Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 21 marca 2025 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu III Wydział Rodzinnym i Nieletnich

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Natalia Bonowicz

Protokolant sekr. sąd. Ewa Redzik

po rozpoznaniu w dniu 21 lutego 2025 r. w Toruniu

na rozprawie

sprawy z wniosku B. H. (1)

przy uczestnictwie M. H. (1)

o zmianę wyroku rozwodowego w przedmiocie wykonywania władzy rodzicielskiej i sposobie jej wykonywania

oraz z wniosku M. H. (1)

przy uczestnictwie B. H. (1)

o zmianę wyroku rozwodowego w przedmiocie wykonywania władzy rodzicielskiej i sposobie jej wykonywania

postanawia:

I.  Zmienić pkt 2 wyroku Sądu Okręgowego w Bydgoszczy X Wydziału Cywilnego Rodzinnego z dnia 19 grudnia 2016 r., sygn. akt X C 2146/16 tylko w ten sposób, że ograniczyć władzę rodzicielską B. H. (1) nad jego małoletnim synem M. H. (2), ur. (...) w T. do współdecydowania w najistotniejszych sprawach życiowych dziecka, w tym edukacji i wiary, z wyłączeniem wszystkich spraw związanych z diagnostyką zdrowotną i leczeniem małoletniego M. H. (2) (w tym z wyłączeniem reprezentowania małoletniego w postępowaniu o ustalenie stopnia niepełnosprawności małoletniego, złożenia wniosku o ustalenie stopnia niepełnosprawności i odbioru decyzji w sprawie ustalenia stopnia niepełnosprawności małoletniego);

II.  Oddalić w pozostałej części wniosek M. H. (1) o zmianę wyroku rozwodowego w zakresie ograniczenia B. H. (1) władzy rodzicielskiej nad małoletnim M. H. (2);

III. Umorzyć postępowanie w części wniosku M. H. (1) o zmianę wyroku rozwodowego w zakresie zmiany kontaktów B. H. (1) z małoletnim M. H. (2);

IV. Umorzyć postępowanie w części wniosku B. H. (1) o zmianę wyroku rozwodowego w przedmiocie wykonywania władzy rodzicielskiej i sposobie jej wykonywania;

V. zwrócić M. H. (1) ze Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Toruniu kwotę 20 zł (słownie: dwadzieścia złotych) tytułem części opłaty sądowej;

VI. Ustalić, że M. H. (1) i B. K. H. ponoszą koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

Sędzia Natalia Bonowicz

UZASADNIENIE

Postanowienia S ądu Rejonowego w Toruniu z dnia 21 marca 2025 r.

W dniu 14 września 2022 r. do Sądu Rejonowego w Toruniu wpłynął wniosek B. H. (1) o zmianę wyroku Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dnia 19 grudnia 2016 r. w sprawie XC 2146/16, poprzez ustanowienie opieki naprzemiennej nad małoletnim M. H. (2) w ten sposób, że:

1.  małoletni M. H. (2) będzie na zmianę mieszkać 1 tydzień u ojca, 1 tydzień u matki, w tym ferie zimowe,

2.  w wakacje letnie małoletni będzie na zmianę mieszkać 2 tygodnie u ojca, kolejne 2 tygodnie u matki,

3.  w Święta Bożego Narodzenia i Wielkanoc kontakty pozostaną w niezmienionej formie, zgodnie z wyrokiem rozwodowym.

W uzasadnieniu swojego wniosku B. H. (1) wskazał, że wyrokiem z dnia 19 grudnia 2016 roku Sąd Okręgowy w Bydgoszczy rozwiązał małżeństwo wnioskodawcy oraz M. H. (1) i jednocześnie orzekł o sprawowaniu opieki nad małoletnim dzieckiem M. H. (2) – w ten sposób, że:

1)  wykonanie władzy rodzicielskiej pozostawiono B. H. (1) i M. H. (1) ustalając, że miejsce zamieszkania małoletniego będzie u M. H. (1),

2)  kontakty ojca z małoletnim synem ustalono w co drugi tydzień każdego miesiąca od soboty od godziny 10.00 do niedzieli do godziny 18.00, w każdą środę od godziny 15.00 do godziny 18.00, w okresie wakacji letnich przez tydzień wakacji w lipcu i tydzień wakacji w sierpniu, w ferie zimowe przez jeden tydzień w terminach ustalonych przez strony, natomiast w okresie Świąt Bożego Narodzenia i Wielkanocy w latach parzystych drugi dzień świąt Wielkanocy od godziny 10.00 do godziny 18.00 a w Wigilię od godziny 10.00 do pierwszego dnia świąt do godziny 10.00, z tym ustaleniem, że kontakty będą odbywać się poza miejscem zamieszkania małoletniego, a ojciec będzie odbierać dziecko z domu matki i dowozić po zakończonych kontaktach do jej domu, a matka wyda ojcu dziecko w dni spotkań.

Ponadto, w wyroku rozwodowym zasądzono od B. H. (1) na rzecz małoletniego M. H. (2) alimenty w wysokości 1.000 zł miesięcznie.

W uzasadnieniu wniosku wnioskodawca zaznaczył, że obecnie jest na emeryturze wojskowej oraz, że przeprowadził się z B. do T., żeby być bliżej syna zaś od lutego 2022 r. ma częstszy i bardziej regularny kontakt z synem, znacznie wykraczający poza kontakty opisane w wyroku rozwodowym. Dodał nadto, że małoletni dąży do intensyfikacji relacji z ojcem a wnioskodawca jest zaangażowany w edukację małoletniego, współpracuje ze szkołą syna, interesuje się także zdrowiem małoletniego.

W odpowiedzi na wniosek M. H. (1) wniosła o oddalenie wniosku w całości. W uzasadnieniu swojego stanowiska uczestniczka wskazała, że chęć wnioskodawcy rozszerzenia kontaktów z synem ma na celu uniknięcie podwyższenia od niego kwoty alimentów na rzecz małoletniego. Dodała nadto, że rodzice małoletniego M. pozostają aktualnie w konflikcie osobistym o wieloaspektowym podłożu, w tym co do potrzeb wychowawczych oraz sposobu leczenia wspólnego syna zaś wnioskodawca wielokrotnie blokował ją na komunikatorach społecznościowych.

Zdaniem uczestniczki wnioskodawca przez lata zaniedbywał syna, stawiając wyżej swoją karierę zawodową oraz aspekty materialne zaś po rozwodzie nie realizował orzeczonych w wyroku rozwodowym kontaktów z synem bądź robił to niesystematycznie, a nawet odwoływał spotkania z synem na ostatnią chwilę. Uczestnika podkreśliła, że małoletni nigdy nie mieszkał na stałe z ojcem a ponadto wnioskodawca podważa zalecane przez lekarza psychiatrę metody leczenia małoletniego, u którego zdiagnozowano spektrum autyzmu w postaci zespołu Aspergera, w tym zasadność przyjmowania przez małoletniego leków, co jest niezgodne z dobrem małoletniego. Uczestnika zaznaczyła, że wnioskodawca przez lata nie interesował się leczeniem syna, suplementowaniem, rodzajem terapii czy zajęciami dodatkowymi, które wybierała matka dziecka a nadmierne zainteresowanie wnioskodawcy synem pojawiło się kilka miesięcy temu, kiedy to ojciec małoletniego zaczął podważać kompetencje matki dziecka oraz wielu specjalistów a także próbował wpłynąć na matkę dziecka aby ta nie udała się na szczepienie zgodne z kalendarzem szczepień, tj. szczepienie dawką przypominającą przeciwko krztuścowi oraz dawką przypominającą przeciw odrze, śwince, różyczce a także szczepionką Polio OPV.

