnich pozwanych-powodów wzajemnych zarabia więcej niż zeznała i dlatego może pozwolić sobie na coroczne zagraniczne wakacje oraz kupowanie ubrań dla dzieci za kwotę 500 zł miesięcznie, tj. 6000 zł na każdego z synów. W ocenie Sądu również zeznania matki pozwanych-powodów wzajemnych odnoszące się do braku zaspokojenia potrzeb dzieci są niewiarygodne. Trudno bowiem uznać, że odbywanie przez M. M. terapii za kwotę 500 zł miesięcznie, którą matka chłopca uiszcza, stanowi o braku zaspakajania usprawiedliwionych potrzeb małoletnich. Wprawdzie świadek A. K. (2), matka A. K. (1) wskazywała, że pomaga córce finansowo, niemniej nie podała konkretnej kwoty, którą łoży na ich utrzymanie. Gdyby jednak dzieciom brakowało pieniędzy na zaspokojenie usprawiedliwionych potrzeb, to nie jeździłyby na wakacje i nie zachodziły na liczne zajęcia dodatkowe. Z tych względów Sąd doszedł do przekonania, że zeznania matki pozwanych-powodów wzajemnych w tej części są niewiarygodne jako sprzeczne z zasadami doświadczenia życiowego.

Przedmiotowe powództwa, tj. o obniżenie alimentów oraz o podwyższenie alimentów, posiadają podstawę prawną w art. 138 kro.

W świetle art. 138 kro podstawą zmiany zakresu świadczeń alimentacyjnych jest zmiana stosunków. Zmianie może ulec zakres potrzeb uprawnionego oraz możliwości zobowiązanego, tym samym zmianie może ulegać wysokość alimentów. Dlatego w razie zmiany stosunków zarówno uprawniony, jak i zobowiązany mogą żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Zmiana stosunków może prowadzić do uchylenia obowiązku alimentacyjnego bądź do podwyższenia lub obniżenia alimentów.

Dla stwierdzenia, czy nastąpiła zmiana stosunków w rozumieniu art. 138 kro, należy brać pod uwagę, czy istniejące warunki i okoliczności - na tle sytuacji ogólnej - mają charakter trwały, dotyczą okoliczności zasadniczych, ilościowo znacznych i wyczerpują te przesłanki, które w istotny sposób wpływają na istnienie czy zakres obowiązku alimentacyjnego. Zmiana orzeczenia dopuszczalna jest tylko w razie zmiany stosunków powstałych po jego wydaniu [por.: uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 23 października 1954 r., I CO 41/54].

Obniżenie alimentów następuje wówczas, gdy zmniejszeniu uległy potrzeby uprawnionego albo obniżyły się możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego. Podwyższenie zaś, gdy potrzeby uprawnionego uległy zwiększeniu albo wzrosły możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego.

W myśl § 1 art. 135 kro zakres świadczeń alimentacyjnych zależy bowiem od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Zgodnie natomiast z art. 133 § 1 kro rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie.

Pojęcia "usprawiedliwione potrzeby" oraz "możliwości zarobkowe i majątkowe" zostały szczegółowo omówione w uchwale (...) z dnia 16 grudnia 1987 r., III CZP 91/86, OSNP 1988, nr 4, poz. 42. W uchwale tej stwierdzono między innymi, że: „Pojęcia usprawiedliwionych potrzeb nie można jednoznacznie zdefiniować, ponieważ nie ma jednego stałego kryterium odniesienia. Rodzaj i rozmiar tych potrzeb jest uzależniony od cech osoby uprawnionej oraz od splotu okoliczności natury społecznej i gospodarczej, w których osoba uprawniona się znajduje. Nie jest możliwe ustalenie katalogu usprawiedliwionych potrzeb podlegających zaspokojeniu w ramach obowiązku alimentacyjnego i odróżnienie ich od tych, które jako objaw zbytku lub z innych przyczyn nie powinny być uwzględnione. W każdym razie zakres obowiązku alimentacyjnego wyznaczać będą poszczególne sytuacje uprawnionego i zobowiązanego, konkretne warunki społeczno-ekonomiczne oraz cele i funkcje obowiązku alimentacyjnego. Dopiero na tym tle będzie można określić potrzeby życiowe - materialne i intelektualne uprawnionego”.

