Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 11 grudnia 2024 roku

Sąd Rejonowy w Grudziądzu Wydział I Cywilny
w składzie następującym:
Przewodniczący: asesor sądowy Wojciech Frela
Protokolant: stażysta Marika Kielian

po rozpoznaniu na rozprawie w G. w dniu 27 listopada 2024 roku
sprawy z wniosku gminy G.
z udziałem K. L., W. K., M. L. (1), H. O. (1), L. K., K. K., S. K., W. D., A. S., M. S. (1)

o rozgraniczenie

postanawia:

I.  dokonać rozgraniczenia działki o numerze (...), dla której Sąd Rejonowy
w G. prowadzi księgę wieczystą nr (...) z działkami:

a) o numerze 292/2, dla której Sąd Rejonowy w Grudziądzu prowadzi księgę wieczystą nr (...),

b) o numerze 298, dla której Sąd Rejonowy w Grudziądzu prowadzi księgę wieczystą nr (...),

c) o numerze 299, dla której Sąd Rejonowy w Grudziądzu prowadzi księgę wieczystą nr (...),

d) o numerze 264, dla której Sąd Rejonowy w Grudziądzu prowadzi księgę wieczystą nr (...),

e) o numerze 263, dla której Sąd Rejonowy w Grudziądzu prowadzi księgę wieczystą nr (...),

f) o numerze 262, dla której Sąd Rejonowy w Grudziądzu prowadzi księgę wieczystą nr (...),

g) o numerze 261, dla której Sąd Rejonowy w Grudziądzu prowadzi księgę wieczystą nr (...),

w ten sposób, że ustalić granicę wzdłuż linii koloru czerwonego stanowiącej połączenie punktów (...) 2589 -1-5-4-6-7-10 oraz 2-3-8-9-11-12-14-18, zgodnie
z mapą rozgraniczenia z 20 grudnia 2023 roku sporządzoną przez biegłego geodetę
mgr. inż. P. P. (k. 216 akt sprawy), stanowiącą integralną część postanowienia;

II.  ustalić, że wnioskodawcy i uczestnicy ponoszą koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie;

III.  nakazuje pobrać na rzecz Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego w Grudziądzu tytułem wydatków postępowania tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa:

a) od gminy G. kwotę 1144,28 zł (tysiąc sto czterdzieści cztery złote 28/100),

b) od K. L., W. K., M. L. (1) solidarnie kwotę 1144,22 zł (tysiąc sto czterdzieści cztery złote 22/100),

c) od H. O. (1) kwotę 1144,22 zł (tysiąc sto czterdzieści cztery złote 22/100),

d) L. K. i K. K. łącznie kwotę 1144,22 zł (tysiąc sto czterdzieści cztery złote 22/100),

e) S. K. kwotę 1144,22 zł (tysiąc sto czterdzieści cztery złote 22/100),

f) W. D. kwotę 1144,22 zł (tysiąc sto czterdzieści cztery złote 22/100),

g) A. S. i M. S. (1) łącznie kwotę 1144,22 zł (tysiąc sto czterdzieści cztery złote 22/100).

Sygn. akt I Ns 1035/22

UZASADNIENIE

postanowienia z dnia 11 grudnia 2024 roku

Wnioskodawca gmina G. na podstawie art. 34 prawa geodezyjnego i kartograficznego przekazał do Sądu Rejonowego w Grudziądzu dokumentację dotyczącą rozgraniczenia nieruchomości oznaczonej numerem ewidencyjnym (...), położonej w (...), obręb (...)
z nieruchomościami oznaczonymi numerami: (...) położonymi
w obrębie (...). W uzasadnieniu wskazano, że wnioskodawca z urzędu wszczął postępowania rozgraniczenia działki (...) położonej w obrębie (...), stanowiącej gminną drogę
z nieruchomościami sąsiednimi. W toku postępowania nie zawarto ugody, jak również brak było możliwości wydania decyzji o rozgraniczeniu. (k.3-4)

Uczestnicy K. L., W. K., M. L. (1) w piśmie dnia
8 grudnia 2022 roku poinformowali, że nie składają zastrzeżeń, co do przebiegu granicy działki (...)
z ich działką (...). Pismo zostało podpisane przez wszystkich uczestników, mimo że korespondencja dla W. K. i M. L. (1) została zwrócona do sądu (k.134-136). Uczestnicy na późniejszym etapie postępowania odbierali korespondencję pod adresami wskazanymi we wniosku.

Uczestniczka W. D. w piśmie z dnia 7 grudnia 2022 roku wniosła o przeprowadzenie rozgraniczenia w sposób uwzgledniający interesy wszystkich właścicieli. W uzasadnieniu pisma wskazała na naruszenie znaków granicznych w toku prac ziemnych oraz wyraziła swoje zastrzeżenia
co do przebiegu postępowania rozgraniczeniowego przeprowadzonego przez gminę G.
(k.137-138).

Uczestnik S. K. w piśmie z dnia 14 grudnia 2022 roku wskazał, że podczas rozgraniczenia geodeta nie był w stanie wskazać kamieni granicznych, które wcześniej znajdowały się na terenie działki. Geodeta nie był w stanie wskazać jaką powierzchnie będzie miała działka uczestnika po rozgraniczeniu, a także stwierdził, że na rozgraniczeniu stracą wszyscy (k.144).

Uczestnicy K. K. i L. K. nie zgodzili się z zaproponowanym przez gminę sposobem wytyczenia granicy. Przez wiele lat stan drogi nie był regulowany, a droga nie była wytyczana. W ciągu lat sprzęt drogowy sam wytyczył zakres drogi (k.145).