W dniu 30 stycznia 2023 r. do tutejszego Sądu wpłynął wniosek M. H. (1) o zmianę wyroku Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dnia 19 grudnia 2016 r. w sprawie XC 2146/16, poprzez ograniczenie B. H. (1) władzy rodzicielskiej nad małoletnim M. H. (2) do współdecydowania o paszporcie oraz o zmianę w zakresie kontaktów małoletniego z ojcem w taki sposób, żeby znieść następujące kontakty:

- w środy między 15.00 a 18.00 w okresie wakacji tj. od 1 lipca do 31 sierpnia,

- w środy między 15.00 a 18.00, jeśli wypadać one będą w czasie, gdy matka dziecka będzie spędzała z synem Święta Bożego Narodzenia lub Wielkanoc,

- w środy między 15.00 a 18.00 w tygodniu, w którym to matka dziecka będzie realizowała ferie z synem.

Nadto, M. H. (1) wniosła o udzielenie zabezpieczenia przez ustalenie, że w czasie trwania postępowania B. H. (1) będzie miał uprawnienia do współdecydowania w kwestiach związanych z wydaniem paszportu małoletniemu. W uzasadnieniu swojego wniosku M. H. (1) wskazała, iż strony nie są w stanie współdziałać w zakresie leczenia syna, ani też w innych istotnych kwestiach dotyczących dziecka. Matka małoletniego podkreśliła, że małoletni ma zdiagnozowane spektrum autyzmu, w tym Zespół Aspergera, w związku z czym potrzebuje stabilizacji i jednego centrum życiowego. Zdaniem matki małoletniego, ojciec małoletniego ma w kwestii zdrowia syna i jego leczenia odmienne niż ona stanowisko tj. sprzeciwia się obowiązkowym szczepieniom, nie zgadza się na przyjmowanie przez małoletniego uspokajającego syropu dla dzieci, nie zgodził się na obserwację dziecka na Oddziale Dziennym Psychiatryczno-Rehabilitacyjnym dla dzieci i młodzieży, nie zgodził się na leczenie syna lekami M. C. 10 i R.. W związku z brakiem decyzji ojca na leczenie syna – w ocenie matki – małoletni nie radzi sobie z emocjami, szybko wpada w złość, używa przemocy. M. H. (1) wskazała, iż przez 6 lat po rozwodzie, ojciec małoletniego nie interesował się zdrowiem i leczeniem, a także edukacją małoletniego – mieszkał w B. i robił karierę w wojsku. Dodała, że B. H. (1) dał matce dziecka wolną rękę do działania i nie podważał jej kompetencji, sytuacja zmieniła się po złożeniu przez matkę małoletniego pozwu o podwyższenie alimentów. Nadto matka małoletniego uwypukliła, że rodzice małoletniego M. są ze sobą bardzo skonfliktowani i nie potrafią wypracować żadnej wspólnej decyzji dotyczącej dziecka. Sprawa została zarejestrowana pod sygn. akt III Nsm 211/23.

Postanowieniem z dnia 6 lutego 2023 r. wydanym w sprawie III Nsm 211/23 Sąd Rejonowy zarządził połączenie spraw o sygn. akt III Nsm 211/23 i III Nsm 1764/22 do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia i dalsze prowadzenie sprawy pod sygn. akt III Nsm 1764/22.

W odpowiedzi na wniosek M. H. (1), B. H. (1) wniósł o jego oddalenie w całości oraz o pozostawienie wykonywania władzy rodzicielskiej nad małoletnim M. H. (2) obojgu rodzicom i ustalenie sposobu wykonywania władzy rodzicielskiej i kontaktów rodziców z małoletnim w sposób określony we wniosku z dnia 14 września 2022r. Ponadto, B. H. (1) wniósł o oddalenie w całości wniosku M. H. (1) o udzielenie zabezpieczenia. Ewentualnie, na wypadek nieuwzględniania jego wniosku, wniósł o zmianę wyroku Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dnia 19 grudnia 2016 r. wydanego w sprawie X C 2146/16 w zakresie punktu III i ustalenie jego kontaktów z synem w następujący sposób:

- w co drugi tydzień każdego miesiąca od czwartku po zajęciach szkolnych do niedzieli do godz. 18.00,

- w co drugą środę i czwartek od godz. 15.00 do 18.00 w tygodniach, w których uczestnik nie spędza weekendu z synem,

- w okresie wakacji letnich w szkole syna – dwa tygodnie w lipcu oraz dwa tygodnie w sierpniu, w ferie zimowe – jeden tydzień – w terminach ustalonych przez strony,

- w okresie świąt Bożego Narodzenia i Wielkanocy pozostawienie sposobu wykonywania kontaktów jak w wyroku rozwodowym,

- w dni ważne dla dziecka, w szczególności: urodziny, imieniny, dzień dziecka, dzień ojca, mikołajki – ojciec będzie miał prawo spotkać się z synem poza jego miejscem zamieszkania na minimum 3 godziny po wcześniejszym ustaleniu z matką dziecka godziny rozpoczęcia i zakończenia kontaktu tego dnia,

- ustalenie, iż ojciec dziecka będzie miał prawo do codziennego kontaktu telefonicznego z synem w godzinach pomiędzy 19.30 a 20.30, poprzez telefon matki dziecka lub telefon zakupiony przez B. H. (1) w październiku 2022 r., którego ze względu na brak zgody matki małoletniego nie mógł przekazać synowi do dnia dzisiejszego,

- ustalenie, że kontakty będą odbywać się poza miejscem zamieszkania małoletniego, a ojciec dziecka będzie odbierać dziecko z domu matki lub ze szkoły i dowozić po zakończonych kontaktach do jej domu, zaś matka będzie zobowiązana do wydania dziecku ojcu w wyznaczone dni spotkań.

B. H. (1) wskazał m.in., iż w jego ocenie opisywanie stanu zdrowia małoletniego i dążenie do wydawania ciągłych opinii czy obserwacji psychiatrycznych ukierunkowane jest chęcią matki dziecka do utrzymania wypłacanego wcześniej zasiłku pielęgnacyjnego. Podkreślił nadto, że nie jest antyszczepionkowcem, lecz w obliczu braku naukowych i medycznych podstaw co jest faktyczną przyczyną występowania cech autystycznych u dzieci i młodzieży, starał się on „dmuchać na zimne”. Ojciec małoletniego zaznaczył, że o fakcie skierowania i zapisania małoletniego syna na obserwację dowiedział się od matki dziecka na dwa dni przed planowanym jej rozpoczęciem i nie został poinformowany o sposobie pogodzenia tej obserwacji z edukacją małoletniego. Zdaniem B. H. (1), matka małoletniego przedstawia nieprawdziwą sytuację rodzinną sprzed kilku lat i na tej podstawie chce zbudować obraz ojca małoletniego jako mało zaangażowanego ojca. W ocenie ojca małoletniego, obojgu rodzicom zależy na dobru małoletniego, pomimo różnic zdań co do sposobów terapii syna i wspierania jego rozwoju, jednak – jego zdaniem - nie uzasadnia to odebrania ojcu małoletniego praktycznie całej władzy rodzicielskiej.

Postanowieniem z dnia 6 listopada 2023 r. Sąd Rejonowy w Toruniu na podstawie art. 178 k.p.c. zawiesił postępowanie w sprawie na zgodny wniosek stron.

M. H. (1) we wniosku złożonym w tutejszym Sądzie w dniu 8 lutego 2024 r. wniosła o podjęcie zawieszonego postępowania wskazując, iż w okresie zawieszenia postępowania stronom nie udało się wypracować porozumienia w zakresie władzy rodzicielskiej oraz kontaktów B. H. (1) z małoletnim synem.

