Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 lipca 2024 r.

Sąd Rejonowy w Grudziądzu, Wydział III Rodzinny i Nieletnich

w składzie:

Przewodniczący sędzia Tomasz Simiński-Stanny

Protokolant sekretarz sądowy Weronika Góralska

po rozpoznaniu w dniu 27 czerwca 2024 r. w Grudziądzu

sprawy z powództwa małoletniej L. T. działającej przez matkę A. T.

przeciwko P. T.

o podwyższenie alimentów

orzekł

I.  podwyższa od pozwanego P. T. alimenty na rzecz małoletniej powódki L. T. ustalone na podstawie wyroku Sądu Okręgowego w Toruniu z dnia 23.09.2020 r. w sprawie o sygn. akt I C 2215/19 z kwoty 500,-zł miesięcznie do kwoty 700,-zł (siedemset złotych) miesięcznie, płatne z góry do dnia 10. każdego miesiąca do rąk matki mał. powódki - A. T., poczynając od dnia 27.07.2023 r., wraz z ustawowymi odsetkami na wypadek zwłoki w płatności którejkolwiek z rat;

II.  oddala powództwo w pozostałej części;

III.  zasądza od pozwanego P. T. na rzecz małoletniej powódki L. T., do rąk jej matki A. T., kwotę 515-zł (pięćset piętnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;

IV.  nieuiszczonymi kosztami sądowymi obciąża Skarb Państwa;

V.  wyrokowi w punkcie I. nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akt III RC 390/23

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 27 lipca 2023 r. małoletnia L. T., działająca przez matkę A. T., reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, wniosła o podwyższenie alimentów od pozwanego P. T. z kwoty 500 zł miesięcznie do kwoty 850 zł miesięcznie, płatnych do dnia 10. każdego miesiąca do rąk matki małoletniej, z ustawowymi odsetkami w przypadku nieterminowych płatności poszczególnych rat, począwszy od dnia wniesienia pozwu.

W uzasadnieniu pozwu wskazała, że od czasu rozstrzygnięcia o alimentach przez Sąd Okręgowy w Toruniu w wyroku z dnia 23 września 2020 r. w sprawie I C 2215/19 doszło do istotnego zwiększenia wydatków i kosztów związanych z utrzymaniem małoletniej powódki. W jej ocenie pozwany ma większe możliwości majątkowe i zarobkowe niż w chwili orzekania rozwodu i z tych też przyczyn domaga się podwyższenia świadczenia. /k. 3-4v akt/.

W odpowiedzi na pozew pozwany P. T. wniósł o oddalenie powództwa w całości. W uzasadnieniu stanowiska w sprawie wskazał, że realizuje obowiązek alimentacyjny także poprzez osobiste starania o utrzymanie i wychowanie córki. Podniósł, że małoletnia spędza z nim więcej czasu niż orzeczono o tym w wyroku rozwodowym. Podał, że córka spędziła z nim w okresie wakacyjnym ponad miesiąc i wyjechała z nim na wczasy. Zakwestionował wydatki na leczenie i psychologa, jako nieudowodnione. W jego ocenie wydatki na utrzymanie miejsca zamieszkania zostały zawyżone. Podał, że posiada status osoby bezrobotnej, utrzymuje się tylko z prac dorywczych. /k. 20-22 akt/

Sąd ustalił, co następuje:

Małoletnia L. T. urodziła się w dniu (...) i jest córką A. T. i P. T..

Sąd Okręgowy w Toruniu wyrokiem z dnia 23 września 2020 r. wydanym w sprawie o sygn. akt I C 2215/19 nałożył na oboje rodziców obowiązek utrzymanie i wychowania małoletniej L. T. i udziałem ojca w tych kosztach zasądził od P. T. na rzecz małoletniej córki alimenty w kwocie po 500 zł miesięcznie. Wyrok stał się prawomocny w dniu 30 września 2020 r.

Małoletnia L. T. w chwili ustalenia obowiązku alimentacyjnego miała niespełna 12 lat i była uczennicą szkoły podstawowej. Mieszkała wraz z matką A. T. w R.. W 2023 r. przeprowadziły się do G..

Małoletnia L. T. w listopadzie br. skończy 16 lat. W roku szkolnym 2024/2025 będzie uczęszczać do II klasy w I Liceum Ogólnokształcącym w G.. Osiąga dobre wyniki w nauce. Matka przeznaczyła na wyprawkę szkolną, w tym zakup podręczników, około 700 zł, z czego 300 zł ze świadczenia (...).

