Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 marca 2024 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	asesor sądowy Paweł Kamiński
Protokolant:	starszy sekretarz sądowy Karolina Kotowska

po rozpoznaniu w dniu 19 marca 2024 r. w Toruniu

na rozprawie

sprawy z powództwa K. K.

przeciwko (...) Bankowi (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W.

o ustalenie i zapłatę

I. oddala powództwo główne i ewentualne;

II. zasądza od powoda K. K. na rzecz pozwanego (...) Banku (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. kwotę 3617 zł (trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 1372/23 T., dnia 28 marca 2024 roku

UZASADNIENIE

Pozwem z 6 października 2023 roku K. K. wniósł o ustalenie, że umowa pożyczki nr (...) zawarta 28 października 2019 roku z jest objęta sankcją kredytu darmowego oraz o zasądzenie od (...) Banku (...) S.A. z siedzibą w W. kwoty 8.888,08 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 14 września 2023 roku do dnia zapłaty, a ewentualnie, w razie nieuwzględnienia powyższego roszczenia, o ustalenie nieistnienia stosunku prawnego wynikającego ze ww. umowy pożyczki w części dotyczącej sposobu obliczania odsetek, a także o zasądzenie od pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód wskazał, że 28 października 2019 roku, za pomocą środków porozumiewania się na odległość, zawarł z (...) Bankiem (...) S.A. z siedziba w W. umowę pożyczki na kwotę 100.000 zł. Dodał, iż całkowity koszt pożyczki wynosił 40.477,46 zł, w tym prowizja w wysokości 12.990 zł. Pożyczka była oprocentowana według zmiennej stopy procentowej, która na dzień zawarcia umowy wynosiła 9,99% w stosunku rocznym. Powód zaznaczył, że przy zawieraniu umowy wykorzystano wzorzec umowny, w związku z czym nie miał wpływu na treść jej postanowień, a w szczególności na wybór co do formy zapłaty prowizji, która bez porozumienia z nim została potrącona z kwoty pożyczki. Podniósł, że został wprowadzony w błąd przez bank co do wysokości kwoty zaciągniętego zobowiązania, wobec czego złożone przez niego oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego było uzasadnione. Z ostrożności procesowej powód podniósł, iż postanowienia umowy pożyczki w przedmiocie ustalenia sposobu obliczania odsetek stanowią klauzule abuzywne, bowiem nie były one indywidualnie uzgadnianie.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu swojego stanowiska pozwany argumentował, że powód złożył oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego po upływie przewidzianego w ustawie terminu. Dodał, iż umowa pożyczki, którą zawarł z powodem nie zawiera postanowień naruszających przepisy ustawy o kredycie konsumenckim, w związku z czym brak było podstaw do złożenia przez powoda ww. oświadczenia. Dodał, że wbrew twierdzeniom K. K., postanowienia umowy zostały z nim uzgodnione indywidualnie, wobec czego nie mogą zostać uznane za klauzule niedozwolone. Pozwany podniósł również, że to do decyzji powoda pozostawiono sposób zapłaty prowizji za udzielenie pożyczki. W odniesieniu do podniesionego przez powoda zarzutu występowania w umowie pożyczki klauzul niedozwolonych pozwany wskazał, iż przez zawarciem przedmiotowej umowy powód miał realną możliwość zapoznania się ze wzorem umowy oraz formularzem informacyjnym, a także wyjaśnienia ewentualnych wątpliwości u pracowników pozwanego. Dodał, że powód miał możliwość na odstąpienie od umowy w terminie 14 dni od jej zawarcia. Wobec nieskorzystania przez niego z tego uprawnienia należy przyjąć, że nie miał on zastrzeżeń co do zawartej z pozwanym umowy pożyczki.

