Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 listopada 2019 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSR Marek Adamczyk
Protokolant:	starszy sekretarz sądowy Katarzyna Ignaszak

po rozpoznaniu w dniu 21 listopada 2019 r. w Toruniu

sprawy z powództwa (...) S.A. w W.

przeciwko B. B.

o zapłatę

I. oddala powództwo;

II. zasądza od powoda na rzecz pozwanego 917 zł (dziewięćset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

I C 1639/19

UZASADNIENIE

(...) S.A. w W. wniósł pozew przeciwko B. B. w elektronicznym postępowaniu upominawczym o zapłatę kwoty 3135,77 zł z odsetkami i kosztami. Dla uzasadnienia swojego żądania wskazał, że strony zawarły dwie umowy pożyczki, w dniach 12.07.2016r. i 7.09.2017r. Na podstawie pierwszej z nich pozwany zobowiązał się do spłaty łącznego zobowiązania w kwocie 5160zł, zaś na podstawie drugiej – 3481,35zł. Pozwany nie wywiązał się z warunków umów, wobec czego zostały ona wypowiedziane pismem z 16.08.2018r.

Powództwo zostało uwzględnione nakazem zapłaty wydanym przez referendarza sądowego w Sądzie Rejonowym Lublin - Zachód w Lublinie 13.03.2019r. ( k. 8v ).

W sprzeciwie od tego nakazu ( k. 9v-11 ) pozwany wniósł oddalenie powództwa, zaprzeczając twierdzeniom powoda o zawarciu umów pożyczek.

Postanowieniem z 9.05.2019r. ( k. 16 ) referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym Lublin - Zachód w Lublinie przekazał sprawę w/g właściwości do Sądu Rejonowego w Toruniu.

W pismach przygotowawczych z 25.06.2019r. i 8.07.2019r. powód podtrzymał żądanie pozwu. Wskazał, że umowy pożyczki zostały zawarte przy wykorzystaniu środków porozumiewania się na odległość, za pośrednictwem strony internetowej (...) na której pozwany utworzył konto klienta, a następnie złożył elektroniczne wnioski o udzielenie pożyczki, samodzielnie wybierając kwoty oraz okres spłaty. Umowy zostały podpisane bezpiecznym certyfikowanym podpisem elektronicznym na podstawie upoważnienia, udzielonego przez pożyczkobiorcę.

Do pisma z 25.06.2019r.dołączono wydruki treści dwóch umów pożyczki, harmonogramów spłaty, pełnomocnictw, formularzy informacyjnych i historii operacji, a ponadto wydruki trzech potwierdzeń wykonania transakcji płatniczych, wystawionych przez instytucję płatniczą ( (...) S.A. w S. ).

W piśmie przygotowawczym z 13.09.2019r. pozwany podtrzymał stanowisko przedstawione w sprzeciwie, domagając się oddalenia powództwa i zaprzeczając twierdzeniom powoda o zawarciu umów pożyczki.

Sąd ustalił i zważył, co następuje.

Przed przystąpieniem do zasadniczych rozważań celowe będzie, w ocenie sądu, wyjaśnienie kilku kwestii o charakterze ogólnym.

Przede wszystkim podkreślić wypada, iż w obecnym stanie prawnym proces cywilny ma charakter kontradyktoryjny, co oznacza, iż ciężar jego prowadzenia ( przedstawiania twierdzeń i dowodów ) spoczywa na stronach ( art. 3 kpc, art. 232 zd. 1kpc ). Sąd ma prawo dopuścić dowód nie wskazany przez strony ale – co do zasady – nie ma takiego obowiązku ( art. 232 zd. 2 kpc ). Zgodnie z art. 6 § 2 kpc strony są obowiązane przytaczać wszystkie okoliczności faktyczne i dowody bez zwłoki, aby postępowanie mogło być przeprowadzone sprawnie i szybko.