Postanowieniem z dnia 23 lutego 2024 r. Sąd Rejonowy w Toruniu podjął zawieszone postępowanie.

Postanowieniem z dnia 22 kwietnia 2024 r. Sąd Rejonowy w Toruniu oddalił wniosek M. H. (1) o udzielenie zabezpieczenia.

Na rozprawie w dniu 21 lutego 2025 r. B. H. (1) cofnął wniosek o opiekę naprzemienną – na co M. H. (1) wyraziła zgodę. Nadto na w/w rozprawie strony zawarły ugodę co do uregulowania kontaktów małoletniego z ojcem, natomiast kwestie wniosku M. H. (1) o ograniczenie władzy rodzicielskiej poddały pod rozstrzygnięcie sądu – M. H. (1) wnosiła o ograniczenie B. H. (1) władzy rodzicielskiej jak we wniosku z dnia 30 stycznia 2023 r., zaś B. H. (1) wnosił o oddalenie tego wniosku.

Ugodą zawartą przed Sądem na rozprawie w dniu 21 lutego 2025 r. strony zgodnie ustaliły, że zmieniają punkt 3 wyroku Sądu Okręgowego w Bydgoszczy w sprawie X C 2146/16 tylko w ten sposób, że B. H. (1) będzie miał prawo i obowiązek do kontaktów z małoletnim synem M. H. (2) w następujący sposób:

- w drugim i czwartym tygodniu każdego miesiąca od soboty od godz. 10.00 do poniedziałku do godz. 18.00, a w pozostałe poniedziałki od zakończenia zajęć szkolnych przez małoletniego M. w placówce do godz. 18.00,

- w wakacje letnie – przez tydzień wakacji w lipcu i tydzień w sierpniu w terminach ustalonych przez B. H. (2) i M. H. (1) do 31 maja tego roku kalendarzowego, w którym odbędą się wakacje,

- w ferie zimowe przez jeden tydzień ferii zimowych w terminach ustalonych przez B. H. (2) i M. H. (1) do końca listopada roku poprzedzającego ferie zimowe,

przy czym B. H. (1) każdorazowo odbierze małoletniego syna z miejsca zamieszkania matki małoletniego na odbycie kontaktów i odprowadzi go do miejsca zamieszkania matki po zakończonych kontaktach. Strony ustaliły w ugodzie, że w pozostałym zakresie w mocy pozostał punkt 3 wyroku Sądu Okręgowego w Bydgoszczy, sygn. akt X C 2146/16.

S ąd ustalił, co następuje:

Małoletni M. H. (2) urodzony (...) w T. jest dzieckiem pochodzącym ze związku małżeńskiego B. H. (1) i M. H. (1).

Wyrokiem z dnia 19 grudnia 2016 roku wydanym w sprawie XC 2146/26 Sąd Okręgowy w Bydgoszczy X Wydział Cywilny Rodzinny rozwiązał związek małżeński M. H. (1) i B. H. (1), a wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnim M. H. (2) powierzył M. H. (1) oraz B. H. (1), ustalając miejsce zamieszkania małoletniego u matki. W punkcie 3 wyroku Sąd ustalił kontakty B. H. (1) z małoletnim synem w co drugi tydzień każdego miesiąca od soboty godziny 10.00 do niedzieli godziny 18.00, w każdą środę od godziny 15.00 do godziny 18.00, w okresie wakacji letnich przez tydzień wakacji w lipcu i tydzień wakacji w sierpniu, w ferie zimowe przez jeden tydzień w terminach ustalonych przez strony, natomiast w okresie Świąt Bożego Narodzenia i Wielkanocy w latach parzystych drugi dzień świąt Wielkanocy od godziny 10.00 do godziny 18.00 a w Wigilię od godziny 10.00 do pierwszego dnia świąt do godziny 10.00, z tym ustaleniem, że kontakty będą odbywać się poza miejscem zamieszkania małoletniego, a ojciec będzie odbierać dziecko z domu matki i dowozić po zakończonych kontaktach do jej domu, a matka wyda ojcu dziecko w dni spotkań. W punkcie 4 Sąd obowiązek utrzymania i wychowania małoletniego dziecka nałożył na strony w ten sposób, że zobowiązał ojca małoletniego do płacenia na rzecz M. H. (2) alimentów w wysokości 1.000 zł miesięcznie, płatnych do 15-go każdego miesiąca z góry do rąk matki małoletniego, z ustawowymi odsetkami na wypadek zwłoki w płatności którejkolwiek z rat, matkę małoletniego Sąd zobowiązał do ponoszenia pozostałych kosztów utrzymania i do osobistych starań o wychowanie małoletniego.

/ dowód: wyrok - k. 55-56 akt XC 2146/16 SO w Bydgoszczy/

W czasie, gdy B. H. (1) i M. H. (1) mieszkali razem, B. H. (1) był mało aktywny w życiu małoletniego syna stron – wychowaniem małoletniego zajmowała się M. H. (1), B. H. (1) pracował w B..

Po rozstaniu rodziców M., kontakty B. H. (1) z synem odbywały się nieregularnie i rzadko zaś sprawami małoletniego, w szczególności dotyczącymi jego zdrowia zajmowała się jego matka. Gdy u małoletniego zdiagnozowano spektrum autyzmu, zespół Aspergera oraz nadpobudliwość ruchową z deficytem uwagi, ojciec dziecka zaczął podważać diagnozę małoletniego i jego plan leczenia, w szczególności nie wyrażał zgody na podawanie małoletniemu M. leków zapisanych mu przez lekarzy: (...), M. C. 10 i R.. Nadto B. H. (1) nie zgadzał się na obserwację dziecka na Oddziale Dziennym Psychiatryczno – Rehabilitacyjnym dla Dzieci i Młodzieży. W związku z brakiem porozumienia rodziców małoletniego w sprawach dotyczących małoletniego do tut. Sądu kierowane były przez matkę małoletniego wnioski o rozstrzygnięcie w istotnych sprawach dziecka dotyczące: farmakologicznego leczenia M., wyjazdu małoletniego na zagraniczne wakacje - III Nsm 2244/22 III Nsm 1067/24 i III Nsm 962/23, które to postępowania, na skutek m. in. interwencji sądu, kończyły się wyrażeniem przez ojca małoletniego zgód na dokonanie czynności, o które wnioskowała matka.

U małoletniego M. w 2022 r. nasiliły się tiki nerwowe – w trakcie rutynowej wizyty u lekarza psychiatry, doktor stwierdziła, iż konieczne jest podjęcie leczenia farmakologicznego, które postanowiono wdrożyć przed rozpoczęciem przez małoletniego szkoły (...). Lekarz przepisał małoletniemu dwa leki i ustalił rozpoczęcie leczenia na sierpień 2022 roku. Informację o planowanym leczeniu ojciec małoletniego posiadał od matki dziecka, jak i z aplikacji. W trzecim dniu leczenia B. H. (1) udał się do lekarza i nie zgodził się na dalsze leczenie, w konsekwencji czego objawy u małoletniego nasiliły się.