Na dalszym etapie postępowania stanowiska stron pozostały bez zmian.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 28 października 2019 roku K. K., za pomocą środków porozumiewania się na odległość, zawarł z (...) Bankiem (...) S.A. z siedzibą w W. umowę pożyczki nr (...). Umowa została zawarta z wykorzystaniem wzorca umowy. Powód zobowiązał się do zwrotu bankowi kwoty 127.487,46 zł (§ 1 ust. 4 umowy). Na ww. kwotę składało się: 87.010 zł całkowitej kwoty pożyczki, 12.990 zł tytułem prowizji oraz 27.487,46 zł tytułem odsetek. Całkowity koszt pożyczki wynosił 40 477,46 zł (§ 1 ust. 3 umowy). Umowa została zawarta na okres 60 miesięcy. Zgodnie z § 6 ust. 1 umowy, w tym okresie pożyczkobiorca był zobowiązany do spłaty pożyczki wraz z odsetkami w 60 równych ratach kapitałowo-odsetkowych, płatnych w okresach miesięcznych, do dnia 28 każdego miesiąca w wysokości i terminach wyszczególnionych w planie spłaty zgodnie z ust. 2. Zgodnie z § 6 ust. 2 umowy, wysokość pierwszej raty oraz wszystkich poza ostatnią wynosiła 2 124,75 zł, zaś termin spłaty pierwszej raty przypadał na dzień 28 listopada 2019 roku. Ostatnia rata opiewała na kwotę 2 127,21 zł, a termin spłaty przypadał na dzień 28 października 2024 roku. W ust. 3 § 6 wskazano, że łączna kwota odsetek wynosi 27 487,46 zł. Oprocentowanie kredytu było zmienne i w dniu zawarcia umowy wynosiło 9,99% w skali roku. Pożyczka miała zostać wypłacona na wskazany w umowie rachunek. W § 1 ust. 5 umowy określono rzeczywistą roczną stopę oprocentowania kredytu na 17,43%. Zgodnie z § 2 ww. umowy K. K. zobowiązał się do zapłaty przy wypłacie przez bank kwoty prowizji.

W § 15 umowy pożyczki wskazano, że pożyczkobiorca ma prawo do odstąpienia od umowy w terminie 14 dni od zawarcia umowy bez podania przyczyny. Aby oświadczenie było skuteczne, należało przed upływem ww. terminu przesłać je na adres banku wskazany we wzorze do odstąpienia od umowy.

dowód: umowa pożyczki nr (...) – k. 12-14,

formularz informacyjny dotyczący kredytu konsumenckiego – k. 64-66v

W dniu zawarcia umowy bank przekazał kwotę 100.000 zł na wskazane przez powoda konto bankowe. Tego samego dnia kwota prowizji w wysokości 12.990 zł została przelana pozwanemu.

dowód: zestawienie operacji za okres 26.10.2019-4.11.2019 – k. 60-61,

przesłuchanie powoda K. K. z 26.02.2024 r., 00:18:42-00:21:04 – k. 90v

Przed zawarciem przedmiotowej umowy pożyczki, K. K. konsultował się z pracownikami pozwanego banku. W toku prowadzonych rozmów powód został poinformowany o wysokości poszczególnych rat, a także o kwocie prowizji za udzielenie pożyczki. Umowa oraz pozostałe związane z nią dokumenty zostały przesłane do powoda na adres jego poczty elektronicznej. K. K. zapoznał się z treścią zawartej umowy.

dowód: przesłuchanie powoda K. K. na rozprawie w dniu 26.02.2024 r., znacznik czasowy 00:11:13-00:25:02 – k. 90-90v

Tytułem spłaty kredytu K. K. wpłacił łącznie kwotę 95.898,08 zł.

dowód: zestawienie spłaty kredytu/ pożyczki – k. 17-18

Pismem z 14 września 2023 roku K. K. złożył (...) Bankowi (...) S.A. z siedzibą w W. oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego. W uzasadnieniu wskazał, że bank przekazał mu nieprawdziwe i nierzetelne informacje, tym samym wprowadzając go w błąd, co stanowiło naruszenie przepisów ustawy o kredycie konsumenckim.

dowód: pismo z 14.09.023 r. – k. 24

W odpowiedzi, w piśmie z 17 września 2023 roku, pozwany nie uznał złożonego mu przez K. K. oświadczenia za skuteczne. Wskazał, że przedmiotowa umowa pożyczki jest ważna i w żaden sposób nie narusza interesów powoda jako konsumenta.

dowód: pismo z 17.09.2023 r. – k. 25

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów złożonych do akt sprawy. Sąd dał im wiarę w całości, jako że tworzyły spójny obraz okoliczności niniejszej sprawy.