Uczestnik A. S. nie zgodził się z granicami nieruchomości wskazanymi przez gminę G.. Uczestnik wskazał, że wnioskodawca próbuje odebrać uczestnikom grunty. Zaproponowany sposób rozgraniczenia pomniejsza powierzchnię działki. Po weryfikacji powierzchnie działki, w wyniku rozgraniczenia zaproponowanego przez gminę G. działka uczestnika zmniejszyła by się o (...) (k.155).

Sprawa została rozpoznana w postępowaniu nieprocesowym.

Sąd ustalił, co następuje:

Nieruchomość oznaczona jako działka ewidencyjna numer (...) położona w obrębie (...), dla której Sąd Rejonowy w Grudziądzu prowadzi księgę wieczystą numer (...) stanowi własność gminy G.. W ewidencji gruntów oznaczona jest jako droga gminna. Działka
ta stanowi część ul. (...).

Dowód: informacja z rejestru gruntów k. 84, wydruki z ksiąg wieczystych k.85-87,
akta (...)

Nieruchomość oznaczona jako działka ewidencyjna numer (...) położona w obrębie (...), dla której Sąd Rejonowy w Grudziądzu prowadzi księgę wieczystą numer (...) stanowi własność L. K. i K. K..

Dowód: informacja z rejestru gruntów k.92, wydruki z ksiąg wieczystych k.93-94,
akta (...)

Nieruchomość oznaczona jako działka ewidencyjne numer (...) położona w obrębie (...), dla której Sąd Rejonowy w Grudziądzu prowadzi księgę wieczystą numer (...) stanowi własność S. K..

Dowód: informacja z rejestru gruntów k.95, wydruki z ksiąg wieczystych k.96-98

Nieruchomość oznaczona jako działka ewidencyjna numer (...) położona w obrębie (...), dla której Sąd Rejonowy w Grudziądzu prowadzi księgę wieczystą numer (...) stanowi własność W. D..

Dowód: informacja z rejestru gruntów k.99, wydruki z ksiąg wieczystych k.100-101,
akta (...)

Nieruchomość oznaczona jako działka ewidencyjna numer (...) położona w obrębie (...), dla której Sąd Rejonowy w Grudziądzu prowadzi księgę wieczystą numer (...) stanowi własność A. S. i M. S. (2).

Dowód: informacja z rejestru gruntów k.102, wydruki z ksiąg wieczystych k.103-105,
akta (...)

Nieruchomość oznaczona jako działka ewidencyjna numer (...) położona w obrębie (...), dla której Sąd Rejonowy w Grudziądzu prowadzi księgę wieczystą numer (...) stanowi własność H. O. (1).

Dowód: informacja z rejestru gruntów k.88-89, wydruki z ksiąg wieczystych k.90-91,
akta (...)

Nieruchomość oznaczona jako działka ewidencyjne numer (...) położona w obrębie (...), dla której Sąd Rejonowy w Grudziądzu prowadzi księgę wieczystą numer (...) stanowi własność gminy G..

Dowód: informacja z rejestru gruntów k. 84, wydruki z ksiąg wieczystych k.85-87,
akt (...)

Nieruchomość oznaczona jako działka ewidencyjne numer (...) położona w obrębie (...), dla której Sąd Rejonowy w Grudziądzu prowadzi księgę wieczystą numer (...) stanowi własność K. L., W. K., M. L. (1).

Dowód: informacja z rejestru gruntów k.77, wydruki z ksiąg wieczystych k.78-80 k.82-83, postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku k. 81, akt (...)

Postanowieniem z dnia 20 kwietnia 2022 roku wójt gminy G. wszczął postępowanie
o rozgraniczenie nieruchomości oznaczonej jako działka ewidencyjna (...) z nieruchomościami stanowiącymi działki ewidencyjne oznaczone numerami ewidencyjnymi (...) położonymi w obrębie (...). Decyzją z dnia 21 października 2022 roku Wójt Gminy G. postanowił umorzyć postępowanie o rozgraniczenie nieruchomości oznaczonej jako działka ewidencyjne (...) położona w (...), dla której Sąd Rejonowy w Grudziądzu prowadzi księgę wieczystą (...), będącą własności gminy G. z nieruchomościami stanowiącymi działki ewidencyjne oznaczone numerami ewidencyjnymi (...) położonymi w obrębie (...). W uzasadnieniu decyzji wyjaśniono, że podczas rozprawy granicznej i wizji w terenie stwierdzono brak możliwości ustalenia przebiegu granicy przy pomocy znaków i śladów granicznych, map i innych dokumentów oraz punktów osnowy geodezyjnej. W braku zawarcie ugody granicznej i braku podstaw do wydania decyzji rozgraniczeniowej sprawa została przekazana do Sądu Rejonowego w Grudziądzu.

Dowód: postanowienie z dnia 20 kwietnia 2022 roku k. 65, decyzja z dnia 21 października 2022 roku k. 5-6

Podczas wizji w terenie przeprowadzonej w dniu 6 lipca 2022 roku geodeta K. O. zaprezentował obecnym przebieg granicy w terenie. Uczestnicy S. K., W. D., L. K., A. S. nie zgodzili się z wskazany przebiegiem granicy, wskazując, że będą stratni na powierzchni swoich działek. Przedstawiciel gminy R. K. również zaprezentowała przebieg granicy działki (...) wedle istniejącego stanu rzeczy.