We wrześniu 2022 r, gdy ojciec małoletniego nie wyrażał jeszcze zgody na zalecone przez lekarza leczenie farmakologiczne małoletniego, M. rozpoczął naukę w szkole podstawowej. Od września 2022 r. do listopada 2022 r. doszło do drobnych incydentów w szkole z udziałem M., natomiast od grudnia 2022 r. miały miejsce z jego udziałem poważne zdarzenia, z którymi nie radzili sobie nauczyciele, tj. M. płakał, kopał, szczypał, bił, wpadał w złość, rzucał przedmiotami, przewracał krzesła. W związku z powyższymi zdarzeniami w szkole M. miało miejsce spotkanie z Dyrektorem szkoły, wychowawczynią, pedagogiem i obojgiem rodziców, na którym grono pedagogiczne przekonało B. H. (1) do wyrażenia zgody na leczenie farmakologiczne M..

W związku z dotknięciem małoletniego M. H. (2) spektrum autyzmu, zespołem Aspergera oraz nadpobudliwością ruchową z deficytem uwagi, dziecko w czasie uczęszczania do Przedszkola (...), przechodziło terapię z logopedami, oligofrenopedagogami, psychologami, rehabilitantami, logopedami. Małoletni przez kilka lat realizował również terapię w ramach wczesnego wspomagania rozwoju, brał udział w zajęciach SI w Stowarzyszeniu (...), w zajęciach hipoterapii, zajęciach biofeedback, Treningach Kontroli Złości, itp. Małoletni był nadto kilkukrotnie diagnozowany w Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej oraz regularnie uczęszcza na wizyty do psychiatry.

Z uwagi na niepełnosprawność małoletniego M., M. H. (1) od 2017 r. otrzymywała świadczenie pielęgnacyjne. W 2022 r., B. H. (1) bez poinformowania jej, złożył wniosek o kolejne orzeczenie o niepełnosprawności dziecka, nie dołączając do niego kompletu dokumentacji dotyczącej zdrowia małoletniego oraz udał się na posiedzenie Komisji do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności z synem, nie mówiąc nic o tym matce małoletniego i zastrzegając przed Komisją, że orzeczenie o niepełnosprawności odbierze osobiście, co też uczynił. O treści orzeczenia o niepełnosprawności, a w szczególności o nie przyznaniu małoletniemu świadczenia pielęgnacyjnego, matka małoletniego dowiedziała się przeglądając w Sądzie akta sprawy o wyrażenie przez Sąd zgody na leczenie farmakologiczne małoletniego.

M. H. (1) jest skupiona na dziecku, które ze względu na autyzm potrzebuje dużo uwagi i opieki. Jest świadoma, że poczucie bezpieczeństwa jest ważnym elementem w rozwoju dziecka i stara się zapewnić mu jak najlepsze warunki do wzrastania. Od wczesnego dzieciństwa M., jej działania rodzicielskie ukierunkowane są na zapewnieniu małoletniemu dostępu do zajęć stymulujących sfery rozwoju, które ze względu na stwierdzone u niego zaburzenia potrzebują większej aktywizacji. Ojciec małoletniego neguje niektóre stwierdzone przez specjalistów diagnozy. Proces wychowania małoletniego jest podzielony na osobne oddziaływania matki i ojca, co nie sprzyja harmonijnemu rozwojowi małoletniego, utrudnia proces spójnego funkcjonowania w środowiskach, które stworzyli mu rodzice.

Obecnie kontakty B. H. (1) z małoletnim synem są realizowane. Oboje rodzice angażują się w sprawy małoletniego, jednak nie są zgodni w kwestiach wychowawczych i opiekuńczych. Strony pozostają w konflikcie osobistym. Przez pewien czas M. H. (1) nie wiedziała, gdzie dokładnie mieszka ojciec małoletniego, nie wiedziała gdzie małoletni przebywał będąc pod opieką ojca. W 2023 r. przez okres 3 miesięcy, B. H. (1) pobierał zasiłek pielęgnacyjny na syna, mimo, iż syn z nim nie mieszkał – do tej pory nie zwrócił kwoty pobranego zasiłku matce małoletniego.

B. H. (1) wyraził zgodę na wyrobienie małoletniemu paszportu.

Rodzice małoletniego M. angażują się obecnie w sprawy edukacyjne syna, utrzymują regularny kontakt z wychowawcą M. i pedagogiem szkolnym oraz orientują się w postępach syna w nauce. Nadto pomiędzy rodzicami małoletniego nie było dotychczas żadnych poważniejszych sporów dotyczących procesu edukacyjnego M..

/dow ód:

korespondencja M. H. (1) i B. H. (1) – k. 29-58, 63-82, 116-121, 313-325, 349-370,

Wydruki z(...), k. 22-23 akt sprawy prowadzonej pierwotnie pod sygn. akt III Nsm 211/23,

Notatka służbowa, k. 29 akt sprawy prowadzonej pierwotnie pod sygn. akt III Nsm 211/23,

korespondencja M. H. (1) i B. H. (1) , k. 32- 73, k. 77-78 akt sprawy prowadzonej pierwotnie pod sygn. akt III Nsm 211/23,

wniosek o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności, k. 74-76 akt sprawy prowadzonej pierwotnie pod sygn. akt III Nsm 211/23,

sprawozdanie z wywiadu środowiskowego – k. 128-131, 150-150v, 168-168v, 179-179v,

zeznania świadka A. C. – k. 224v-226,

zeznania świadka W. C. – k. 226v-227,

zeznania świadka T. H. – k. 381v-288,

przesłuchanie M. H. (1) – k.

231v-232v,

przesłuchanie B. H. (1) – k.

232v-233v/

Małoletni M. H. (2) ma obecnie (...)lat. Około 2 r.ż. u małoletniego zdiagnozowano spektrum autyzmu. Małoletni dwa razy w tygodniu, przez cztery godziny uczęszczał do przedszkola, źle tam funkcjonował, przejawiał zachowania agresywne. Po sześciu miesiącach małoletni zmienił przedszkole, a następnie został mu odroczony obowiązek szkolny – rozpoczął klasę pierwszą jako 8-latek. Obecnie małoletni uczy się w III klasie ogólnokształcącej szkoły podstawowej (...), gdzie uzyskuje bardzo dobre i wzorowe wyniki w nauce, wyróżniony został w międzynarodowym konkursie akordeonowym i konkursie międzyszkolnym.

Małoletni pozostaje pod opieką psychiatry z farmakoterapią, neurologa, chirurga, alergologa i dermatologa. Posiada orzeczenia o kształceniu specjalnym ze względu na niepełnosprawność związaną z autyzmem, w tym zespołem Aspergera, z zaleceniem dostosowania oddziaływań edukacyjnych do możliwości w funkcjonowaniu poznawczym, emocjonalnym i społecznym. Obecnie małoletni M. realizuje dodatkowe zajęcia z pedagogiem szkolnym i logopedą oraz dodatkowe zajęcia dla dzieci ze specjalnymi potrzebami, do września br. zajęcia dot. treningu umiejętności społecznych. Z opinii na temat funkcjonowania podczas zajęć (...) wynika, że małoletni przejawiał podwyższony poziom pobudzenia psychoruchowego, chodził po sali podczas wypowiedzi, miał trudności z siedzeniem z dziećmi w kole, kładł się na dywanie, trudno mu było skupić uwagę, łatwo się dekoncentrował, wykonywał ćwiczenia we własny sposób, potrzebował dodatkowej motywacji i stałej uwagi prowadzącego zajęcia, nie angażował się w zadania wspólne, angażował się chętnie w gry i zabawy, pewne schematy wypowiedzi powtarzał kilka razy, bywało, że nieadekwatnie śmiał się, zmęczenie wzmagało niepożądane zachowania. W szkole małoletni korzysta ze wsparcia nauczyciela współorganizującego proces kształcenia, zawsze jest przygotowany do lekcji, wymaga jednak wsparcia osoby dorosłej. M. pracuje chętnie na materiale, który nie sprawia mu trudności lub związanym z jego zainteresowaniami, w przeciwnym razie łatwo zniechęca się. Często mówi do siebie, śmieje się bez powodu, czasem używa wulgaryzmów. Małoletni jest dzieckiem lubianym przez rówieśników, ale ma trudności w funkcjonowaniu w grupie, nie zawsze rozumie zasady, metafory, nie potrafi przewidzieć konsekwencji swoich działań, źle znosi odmowę, łatwo nim manipulować, frustruje się, krzyczy, chodzi w kółko, czasem płacze, niekiedy trudno jest mu się uspokoić. M. wymaga większej opieki i pomocy dorosłego niż rówieśnicy zaś o wszelkich zmianach potrzebuje być informowany dużo wcześniej.