Sąd uznał za wiarygodne wyjaśnienia powoda K. K., w których powód wskazał okoliczności dotyczące zaciągnięcia przez niego przedmiotowej pożyczki oraz zawierania samej umowy, Wyjaśnienia powoda były zgodne z dowodami z dokumentów, a także zobrazowały proces zawierania umowy pożyczki w sposób szczegółowy.

Sąd pominął wniosek powoda o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu rachunkowości i finansów, bowiem fakty jakie miały zostać wykazane za pomocą tegoż dowodu były nieistotne dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, a ponadto nie wymagały posiadania wiadomości specjalnych.

Sąd w toku procesu postanowieniem z dnia 6 listopada 2023 roku sprawdził z urzędu wartość przedmiotu sporu z uwagi na to, że powód w żądaniu głównym zgłosił zarówno żądanie ustalenia, jak i żądanie zapłaty. Na podstawie twierdzeń wskazanych w piśmie procesowym powoda z dnia 14 listopada 2023 roku (k. 35) Sąd postanowieniem z dnia 21 listopada 2023 roku ustalił wartość przedmiotu sporu na kwotę 49 365,54 zł.

Mając na uwadze całokształt zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz po dokonaniu oceny prawnej umowy zawartej pomiędzy powodem a pozwanym, w ocenie Sądu, zarówno powództwo główne, jak i powództwo ewentualne nie zasługiwały na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 22 ¹ k.c., za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Nie ulega wątpliwości, że powód w stosunku zobowiązaniowym z pozwanym Bankiem jest konsumentem.

Podstawę prawną powództwa stanowił art. 410 § 1 k.c. w zw. z art. 405 k.c. Jak stanowi ten ostatni, kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości. Przepis ten stosuje się w szczególności do świadczenia nienależnego. Z kolei kwestią prejudycjalną w niniejszej sprawie była ocena, czy konsument złożył skuteczne oświadczenie w trybie art. 45 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1028 z późn. zm.) o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego. W zakresie żądania ustalenia (w tym również żądania ewentualnego) podstawę prawną roszczenia powoda był art. 189 k.p.c. Zgodnie z jego treścią, powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny. Interes prawny zachodzi, jeżeli sam skutek, jaki wywoła uprawomocnienie się wyroku ustalającego, zapewni powodowi ochronę jego prawnie chronionych interesów, czyli definitywnie zakończy spór istniejący lub prewencyjnie zapobiegnie powstaniu takiego sporu w przyszłości. Zasada ta nie powinna jednak być pojmowana abstrakcyjnie, w celu zawężającej interpretacji tej przesłanki do wytoczenia powództwa o ustalenie, lecz ze względu na konstytucyjnie gwarantowane prawo do sądu zawsze konieczna jest ocena istnienia interesu prawnego do wytoczenia tego powództwa na tle okoliczności faktycznych konkretnych spraw. W ocenie Sądu biorąc pod uwagę spór stron na tle skuteczności złożonego przez powoda oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego oraz faktu, że umowa w dalszym ciągu jest wykonywana, powód miał interes prawny w wytoczeniu powództwa, gdyż ustalenie czy umowa jest objęta sankcją kredytu darmowego (bądź co do poszczególnych postanowień umowy) usunęłaby niepewność stron co do tego w jaki sposób należy ją w dalszym ciągu wykonywać.