Dowód: protokół graniczny z szkicami granicznymi k.8-15, dokumentacja k. 19-20

Ulica (...) stanowi drogę polną, piaszczystą, nieutwardzoną. Od strony działek państwa A. i M. S. (1), L. i K. K., W. D., S. K. znajdują się skarpy porośnięte trawą, krzakami i inną roślinnością. Droga łączy (...)
z Ś.. Droga w latach 60-tych XX wieku i w późniejszych latach nie była często uczęszczana. Stanowiła ona dojazd do pól uprawnych. Była węższa niż obecnie. Jej szerokość odpowiadała wozowi konnemu. Dom państwa (...) przez wiele lat od zakończenia wojny był ostatnim dom przy ul. (...) od strony wjazdu od głównej drogi w (...). W latach 60-70 tych szerokość drogi była bliższa wozowi z koniem niż szerokości samochodu. W latach 60-80-tych droga była często uczęszczana przez pieszych. Od około 2000 roku rozpoczął się wzrost natężenia ruchu samochodowego na drodze. Wiązało się to z rozwojem (...) i budowaniem nowych domów
w miejscowości. Wcześniej na nieruchomościach znajdowały się słupki graniczne, które zostały uszkodzone podczas prac ziemnych związanych z budową oświetlenia. Budowa oświetlenie miała miejsce w 2021 roku. W 2020 roku S. K. z geodetą odnalazł kamienie graniczne swojej działki. Nowe oświetlenie zostało posadowione po stronie działek państwa A. i M. S. (1), L. i K. K., W. D., S. K.. Wcześniej słup oświetleniowy należące do spółki (...) znajdował się po przeciwnej stronie drogi. Około 2012 roku na ul. (...) toczyły się prace związane budową kanalizacji. Podczas prac doszło do poszerzenia drogi na skutek działania ciężkiego sprzętu budowlanego. Gminie oraz sołtysowi zgłaszano zastrzeżenia dotyczące wykonawcy w związku z zniszczeniami dróg. Ulicą (...) spływa woda z (...). Woda spływa również z skarpy. Działanie wody powoduje uszkodzenia w drodze. Ulica (...) była odśnieżana przez gminę G.. Gmina G. równała drogę.

Dowód: przesłuchania uczestnika A. S. protokół skrócony k.184-184v
i k. 398-400, przesłuchanie uczestnika W. D. k.184v i k.397v-399v, przesłuchania uczestnika K. K. protokół skrócony k. 184v-185, przesłuchania uczestnika S. K. protokół skrócony k. 185-186, przesłuchanie za wnioskodawcę wójta gminy G. A. R. protokół skrócony k. 302v-303, zeznania świadka M. L. (2) protokół skrócony k. 303-304, przesłuchanie uczestniczki H. O. (2) protokół k. 327-328, zeznania świadka M. T. protokół skrócony k. 378-379v

Nieruchomość znajdująca się na terenie obrębu (...) będą drogą publiczną
ulica (...) oznaczona działką numer (...) istniała jako droga na mapie katastralnej z 1900 i była oznaczona jako parcela nr 463/385. Działki (...) i inne pomiędzy ul. (...) i ul. (...) stanowiły jedną parcelę (...). Działki nr (...) stanowiła parcelę (...), działki (...) stanowiły parcelę (...). Parcela (...) w całości stanowiła działkę (...) przy zakładaniu ewidencji gruntów. Biegły dokonał pomiarów w dniach
20-22 listopada 2023 roku. Ustalono, że kluczowe punkty osnowy oraz punkty posiłkowe, podobnie jak znaki graniczne zlokalizowane blisko lub w drodze przy ul. (...) zostały zniszczone. W wyniku braku możliwości identyfikacji rozszerzono zakres pomiaru. Zwiększenie zakresu pomiaru spowodowało odnalezienie i pomiar osnowy geodezyjnej. Biegły opracował dane pomierzonej osnowy, na podstawie dokumentów zagęścił osnowę pomiarową i obliczył punkty graniczne. Wyniki porównano z punktami pomierzonymi w aktach operatach z zasobu powiatu. Położenie poszczególnych punktów granicznych i granicę nieruchomości znajdują przedstawiono na mapie do rozgraniczenia (k.216).

Dowód: opinii biegłego sądowego z zakresu geodezji mgr inż. P. P. k. 207-239

Geodeta przedstawił w terenie oznaczenie przebiegu drogi. Przebieg drogi ustalony w terenie nie pokrywa się z rzeczywistym przebiegiem drogi. Zgodnie z ustaleniami biegłego droga przebiega przez działkę numer (...) należącą do państwa (...) (po wewnętrznej stronie ogrodzenia). Widoczny jest historyczny przebieg drogi objawiający się uskokiem wzdłuż krawędzi terenu. Widoczne były wykopane słupki graniczne leżące na skarpie.

Dowód: protokół z oględzin k.202-203

Sąd zważył, co następuje:

Sąd ustalił stan faktyczny w oparciu o dowody z dokumentów załączonych do akt sprawy,
akt ksiąg wieczystych, zeznania świadków M. T., M. L. (2), przesłuchanie za wnioskodawcę wójta gminy G. A. R., przesłuchania uczestników A. S., W. D., K. K., H. O. (2)
oraz opinii biegłego sądowego z zakresu geodezji mgr inż. P. P..

Sąd dał wiarę zeznaniom świadków i uczestników w zakresie jakim ich depozycje były spójne i znajdowały potwierdzenie w innych źródłach dowodowych.

