Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 maja 2022 r.

Sąd Rejonowy w Brodnicy- I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	Sędzia Dawid Sztuwe
Protokolant:	st. sek. sąd. Kamila Kosiorek

po rozpoznaniu w dniu 11 maja 2022 r. w Brodnicy

na rozprawie

sprawy z powództwa M. M. i P. C.

przeciwko T. C.

o naruszenie posiadania

1.  nakazuje pozwanemu, aby przywrócił powodom posiadanie pilota kompatybilnego do napędu dwóch bram automatycznych wjazdowych zamontowanych w ogrodzeniu gospodarstwa rolnego (...) pod adresem (...) w N. oraz siedliska mieszkalnego z domem jednorodzinnym położonym pod adresem K. 58a w N. poprzez wydanie powódce pilota kompatybilnego do tychże bram i zaniechał dalszych bezprawnych naruszeń posiadania kompatybilnego pilota,

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powodów kwotę 200,00 zł (dwieście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu,

3.  nadaje wyrokowi w punkcie 1 (pierwszym) rygor natychmiastowej wykonalności,

4.  zwraca powodom kwotę 200,00 zł (dwieście złotych) tytułem zwrotu nadpłaty opłaty sądowej od pozwu.

/Sędzia/

Sygn. akt. I C 566/21

UZASADNIENIE

Pozwem z 29 listopada 2021 r. (data stempla pocztowego) M. M. i jej małoletni syn P. C. wystąpili przeciwko T. C. z pozwem o nakazanie przywrócenia posiadania i zaniechanie dalszych naruszeń. W pozwie szczegółowo opisano przedmiot i okoliczności naruszonego posiadania ( k. 3-11).

W odpowiedzi na pozew strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości i jednocześnie wystąpiła z powództwem wzajemnym o wydanie kompletu kluczy do domu jednorodzinnego. W uzasadnieniu swojego stanowiska pozwany wskazał, że powodowie nie zamieszkują już na terenie gospodarstwa, a przeprogramowanie pilotów do bram było podyktowane nieprzestrzeganiem przez powodów wymogów sanitarnych zabezpieczających gospodarstwo przed ptasią grypą ( k. 35-39).

Zarządzeniem z 9 lutego 2022 r. na podstawie art. 479 kpc uznano powództwo wzajemne za niedopuszczalne i wyłączono je do odrębnego rozpoznania. Sprawa została zarejestrowana pod sygnaturą I C 89/22.

W piśmie procesowym z 15 kwietnia 2022 r. strona powodowa odniosła się do zarzutów i twierdzeń strony pozwanej podniesionych w odpowiedzi na pozew i zażądała nadania wyrokowi natychmiastowej wykonalności w przypadku uwzględnienia powództwa
( k. 67-73).

Na dalszym etapie postępowania strony podtrzymały swoje stanowiska w sprawie
( k. 89-92).

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 18 marca 2020 r. zmarł P. C., który prowadził gospodarstwo rolne położone w K.. Przed śmiercią na terenie gospodarstwa w domu jednorodzinnym zamieszkiwała z nim od połowy 2015 r. jego partnerka M. M.. W dniu 31 stycznia 2018 r. ze związku (...) urodził się P. C..

Okoliczność bezsporna.

P. C. na podstawie testamentu notarialnego z 26 września 2018 r. powołał do całości spadku swojego syna P. C. i wydziedziczył córki P. i O. C..

W postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku prowadzonym przed Sądem Rejonowym w Brodnicy pod sygnaturą I Ns 97/20 córki spadkodawcy zakwestionowały testament podnosząc, że został on sporządzony w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli lub pod wpływem groźby.

Okoliczności bezsporne.

Postanowieniem Sądu Rejonowego w Brodnicy z 31 marca 2020 r. w sprawie I Ns 98/20 ustanowiono zarządcę tymczasowego spadku w osobie T. C. i zobowiązano go do składania sprawozdań z zarządu spadkiem w postaci gospodarstwa rolnego.

Okoliczności bezsporne.

M. M. otrzymała od P. C. pilot do napędu dwóch bram wjazdowych zamontowanych w ogrodzeniu gospodarstwa rolnego w K. i swobodnie korzystała z wjazdu i wyjazdu z fermy po śmierci P. C. celem zaparkowania samochodu na posesji domu jednorodzinnego.

Okoliczności bezsporne.