Małoletni wykształcił związek uczuciowy w stosunku do matki i ojca, oboje rodzice są dla niego ważni, pragnie mieć dobrą relację z każdym z nich. Małoletni M. spostrzega oboje rodziców jako osoby znaczące, wyróżniania jednak matkę jako jemu bliższą i wybiera ją jako opiekuna pierwszoplanowego. Całościowy rozwój małoletniego jest zakłócony, w związku z rozpoznanymi u niego trudnościami małoletni potrzebuje wspierania i wdrażania adekwatnych oddziaływań w odniesieniu do sfery emocjonalno-społecznej i poznawczej, potrzebuje nadto akceptacji ojca. Celem jego prawidłowego rozwoju wzrastania – jego środowisko powinno być stałe, przewidywalne i spójne. Potrzeby małoletniego są lepiej rozpoznawane przez matkę i tym samym lepiej zabezpieczane przez nią.

/dow ód: zalecenia – k. 59-60, 258-261v, 267-281,

notatka z rozmowy z rodzicem – k. 61,

zaświadczenie lekarskie – k. 62,

zawiadomienie – k. 122,

zaświadczenie – k. 123, 135-137, 145, 327-329,

sprawozdanie z wywiadu środowiskowego – k. 128-131, 168-168v,

orzeczenie o niepełnosprawności – k. 133-134,

półroczna ocena opisowa – k. 138-128v,

wniosek o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności – k. 139-141,

notatka służbowa z rozmowy stron z nauczycielem – k. 142-142v, 262-262v,

orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego – k. 146-149v, 263-266,

karta informacyjna ze szpitala – k. 169-169v,

ocena poziomu funkcjonowania ucznia – k. 170-172, 285,-285v,

opinia o funkcjonowaniu małoletniego w szkole – k. 249-253, 283-284v,

arkusze ocen ucznia – k. 254-257,

ocena stanu zdrowia dziecka – k. 304-308,

zeznania świadka A. C. – k. 224v-226,

zeznania świadka W. C. – k. 226v-227,

zeznania świadka T. H. – k. 386v-388,

opinia OZSS z dnia 7 listopada 2024 r. – k. 406-417,

zeznania biegłej B. S. – k. 437v-439,

zeznania biegłej O. C. – k. 437v-439/

M. H. (1) ma obecnie (...) lata i jest zatrudniona na stanowisku logistyk, pracuje zdalnie od poniedziałku do piątku od godz. 8.00 do 16.00, otrzymuje na małoletniego M. od jego ojca alimenty w kwocie 2.000 zł miesięcznie oraz świadczenie wychowawcze 800+.

M. H. (1) mieszka wraz z synem w 3-pokojowym mieszkaniu o powierzchni 60 m ², które stanowi jej własność. Małoletni dysponuje własnym pokojem.

M. H. (1) nigdy nie leczyła się i nie leczy odwykowo ani psychiatrycznie. Po rozwodzie dwukrotnie konsultowała się z psychologiem. Nie była karana.

Matka małoletniego posiada znajomość i umiejętność wprowadzania w życie takich sposobów postępowania, które sprzyjają rozwojowi dziecka, w szczególności jego autonomii i prawidłowemu rozwojowi. Posiada bardzo dobry poziom kompetencji rodzicielskich. Jest wrażliwa na potrzeby syna i kierująca się nimi. Wobec syna jest ciepła, udziela mu odpowiedniego wsparcia, nie ma skłonności do irytacji ani narzucania własnego zdania. M. H. (1) wykształciła z synem bliską relację emocjonalną, zapewnia mu poczucie bezpieczeństwa i stabilizacji, jest prawidłowo zorientowana w problemach syna. Matka małoletniego jest skłonna do rozwijania i wzmacniania zdolności i umiejętności syna, jest wrażliwa na jego trudności, jest zdolna do uważnej obserwacji syna, analiz jego zachowania, przyczyn ewentualnych trudności i niepowodzeń. M. H. (1) jest zaangażowana w problemy dziecka, celem usprawnienia go w różnych sferach, choć może wdrażać jemu nadmierną ilość zajęć dodatkowych, na co winna być bardziej uważna. W celu prawidłowego rozwoju małoletniego i kształtowania spokojnej, spójnej atmosfery wychowawczej wskazane jest dążenie do współpracy rodzicielskiej matki dziecka z jego ojcem.

/dow ód: sprawozdanie z wywiadu środowiskowego – k. 128-131, 168-168v,

informacja o zasiłkach – k. 143-144v, 326,

zeznania świadka A. C. – k. 224v-226,

zeznania świadka W. C. – k. 226v-227,

opinia OZSS z dnia 7 listopada 2024 r. – k. 406-417,

zeznania biegłej B. S. – k. 437v-439,

zeznania biegłej O. C. – k. 437v-439/

B. H. (1) ma obecnie (...) lata. Utrzymuje się z wojskowej emerytury, ponadto prowadzi działalność gospodarczą w sektorze obrotu nieruchomościami.

Od grudnia 2023 r. pozostaje w nieformalnym związku. Małoletni M. do partnerki ojca zwraca się po imieniu.

B. H. (1) zajmuje 3-pokojowe mieszkanie o powierzchni 82 m ², w którym małoletni posiada swój pokój.

B. H. (1) jednorazowo, przed orzeczeniem rozwodu skorzystał z pomocy psychiatry – celem wizyty była konsultacja związana ze sprawami rodzinnymi i zawodowymi. Jest niekarany. Okazjonalnie spożywa alkohol.

B. H. (1) jest zdolny do zabezpieczenia bieżących potrzeb dziecka, w swoich postawach jest rodzicem starającym się odpowiedzialnie wypełniać swoją rolę, przykładając wagę do dbałości o rozwój małoletniego, w aspekcie intelektualnym wykazuje potencjał do tego aby kształtować dobre warunki wychowawcze, w ciekawy sposób spędzać z synem czas w oparciu o czas wolny i przyjemności. W swoim postrzeganiu małoletniego, uczestnik stosuje mechanizmy obronne – możliwe, że trudno jest mu zaakceptować małoletniego wraz z jego trudnościami. B. H. (1) nie konfrontuje się z faktycznymi trudnościami syna, stara się ich nie dostrzegać albo umniejsza im, w związku z czym nie jest w stanie wdrożyć adekwatnych metod postępowania z dzieckiem, nie uznaje zaleceń specjalistów, nie dostrzega korzyści płynącej dla syna w związku z wydaną opinią o potrzebie kształcenia specjalnego, ani potrzeby takiej diagnostyki rozwoju małoletniego. Ojciec małoletniego nieprawidłowo rozpoznaje możliwości chłopca - przecenia je, nie docenia także wkładu i zaangażowania matki w proces opieki i terapii syna, jest skłonny negować decyzje matki, sugerować jej umyślne działania na niekorzyść syna bądź upatrywać jako jedynych – korzyści finansowych. W istocie taka postawa ojca jest sprzeczna z dobrem syna. B. H. (1) jest ważną osobą w życiu syna, z którym ma dobrą relację – stanowi, podobnie jak matka, dla małoletniego wzór na wielu płaszczyznach życia codziennego. Celem prawidłowego rozwoju małoletniego, ojciec dziecka w swej aktywność rodzicielskiej powinien pogłębić wiedzę o dziecku, poprzez konsultacje ze specjalistami pracującymi z dzieckiem, nauczycielami, psychologami, pedagogami, psychiatrą i skoncentrować się na spójnej współpracy z matką.