Świadek M. T. pracuje w gminie G. od 2014 roku. Na obecnym stanowisku pracuje od 1 czerwca 2016 roku. Świadek w zeznaniach odnosił się głównie do okresu swojej pracy nie mając przy tym wiedzy odnośnie przeszłości, zatem zeznania świadka mają ograniczone znaczenie dla poparcia zarzutu zasiedzenia. Sąd oparł ustalenia faktyczne na zeznaniach świadka co do równania i odśnieżania drogi przez gminę G., a także w zakresie prac związanych z oświetleniem spornego odcinka drogi.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadka M. L. (2) co do okoliczności równania drogi i odśnieżania drogi prze gminę G.. Świadek potwierdził również fakt budowy kanalizacji w drodze, zgłaszanie zastrzeżeń co do jakości prac oraz oddziaływanie na drogę przez spływającą wodę z skarp i z miejscowości. Sąd nie dał wiary zeznaniom świadka w części co do zmiany szerokości drogi, ponieważ zeznania świadka były sprzeczne z zeznaniami uczestników W. D.
i H. O. (1). Świadek nie wskazał poprawnie aktualnego miejsca posadowienie latarni. Zdaniem sądu zeznania świadka należało uznać za wiarygodne, ponieważ zamieszkuje w (...) od wielu lat.

Sąd miał na uwadze, że zeznania wójta gminy G. A. R. nie wniosły wiele do sprawy. Wójt gminy głównie odwoływał się do dobra mieszkańców gminy jednocześnie nie posiadając informacji istotnych z perspektywy podniesionego zarzutu zasiedzenia. Sąd dostrzegł,
że wójt gminy G. w swoich zeznaniach wskazał na brak potrzeby utwardzania drogi na spornym odcinku, ponieważ za polem państwa L. nikt już nie zamieszkuje.

Sąd dał wiarę zeznaniom uczestniczki H. O. (1) co do faktu, iż droga w przeszłości była węższa, przebiegu drogi od strony jej nieruchomości, oddziaływania wody na drogę, wzrostu natężenia ruchu na przestrzeni lat, miejsca posadowienia ogrodzenia na jej posesji i braku zmiany miejsca jego położenia, równania i odśnieżania drogi przez gminę. Sąd nie miał podstaw,
aby odmówić wiarygodności zeznaniom uczestniczki co faktu wykonywania prac przez gminę. Uczestniczka potwierdziła fakt, iż sąsiedzi z naprzeciwka mieli słupki geodezyjne, ale nie wiedziała aktualnie się one znajdują. Sąd dając wiarę uczestniczce wziął pod uwagę, że uczestniczka zamieszkuje na nieruchomości przez całe swoje życie i była bezpośrednim obserwatorem przebiegu drogi oraz wykonywanych na niej prac.

Sąd oparł ustalenia faktyczne na zeznaniach uczestnika A. S. co do okoliczności uszkodzenia drogi podczas budowy kanalizacji, a co za tym idzie poszerzenia jej szerokości. Świadek M. L. (2) w swoich zeznaniach potwierdziła, że uczestnika zgłaszał jej zastrzeżenia co do przebiegu prac związanych z budową kanalizacji, tezy uczestnika potwierdzają również załączone do akt sprawy dokumenty.

Sąd oparł ustalenia faktyczne na zeznaniach uczestnika W. D. co ewolucji szerokości drogi na przestrzeni lat, ingerencji spływającej wody w drogę, posadowienia słupków granicznych. Zeznania uczestniczki zasługiwały na wiarę, ponieważ uczestniczka zamieszkuje w (...) przez całe życie.

Sąd dał wiarę zeznaniom uczestnika K. K. co do ewolucji szerokości drogi,
z tymże uczestniczka wskazywała szerszy pas drogi niż pozostali uczestnicy, posadowienia kamieni granicznych.

Sąd dał wiarę zeznaniom uczestnika S. K. co do poszerzenia szerokości drogi na przestrzeni czasu, położenia drogi, wpływu prac ma szerokość drogi, posadowienia kamieni granicznych. Świadek kategorycznie wskazał, że w 2020 roku podczas prac z geodetą odnalazł znaki graniczne, dlatego też sąd przyjął, że znaki graniczne zostały zniszczono podczas prac oświetleniowych w 2021 roku. Sąd miał na uwadze, że do podczas oględzin nieruchomości widoczny był wykopany kamień graniczny leżący na skarpie przy drodze. Zdaniem sądu świadczy
to o stosunkowo niedawnym naruszeniu osnowy geodezyjnej podczas prac związanych oświetleniem, ponieważ wątpliwym jest, aby po ponad 10 latach od budowy kanalizacji leżały uszkodzone słupki graniczne, zarazem sąd ma świadomość, że podczas prac w 2012 roku mogło dojść do uszkodzenia osnowy geodezyjnej, z tymże aktualnie nie jest możliwe jednoznaczne ustalenie momentu jej uszkodzenia.

Sąd dał oparł ustalenia faktyczne na opinii biegłego sądowego z zakresu geodezji
mgr inż. P. P.. Opinia biegłego była jasna, logiczna i pozbawiona wewnętrznych sprzeczności. Treść opinii nie była kwestionowana przez uczestników postępowania. W piśmie z dnia 12 lutego 2024 roku wnioskodawca nie przedstawił żadnych merytorycznych argumentów dotyczących treści opinii. Twierdzenia podniesione w piśmie składające się na zarzut zasiedzenia pasa gruntu w istocie nie stanowią argumentów branych pod uwagę przez biegłego. Biegły przeanalizował dokumentacje geodezyjna począwszy od XIX wieku do czasów aktualnych. Opinia została wydane
w oparciu o pomiar terenu o powierzchni (...). Na podstawie dostępnych danych oraz pomiarów terenowych biegły sądowy określił położenie punktów granicznych. Biegły w treści opinii potwierdził również twierdzenia uczestników postępowania dotyczące zniszczenia znaków granicznych. Sąd dostrzega, że opinii biegłego nadała sprawie inną dynamikę, ponieważ dopiero po ustaleniu położenia drogi w terenie wnioskodawca podniósł zarzut zasiedzenia.