Zakres potrzeb dziecka, które powinny być przez rodziców zaspokojone, wyznacza treść art. 96 kro, według którego rodzice obowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka. Rodzice, w zależności od swych możliwości, są obowiązani zapewnić dziecku środki do zaspokojenia zarówno jego potrzeb fizycznych (wyżywienia, mieszkania, odzieży, higieny osobistej, leczenia w razie choroby), jak i duchowych (kulturalnych), także środki wychowania (kształcenia ogólnego, zawodowego) według zdolności, dostarczania rozrywek i wypoczynku. Przy ocenie, które z potrzeb uprawnionego powinny być uznane za potrzeby usprawiedliwione, należy z jednej strony brać pod uwagę możliwości zobowiązanego, z drugiej zaś zakres i rodzaj potrzeb. Ma to wpływ na rozstrzygnięcie, w jakiej mierze możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego są brane pod uwagę przy oznaczaniu zakresu obowiązku alimentacyjnego. Zawsze jednak każde dziecko musi mieć zapewnione podstawowe warunki egzystencji w postaci wyżywienia zapewniającego jego prawidłowy rozwój fizyczny, stosowną do wieku odzież, środki na ochronę zdrowia, kształcenie podstawowe i zawodowe oraz na ochronę jego osoby i majątku. Wyjście poza wymienione potrzeby zależy już tylko od osobistych cech dziecka oraz od zamożności i przyjętego przez zobowiązanego modelu konsumpcji.

Usprawiedliwione potrzeby dziecka powinny być zatem oceniane w pierwszej kolejności na podstawie wieku, miejsca pobytu dziecka, jego środowiska oraz całego szeregu okoliczności każdego konkretnego wypadku, a następnie – w świetle możliwości zarobkowych zobowiązanych do jego utrzymania.

Małoletni M. i D. bracia M. winni mieć zaspokojone usprawiedliwione potrzeby, czyli takie, których zaspokojenie pozwala uprawnionemu żyć w warunkach odpowiadających jego wiekowi, stanowi zdrowia, wykształceniu itp. Katalog owych potrzeb jest sprawą indywidualną. W przypadku obowiązku alimentacyjnego rodziców względem dzieci zakres wzajemnych uprawnień i obowiązków alimentacyjnych wyznacza przede wszystkim dyrektywa zaspokajania przez te osoby potrzeb ekonomicznych zgodnie z zasadą równej stopy życiowej. Usprawiedliwione potrzeby ich dzieci nie mogą być określane na poziomie elementarnym, lecz takim, jaki odpowiada stopie życiowej rodziców. Usprawiedliwione potrzeby dotyczą środków utrzymania i wychowania. Potrzeby utrzymania mają charakter konsumpcyjny. Ich zaspokojenie bowiem polega na zapewnieniu uprawnionemu mieszkania, wyżywienia, odzieży, leczenia, pielęgnacji w chorobie, itp. Zaspokojenie potrzeb dziecka w zakresie wychowania następuje przez zapewnienie mu nie tylko środków materialnych, lecz także troski o jego rozwój fizyczny i umysłowy oraz przygotowanie go do samodzielnego życia w społeczeństwie. Z art. 128 k.r.o. płynie dyrektywa, by realizować zaspokajanie potrzeb w zakresie wychowania adekwatnie do wieku dziecka, zdrowia, jego uzdolnień, rodzaju szkoły i profilu klasy, do której uczęszcza, itp., a zatem dostarczyć mu tego wszystkiego, co jest potrzebne do jego fizycznego i umysłowego rozwoju, a więc zapewnienie pielęgnacji i pieczy, odpowiedniego wykształcenia, przygotowania do życia w społeczeństwie, rozwijania zainteresowań kulturalnych i uzdolnień. Przez zmianę stosunków rozumie się zmianę usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego albo zmianę w zakresie możliwości zarobkowych zobowiązanego do alimentacji, wskutek czego ustalony zakres obowiązku alimentacyjnego wymaga skorygowania przez stosowne zwiększenie albo zmniejszenie wysokości świadczeń alimentacyjnych. Potrzeby uprawnionego oraz możliwości zobowiązanego ulegają zmianie, tym samym może ulegać zmianie wysokość alimentów. Dlatego w razie zmiany stosunków zarówno uprawniony, jak i zobowiązany mogą żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Zmiana stosunków może prowadzić do uchylenia obowiązku alimentacyjnego bądź do podwyższenia lub obniżenia alimentów. Dla stwierdzenia, czy nastąpiła zmiana stosunków w rozumieniu art. 138 kro, należy brać pod uwagę, czy istniejące warunki i okoliczności - na tle sytuacji ogólnej - mają charakter trwały, dotyczą okoliczności zasadniczych, ilościowo znacznych i wyczerpują te przesłanki, które w istotny sposób wpływają na istnienie czy zakres obowiązku alimentacyjnego. Zmiana orzeczenia dopuszczalna jest tylko w razie zmiany stosunków powstałych po jego wydaniu (por.: uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 23 października 1954 r., I CO 41/54). Podwyższenie alimentów następuje wówczas, gdy zwiększeniu uległy potrzeby uprawnionego albo wzrosły możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy, nie ulegało wątpliwości, że małoletni M. i D. bracia M. nie mają majątku, który przynosiłby dochód przeznaczony na ich utrzymanie. A zatem obowiązek utrzymania małoletnich spoczywa na ich rodzicach, z uwzględnieniem ich możliwości zarobkowych. Oznacza to, że każdy z rodziców powinien ponosić odpowiednią część wszystkich wydatków związanych z utrzymaniem małoletnich synów w postaci: zakupu wyżywienia, ubioru, leków, części opłat mieszkaniowych za mieszkanie w którym przebywa oraz innych wydatków niezbędnych do jej prawidłowego rozwoju i wychowania.