W dniu 12 grudnia 2020 r. w godzinach wieczornych M. M. zorientowała się, że jej pilot nie otwierał bram wjazdowych na teren gospodarstwa i wezwała Policję podnosząc, że została bezprawnie pozbawiona możliwości wjazdu. Na miejsce zdarzenia T. C. w obecności funkcjonariuszy Policji przyznał, że celowo zmienił oprogramowanie, usprawiedliwiając to zagrożeniem ptasią grypą i niewykonywaniem obowiązku dezynfekcji.

Dowód:

- notatnik służbowy- k. 61-66

Po przeprogramowaniu pilotów M. M. może nadal korzystać z furtki i dojść pieszo na posesję domu jednorodzinnego. Dotychczas nie zobowiązywano jej do dezynfekcji butów czy rąk w czasie przebywania na terenie gospodarstwa. Tylko w godzinach pracy gospodarstwa, tj. do około godziny 16.00, bramy wjazdowe pozostają otwarte. T. C. od czasu do czasu przyjeżdża na teren gospodarstwa w godzinach popołudniowych korzystając z wjazdu bramą samochodową. Odległość między bramą wjazdową a posesją domu jednorodzinnego wynosi około 230 metrów. Ścieżka piesza prowadząca do domu nie jest oświetlona.

Okoliczności bezsporne.

Sąd zważył, co następuje:

Stan faktyczny w sprawie został ustalony w oparciu o dokumenty, których wiarygodność nie budziła wątpliwości Sądu. Dowód z tych dokumentów został przeprowadzony w oparciu o art. 243 ² kpc. Nadto okoliczności faktyczne istotne dla rozstrzygnięcia w sprawie były niesporne między stronami. W trakcie informacyjnego przesłuchania stron, pozwany przyznał bowiem, że do grudnia 2020 r. M. M. mogła korzystać z bramy wjazdowej posługując się własnym pilotem. Potwierdził również, iż przeprogramował piloty i pozostawił powódce swobodny, pieszy dostęp do domu jednorodzinnego, w którym wcześniej zamieszkiwała ze spadkodawcą i małoletnim synem. Pozostałe okoliczności faktyczne nie mogły mieć wpływu na oceną prawną roszczenia powodów, ale kwestia ta będzie jeszcze przedmiotem dalszych rozważań Sądu.

Zgodnie z art. 344 § kc przeciwko temu, kto samowolnie naruszył posiadanie, jak również przeciwko temu, na czyją korzyść naruszenie nastąpiło, przysługuje posiadaczowi roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego i o zaniechanie naruszeń. Roszczenie to nie jest zależne od dobrej wiary posiadacza ani od zgodności posiadania ze stanem prawnym, chyba że prawomocne orzeczenie sądu lub innego powołanego do rozpoznawania spraw tego rodzaju organu państwowego stwierdziło, że stan posiadania powstały na skutek naruszenia jest zgodny z prawem. Roszczenie wygasa, jeżeli nie będzie dochodzone w ciągu roku od chwili naruszenia. Z tym przepisem prawa materialnego skorelowany jest przepis proceduralny, który wskazuje, że w sprawach o naruszenie posiadania sąd bada jedynie ostatni stan posiadania i fakt jego naruszenia, nie rozpoznając samego prawa ani dobrej wiary pozwanego (art. 478 kpc).

W ocenie Sądu roszczenia powodów zasługiwało na uwzględnienie, albowiem zaktualizowały się przesłanki ochrony naruszonego posiadania wskazane
w art. 344 § 1 kc. Powodowie dochowali również terminu zawitego wystąpienia
z żądaniem.

Po pierwsze, w toku postępowania bezspornie ustalono, że M. M. i jej małoletni syn byli posiadaczami pilota umożliwiającego otwarcie bram automatycznych i wjazd na teren posesji domu jednorodzinnego, w którym zamieszkiwali wspólnie z P. C.. Posiadanie to miało rzecz jasna charakter samoistny i wynikało z woli spadkodawcy, który udostępnił pilota powódce, z którą tworzył związek partnerski i która była jednocześnie matką jego małoletniego syna (powoda). W gruncie rzeczy posiadanie pilota uruchamiającego napędy bram wjazdowych odbywało się na identycznych zasadach na jakich udostępnianie są tego rodzaju urządzenia w rodzinach wieloosobowych. Niemniej Sąd nie był obowiązany szczegółowo badać charakteru posiadania, ponieważ generalnej ochronie przed samowolą naruszenia podlega również posiadanie zależne, w złej wierze czy nawet bezprawne.