W myśl art. 153 kc jeżeli granice gruntów stały się sporne, a stanu prawnego nie można stwierdzić, ustala się granice według ostatniego spokojnego stanu posiadania. Gdyby również takiego stanu nie można było stwierdzić, a postępowanie rozgraniczeniowe nie doprowadziło do ugody między interesowanymi, sąd ustali granice z uwzględnieniem wszelkich okoliczności; może przy tym przyznać jednemu z właścicieli odpowiednią dopłatę pieniężną.

Rozgraniczenie nieruchomości, czyli ustalenie przebiegu ich granic, następuje wtedy, gdy nie zostały one ustalone, chociażby były niesporne, albo gdy były już ustalone, ale stały się sporne.
W orzecznictwie zwrócono uwagę na to, że o zakresie rozgraniczenia rozstrzyga jego cel, określony przez konkretne potrzeby. Oznacza to, że rozgraniczenie wszystkich granic określonej nieruchomości
z przyległymi nieruchomościami lub innymi gruntami dokonywane jest według art. (...) geod. jedynie w miarę potrzeby. Potrzeba ta, przy zestawieniu innych przepisów, powstaje wtedy,
gdy ze wszystkimi właścicielami nieruchomości sąsiednich powstał spór co do prawidłowości przebiegu poszczególnych granic albo gdy nie zostały wytyczone i utrwalone granice nowo utworzonej nieruchomości. Zakres sporu zaś, i tym samym przedmiotu rozgraniczenia
w postępowaniu rozgraniczeniowym, określany jest treścią żądania zawartego we wniosku
o wszczęcie postępowania, przy czym celem tego postępowania jest określenie nieruchomości w taki sposób, aby jej powierzchnia odpowiadała treści księgi wieczystej. Rozgraniczenie może nastąpić wtedy, gdy zachodzi potrzeba odtworzenia istniejącej granicy, a nie zmiany tej granicy, np. w celu ominięcia powstałego budynku. Rzeczą sądu jest poszukiwanie możliwości stwierdzenia stanu prawnego, tj. ustalenie własności. Przez "stan prawny" rozumie się także zasiedzenie przygranicznych pasów ziemi. Ustaleniu granicy na podstawie tego kryterium nie stoi na przeszkodzie brak planów geodezyjnych dotyczących granicy i znaków granicznych na gruncie. Stanu prawnego nie można korygować przez ustalenie granicy według ostatniego spokojnego stanu posiadania, a tego ostatniego przez uwzględnienie "wszelkich okoliczności", gdyż na przeszkodzie takiej możliwości stoi zasada wzajemnego wyłączania się kryteriów rozgraniczenia. Zakres ustalania stanu prawnego
w postępowaniu rozgraniczeniowym różni się od zakresu badania w procesie windykacyjnym.
Z tego względu wyrok w procesie windykacyjnym nie stanowi rzeczy osądzonej dla postępowania rozgraniczeniowego i przeszkody w jego kontynuowaniu. Okoliczność, że stan prawny jest wątpliwy, nie uzasadnia jeszcze dokonania rozgraniczenia według kryterium posiadania, sama wątpliwość bowiem nie wystarczy do stwierdzenia, że stanu prawnego nie można ustalić (por. J. G.,
J. R., G. R., S. R. [w:] J. G., J. R., G. R.,
S. R., Kodeks cywilny. Komentarz. Tom II. Własność i inne prawa rzeczowe, wyd. II, W. 2016, (...)i przywołane tam orzecznictwo.)