/dow ód: sprawozdanie z wywiadu środowiskowego – k. 150-150v, 179-179v,

zeznania świadka T. H. – k. 381v-288/

Oboje rodzice posiadają wystarczające kwalifikacje osobiste i predyspozycje wychowawcze, by sprawować opiekę nad synem w oddzielnych środowiskach wychowawczych, które stworzyli. Uwzględniając fakt, iż M. H. (1) w postępowaniu wychowawczym kieruje się przede wszystkim zaspakajaniem potrzeb syna – jej umiejętności i predyspozycje są wyższe niż B. H. (1).

B. H. (1) dysponuje wiedzą dotyczącą rozwoju psychoruchowego dziecka i jego zainteresowań, którą powinien pogłębić, a także zwiększyć swoją wrażliwość na trudności syna, wynikające ze stwierdzonych u niego zaburzeń ze spektrum autyzmu.

Zarówno matka jak i ojciec nie dopuścili się zaniedbań wychowawczych wobec małoletniego.

Małoletni M. od urodzenia nieprzerwalnie przebywa z matką, to ona jest jego opiekunem wiodącym. Chłopiec jest z nią silnie emocjonalnie związany. Małoletni również z ojcem posiada silne więzi uczuciowe, jednak jako swojego głównego opiekuna wskazuje matkę. M. czuje się swobodnie przy każdym z rodziców i potrzebuje ich udziału w swoim życiu.

Biegłe z OZSS w opinii z dnia 7 listopada 2024 r. wskazały, iż strony są zdolne do nawiązania rodzicielskiej współpracy, jednak brak porozumienia między nimi utrudnia im podejmowanie decyzji w kwestiach ważnych dla dziecka. Z uwagi na obniżoną skłonność ojca do nawiązywania współdziałania, negowanie realnych potrzeb syna, a także wydanych przez specjalistów opinii i zaleceń możliwe są trudności w zakresie wypracowania porozumienia rodzicielskiego.

Oboje rodzice znają potrzeby i możliwości dziecka w zakresie edukacji szkolnej, co przemawia za pozostawieniem im wspólnej decyzyjności w tym zakresie.

/dow ód: opinia OZSS z dnia 7 listopada 2024 r. – k. 406-417,

zeznania biegłej B. S. – k. 437v-439,

zeznania biegłej O. C. – k. 437v-439/

S ąd zważył co następuje:

Stan faktyczny w sprawie Sąd ustalił w oparciu o dowody z dokumentów zebranych w aktach niniejszej sprawy, aktach spraw: III Nsm 2244/22, III Nsm 1067/24 i III Nsm 962/23 tut. Sądu i dokumentów z akty sprawy: X C 2146/16 Sądu Okręgowego w Bydgoszczy, stanowiące dowody bez wydawania odrębnego postanowienia (art. 243 ^{( 2)} kpc), częściowo w oparciu o dowody z zeznań świadków: A. C., W. C., T. H. oraz przesłuchania stron M. H. (1) i B. H. (1) na fakt zasadności wniosku o zabezpieczenie.

Sąd uznał za wiarygodne dowody w postaci dokumentów złożonych do akt niniejszej sprawy w postaci opinii OZSS w Toruniu, sprawozdań z wywiadów kuratorów albowiem nie było podstaw do podważenia ich wiarygodności a strony nie kwestionowały autentyczności tych dokumentów.

Sprawozdania z wywiadów środowiskowych kuratorów zostały sporządzone przez kompetentne osoby, zgodnie z ich ustaleniami i obserwacją, informacje w nich zawarte potwierdzone zostały przez strony podczas przesłuchania, dlatego Sąd uznał je za w pełni wiarygodne.

Odnosząc się do zeznań świadków: A. C., W. C., T. H. i przesłuchania stron postępowania – Sąd przyznał im walor wiarygodności w części, w jakiej ich zeznania były zgodne z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie.

By ustalić sporne między stronami okoliczności Sąd dopuścił dowód z opinii Opiniodawczego Zespołu Sądowych Specjalistów Sądu Okręgowego w Toruniu.

Sąd uznał opinię biegłych sądowych Opiniodawczego Zespołu Sądowych Specjalistów oraz ustną opinię uzupełniającą biegłych sądowych Opiniodawczego Zespołu Sądowych Specjalistów za wiarygodną w całości i w pełni podzielił wnioski biegłych. Opina została sporządzona w sposób rzetelny, była logiczna i spójna. Biegli udzielili odpowiedzi na pytania sformułowane w tezie dowodowej. Trzeba jednocześnie zaznaczyć, iż biegli są osobami odznaczającymi się niekwestionowanymi kwalifikacjami, kompetencjami i posiadają duże doświadczenie zawodowe. Nie można również pomijać tego, że biegli swoje stanowisko w tym przedmiocie sformułowali po przeprowadzeniu badań, a została zatem opinia sporządzona nie na podstawie arbitralnej i formułowanej a priori oceny, lecz w oparciu o obiektywny i rzetelnie zebrany materiał badawczy, który potwierdzał prawidłowość wyrażonych przez biegłych twierdzeń. Wskazać należy w tym miejscu, iż specyfika oceny dowodu z opinii biegłego wyraża się w tym, że sfera merytoryczna opinii kontrolowana jest przez Sąd, który nie posiada wiadomości specjalnych, tylko w zakresie zgodności z zasadami logicznego myślenia, doświadczenia życiowego i wiedzy powszechnej. Kryteria oceny tego dowodu stanowią również: poziom wiedzy biegłego, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania sformułowanych w nich stanowisk oraz stopień stanowczości wyrażonych w nich ocen.

Ponadto biegłe B. S. i O. C. na rozprawie w dniu 21 lutego 2025 r. podtrzymały w całości stanowisko z pisemnej opinii oraz jasno i rzeczowo wyjaśniły zawarte w niej wnioski. Przedstawione przez nie twierdzenia były spójne i logiczne.

Na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 i 5 k.p.c. Sąd pominął wniosek dowodowy B. H. (1) o przesłuchanie stron, albowiem wszystkie fakty istotne do rozstrzygnięcia sprawy zostały wyjaśnione w toku postępowania, zaś wniosek ten zmierzał jedynie do przedłużenia postępowania, a także dowód ten miałby wykazać fakt nieistotny do rozstrzygnięcia sprawy. Nadto rodzice małoletniego w trakcie postępowania byli już przesłuchiwani wcześniej na okoliczność zasadności wniosku o zabezpieczenie, jak również w postępowaniach dotyczących rozstrzygnięcia przez Sąd o istotnych sprawach dziecka toczących się przed tut. Sądem, byli nadto reprezentowani przez profesjonalnych pełnomocników składających w trakcie postępowania wiele pism zawierających stanowiska swoich mandantów.

Na rozprawie w dniu 21 lutego 2025 r. B. H. (1) skutecznie cofnął wniosek o opiekę naprzemienną nad małoletnim M. H. (2), na co M. H. (1) wyraziła zgodę. Nadto strony zawarły ugodę co do uregulowania kontaktów B. H. (1) z synem. W przedmiocie władzy rodzicielskiej B. H. (1) odnośnie małoletniego M. M. (2) H. wnosiła o ograniczenie B. H. (1) władzy rodzicielskiej, zaś B. H. (1) wnosił o oddalenie tego wniosku.