Jak stanowi powołany wyżej przepis ustawy o kredycie konsumenckim, w przypadku naruszenia przez kredytodawcę art. 29 ust. 1, art. 30 ust. 1 pkt 1-8, 10, 11, 14-17, art. 31-33, art. 33a i art. 36a-36c konsument, po złożeniu kredytodawcy pisemnego oświadczenia, zwraca kredyt bez odsetek i innych kosztów kredytu należnych kredytodawcy w terminie i w sposób ustalony w umowie. Sankcja kredytu darmowego polega zatem na uprawnieniu konsumenta do spłaty kredytu bez odsetek i innych kosztów kredytu należnych kredytodawcy. Art. 45 u.k.k. implementuje art. 23 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 roku w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylająca dyrektywę Rady 87/102/EWG (Dz.U.UE L z dnia 22 maja 2008 r.), który nakazuje stosowanie skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających sankcji, mających zastosowanie w przypadku naruszenia przepisów krajowych przyjętych zgodnie z tą dyrektywą.

Należy zaznaczyć, że art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim jest przepisem o charakterze sankcyjnym, wysoce restrykcyjnym wobec kredytodawców i dlatego nie może być poddany wykładni rozszerzającej. Celem sankcji kredytu darmowego jest pozbawienie kredytodawcy prawa do pobierania odsetek i innych opłat określonych w umowie z tytułu udzielonego kredytu za naruszenie obowiązków informacyjnych. Sankcja ta w daleko idący sposób modyfikuje treść stosunku prawnego łączącego kredytodawcę z konsumentem na niekorzyść tego pierwszego. Co do zasady zatem przepisy sankcjonujące dane postępowanie powinny być możliwie ściśle interpretowane nie pozwalając na pojawienie się obszarów niepewności prawnej.

Zgodnie z przepisem art. 45 ust. 5 u.k.k. uprawnienie do skorzystania z sankcji kredytu darmowego wygasa po upływie roku od dnia wykonania umowy. Ustawodawca nie sprecyzował, co rozumie pod pojęciem „wykonania” umowy, co doprowadziło do powstania różnych interpretacji tego terminu w orzecznictwie sądów powszechnych. Pojawiła się koncepcja, w myśl której moment, od którego zaczyna biec roczny termin na wygaśnięcie uprawnienia konsumenta do złożenia oświadczenia o sankcji kredytu darmowego, oznacza przede wszystkim stan, w którym wszelkie zobowiązania obu stron umowy o kredyt konsumencki zostały w pełni wykonane, nie można odnosić tego wyłącznie do wykonania zobowiązania po stronie kredytodawcy. Nie ma przy tym znaczenia, czy zostały one wykonane w terminie, dobrowolnie, czy też przymusowo, np. w drodze egzekucji komorniczej. Należy przy tym zaznaczyć, że chodzi tutaj o zobowiązania określone treścią umowy o kredyt konsumencki bez uwzględnienia skutków sankcji kredytu darmowego (por. wyrok Sądu Rejonowego w Szczytnie z dnia 28.09.2017 r., sygn. akt I C 531/17, LEX nr 2374797 i wyrok Sądu Rejonowego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 07.07.2017 r., sygn. akt X C 615/17, LEX nr 2491273).

Zgodnie z inną koncepcją zwrot „wykonanie umowy” użyty w art. 45 ust. 5 u.k.k., od którego zaczyna biec roczny termin na wygaśnięcie uprawnienia konsumenta do złożenia oświadczenia o sankcji kredytu darmowego, oznacza dzień wykonania umowy przez pożyczkodawcę, czyli dzień przekazania kwoty pożyczki. Przemawiać ma za tym fakt, że w przeciwnym wypadku unicestwiony byłby cel tego przepisu. Ma on za zadanie ograniczyć uprawnienie konsumenta krótkim terminem prekluzyjnym, tak aby ustabilizować stosunek prawny i aby pożyczkodawca nie pozostawał w nieskończoność w niepewności co do zakresu swojej wierzytelności. Gdyby zaś wygaśniecie uprawnienia zależało od wykonania umowy przez pożyczkobiorcę (konsumenta), mógłby on przez jej celowe niewykonywanie odwlekać upływ tego terminu. Niedopuszczalne jest, aby jedna ze stron stosunku prawnego mogła według własnej woli regulować rozpoczęcie biegu (wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 13 czerwca 2018 roku, sygn. XIV C 1375/17, LEX nr 2515155).