Małoletnia jest dzieckiem zdrowym, prawidłowo rozwijającym się. Nie wymaga przyjmowania leków na stałe. Nie korzysta z pomocy psychologa. Zdarzają jej się sezonowe zaziębienia. W razie potrzeby korzysta z odpłatnego leczenia stomatologicznego. Małoletnia w czerwcu 2024 r. rozpoczęła leczenie ortodontyczne w C.-D. w G.. Będzie miała złożone dwa stałe aparaty ortodontyczne. Przewidywany całkowity koszt leczenie będzie w wynosił od 12 000 zł do 15 000 zł. Leczenie będzie trwało od 2 do 3 lat.

Dziewczynka lubi jeździć na łyżwach. Ojciec zabierał ją na lodowisko B.. Ponadto małoletnia lubi malować i jeździć rowerem. W ramach spędzania czasu wolnego była na bilardzie, zajęciach z akrobatyki i w teatrze.

Małoletnia nie ma żadnego stałego dochodu i majątku.

A. T. ma 50 lat. Prowadzi zakład krawiecki w G.. Wynajmuje lokal do prowadzenia działalności za 1000 zł miesięcznie. Gdy mieszkała w R. nie płaciła za najem lokalu, ponieważ była jego współwłaścicielką. Ponadto wynajmuje mieszkanie w G.. Płaci za najem 1000 zł oraz 600 zł tytułem opłat za użytkowanie mieszkania, gaz i prąd.

Powódka korzysta ze świadczenia wychowawczego, świadczenie (...) i zasiłku rodzinnego.

(Fakty bezsporne, dowód: - treść zupełnego odpisu urodzenia k. 6-6v akt, - treść wyroku rozwodowego k. 7-7v akt, - zaświadczenie lek. ortodonty k. 119 akt, - zeznania świadka A. G. k. 89 akt, zeznania świadka T. R. k. 89-89v akt, przesłuchanie matki powódki A. T. k. 88-88v, 122v akt.)

Pozwany P. T. ma 48 lat i wykształcenie w zawodzie elektromechanika. Posiada orzeczenie o trzeciej grupie inwalidzkiej (niepełnosprawność w stopniu lekkim). Zgodnie z orzeczeniem nie może wykonywać pracy wymagającej dobrego wzroku.

Pozwany jest zarejestrowany jako osoba bezrobotna. Podejmuje się prac dorywczych, głównie w rolnictwie. Zarabia średnio 3000 zł miesięcznie.

Pozwany mieszka w R.. Jego comiesięczne koszty utrzymania wynoszą: czynsz - 500 zł, opłaty za wodę, ścieki i prąd - 100 zł, abonament telewizyjny i za inne media - 100 zł, paliwo i opłaty za samochód - 300 zł, wyżywienie - 500 zł, środki czystości - 80 zł, leki na nadciśnienie - 100 zł. Płaci podatek od nieruchomości w kwocie 277 zł rocznie.

Pozwany w 2023 r. otrzymał odszkodowanie w wysokości ok. 12 000 zł. Część z otrzymanych środków przeznaczył na wpłacenie półrocznego depozytu na poczet egzekucji alimentów.

Pozwany jest właścicielem samochodu marki O. (...). Za ubezpieczenie OC w okresie od 20 października 2022 r. do 19 października 2023 r. zapłacił 547 zł.

W dniu 17 października 2022 r. pozwany zaciągnął pożyczkę konsumpcyjną w wysokości 35 000 zł. Będzie ją spłacał w miesięcznych ratach do 20 października 2026 r.

Pozwany regularnie płaci na córkę alimenty w kwocie 500 zł miesięcznie. Oprócz tego opłaca jej abonament za telefon w kwocie 70 zł. Czyni również dodatkowe nakłady na utrzymanie dziecka. W lutym 2024 r. kupił jej nowe łyżwy za 2500 zł, przy czym chciał aby matka małoletniej oddała mu połowę ceny zakupu. Ponadto z przedłożonych przez niego dokumentów wynika, że w 2023 r. na zakup ubrań, książek i słuchawek dla córki przeznaczył łącznie ok. 650 zł. Dodatkowo kilka razy w 2023 roku zabrał małoletnią powódkę na lodowisko w B.. Gdy córka jest pod jego opieką ponosi koszty jej wyżywienia.

Od około 3 lat pozwany utrzymuje regularny i częsty kontakt z córką. W 2022 r. zabrał córkę na wczasy do G. na 2 tygodnie oraz był z nią w parku wodnym w Z.. W 2023 r. małoletnia powódka spędziła u niego 46 dni wakacji i 9 dni ferii zimowych. Ponadto w grudniu 2023 r. dziecko było u niego 16 dni.

(Dowód: - orzeczenie komisji lekarskiej ds. inwalidztwa i zatrudnienia k. 23-23v, potwierdzenia przelewu k. 24-26, 35-38, 40-44, 52-56, 58-61, 67-69 akt, - informacja o wysokości odszkodowania k. 27, 66 akt, - faktury VAT k. 28, 39, 57, 65 akt, - umowa pożyczki k. 29-33, 64-64v akt, decyzja o wymiarze podatku od nieruchomości k. 34-34v, 63-63v akt, - potwierdzenie zawarcia ubezpieczenia OC k. 45, 62 akt, - fotografie wiadomości tekstowych k. 120-121 akt, - przesłuchanie pozwanego P. T. k. 88v-89 akt, 122v.)

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił w oparciu o fakty bezsporne, dowody z dokumentów zgromadzonych w aktach niniejszej sprawy, zeznania świadków, a także przesłuchanie stron.

Sąd uznał za wiarygodne dokumenty zgromadzone w toku postępowania. Prawdziwość dokumentów nie budziła bowiem wątpliwości.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania świadków A. G. i T. R., choć świadkowie nie posiadały szczegółowych informacji o kosztach utrzymania małoletniej powódki i możliwościach majątkowych pozwanego.

Sąd uznał za wiarygodne przesłuchanie stron A. T. i P. T. w zakresie w jakim znalazło to wyraz w ustalonym stanie faktycznym.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 133 § 1 k.r.o. rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie chyba, że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy natomiast, w myśl art. 135 § 1 i 2 k.r.o., od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego; w takim wypadku świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych polega na pokrywaniu w całości lub w części kosztów utrzymania lub wychowania uprawnionego.

Zgodnie z art. 138 k.r.o. w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Przez „zmianę stosunków” należy rozumieć zmianę okoliczności istotnych z punktu widzenia ustawowych przesłanek obowiązku alimentacyjnego i zakresu świadczeń alimentacyjnych (w szczególności określonych w art. 133 i 135 k.r.o.). Dla stwierdzenia, czy nastąpiła zmiana stosunków w rozumieniu art. 138 k.r.o., należy brać pod uwagę, czy istniejące warunki i okoliczności – na tle sytuacji ogólnej – mają charakter trwały, dotyczą okoliczności zasadniczych, ilościowo znacznych i wyczerpują te przesłanki, które w istotny sposób wpływają na istnienie czy zakres obowiązku alimentacyjnego (tak uchw. SN ( (...)) z 16.12.1987 r., III CZP 91/86, OSNCP 1988, Nr 4).

Sąd nie ma wątpliwości, że małoletnia powódka L. T., działając przez swoją matkę A. T. wykazała, że nastąpiła istotna zmiana jej usprawiedliwionych potrzeb, która uzasadniała dokonanie zwiększenia wymiaru renty alimentacyjnej. Odnośnie wysokości żądania, sąd uznał że zasługiwało ono na uwzględnienie tylko w części.

Dotychczasowy wymiar obowiązku alimentacyjnego pozwanego wobec córki został ustalony w wyroku Sądu Okręgowego w Toruniu z dnia 23 września 2020 r. Od tego czasu upłynęło prawie 4 lata. Obecnie małoletnia L. ma niespełna 16 lat i kontynuuje naukę w szkole średniej. Niewątpliwie potrzeby dziewczynki zwiększyły się przede wszystkim z uwagi na jej rozwój psychofizyczny i to w zakresie wyżywienia, jak i ubrania oraz towarzyszących wydatkach na edukację i rozrywkę. Ponadto małoletnia rozpoczęła leczenie ortodontyczne, które niewątpliwie będzie bardzo kosztowne. Podkreślić należy, że strona powodowa w zasadzie nie przedstawiła dokumentów potwierdzających comiesięczne konieczne wydatki na utrzymanie małoletniej L. T.. Stąd sąd ustalając wysokość kosztów utrzymania dziecka kierował się zasadami doświadczenia życiowego