Zgodnie z art. 92 k.r.o. dziecko pozostaje aż do pełnoletności pod władzą rodzicielską, zaś przepis art. 93 § 1 k.r.o. stanowi, że władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom. W myśl przepisu art. 95 § 1, 3 i 4 k.r.o. władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw. Władza rodzicielska powinna być wykonywana tak, jak tego wymaga dobro dziecka i interes społeczny. Rodzice przed powzięciem decyzji w ważniejszych sprawach dotyczących osoby lub majątku dziecka powinni je wysłuchać, jeżeli rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości dziecka na to pozwala, oraz uwzględnić w miarę możliwości jego rozsądne życzenia. Rodzice wychowują dziecko pozostające pod ich władzą rodzicielską i kierują nim. Obowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotować je należycie do pracy dla dobra społeczeństwa odpowiednio do jego uzdolnień.

Konwencja o prawach dziecka z dnia 20 listopada 1989r. (ogłoszona i przyjęta w Rzeczypospolitej Polskiej 23 grudnia 1991r.) w art. 18 wskazuje wprost, że Państwa-Strony podejmą wszelkie możliwe starania dla pełnego uznania zasady, że oboje rodzice ponoszą wspólną odpowiedzialność za wychowanie i rozwój dziecka. Rodzice lub w określonych przypadkach opiekunowie prawni ponoszą główną odpowiedzialność za wychowanie i rozwój dziecka. Jak najlepsze zabezpieczenie interesów dziecka ma być przedmiotem ich największej troski.

Z powyższych przepisów prawa wynika, że każde małoletnie dziecko ma prawo do wychowania przez oboje swoich rodziców i każde z rodziców ma prawo i obowiązek wychowania swojego dziecka. Są to prawa nadrzędne, zapewniające prawidłowy rozwój dziecka zarówno w aspekcie emocjonalnym, jak i społecznym i intelektualnym. Wychowanie dziecka przez oboje rodziców zapewnia dziecku stabilizację i poczucie bezpieczeństwa, stanowi gwarancję prawidłowego wychowania i rozwoju dziecka a potem młodego człowieka. W ocenie Sądu jest to tak podstawowe prawo dziecka, że odstępstwa od zasady wychowania dziecka przez oboje rodziców musi być absolutnie wyjątkowe.

Zgodnie z art. 107 k.r.o. jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom żyjącym w rozłączeniu, sąd opiekuńczy może ze względu na dobro dziecka określić sposób jej wykonywania i utrzymywania kontaktów z dzieckiem. Sąd pozostawia władzę rodzicielską obojgu rodzicom, jeżeli przedstawili zgodne z dobrem dziecka pisemne porozumienie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. W braku porozumienia, sąd, uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców, rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia.

Ograniczenie władzy rodzicielskiej jednego z rodziców na podstawie art. 107 § 2 k.r.o. dotyczy pozostawienia atrybutu władzy rodzicielskiej polegającego na „współdecydowaniu w istotnych prawach dziecka” (zob. J. Ignaczewski [w:] H. Ciepła, J. Ignaczewski, J. Skibińska-Adamowicz, Komentarz..., red. J. Ignaczewski, s. 190). Sąd opiekuńczy w zależności od okoliczności konkretnego przypadku może w sposób szczegółowy wskazać sprawy, w których rodzic, którego władza rodzicielska została ograniczona, może współdecydować (J. Ignaczewski [w:] H. Ciepła, J. Ignaczewski, J. Skibińska-Adamowicz, Komentarz..., red. J. Ignaczewski, s. 191). Bieżącą pieczę nad osobą dziecka sprawuje drugi z rodziców, posiadający pełną władzę rodzicielską, u którego dziecko na stałe przebywa (J. Ignaczewski [w:] H. Ciepła, J. Ignaczewski, J. Skibińska-Adamowicz, Komentarz..., red. J. Ignaczewski, s. 190).

Mając na uwadze sytuację rodzinną małoletniego M. H. (2), jak też wzajemne relacje pomiędzy jego rodzicami, Sąd uznał za zasadny w przeważającej części wniosek M. H. (1), wobec czego zmienił pkt 2 wyroku Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dnia 19 września 2016 r. wydany w sprawie X C 2146/16 tylko w ten sposób, że ograniczył władzę rodzicielską B. H. (1) nad jego małoletnim synem M. H. (2) do współdecydowania o najistotniejszych sprawach życiowych dziecka, w tym edukacji i wiary, z wyłączeniem wszystkich spraw związanych z diagnostyką zdrowotną i leczeniem małoletniego M. H. (2) (w tym z wyłączeniem reprezentowania małoletniego w postępowaniu o ustalenie stopnia niepełnosprawności małoletniego, złożenia wniosku o ustalenie stopnia niepełnosprawności i odbioru decyzji w sprawie ustalenia stopnia niepełnosprawności małoletniego).

W ocenie Sądu rodzice małoletniego obecnie nie są w stanie w pełni współdziałać w sprawach związanych z diagnostyką zdrowotną i leczeniem małoletniego syna. Istnieje między nimi konflikt i rozbieżny stosunek co do zdrowia i leczenia małoletniego. B. H. (1) przejawia obniżoną skłonność do nawiązywania współdziałania, negowanie realnych potrzeb syna, a także wydanych przez specjalistów opinii i zaleceń. Strony nie potrafią ze sobą wypracować wspólnego modelu wychowawczego odnośnie zdrowia małoletniego i jego leczenia.

Obecne relacje pomiędzy M. H. (1) oraz B. H. (1), znacznie utrudniają wspólne i zgodne wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnim, zwłaszcza w zakresie spraw związanych z leczeniem małoletniego, gdyż w tym zakresie pozostaje pomiędzy stronami szczególnie duża rozbieżność w stanowiskach.

Pomiędzy rodzicami małoletniego brak jest nie tylko porozumienia w sprawach diagnostyki zdrowotnej i leczenia syna, ale także brak gotowości do wypracowania konstruktywnych porozumień na rzecz małoletniego w przyszłości. Widoczne są wzajemne urazy, poczucie doznanej krzywdy i nadmierny krytycyzm wobec drugiego z rodziców, co nie sprzyja poprawie ich wzajemnych relacji.

Sąd podzielił więc częściowo zdanie M. H. (1) co do zasadności ograniczenia ojcu małoletniego władzy rodzicielskiej do współdecydowania o najistotniejszych sprawach życiowych dziecka, w tym edukacji i wiary, z wyłączeniem wszystkich spraw związanych z diagnostyką zdrowotną i leczeniem małoletniego M. H. (2) (w tym z wyłączeniem reprezentowania małoletniego w postępowaniu o ustalenie stopnia niepełnosprawności małoletniego, złożenia wniosku o ustalenie stopnia niepełnosprawności i odbioru decyzji w sprawie ustalenia stopnia niepełnosprawności małoletniego).

Orzekając Sąd miał na względzie obecne stosunki panujące między rodzicami małoletniego. M. H. (1) i B. H. (1) starają się prawidłowo wykonywać władzę rodzicielską nad ich małoletnim synem, jednak trwający między nimi konflikt oraz inne spojrzenie na kwestie zdrowotne małoletniego i jego formę leczenia zaburza ich sprawne funkcjonowanie w rolach rodzicielskich.