W ocenie Sądu rozpoznającego niniejszą sprawę termin, o którym mowa w art. 45 ust. 5 u.k.k. rozpoczyna swój bieg z chwilą wykonania umowy przez kredytobiorcę, a zatem z chwilą spełnienia przez bank świadczenia charakterystycznego dla tej umowy, czyli w dacie uruchomienia kredytu i zawarcia umowy (por. M. Grochowski (w:) Ustawa o kredycie konsumenckim. Komentarz. Red. K. Osajda, Legalis 2023, uwagi do art. 45, teza 18-21). Po jego upływie uprawnienie konsumenta wygasa. W ocenie Sądu od tej chwili należy liczyć termin do złożenia prawokształtującego oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego. Obliczanie terminu prekluzyjnego a tempore facti, nie zaś a tempore scientiae (od chwili, w której konsumentowi można byłoby przypisać wiedzę o naruszeniu obowiązku informacyjnego) działa, ujmując rzecz generalnie, na korzyść przedsiębiorcy – zdecydowanie skracając czas, po którym możliwość skorzystania z sankcji kredytu darmowego traci na znaczeniu. Rozwiązanie to upraszcza zarazem sam sposób kalkulowania terminu, odnosząc go do daty możliwej do stwierdzenia w oczywisty. Równocześnie, biorąc pod uwagę charakter obowiązku podlegającego sankcjonowaniu – regulacji ustawowej, objętej fikcją powszechnej znajomości – w typowych sytuacjach factum oraz scientia (jako możliwość przypisania wiedzy, nie zaś wiedza rzeczywista) będą istniały w tej samej chwili (tak M. Grochowski (w:) Ustawa o kredycie konsumenckim. Komentarz. Red. K. Osajda, Legalis 2023, uwagi do art. 45, teza 18-21). W realiach przedmiotowej sprawy ten sposób obliczania terminu z art. 45 ust. 5 u.k.k. jest natomiast tym bardziej celowy, gdyż wszystkie zarzuty, które podnosi powód mogły być podniesione na etapie zawierania umowy. Omawiany termin ma charakter prekluzyjny i jest dość krótki – roczny. W przekonaniu sądu ratio legis takiego uregulowania sprowadza się do konieczności uniknięcia stanu niepewności prawnej po stronie kredytodawcy co do tego czy może, czy też nie może liczyć na zysk związany z zawartą umową. Ponieważ przepis, jak zaznaczono na początku, ma charakter bardzo restrykcyjny w stosunku do kredytodawców i stanowi wyjątek od reguły odpłatności umów kredytowych, musi być on również interpretowany ściśle i restrykcyjnie. Dlatego nie można uwzględnić argumentacji strony powodowej, jakoby termin do złożenia oświadczenia woli o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego nie rozpoczyna biegu do czasu wykonania zobowiązania po stronie kredytobiorcy. Środki pieniężne z tytułu umowy pożyczki zostały przelane powodowi w dniu 28 października 2019 roku, a zatem od tego dnia rozpoczął swój bieg termin z art. 45 ust. 5 u.k.k. Upływał on z dniem 28 października 2019 roku. Z tych względów Sąd uznał, iż roszczenie pożyczkobiorcy wygasło, a powództwo wniesione po upływie terminu, o którym mowa w art. 45 ust. 5 u.k.k. i również z tego względu jest niezasadne.

Powód podniósł również zarzut, iż postanowienia zawarte w § 1 umowy pożyczki z 28 października 2019 roku narusza przepis art. 30 ust. 1 pkt 4 ustawy o kredycie konsumenckim, a nadto, iż § 1 ust. 5 umowy narusza art. 30 ust. 1 pkt 7 tejże ustawy. Strona powodowa twierdziła, że sformułowanie zawarte w treści umowy pożyczki: „bank udziela pożyczkobiorcy pożyczki w kwocie 100.000 zł” wprowadziło go błąd co do rzeczywistej kwoty pożyczki, bowiem w istocie została mu udostępniona kwota mniejsza, tj. 87.010 zł.