Obecnie małoletni M. M. (3) ma (...) lat, zaś małoletni D. M. ma 11 lat, od ustalenia obowiązku alimentacyjnego A. M. wobec małoletnich upłynęły niespełna 4 lata.

W ocenie Sądu pomimo upływu czasu, koszty utrzymania małoletnich zmieniły się, choć nie wzrosły znacząco. Potrzeby małoletnich są obecnie częściowo zaspokojone bieżącymi alimentami ze strony jej ojca A. M.. Ponadto matka małoletnich otrzymuje na synów świadczenie wychowawcze 800+, które powinna przeznaczać na pokrywanie dodatkowych potrzeb synów, jak np. rozrywka czy zajęcia dodatkowe.

Wprawdzie zgodnie z art. 135 § 3 pkt 3 k.r.o. świadczenie to nie ma wpływu na zakres obowiązku alimentacyjnego, to jednak podkreślenia wymaga, że dotyczy to tylko usprawiedliwionych kosztów utrzymania uprawnionego. Innymi słowy, świadczenie to nie może zastępować alimentacji przez zobowiązanego w zakresie zaspokojenia potrzeb usprawiedliwionych. Może jednak - a w świetle celowości jego wprowadzenia nawet powinno - stanowić źródło finansowania wydatków dodatkowych, służących utrzymaniu dziecka. Gdyby finansować wszystkie potrzeby dziecka tylko obowiązkiem alimentacyjnym każdego z rodziców, to świadczenie 800+ w zakresie potrzeb dziecka nie miałoby być na co przeznaczone, bo byłyby one w całości zaspokajane przez obowiązek alimentacyjny (wówczas świadczenie to byłoby dochodem rodzica), co byłoby sprzeczne z celem jego wprowadzenia.

Tym samym, deklarowane przez stronę powodową wydatki na rozrywkę, hobby, zajęcia dodatkowe, ewentualnie dodatkowe inne wydatki związane choćby z leczeniem poza (...), powinny być pokrywane ze świadczenia 800+, ponieważ w innym przypadku świadczenie to służyłoby jedynie poprawie sytuacji finansowej matki małoletnich, co byłoby oczywiście sprzeczne z celem jego wprowadzenia (tak też Sąd Okręgowy w(...)w sprawie (...)).

W ocenie Sądu matka małoletnich zawyżyła wysokość wydatków, jakie ponosi na utrzymanie dzieci, w zakresie kosztów zakupu odzieży, artykułów drogeryjnych, rozrywki czy wyżywienia. Niemniej jednak koszty ich utrzymania od 2020 r. z pewnością nie zmalały, biorąc pod uwagę chociażby ogólny wzrost cen.