Zmieniając rozstrzygnięcie w kwestii dotyczącej władzy rodzicielskiej B. H. (1) Sąd miał na uwadze liczne sytuacje, dotyczące diagnozy małoletniego i jego leczenia, które powodowały występowanie konfliktów między stronami i spowalniały rozpoczęcia leczenie dziecka jak np. sytuacje związane z farmakologią małoletniego czy z pobytem na obserwacji w szpitalu. Nadto okoliczności złożenia przez B. H. (1) w tajemnicy przed M. H. (1) wniosku o ustalenie stopnia niepełnosprawności syna oraz redakcja uzasadnienia tego wniosku, wskazują na duże rozbieżności rodziców małoletniego co do oceny jego stanu zdrowia i konieczności leczenia, co zdaniem Sądu uniemożliwia zgodne działanie dla dobra dziecka.

Wydane przez Sąd orzeczenie daje jednak ojcu małoletniego prawo do reprezentowania małoletniego oraz do współdecydowania w najistotniejszych sprawach dziecka, w tym edukacji i wiary, z wyłączeniem wszystkich spraw związanych z diagnostyką zdrowotną i leczeniem małoletniego M. H. (2) (w tym z wyłączeniem reprezentowania małoletniego w postępowaniu o ustalenie stopnia niepełnosprawności małoletniego, złożenia wniosku o ustalenie stopnia niepełnosprawności i odbioru decyzji w sprawie ustalenia stopnia niepełnosprawności małoletniego). Jak wynika ze zgromadzonego materiału dowodowego rodzice małoletniego angażują się obecnie w sprawy edukacyjne syna, utrzymują regularny kontakt z wychowawcą M. i pedagogiem szkolnym oraz orientują się w postępach syna w nauce. Nadto pomiędzy rodzicami małoletniego nie było dotychczas żadnych poważniejszych sporów dotyczących procesu edukacyjnego M.. Rodzice małoletniego pozostają nadto zgodni w kwestiach związanych z wiarą syna. W związku z powyższym Sąd uznał za słuszne pozostawienie ojcu dziecka prawa do współdecydowania o najistotniejszych sprawach życiowych dziecka, w tym edukacji i wiary.

W pozostałej części wniosek M. H. (1) o zmianę wyroku rozwodowego w zakresie ograniczenia B. H. (1) władzy rodzicielskiej nad małoletnim M. H. (2) podlegał oddaleniu jako niezasadny, o czym orzeczono jak w pkt II sentencji.

Stosownie do treści art. 113 § 1 k.r.o., niezależnie od władzy rodzicielskiej, rodzice oraz ich dziecko mają prawo i obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów, a zgodnie z art. 113 § 2 kro kontakty z dzieckiem obejmują w szczególności przebywanie z dzieckiem (odwiedziny, spotkania, zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu) i bezpośrednie porozumiewanie się, utrzymywanie korespondencji, korzystanie z innych środków porozumiewania się na odległość, w tym ze środków komunikacji elektronicznej.

Na mocy art. 113 ¹ § 1 kro, jeżeli dziecko przebywa stale u jednego rodziców, sposób utrzymywania kontaktów z dzieckiem przez drugiego z nich rodzice określają wspólnie, kierując się dobrem dziecka i biorą pod uwagę jego rozsądne życzenia, a w braku porozumienia rozstrzyga sąd opiekuńczy.

Należy podkreślić, iż nadrzędną przesłanką w postępowaniu w sprawach o kontakty jest dobro małoletniego dziecka.

Pierwszoplanową wartością każdego rozstrzygnięcia o kontaktach z dzieckiem jest bowiem jego – a nie rodziców, czy innych osób – dobro. Akcentowanie w sprawie interesów własnych i własnego prawa nie buduje właściwych relacji z dzieckiem, nie sprzyja także budowaniu poczucia zaufania w relacjach między samymi rodzicami. Problem sprowadza się do uświadomienia rodzicom, że jak najpełniejsza realizacja prawa do kontaktów z dzieckiem ma służyć nie rodzicom, a dziecku. (por.: Komentarz do spraw rodzinnych, pod red. Jacka Ignaczewskiego, LexisNexis, wyd. 1 z 2012r., str. 112).

Na rozprawie w dniu 21 lutego 2025 r. strony osiągnęły porozumienie co do kontaktów B. H. (1) z małoletnim synem i zawarły w tym przedmiocie ugodę przed Sądem Rejonowym w Toruniu, w związku z czym sąd w punkcie III postanowienia umorzył postępowanie w części wniosku M. H. (1) o zmianę wyroku rozwodowego w zakresie zmiany kontaktów B. H. (1) z małoletnim M. H. (2).

Jednocześnie sąd w punkcie IV sentencji postanowienia umorzył postępowanie w części wniosku B. H. (1) o zmianę wyroku rozwodowego w przedmiocie wykonywania władzy rodzicielskiej i sposobie jej wykonywania, bowiem B. H. (1) na rozprawie w dniu 21 lutego 2025 r. cofnął swój wniosek o opiekę naprzemienną, na co M. H. (1) wyraziła zgodę a Sąd uznał cofnięcie wniosku za dopuszczalne, gdyż w ocenie Sądu cofnięcie wniosku nie było sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego ani nie zmierzało do obejścia prawa.

W punkcie V postanowienia Sąd na podstawie art. 79 § 1 pkt 3 lit. c w zw. z art. 79 § 3 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tj. Dz.U. z 2024 r. poz. 959) zwrócił M. H. (1) ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Toruniu kwotę 20 złotych tytułem części opłaty sądowej, bowiem sąd z urzędu zwraca stronie połowę uiszczonej opłaty od pisma wszczynającego postępowanie w pierwszej instancji, jeżeli postępowanie w pierwszej instancji zakończyło się zawarciem ugody sądowej po rozpoczęciu rozprawy. Strony na rozprawie w dniu 21 lutego 2025 r. zawarły ugodę w przedmiocie kontaktów B. H. (1) z małoletnim M. H. (2), zaś opłata od wniosku w tym przedmiocie, uiszczona przez M. H. (1) została uiszczona w kwocie 100 zł. Mając powyższe na uwadze, należało zwrócić M. H. (1) połowę uiszczonej opłaty tj. 50 zł, którą należało pomniejszyć o kwotę równą opłacie minimalnej (30 zł).

W punkcie VI postanowienia Sąd ustalił, że M. H. (1) i B. H. (1) ponoszą koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie. Ponieważ niniejsza sprawa toczyła się w trybie nieprocesowym, orzeczenie o kosztach w przedmiotowej sprawie uzasadniał przepis art. 520 § 1 k.p.c., który stanowi, że każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Jak wskazuje doktryna (Przemysław Telenga, w pod red. A. Jakubeckiego, Komentarz aktualizowany do ustawy z dnia 17 listopada 1964 r., Kodeks postepowania cywilnego., LEX LEX/el.,2019, komentarz do art. 520 k.p.c.), w postępowaniu nieprocesowym nie ma „pojedynku” dwóch przeciwstawnych stron, dlatego też nie można mówić o przegrywającym, który powinien zwrócić koszty postępowania wygrywającemu (por. art. 98 § 1). Przeciwnie, z treści całego art. 520 wynika, że ustawodawca zakłada, że w zasadzie uczestnicy postępowania są w tym samym stopniu zainteresowani jego wynikiem, a orzeczenie sądu udziela ochrony prawnej każdemu z nich. Dlatego ten, kto poniósł koszty sądowe lub koszty zastępstwa procesowego, nie uzyska zwrotu wydanych kwot od innego uczestnika, lecz także nie jest obowiązany do zwracania kosztów poniesionych przez innego uczestnika.

Sędzia Natalia Bonowicz