Z argumentacją strony powodowej nie sposób się jednak zgodzić. W zawartej z powodem umowie jednoznacznie wskazano kwotę udzielonej mu przez pozwanego pożyczki, a także jaka kwota zostanie przekazana na poczet spłaty konkretnych zobowiązań, a jaka na rachunek pożyczkobiorcy. Zgodnie bowiem z § 2 ww. umowy, przy wypłacie przez (...) S.A. pożyczki, pożyczkobiorca zobowiązuje się do zapłaty kosztów obejmujących prowizję za udzielenie pożyczki w wysokości 12.990 zł. W § 1 ust. 2 wskazano natomiast, że całkowita kwota pożyczki bez kredytowanych kosztów pożyczki wynosi 87.010 zł. W ocenie Sądu przywołane postanowienia umowy zostały sformułowane w sposób jednoznaczny i precyzyjny, w związku podnoszony przez powoda zarzut naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 4 ustawy o kredycie konsumenckim należało uznać za chybiony.

Kolejny zarzut – naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy również nie zasługiwał na uwzględnienie. Zgodnie z art. 5 pkt 10 u.k.k., stopa oprocentowania kredytu wyrażona jest jako stałe lub zmienne oprocentowanie stosowane do wypłaconej kwoty na podstawie umowy o kredyt w stosunku rocznym. W ocenie powoda, wobec tak sformułowanej definicji stopy oprocentowania kredytu, odsetki winny być naliczane od kwoty rzeczywiście udostępnionej pożyczkobiorcy, więc w tym przypadku od kwoty 87.010 zł. Z tym stanowiskiem nie sposób się jednak zgodzić. Zgodnie z dominującym w literaturze poglądem, dopuszczalnym jest finansowanie kosztów kredytu udzielonego przez bank oraz naliczanie odsetek od kwoty przeznaczonej na ten cel. Brak jest podstaw do przyjęcia w przepisach ustawy o kredycie konsumenckim odmiennych zasad pobierania odsetek od wykorzystanego kredytu, zależnych w szczególności od tego, czy celem kredytowania są koszty udzielanego kredytu (J. G., M. S., Problematyka odsetek od kredytowanych kosztów bankowego kredytu konsumenckiego, „Monitor Prawa Bankowego” z 2022 r., nr 6, s. 59-74). Podobnie T. Czech (w: Kredyt konsumencki. Komentarz, wyd. II, Warszawa 2018 r., art. 5) wskazuje, że pojęcie „wypłaconej kwoty”, o której mowa w art. 5 pkt 10 u.k.k., obejmuje także część kapitału kredytu przeznaczoną na sfinansowanie kosztów związanych z tym kredytem. Za przyjęciem takiego stanowiska przemawia dodatkowo wykładnia językowa omawianego przepisu – nie wymaga on bowiem, aby wypłata nastąpiła do rąk konsumenta. Wypłata może być bowiem również dokonana w celu pokrycia zobowiązań konsumenta (w tym zobowiązań do zapłacenia kosztów związanych z kredytem). Wniosek ten potwierdza również wykładania systemowa – na tle przepisów o kredycie bankowym przyjmuje się, że odsetki nalicza się od całości kapitału kredytu, niezależnie od sposobu jego wypłacenia.

Powód podniósł także, że bank błędnie obliczył rzeczywistą roczną stopę oprocentowania. Rzeczywista roczna stopa oprocentowania to całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta, wyrażony jako wartość procentowa całkowitej kwoty kredytu w stosunku rocznym. Zgodnie z treścią art. 5 pkt 7 u.k.k., całkowita kwota kredytu to maksymalna kwota wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt, a w przypadku umów, dla których nie przewidziano tej maksymalnej kwoty, suma wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt Całkowita kwota kredytu wyniosła w umowie pożyczki łączącej strony 87 010,00 zł. To od niej należało wyliczać wysokość rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania. Jak przesądzono już wcześniej, pozwany w sposób prawidłowy poinformował powoda o całkowitym koszcie kredytu. Miał on zatem pełną świadomość jego istnienia, zarówno co do zasady jak i co do wysokości. Z powyższego wynika, że skoro całkowity koszt kredytu został przez pozwanego prawidłowo wskazany to (...) również jest prawidłowe.