W niniejszej sprawie Sąd brał pod uwagę także zakres możliwości zarobkowych i majątkowych powoda – pozwanego wzajemnego. Przez ustawowe określenie "możliwości zarobkowe i majątkowe" rozumieć należy nie tylko zarobki i dochody rzeczywiście uzyskiwane ze swojego majątku, lecz te zarobki i te dochody, które osoba zobowiązana może i powinna uzyskiwać przy dołożeniu należytej staranności i przestrzeganiu zasad prawidłowej gospodarki oraz stosownie do swoich sił umysłowych i fizycznych.

W ocenie Sądu w zakresie możliwości zarobkowych A. M. znajduje się płacenie alimentów na rzecz małoletnich dzieci w łącznej wysokości 1.400 zł miesięcznie, a ponadto ponoszenie wydatków na swoje utrzymanie jako osoby dorosłej.

W toku niniejszej sprawy nie zostało bowiem wykazane, aby A. M. był osobą niezdolną do wykonywania pracy – w szczególności nie złożył decyzji lekarza (...) o niezdolności do pracy. Obecnie A. M. jest osobą bezrobotną. Podejmuje się prac dorywczych oraz poszukuje stałego zatrudnienia.

Powyższe oznacza, że A. M. nie wykorzystuje swoich możliwości zarobkowych, albowiem jego aktualna aktywność zawodowa nie przynosi jemu żadnych dochodów. Biorąc pod uwagę, iż A. M. jest osobą całkowicie zdolną do pracy należało ocenić że jego możliwości zarobkowe są co najmniej na poziomie wynagrodzenia minimalnego przysługujące pracownikom w Polsce i wynoszą co najmniej 3.221 zł netto miesięcznie. Pensja minimalna pracowników w Polsce od stycznia w 2024r. wynosi 4.242 zł brutto miesięcznie, tj. ok. 3.221 zł netto miesięcznie.

Z w/w kwoty co najmniej 3.200 zł netto miesięcznie pozwany jest w stanie płacić 1.400 zł miesięcznie alimentów dla małoletnich synów M. i D., a także ponosić koszty swojego utrzymania.

Oceniając zebrany w sprawie materiał dowodowy Sąd doszedł do przekonania, że w usprawiedliwionych potrzebach małoletnich od momentu ostatniego ustalenia wysokości obowiązku alimentacyjnego zaszły zmiany, jednak w ocenie Sądu zmiany te mają bardziej charakter rodzajowy, niż wysokościowy. Koszty utrzymania małoletnich nie uległy bowiem co do zasady istotnej zmianie, zmienił się jedynie ich charakter. Ponadto koszty utrzymania i wychowania małoletnich M. i D. braci M. winny być rozłożone na obydwoje rodziców.

W ocenie Sądu żadna ze stron nie wykazała, aby od ostatniego orzekania o alimentach nastąpił znaczny wzrost lub spadek możliwości zarobkowych A. M., jak również aby wystąpiło znaczne obniżenie lub podwyższenie potrzeb małoletnich. Alimenty w wysokości po 600 zł miesięcznie na rzecz małoletniego D. M. oraz w kwocie 800 zł miesięcznie na rzecz małoletniego A. M., tj. w łącznej kwocie 1.400 zł miesięcznie są adekwatne do ich obecnych usprawiedliwionych potrzeb, przy racjonalnym ich określeniu. Ponadto matka małoletnich również ma obowiązek łożyć na utrzymanie dzieci. Obecnie pozostaje ona w stosunku pracy i otrzymuje z tego tytułu wynagrodzenie. Ponadto alimenty we wskazanej kwocie są również adekwatne do możliwości zarobkowych A. M..

Mając powyższe na uwadze Sąd w punkcie I sentencji wyroku oddalił powództwo o obniżenie alimentów uznając, że powód nie wykazał ani zmniejszenia usprawiedliwionych potrzeb małoletnich, ani obniżenia swoich możliwości majątkowych i zarobkowych.

W punkcie II sentencji wyroku Sąd oddalił powództwo o podwyższenie alimentów uznając, że matka małoletnich nie wykazała wzrostu kosztów usprawiedliwionych potrzeb małoletnich.

W punkcie III sentencji wyroku Sąd zniósł między stronami koszty procesu, zaś pozostałymi kosztami obciążył Skarb Państwa orzekając jak w punkcie IV wyroku.

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Natalia Żurawska
Podmiot udostępniający informację: Sąd Rejonowy w Toruniu
Osoba, która wytworzyła informację:  Sędzia
Data wytworzenia informacji: