IX Ka 51/23 - uzasadnienie Sąd Okręgowy w Toruniu z 2023-04-20

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IX Ka 51 /23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w G. z dnia 22 listopada 2022 r. w sprawie (...)

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

uchylenie

zmiana

Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzuty

3.1.

1. Zarzut obrazy przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 7 kpk poprzez dokonanie dowolnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w postaci zeznań świadków obrony i nadanie waloru wiarygodności zeznaniom M. M. i ustalenie, ze pieniądze zgromadzone na koncie stanowiły wspólność majątkową małżeńską,

2. Zarzut obrazy przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 366 kpk poprzez niewyjaśnienie wszystkich istotnych okoliczności sprawy odnośnie pochodzenia środków pieniężnych wobec braku dodatkowych źródeł dochodu przez oskarżonego niż wynagrodzenie za pracę,

3. Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych wynikający z błędnej oceny materiału dowodowego zwłaszcza świadków M. i G..

☐ zasadne

☐ częściowo zasadne

☒ niezasadne

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacje w niniejszej sprawie wywiedli i obrońca oskarżonego i prokurator działając na korzyść oskarżonego. Ponieważ argumentacja skarżących jest zbieżna w zakresie postawionych zarzutów i argumentacji przytaczanej na ich poparcie, to Sąd odwoławczy odniesienie się do nich łącznie.

Skarżący nieskutecznie podważali prawidłowe ustalenia Sądu meriti, twierdząc, że swobodna i spójna z zasadami doświadczenia życiowego ocena zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie może prowadzić do ustaleń dotyczących statusu prawnego środków pieniężnych zgromadzonych na koncie przez oskarżonego i źródeł ich pochodzenia. W tym kontekście odwoływali się zwłaszcza do zeznań świadków M. i G., którzy potwierdzali okoliczności podawane przez oskarżonego.

Sąd odwoławczy w pełni podziela ocenę prawną zeznań tychże świadków dokonaną przez Sąd meriti, który odmówił im wiarygodności. Skarżący odnośnie do D. M. eksponowali, że pracował on zagranicą i jego zarobki tam osiągane pozwalały mu udzielić pożyczki za pośrednictwem oskarżonego zupełnie obcej osobie. Z uwagi na bliskie relacje koleżeńskie nie były potrzebne żadne dokumenty, które by ją potwierdzały. Rzeczywiście można by przyjąć , w świetle zasad doświadczenia życiowego, że o ile w bliskich relacjach koleżeńskich udzielenie pożyczki w znacznej kwocie mogłoby mieć miejsce (choć i tak dziwiłoby jej nieudokumentowanie) to takie zachowanie wobec osoby nieznanej jawi się jako nieprawdopodobne. Jest to tym bardziej wątpliwe jeśli zważyć, że miała to być suma, którą ani oskarżony, ani D. M. nie dysponował (jako oszczędnościami), a musiałby dopiero zgromadzić. Także podawane przez świadka okoliczności zwrotu pożyczki nie znalazły potwierdzenia w zeznaniach jego siostry O. R..

Jeśli idzie o świadka M. G. to sytuacja przedstawia się jeszcze mniej wiarygodnie. Z jednej strony bowiem kreowany jest jego obraz jako hazardzisty, który w tajemnicy przez żoną gromadzi środki pieniężne i deponuje je u przyjaciela. Z drugiej zaś strony osoby, która przez wiele lat ciężko pracowała (po 16 godzin na dobę 7 dni w tygodniu) odkładała zarobione pieniądze z przeznaczeniem na zmianę mieszkania, której sytuacja materialna nie była bynajmniej komfortowa – zadłużająca się w parabankach. W tym kontekście warto spojrzeć na historię konta oskarżonego. Od roku 2015 utrzymywał na koncie oszczędności w granicach 66.000 – 67.000 zł. Wiele wpłat było wpłatami własnymi w znaczących kwotach niejednokrotnie liczonych w tysiącach. Żadna wpłata na opiewała jednak ani na 20 tyś zł , ani na 40 tyś zł, które miał mu rzekomo przekazać D. M.; żadna nie opiewała także na kwotę 38 tyś, ani 40 tyś, które miał mu rzekomo przekazać M. G.. W tym ostatnim przypadku należałoby oczekiwać, że nastąpiłoby to przelewem bankowym, bowiem świadek deklarował, że miał je zgromadzone w banku. Takiego przelewu nie ma.

Od marca 2016r. saldo na koncie oskarżonego utrzymywało się na poziomie 110 tyś – 122 tyś zł. Pożyczka został udzielona przelewem z dnia 7 czerwca 2016r. i została opatrzona dokumentami koniecznymi do udowodnienia jej zaistnienia (umowa poświadczona notarialnie). W okresie ją poprzedzającym oskarżony przelewał na konto M. G. kwoty 400 zł (26.04.2016r.), 1.000 zł (11.05.2016r.) z dopiskiem „proszę”, co nie wskazuje, że ów dysponował deklarowaną gotówką, a raczej, że sam potrzebował wsparcia finansowego.