Z ostrożności procesowej powód zarzucił także, że postanowienia umowy pożyczki były niedozwolone. Zgodnie z treścią art. 385 ¹ § 1 k.c., postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Powód nie sprecyzował przy tym których przepisów umowy ów zarzut dotyczy, a Sąd, będąc uprawnionym, a także zobowiązanym do przeprowadzenia kontroli postanowień umowy pod kątem ich potencjalnej abuzywności, nie stwierdził, by jakikolwiek zapis umowy miał charakter niedozwolony. W ocenie Sądu zarzut nierównomiernego rozłożenia obowiązków i praw stron umowy nie jest trafny. Obowiązek spłaty umowy pożyczki wraz z jej kosztami, w tym również prowizją oraz odsetkami jest zupełnie normalną praktyką w obrocie bankowym. Wysokość tych kosztów nie była nadmierna, biorąc pod uwagę maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu (art. 36a u.k.k.), a także okres spłaty (niespełna 5 lat). W ocenie Sądu, jak już wspomniano wcześniej, postanowienia umowne były jasne co do tego jaka kwota zostanie przyznana powodowi. Pozwany posługiwał się w umowie sformułowaniami zaczerpniętymi z ustawy o kredycie konsumenckim (całkowita kwota pożyczki, całkowity koszt pożyczki, całkowita kwota do zapłaty). Trudno czynić mu w takim razie zarzuty z korzystania z nomenklatury stosowanej przez ustawodawcę i winić go za to, że pożyczkobiorca błędnie zrozumiał poszczególne przepisy umowy. Dodatkowo powód konsultował zawarcie umowy z pracownikami banku, a także otrzymał formularz informacyjny wskazujący na wszystkie istotne elementy umowy. W związku z tym również i ten zarzut powoda nie zasługiwał na uwzględnienie.

W kontekście roszczenia ewentualnego sformułowanego przez powoda wskazać należy, że roszczenie ewentualne, to roszczenie zgłoszone w pozwie obok roszczenia głównego, na wypadek nieuwzględnienia roszczenia głównego, które Sąd rozpoznaje i orzeka o nim dopiero po oddaleniu głównego żądania pozwu. W przedmiotowej sprawie Sąd oddalił żądanie główne pozwu, wobec czego zaktualizowała się konieczność orzeczenia w przedmiocie żądania ewentualnego. Powód zażądał w razie nieuwzględnienia roszczenia głównego ustalenia, że w stosunku prawnym łączącym powoda z pozwanym bankiem, powstałym na podstawie umowy pożyczki nr (...) z dnia 28 października 2019 roku powoda nie wiążą postanowienia umowne zawarte w: § 1 ust. 3, 4 oraz § 6 ust. 2 i 3 umowy. W pozwie brak jednak szerszej argumentacji odnoszącej się do roszczenia ewentualnego, lecz w ocenie Sądu i ono, podobnie jak żądanie główne nie ma uzasadnionych podstaw. Biorąc pod uwagę treść zakwestionowanych w żądaniu ewentualnym przepisów powód zdawał się dążyć do pozbawienia pozwanego zysku z tytułu zawartej umowy pożyczki negując przepisy dotyczące kosztów pożyczki w zakresie odsetek. Jak już wcześniej wskazano nie było ku temu podstaw, gdyż koszty te zostały określone w umowie w sposób prawidłowy, również jeśli chodzi o żądanie sformułowanie obowiązku uiszczenia odsetek. Tym samym także roszczenie ewentualne podlegało oddaleniu.

Mając na uwadze powyższe, Sąd orzekł jak w punkcie I sentencji wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1, § 1 ¹ k.p.c. oraz 99 k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Sąd zasądził od powoda na rzecz pozwanego zwrot kosztów procesu w wysokości 3.617 zł, na którą to kwotę składały się: koszty zastępstwa procesowego ustalone na podstawie zastosowanego odpowiednio § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (j.t. Dz. U. z 2023 r. poz. 1935) w kwocie 3.600 zł oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

Asesor sądowy
Paweł Kamiński