W ocenie sądu rozgraniczenie należało przeprowadzić w oparciu o stan prawny ustalony przez biegłego sądowego geodetę mgr inż. P. P.. Zdaniem sądu w związku z możliwością ustalenia stanu prawnego rozgraniczenie należało przeprowadzić przy zastosowaniu tego podstawowego kryterium, z tym zastrzeżeniem, że sąd nie uwzględnił podniesionego
przez wnioskodawcę zarzutu zasiedzenia nieruchomości. Nietrafny był zarzut wnioskodawcy nieuwzględnienia przez biegłego zasiedzenia nieruchomości. Na etapie sporządzania opinii przez biegłego wnioskodawca nie podnosił zarzutu zasiedzenia, który pojawił się na późniejszym etapie postępowania, jak również do biegłego geodety nie należy ocena przesłanek zasiedzenia nieruchomości. Sąd uznał za zasadny argument uczestników odwołujący się do uwzględnienia powierzchni działek ujętych w ewidencji gruntów. Sąd miał na uwadze, że biegły potwierdził twierdzenia uczestników co do zniszczenia osnowy geodezyjnej w obrębie działek objętych rozgraniczeniem, a wniosek ten jest kategoryczny. Sąd przyjął mając na uwadze zeznania uczestnika S. K. istnienie znaków granicznych na jego działce. Uczestnik zeznał, że podczas prac
w 2020 roku geodeta odnalazł znaki graniczne. Sąd miał na uwadze, że zeznania uczestnika dotycząc jedynie jego działki, a na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego nie jest możliwe ustalenie kiedy zostały zniszczone inne znaki graniczne. Podczas oględzin z udziałem biegłego sąd również dostrzegł wykopany znak graniczny, co sugeruje, że został on wykopany podczas prac związanych z budową oświetlenia, na co wskazuje odstęp czasowy pomiędzy pracami, a oględzinami. Prawdopodobnym jest również zniszczenie innych punktów granicznych podczas prac związanych
z kanalizacją w 2012 roku, ale z uwagi na upływ czasu aktualnie nie jest możliwe poczynienie dokładnych ustaleń w tym przedmiocie. Sąd miał na uwadze, że nie jest znane poprzednie usadowienie słupka granicznego dostrzeżonego podczas oględzin. Fakt zniszczenia osnowy geodezyjnej powodował, że nie była możliwa weryfikacja wniosków biegłego
z stanem osnowy geodezyjnej istniejącej poprzednio. Mając na uwadze zniszczenie sosnowy geodezyjnej, zdaniem sądu biegły sądowy w sposób prawidłowy przyjął sposób ustalenia granicy. Biegły sądowy dokonał analizy dokumentacji geodezyjnej, a następnie na podstawie danych źródłowych odszukał punkty graniczne o pewnym położeniu i dokonał obliczenia poszczególnych punktów granicznych na spornym obszarze. Taki sposób ustalenia punktów granicznych jest zdaniem sądu jasny i logiczny. Biegły podczas sporządzania opinii dokonał pomiaru obszaru (...),
a więc znacznego obszaru co zdaniem sądu świadczy o rzetelnej postawie biegłego sądowego, podobnie jak analiza dokumentacji geodezyjnej począwszy od końcówki XIX wieku. Zdaniem sądu przedłożona przez wnioskodawcę dokumentacja (k. 16-18) nie stanowi argumenty przeciwko opinii biegłego sądowego. Biegły sądowy nie dokonał przesunięcia punktu granicznego numer (...), ustalonego w toku innego postępowania. Załączona dokumentacja dotyczyła granicy innych nieruchomości. Sąd dokonał analizy map załączonych do akt sprawy. Na mapie działki (...) (k.106) widocznym jest, że działka (...) na odcinku działki (...) nagle ulega rozszerzeniu, zaś działka (...) nie posiada charakterystycznego klina wchodzącego w działkę (...). Na mapie przedłożonej przez uczestniczkę W. D. (k.143) działka (...) również pozbawiona jest klina, a ponadto
na mapie tej w przypadku przedłużenia graniczy działki (...) widoczne jest fakt, że działka (...)
na dalszym odcinku jest węższa. Na wyrysie z mapy ewidencyjnej ((...)) na wysokości działki działka (...) znowu następuje nagłe poszerzenie działki (...), a działka (...) pozbawiona jest charakterystycznego klina. Sąd dostrzegł również, że odmienny kształt ma działka (...) na mapach przedłożonych przez uczestnika A. S. (k.177-179), jest on węższa, występuje nieregularne poszerzenie na odcinku z działką (...). Sąd miał na uwadze, porównując mapy
do rozgraniczenia do innych map to nieregularne poszerzenie znika, a przebieg drogi numer (...) staje się regularne i otrzymuje ona stałą szerokość. Sąd dokonał rozgraniczenia działek w zakresie przekazanym przez wnioskodawcę, stąd też na odcinku granicy działki (...) z działkami (...) sąd dokonał rozgraniczenia na pełnym odcinku. Od strony działek (...) sąd dokonał rozgraniczenia w części w zakresie punktów (...), (...). Biegły dokonał ustalenia przebiegu granicy działki (...) z działką (...), i w tym zakresie, o ile ustalenia biegłego były racjonalne z punktu widzenia celowości obliczania punktów granicznych
i pomocnicze względem przedmiotu postępowania, to ustalenie granicy w tej części stanowiłoby orzekanie ponad żądanie. Przedmiotem biegłego sądowego w poszukiwaniu danych w terenie były również działki sąsiednie i zdaniem sądu ustalenia co do przebiegu działki (...) na dalszym odcinku nie dezawuują treści opinii. Dodatkowo wskazać należy, że okoliczność ta wynikła z danych wyjściowych odmiennych od ustaleń biegłego, ponieważ w ocenie wnioskodawcy działka (...) pozbawiona była charakterystycznego klina (k.15), a ponadto działka (...) miała graniczyć z droga stanowiącą działką (...), co nie znajduje potwierdzenia w ustaleniach biegłego.

W myśl art 172 § 1 i 2 kc posiadacz nieruchomości niebędący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie). Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze. W myśl art. 336 k.c. posiadaczem samoistnym jest ten, kto rzeczą włada jak właściciel. W orzecznictwie wskazuje się,
że samoistne posiadanie polega na faktycznym wykonywaniu tych uprawnień, które składają się na treść prawa własności. Dla istnienia samoistnego posiadania konieczne jest zatem faktyczne władanie rzeczą, czyli dostrzegalny fakt wykonywania fizycznego władztwa, oraz czynnik psychiczny w postaci zamiaru władania rzeczą dla siebie ( cum animo rem sibi habendi) (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 2013 r., (...), LEX nr (...)). Na mocy ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny ((...)) okres niezbędny do zasiedzenia nieruchomości został wydłużony z 10 lat do 20 lat w przypadku posiadania w dobrej wierze oraz z 20 lat do 30 lat w przypadku posiadania w złej wierze.

W orzecznictwie wskazuje się, że władanie cudzą nieruchomością przez Skarb Państwa, uzyskane w ramach sprawowania władztwa publicznego, może być posiadaniem samoistnym prowadzącym do zasiedzenia, ponieważ kwalifikacja władania, jako posiadania samoistnego, stanowiącego przesłankę zasiedzenia nieruchomości, nie jest uzależniona od tego czy Skarb Państwa doszedł do władania rzeczą w ramach realizacji uprawnień władczych, o charakterze publicznoprawnym (imperium), czy też w wyniku działań mieszczących się w sferze stosunków cywilnoprawnych (dominium) lecz zależy wyłącznie od sposobu władania rzeczą. Aby posiadanie mogło być uznane za samoistne w rozumieniu art. 336 k.c. konieczne jest sprawowanie fizycznego władztwa nad rzeczą w taki sposób i w takim zakresie, jak czyni to właściciel (corpus) z jednoczesną wolą władania rzeczą dla siebie (cum animo rem sibi habendi). Samo władanie drogą w interesie zbiorowym (publicznym) nie świadczy jeszcze o braku możliwości uznania władztwa za posiadanie samoistne in statu usucapiendi (por. A. Partyk, Możliwość zasiedzenia nieruchomości przez Skarb Państwa władający nią w ramach władztwa publicznego, LEX/el. 2019. i przywołane tam orzecznictwo).

Bezspornym jest fakt, że przebieg drogi według stanu prawnego nie pokrywa się
z rzeczywistym przebiegiem drogi. Biorąc pod uwagę zeznania uczestniczki H. O. (2) stan taki utrwalony jest od wielu lat, ponieważ ogrodzenia działki (...) nie było przestawiane, zaś według stanu prawnego droga przebiega w rzeczywistych granicach działki (...). Sąd uznał za wykazane okoliczności równania drogi przez gminę i odśnieżania jej, ponieważ okoliczności te znalazły odzwierciedlenie w zeznaniach M. L. (2) i uczestniczki H. O. (2).
Sąd jednocześnie dostrzegł, na co zwrócił uwagę, wójt gminy G., że wykonywanie prac takich jak odśnieżanie i równanie nie było dla gminy priorytetem, ponieważ za państwem (...) nikt nie mieszkał. Mimo wskazanych faktów zdaniem sądu zarzut zasiedzenia spornej części nieruchomości nie zasługiwał na uwzględnienie.

W myśl art. 3 ust. 1 ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych
(t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 70 z późn. zm.).podatnikami podatku od nieruchomości są osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne, w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej, będące właścicielami nieruchomości lub obiektów budowlanych, z zastrzeżeniem ust. 3. Stosownie do art. (...) jeżeli przedmiot opodatkowania znajduje się w posiadaniu samoistnym, obowiązek podatkowy
w zakresie podatku od nieruchomości ciąży na posiadaczu samoistnym. W przeszłości duże rozbieżność w orzecznictwie sądowo-administracyjnym dotycząca tej tematyki przyczyniła się do wystąpienia Prezesa NSA do Trybunału Konstytucyjnego o ustalenie powszechnie obowiązującej wykładni art. 2 ust. 1 u.p.o.l. Rozstrzygnięcie Trybunału (Uchwała TK z 6.09.1995 r., (...)) odnosi się do podatku od nieruchomości, ale miało istotne znaczenie na gruncie ustawy o podatku rolnym oraz ustawy o podatku leśnym. W efekcie tego Trybunał Konstytucyjny jednoznacznie orzekł, że podatnikiem w omawianej sytuacji powinien być posiadacz samoistny. Pojęcie posiadania samoistnego na gruncie ustawy o podatkach lokalnych jest tożsame
z cywilistycznym rozumieniem posiadania samoistnego. Wnioskodawca nie przeczył, że uczestnicy uiszczali podatek od nieruchomości w wysokości ustalonej od powierzchni określonej w ewidencji gruntów, zatem twierdzenia uczestników sąd uznał za przyznane. W ocenie sądu jednolitość rozumienia posiadania samoistnego na gruncie prawa podatkowego i cywilnego prowadzi do wniosku, że wnioskodawca nie mógł zostać uznany za posiadacza samoistnego w sytuacji gdy naliczał podatek od nieruchomości od powierzchni co do których podnosi zarzut zasiedzenia. W ocenie sądu taka postawa gminy jest niespójna ponieważ, w zależności od swego interesu występuje wobec właściciela nieruchomości w korzystnym dla siebie charakterze traktując uczestników postępowanie w dwojaki sposób. To na gminie jako organie podatkowym spoczywa obowiązek ustalenia powierzchni nieruchomości co wpływa na wysokość zobowiązania podatkowego, to ona jako organ podatkowy powinna dążyć do uregulowania stanu prawnego.