Strona pozwana podnosiła, że powódka nie zamieszkuje już w domu jednorodzinny znajdującym się na terenie fermy i pojawia się tam tylko sporadycznie. W ocenie Sądu ten argument jest zupełnie nietrafiony, ponieważ jakiekolwiek okoliczności faktycznie dotychczas ujawnione w sprawie spadkowej, w tym o zabezpieczenie spadku, nie wskazywały na to, że powodowie wyzbyli się posiadania. Takie działanie byłoby zresztą nielogiczne w kontekście przewidywanych skutków postępowania o stwierdzenie nabycia spadku. Niezależnie bowiem od oceny ważności testamentu z września 2018 r. małoletni P. C. będzie dziedziczył po swoim ojcu, tj. albo jako jedyny spadkobiercy testamentowy albo jako współspadkobierca ustawowy. Trudno zatem założyć, że małoletni powód i działająca w jego imienia powódka wyzbyli się posiadania na czas postępowania spadkowego. Jeżeli nawet powodowie niezwykle rzadko pojawią się na terenie fermy i faktycznie nie zamieszkują w domu jednorodzinnym to jest to związane z okolicznościami towarzyszącymi wykonywanie zarządu przez pozwanego i silnego konfliktu między powodami a córkami spadkodawcy i zarządcą.

Po drugie, bezsporne było to, że pozwany w grudniu 2020 r. przeprogramował napędy bram w ten sposób, iż uniemożliwił ich otwarcie za pomocą pilota będącego w posiadaniu powódki. W istocie zatem naruszył posiadanie. Dla uwzględnienia powództwa nie było istotne to, czy pozwany działał zgodnie z prawem i w dobrej wierze (art. 478 kpc). Tuż przed przeprogramowaniem bram ostatni stan posiadania był bowiem taki, że powódka mogła otwierać bramy wjazdowe, korzystając ze swojego pilota.

W tym miejscu warto przypomnieć, że pozwany został wyznaczony zarządcą spadku, a w gruncie rzeczy zarządcą tymczasowym gospodarstwa rolnego (art. 636 § 2 i 4 kpc), na którego terenie znajduje się dom jednorodzinny spadkodawcy niebędący wykorzystywany do prowadzenia gospodarstwa rolnego. Wyznaczenie zarządcy było związane z koniecznością zabezpieczenia spadku przed naruszeniem rzeczy i praw majątkowych wchodzących w skład spadku (art. 634 kpc). Zarządca spadku (zarządca tymczasowy gospodarstwa) nie działa jednak we własnym interesie, a jego jedynym zadaniem jest ochrona interesów spadkobierców. Truizmem jest twierdzenie, że zarządca jest zobowiązany działać w ochronie wszystkich spadkobierców. Nie można oprzeć się jednak wrażeniu, że ta zasada nie jest do końca realizowana przez pozwanego. Właśnie chociażby w kontekście umożliwiania swobodnego dostępu na teren fermy córkom spadkodawcy, co do których status spadkowy jest wątpliwy z uwagi na treść ostatniego testamentu i systematycznego ograniczenia tego dostępu dla spadkobiercy testamentowego (i ustawowego jednocześnie).

Po trzecie, po naruszaniu posiadania nie zapadło orzeczenie sądu lub innego powołanego do rozpoznawania spraw tego rodzaju organu państwowego stwierdzającego prawomocnie, że stan posiadania powstały na skutek naruszenia jest zgodny z prawem.

W powyższym kontekście strona pozwana podnosiła twierdzenia dotyczące natury zarządu tymczasowego i potrzeby ochrony gospodarstwa przed ptasią grypą. Dotychczas nie zapadło orzeczenie nakazujące powodom wydanie pilotów do bram czy kluczy do domu jednorodzinnego. Zresztą wydanie takiego orzeczenia jest wątpliwie w świetle dotychczas ujawnionych okoliczności faktycznych. Niemniej Sąd nie bagatelizuje zagrożenia związanego z ptasią grypą. Z jednej strony to właśnie zarządca powinien podjąć stosowne środki ochrony gospodarstwa przed takim zagrożeniem. Z drugiej zaś powódka deklarowała dostosowanie się do wszystkich wymogów sanitarnych, co zresztą jest zrozumiałe, albowiem jej również zależy na dobrej kondycji gospodarstwa.