Oceniając wydatki przedstawione przez stronę powodową sąd uznał, że są one w świetle przedstawionych danych, wieku małoletniej powódki i zasad doświadczenia życiowego, zawyżone. Małoletnia nie ma żadnych specjalnych potrzeb żywieniowych, czy nietolerancji pokarmowych. Stąd podana kwota 800 zł miesięcznie na wyżywienie, nawet przy obecnych cenach żywności, wydaje się zawyżona. Przeciętne wydatki na ten cel dla dzieci w podobnym wieku wynoszą 500-600 zł. Trudno też zaliczyć jako usprawiedliwiony koszt utrzymania małoletniej comiesięczne wydatki na zakupu leków, w sytuacji gdy jest ona w pełni zdrowa. Jedynie sezonowo zdarzają się jej zaziębienia. Ponadto matka powódki w żaden sposób nie wykazała, że ponosi koszty związane z wizytami dziecka u psychologa. Zawyżone są również wskazane w pozwie wydatki na edukację małoletniej. Jak wynika bowiem ze zgromadzonego materiału dowodowego A. T. z własnych środków przeznaczyła około 400 zł na zakup wyprawki szkolnej. Sąd przyjął, że na pozostałe wydatki związane z edukacją dziecka, takie jak składki klasowe, wyjścia ze szkoły, ubezpieczanie, itp. matka powódki potrzebuje dodatkowych 300 zł rocznie.

Sąd w swych wyliczaniach uwzględnił wydatki związane z leczeniem ortodontycznym małoletniej powódki. Sąd przyjął, że koszt ten będzie ponoszony przez kolejne 3 lata i będzie wynosił średnio ok. 400 zł miesięcznie.

Odnośnie udziału małoletniej w kosztach utrzymania miejsca zamieszkania sąd uznał, że nie powinny one być wyliczone w równych częściach na każdego członka rodziny. Na potrzeby dziecka w tym zakresie mogą składać się tylko te wydatki mieszkaniowe ponoszone przez matkę, które przekraczają koszty, które ponosiłaby zamieszkując w tym mieszkaniu bez córki, a więc np. zwiększone zużycie prądu, wody, kosztów ogrzewania, wywozu śmieci, itp. Wobec powyższego sąd uznał, że udział małoletniej w kosztach utrzymania mieszkania nie przekracza kwoty 300 zł miesięcznie.

Sąd ustalając wysokość obowiązku alimentacyjnego miał na uwadze, że pozwany poza alimentami ponosi dodatkowe koszty związane z utrzymaniem małoletniej córki, przede wszystkim w okresie wakacji letnich i ferii zimowych. Musi wówczas zapewnić córce wyżywienie i kosmetyki. Ponadto pozwany opłaca córce abonament telefoniczny, a także we własnym zakresie zapewnia jej wypoczynek letni i zimowy oraz ponosi część kosztów związanych z pasją małoletniej.

Biorąc powyższe rozważania pod uwagę sąd uznał, że niezbędne koszty utrzymania małoletniej powódki wynoszą około 1400 zł miesięcznie. Sąd uznał, że rodzice małoletniej powódki powinni zostać obciążony tymi wydatkami po połowie. Oboje rodzice bowiem spełniają swój obowiązek alimentacyjny także poprzez osobiste starania o utrzymanie i wychowanie córki.

Ustalając wysokość usprawiedliwionych potrzeb L. T. sąd kierował się zasadą, że dzieci mają prawo do równej stopy życiowej z rodzicami. W realiach przedmiotowej sprawy należało dokonywać tych ustaleń w odniesieniu do stopy życiowej pozwanego. Każdy z rodziców winien bowiem zapewnić dziecku takie warunki, na jakie go stać przy wykorzystaniu swoich możliwości zarobkowych i majątkowych.

Po przeprowadzeniu postępowania dowodnego sąd uznał, że obciążenie pozwanego P. T. alimentami w wysokości 700 zł miesięcznie mieści się w zakresie jego możliwościach zarobkowych.

Podkreślić należy, że możliwości zarobkowe osoby zobowiązanej do alimentacji nie wynikają z faktycznie osiąganych zarobków i dochodów, ale stanowią środki pieniężne, które osoba zobowiązana może i powinna uzyskiwać przy dołożeniu należytej staranności, stosownie do swych sił umysłowych i fizycznych. W uzasadnieniu uchwały 7 sędziów SN z dnia 26 maja 1995 r., III CZP 178/94 (LEX nr 4233), Sąd Najwyższy podkreślił, że: „ustalenie możliwości zarobkowych (majątkowych) zobowiązanego do alimentacji ma często charakter hipotetyczny, gdyż kryterium takich możliwości nie zawsze są zarobki osiągane aktualnie przez zobowiązanego, lecz sama zdolność do uzyskania wyższego wynagrodzenia. Jeżeli zatem - najczęściej - wysokość alimentów sąd ustala na podstawie zarobków otrzymywanych przez pozwanego, to nie dlatego, że pomija dyspozycję art. 135 § 1 k.r.o., lecz z tej racji, że zarobki te odpowiadają możliwościom zobowiązanego. Wszystko to prowadzi to do konkluzji, że poza całokształtem okoliczności faktycznych, które w sprawie o alimenty sąd obowiązany jest wziąć pod uwagę, istnieje pewna sfera ocen, które odnoszą się do przypuszczenia, domysłu, a nie do faktów jako okoliczności rzeczywistych”.