Strona, strona która powołuje się na dokument, obowiązana jest przedstawić sądowi – co do zasady - jego oryginał. Reguła ta nie została w kodeksie postępowania cywilnego wyrażona expressis verbis ( jak się wydaje jedynie dlatego, że ustawodawca uznał, iż rozumie się to samo przez się – jeżeli strona wnosi aby sąd przeprowadził dowód z dokumentu, to jest oczywiste, że powinien go sądowi dostarczyć ). Pośrednio wynika jednak z art. 129 § 1 kpc. Stanowi on, że strona powołująca się w piśmie na dokument obowiązana jest, na żądanie przeciwnika, złożyć oryginał dokumentu w sądzie jeszcze przed rozprawą. W praktyce rozpowszechniony jest pogląd głoszący, iż z powołanego przepisu wynika, że strona ma obowiązek przedstawić oryginał dokumentu wyłącznie na żądanie strony przeciwnej. Pogląd ten jest, w ocenie sądu, błędny. Omawiany przepis ustanawia jedynie zasadę, iż na żądanie przeciwnika strona, powołująca się na dokument, ma obowiązek złożyć go w sądzie „jeszcze przed rozprawą”. Stosowne żądanie ma zatem jedynie takie znaczenie, że wykonanie obowiązku przedstawienia oryginału dokumentu przesuwa w czasie . Bez żądania strony przeciwnej obowiązek ten zaktualizowałby się dopiero na rozprawie, zaś zgłoszenie żądania powoduje, że musi być wykonany wcześniej ( przed rozprawą ). Na tym wyczerpuje się istota omawianego przepisu. Pogląd taki wyrażany był w doktrynie, jak też w orzecznictwie jeszcze przez zmianą art. 129 kpc, dokonaną ustawą z 23.10.2009r. o zmianie ustaw w zakresie uwierzytelniania dokumentów, Dz. U. nr 216, poz. 1676 ( vide: K. K.: Dokument w procesie cywilnym, P. 1993, str. 121i wyrok SN z 6.11.2002r., I CKN 1280/00, LEX nr 78358 ). Wskazywano przy tym, że zwykła odbitka ksero ( tj. odbitka niepotwierdzona, niestanowiąca dokumentu) nie może zastąpić dokumentu, na którego bazie powstała i podkreślano, iż niedopuszczalne jest również prowadzenie dowodu z tego rodzaju odbitek w trybie art. 308 kpc. Po zmianie kodeksu postępowania cywilnego, dokonanej w/w ustawą, argumentacja na rzecz tego poglądu uległa wzmocnieniu. Ustawodawca dopuścił bowiem możliwość zastąpienia oryginału dokumentu jedynie odpisem poświadczonym za zgodność z oryginałem przez notariusza albo przez występującego w sprawie pełnomocnika będącego adwokatem, radcą prawnym, rzecznikiem patentowym lub radcą Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej ( art.129 § 2 kpc ). Skoro tak, to trudno w dalszym ciągu bronić poglądu, że może być on również zastąpiony zwykłym, nieuwierzytelnionym odpisem ( którego najpowszechniejszym rodzajem jest kserokopia ). W obecnym stanie prawnym, po nowelizacji dokonanej ustawą z dnia 10 lipca 2015r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw ( Dz. U. z 2015r., poz. 311 ), sprawa nie powinna już budzić wątpliwości. Zmiana treści art. 308 kpc powoduje bowiem, że nie może on już być podstawą wnioskowania o możliwości uznania kserokopii dokumentu za inny środek dowodowy w rozumieniu tego przepisu ( w ocenie sądu, pogląd taki nigdy nie był uprawniony ponieważ odpis dokumentu nie może być uznany za inny środek dowodowy od oryginału tego dokumentu ). Wyrażona w art. 129 § 1 i 2 kpc reguła - lege non distinguente – dotyczy również dokumentów elektronicznych. Ponieważ ustawodawca dopuścił elektroniczne poświadczenie dokumentu wyłącznie w postępowaniach obsługiwanych przez system teleinformatyczny ( art. 129 § 2 ¹ kpc ), we wszystkich innych przypadkach strona, która na taki dokument się powołuje, a nie zamierza przedstawić sądowi jego oryginału, powinna wykonać tradycyjny odpis dokumentu ( np. wydruk ) i złożyć go do akt sądowych – po uprzednim uwierzytelnieniu przy zachowaniu wymogów określonych w ustawach korporacyjnych ( art. 4 ust. 1b ustawy- Prawo o adwokaturze, art. 6 ust. 3 ustawy o radcach prawnych, art. 9 ust. 3 ustawy o rzecznikach patentowych, art. 31 ustawy o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej ).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy, stwierdzić należy, iż powód nie wykazał aby przysługiwała mu dochodzona pozwem wierzytelność.

Pozwany zaprzeczał twierdzeniom o zawarciu przez strony umów pożyczek. Obowiązkiem powoda było zatem udowodnienie tego faktu. Powód powoływał się na dokumenty elektroniczne ( umowy, pełnomocnictwa, potwierdzenia wykonania transakcji płatniczych ), jednak nie przedstawił ich oryginałów ani uwierzytelnionych odpisów. Zwykłe ( nieuwierzytelnione ) wydruki oryginałów zastąpić nie mogły. Wniosek o przeprowadzenie dowodu z dokumentów podlegał zatem oddaleniu. Marginalnie więc jedynie należy wskazać, że powód nie zgłosił żadnych wniosków dowodowych w celu wykazania, iż:

a/ pozwany złożył oświadczenia o upoważnieniu powoda do podpisania umowy w swoim imieniu ( wydruki dokumentów elektronicznych obejmują jedynie treść oświadczeń, natomiast – z istoty rzeczy – nie obejmują podpisów, wobec czego, nawet po właściwym uwierzytelnieniu, nie stanowią dowodu złożenia oświadczenia ),

b/ umowa została podpisana bezpiecznym certyfikowanym podpisem elektronicznym.

Reasumując, powód nie wykazał faktu zawarcia z pozwanym umów pożyczek, wobec czego powództwo o ich zwrot nie miało uzasadnionych podstaw.

Mając powyższe na uwadze i na podstawie powołanych przepisów prawa, sąd orzekł jak w punkcie pierwszym sentencji.

O kosztach procesu postanowiono po myśli art. 98 § 1 i 3 kpc w zw. z art. 99 kpc. Zasądzona pozwanemu kwota uwzględnia wynagrodzenie pełnomocnika w stawce minimalnej ustalonej rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości ( 900zł ) i wydatek na opłatę skarbową od pełnomocnictwa ( 17zł )