Stosownie do ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (t.j. (...)) do zarządcy drogi należy planowanie, budowa, przebudowa, remonty, utrzymanie
i ochrony dróg (art. 19 i 20 wymienionej ustawy). Utrzymanie dróg publicznych należy do obowiązków gminy, a więc to wnioskodawca obowiązany jest ustalanie przebiegu i grani dróg publicznych. W realiach niniejszej sprawy zdaniem sądu gmina G. wykazała się ogólną niedbałością. Bezspornym jest fakt, że w drodze przy ul. (...) znajduje się infrastruktura taka jak kanalizacja i oświetlenie. Sąd przyjął datę powstania kanalizacji na 2012 roku w oparciu o zeznania uczestników, a także datę powstania oświetlenia na rok 2021 zgodnie z zeznaniami świadka M. T.. Z zgromadzonego materiału dowodowego nie wynika, aby prace te były poprzedzone jakimikolwiek ustaleniem przebiegu drogi. Zdaniem sądu sam fakt poczynienia nakładów nie stanowi argumentu za dokonaniem rozgraniczenia zgodnie z twierdzeniami wnioskodawcy. W niniejszej sprawie poczynione inwestycje realizowane były na wyłączne ryzyko wnioskodawcy, ponieważ nie dochował on należytej staranności w zakresie ustalenia przebiegu drogi. Nie dopełnienie obowiązków po stronie wnioskodawcy wpływa na przyjęcie złej wiary, ponieważ wnioskodawca powinien w ramach swych obowiązków dążyć do wytyczenia granicy drogi publicznej. Sąd miał na uwadze, że gmina jest organem władzy publicznej, a zatem należy dla niej stosować inną miarę należytej staranności i rozumieć wąsko przesłanki zasiedzenia. W ocenie sądu budowa kanalizacji oraz oświetlenia biorąc pod uwagę charakter drogi stanowi wyraz woli zachowania rzeczy dla siebie (res animus sibi habendi). Zdaniem sądu prace te wpływały na szerokość pasa drogowego,
z tymże aktualnie nie jest możliwe ustalenie w jakim zakresie prace to wpłynęły na kształt drogi. Zgodnie z zeznaniami H. O. (2), W. D., droga była węższa niż aktualnie.
Zdaniem sądu, aby uznać zarzut zasiedzenia za zasadny wnioskodawca powinien wykazać, że droga
w obecnym kształcie (o tej samej długości, według tego samego przebiegu i tej samej szerokości) istnieje od co najmniej trzydziestu lat. Mając na uwadze zebrany w sprawie materiał dowodowy nie można uznać, że istniejący stan rzeczy trwał przez okres niezbędny do zasiedzenia. Na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego nie można odtworzyć stanu drogi (przebiegu długości, szerokości) i czasu utrwalenia danego stanu rzeczy w przeszłości w stopniu pozwalającym stwierdzić zasiedzenie. W przeszłości droga była węższa. Aktualny stan rzeczy powstał najwcześniej
w 2021 roku wraz z budową oświetlenia ulicznego. Sąd zwrócił uwagę, że poprzednio istniejące oświetlenie znajdowała się w innym miejscu niż obecnie. Posadowione było ono po drugiej stronie drogi, po stronie działki nr (...) należącej do państwa (...). Poprzednie oświetlenie stanowiło własność (...) a nie gminy G.. Zdaniem sądu fakty te stanowią argumenty przeciwko zasiedzeniu nieruchomości uczestników A. i M. S. (2), S. K., L. i K. K., W. D., gdyż poprzednio istniejące oświetlenie nie stanowiło ingerencji w ich prawo własności lub ich poprzedników. Na stan drogi przy ul (...) wpływały również warunki naturalne takiej jak woda spływająca z (...) oraz skarp.
Podczas oględziny nieruchomości z biegłym widocznym był uskok, który stanowił granicę poprzedniego stanu drogi. Zdaniem sądu czynniki naturalne nie powinny przemawiać za zasadnością zarzutu zasiedzenia. Czynniki naturalne stanowią czynnik niezależny od woli, a zmiany które powodują nie mogą zostać uznane za wyrazy zachowania rzeczy dla siebie.

O kosztach orzeczono na podstawie art. (...). Nie zasługiwał na uwzględnienie wniosek uczestników A. i M. S. (1) o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania.
W doktrynie wskazuje się, że różny stopień zainteresowania wynikiem postępowania będzie miał miejsce w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku wszczętej na wniosek wierzyciela spadkodawcy zainteresowanego dochodzeniem roszczeń od jego spadkobierców, którzy, np. ze względu na brak aktywów, mogą nie być w ogóle zainteresowani przeprowadzeniem postępowania spadkowego.
Z kolei sprzeczność interesów zachodzi wtedy, gdy końcowe orzeczenie może wywrzeć wpływ
dla jednych zainteresowanych na zwiększenie, a dla innych na zmniejszenie sfery ich uprawnień,
np. w sprawie o zasiedzenie nieruchomości sprzeczność interesów występuje pomiędzy wnioskodawcą a uczestnikami wpisanymi w księdze wieczystej jako właściciele nieruchomości. Nie chodzi tutaj
o sprzeczność stanowisk w sprawie, a więc to, że wnioskodawca popiera wniosek o zasiedzenie,
a uczestnicy postępowania wnoszą o jego oddalenie. W sprawach działowych sam fakt zgłoszenia przez uczestników odmiennych wniosków co do sposobu zniesienia współwłasności nie powoduje sprzeczności interesów, gdyż na gruncie art. 520 § 2 KPC przesłanka sprzeczności interesów nie jest związana ze stanowiskiem zajętym przez zainteresowanych w sprawie (por. T. Szanciło (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Art.(...)).
W ocenie sądu pomimo sporu co do przebiegu granic brak było podstaw do odstąpienia od ogólnej zasady postępowania nieprocesowego. Ustalenie granic nieruchomości, a przez to ustalenie granic prawa własności leży w interesie wszystkich uczestników postępowania, a więc wszyscy uczestniczy byli w równym stopniu zainteresowani wynikiem postępowania. Przedmiotem postępowania rozgraniczeniowego jest ustalenie stanu prawnego, zatem z swej istotny brak jest wpływu na wzrost lub zmniejszenie uprawnień, nawet jeśli przekłada się to następnie na zmianę granic nieruchomości. Sprzeczność stanowisk co do przebiegu granicy nie powoduje aktualizacji przesłanki sprzeczności interesów.

Na podstawie art. 152 kc orzeczono o wydatkach postępowania, na które złożył się koszt opinii biegłego sądowego z zakresu geodezji w kwocie (...)Zgodnie z art. (...) właściciele gruntów sąsiadujących obowiązani są do współdziałania przy rozgraniczeniu gruntów oraz przy utrzymywaniu stałych znaków granicznych; koszty rozgraniczenia oraz koszty urządzenia
i utrzymywania stałych znaków granicznych ponoszą po połowie. Sąd obciążył uczestników postępowania wydatkami postępowania w równym stopniu, z tymże wnioskodawca został obciążony kosztami wyższymi o 6 groszy od pozostałych uczestników. Wynika to z kalkulacji matematycznej
i brakiem możliwości obciążenia uczestników postępowania w równych częściach.