Podkreślić także należy, że rodzice są zobowiązani do podzielenia się z dzieckiem nawet najmniejszym dochodem, zaś obowiązkiem rodzica jest zaspokajanie potrzeb dziecka, zwłaszcza, gdy jest niepełnoletnie. Nawet niskie dochody nie zwalniają rodziców z płacenia alimentów - rodzice zmuszeni są dzielić się z dziećmi nawet bardzo szczupłymi dochodami, chyba że są w ogóle pozbawieni takiej możliwości, co może wymagać nawet poświęcenia części składników majątkowych.

W ocenie sądu, nie ulega wątpliwości, że pozwany P. T. ma większe możliwości zarobkowe niż starał się to przedstawić w niniejszej sprawie. Pozwany posiada orzeczenie o niepełnosprawności, jednak nie jest osobą całkowicie niezdolną do pracy. Może zostać zatrudniony w warunkach pracy chronionej. Na terenie powiatu (...) funkcjonuje kilka takich zakładów pracy. Pozwany ma zatem możliwość uzyskiwania wynagrodzenia za pracę w wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę, które od lipca 2024 r. wynosi ok. 3262 zł netto miesięcznie. Sąd dostrzega starania pozwanego o utrzymanie osobistych kontaktów z córką, jednak nie ulega wątpliwości, że codziennym wychowaniem małoletniej zajmuje się jej matka, która ponosi zdecydowaną większość kosztów utrzymania dziecka.

Pozwany wskazywał, że spłaca pożyczkę konsumencką. Niezależnie jednak od tego na co zostały przeznaczone środki z tego kredytu sąd nie uwzględnił spłaty tych środków jako uzasadnionego wydatku. Konsumpcyjne długi prywatne pozwanego nie korzystają bowiem z pierwszeństwa zaspokojenia przed alimentami na rzecz małoletniej powódki.

Co do zasady inflacja i jej skutki dotyka wszystkich żyjących w Polsce. Należy zauważyć, że wynagrodzenie możliwości majątkowe stron w pewnym stopniu uwzględniają czynnik inflacyjny - w przeciwieństwie do alimentów, które nie są waloryzowane. W ocenie sądu zasadne jest zatem, aby również małoletnia odczuwała w mniejszym stopniu skutki inflacji w kraju.

Reasumując stwierdzić należy, że podwyższona o 200 zł kwota alimentów zaspokoi usprawiedliwione i rzeczywiście ponoszone koszty na rzecz małoletniej powódki oraz nie przekracza możliwości majątkowych i zarobkowych pozwanego.

Mając powyższe na uwadze, Sąd na podstawie art. 133 § 1 k.r.o. w zw. z art. 135 § 1 i 2 k.r.o. i art. 138 k.r.o. orzekł jak w pkt I. oraz w pkt II. (a contrario) sentencji.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. i art. 100 k.p.c. Wartość przedmiotu sporu w przedmiotowej sprawie wynosiła 4200 zł. Strona powodowa wygrała sprawę w części – w 57,14%, tym samym przegrała w stosunku 42,86%.

Strona powodowa w niniejszej sprawie była reprezentowany przez fachowego pełnomocnika, będącego adwokatem. Wysokość stawki adwokata na podstawie § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokatów wynosiła 900 zł. Po stosunkowym rozliczeniu kosztów małoletniej powódce należał się zwrot kosztów procesu w kwocie 515 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty (punkt III wyroku).

Sąd w punkcie IV. wyroku nie obciążył pozwanego obowiązkiem zwrotu kosztów sądowych od uiszczenia których małoletnia powódka była zwolniona z mocy ustawy na podstawie art. 113 ust. 4 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Rygor natychmiastowej wykonalności nadano w trybie art. 333 § 1 pkt 1 k.p.c. (punkt V. wyroku).