Podjęte środki ochrony muszą zatem pozostawać w zgodzie z wymogami prawa i zasadami logiki oraz doświadczenia życiowego. Zarządca jest uprawniony do wprowadzania takich środków ochrony, co wynika również z przepisów rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 6 kwietnia 2022 r. (Dz.U. 2022.768). Notabene z tego rozporządzenia obowiązek rejestracji środków transportu dotyczy wyłączenie takich służących do przewozu drobiu, jaj, paszy itp., a rejestr osób jest ograniczony dla wejść do pomieszczeń, w których jest utrzymywany drób (§1 ust. 2 pkt 6). Rozporządzenie nie zakazuje przecież wjazdu na teren gospodarstwa rolnego właścicielowi gospodarstwa czy członkom jego rodziny. Oczywistym jest to, że dla osób zamieszkujących/korzystających z domu jednorodzinnego położonego na terenie fermy spadkodawca P. C. nie wprowadziłby zakazu korzystania z bramy i wjazdu samochodem w godzinach popołudniowych czy wieczornych. Być może wymagana byłaby ręczna dezynfekcja kół czy wytyczenie konkretnej ścieżki poruszania się samochodu osobowego na trasie z bramy na posesję, ale to jest już kwestia drugorzędna. Jeżeli zarządca tymczasowy nie byłby w stanie wymusić przestrzegania przepisów sanitarnych to jako osobie uprawnionej przysługiwałoby mu odpowiednie instrumenty prawne służące ochronie własności (art. 935 § 1 zd. 3 kpc). Nie może jednak takich instrumentów realizować samowolnie, bez stosownego upoważnienie.

Na marginesie należy podkreślić, iż budzą wątpliwości twierdzenia pozwanego usprawiedliwiające jego działania potrzebą przestrzegania wymogów sanitarnych. Pozwany nie widzi bowiem przeszkód, aby powodowie nadal korzystali z furtki i przemieszczali się do domu na pieszo. W takim przypadku zresztą nie mają na razie obowiązku dezynfekcji, np. butów czy rąk. Jednocześnie sam pozwany od czasu do czasu korzysta z bramy wjazdowej i wjeżdża na teren fermy po godzinach pracy, np. w celu przewiezienia cięższego transportu. Niezrozumiałym jest zatem wyłączenie możliwości korzystania przez powodów z samochodu celem dojazdu do posesji. Trafnie również powódka podnosi, że pozbawienie posiadania kompatybilnego pilota do bram wjazdowych stanowi zagrożenie w sytuacji, gdyby dla ochrony życia lub mienia niezbędny byłby przyjazd służb ratunkowych w godzinach popołudniowych lub nocnych.

Sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 kpc pominął wnioski dowodowe dotyczące okoliczności, które nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia w sprawie i prowadziłyby jedynie do przedłużenia postępowania.

Roszczenie powodów zostało zatem uwzględnione w całości, a w sentencji wyroku, w granicach żądania, dokonano jedynie modyfikacji stylistycznych mających na celu zwiększenie zwięzłości orzeczenia.

O rygorze natychmiastowej wykonalności orzeczono na podstawie art. 333 § 2 kpc. W sprawach o naruszenie posiadania nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności ma charakter fakultatywny. Sąd uznał, że okoliczności sprawy przemawiały za nadaniem takiego rygoru. Wyrok ma realnie służyć ochronie naruszonego posiadania. Nie występuje też szczególne zagrożenie interesom pozwanego. Zwłaszcza z uwagi na fakt, że nie kwestionuje on możliwości korzystania z domu jednorodzinnego przez powodów, którzy mają nieograniczony, pieszy dostęp do nieruchomości. W doktrynie podkreśla się, że sam fakt wydania orzeczenia uwzględniającego powództwo o naruszenie posiadania uzasadnia nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności, ponieważ z reguły zwykła w tych sprawach tymczasowość nakazuje dynamiczne działanie i wykonanie orzeczenia (zob. T. Szanciło (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Komentarz. Art. 1–505 ³⁹. Tom I, Warszawa 2019, komentarz do art. 333 kpc).

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 § 1 kpc.

Sąd nie uwzględnił wniosku o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego, albowiem powodowie nie byli realnie zastępowani przez zawodowego pełnomocnika. Dopiero na terminie rozprawy powódka przedłożyła pełnomocnictwo, które załączono do krótkiego pisma procesowego wskazującego na podtrzymanie dotychczasowych twierdzeń. Zresztą samo pismo procesowe nie zostało złożone na zarządzenie Przewodniczącego i winne było zostać zwrócone.

O zwrocie części opłaty 200,00 zł zarządzono na podstawie art. 80 ust. 1 u.k.s.c, albowiem w ocenie Sądu po stronie powodowej występowało współuczestnictwo materialne i pozew jako pismo podlegało jednej opłacie (art. 4 ust. 1 u.k.s.c.).

/Sędzia/

Dawid Sztuwe

Dawid Sztuwe