W tym kontekście pomocne, dla oceny linii obrony oskarżonego są zeznania M. M., która opisywała zachowanie ówczesnego męża i jego uznaniowe, co do kwoty, przyczynianie się do ponoszenia kosztów prowadzenia domu i utrzymywania rodziny, ale także wyjaśnienia samego oskarżonego, który przyznawał, że wykonywał dodatkowe prace jako kierownik budowy. Analiza konta oskarżonego wskazuje, że wpłaty gotówki posiadacza miały miejsce w latach 2013- 2017 i były to kwoty rzędu 12 tyś zł ,3 tyś, 7 tyś, 20 tyś. zł, 10.tyś, 7tyś. zł, 6 tyś., a w dniu17.05.2017r. tj. przed spłatą pożyczki przez T. K. 6.800 zł. Wpłaty w znaczących kwotach miały miejsce także po spłacie pożyczki - 14 tyś zł. Nieprawdziwe są także wyjaśnienia oskarżonego, gdy podawał, że na zgromadzenie kwoty pożyczki dla T. K. miał rok. Świadek ten podał , że rozmowy odnośnie do pożyczki miały miejsce pod koniec roku 2015r., a udzielona została w dniu 7 czerwca 2016r.

Podsumowując: oskarżony przekonywał, że udzielił pożyczki nieznanej bliżej osobie (znajomemu znajomego) sam nie dysponując odpowiednią kwotą, angażując w to przedsięwzięcie pieniądze przyjaciół, który w całości mieli ową pożyczkę sfinansować i pobrał dla siebie – w gotówce - 10% procent od udzielenia tejże pożyczki. Prowadziłoby to do wniosku, ze oskarżony w pożyczkę nie zaangażował żadnych własnych środków pieniężnych. Warto zauważyć, że na koncie oskarżonego od połowy 2015 roku utrzymywało się saldo w okolicach 65.000 zł by w marcu 2016r. przekroczyć 100 tyś złotych, a w maju 2016r. przekroczyć 120 tyś złotych (w tym też czasie dokonywane były przelewy na rzecz M. G.); nie zanotowano natomiast żadnych wpłat od D. M. i M. G., a wpłaty własne oskarżonego nie opiewały na kwoty opisywane przez świadków. Prowadzi to do wniosku, że oskarżony dysponował własnymi środkami by udzielić stosownej pożyczki T. K. i pobrał – dla siebie – za to 10% „prowizję” w gotówce.

Zeznania M. M. miały istotne znaczenie dla poczynienia ustaleń faktycznych i słusznie Sąd meriti przyznał im walor wiarygodności. Skarżący bądź ignorowali wydźwięk jej depozycji, bądź starali się go zdeprecjonować. Tymczasem podała ona, że w czasie rozmów poprzedzających złożenie przez nią pozwu rozwodowego oskarżony przyznał, ze wypłacił pieniądze z konta i ma je w szafie w pracy. Nalegał także by żona wycofała pozew rozwodowy, a wówczas on zwróci pieniądze. Te okoliczności znajdują potwierdzenie w treści smsów, których wydruki złożyła oskarżycielka posiłkowa subsydiarna. Wynika z nich także, iż oskarżony jedynie część pieniędzy uzyskiwanych z wypłaty przekazywał żonie ( na Z. miałeś odkładać z wypłaty, bo dostawałam tylko 2.000zł ), a resztę, jak napisał do skarpety. Jej zeznania korespondują także z datami pism procesowych inicjujących rozwód stron, o który wystąpiła M. M.. Prowadzi to do wniosku, że okoliczności przez nią podawane zostały zweryfikowane pozytywnie innymi dowodami, a to z kolei pozwala przyjąć, że jej zeznania są wiarygodne.

Skarżący opierali swoje wywody na założeniu, że jedynymi pieniędzmi uzyskiwanymi przez oskarżonego były te z wynagrodzenia za pracę na etacie, jednak sam oskarżony przyznawał, że zarabiał także pracując jako kierownik budowy u swoich znajomych, a także miał zarobić na pożyczce udzielonej T. K.. Można przypuszczać, ze nie bez powodu zażyczył sobie by na konto wpłynęła li tylko kwota pożyczki, a umówione 10 tyś. zł stanowiące zysk z tego tytułu zostało mu wypłacone do ręki. Na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, w tym także historii kont bankowych można stwierdzić, że oskarżony prowadził życie na poziomie przewyższającym możliwości finansowe wyliczone przez obrońcę i do których odwołuje się prokurator. Oczywiście Sąd nie zakwestionował informacji uzyskanych od Naczelnika Urzędu Skarbowego, do których odwołuje się prokurator, ponieważ stanowią one informacje o danych przekazanych przez oskarżonego, co nie przesądza o tym, że są to dane kompletne.

Skarżący pozostają w błędzie twierdząc, że Sąd nie dokonał prawidłowych ustaleń w zakresie źródeł pochodzenia pieniędzy na koncie bankowym. Obrońca sam analizuje je jako te odpowiadające osiąganemu przez oskarżonego wynagrodzeniu za pracę; czyni tak także prokurator. Tymczasem uważna analiza kont bankowych wskazuje, ze oskarżony w różnych terminach wpłacał mniejsze i większe kwoty pieniędzy; nie były to wpłaty regularne odpowiadające terminowi wypłaty, a np. kilka wpłat po kilka tysięcy złotych w odstępach tygodniowych, o czym była już mowa wyżej. Na stronie 7 apelacji (k.98) prokurator wskazuje na różne kwoty widniejące na rachunku oskarżonego, które jego zdaniem korespondowałyby z wysokością pożyczki zaciągniętej u D. M.. Jest to jednak zabieg zupełnie dowolny. Suma przedstawionych przez prokuratora kwot to 93.990 zł.; wyczerpywałaby więc praktycznie całą kwotę pożyczki, a zatem nie byłoby konieczność angażowania pieniędzy M. G.. D. M. podał jednak, że pożyczył oskarżonemu 60 tyś złotych - pierwsza pożyczka na 20 tyś. zł była w okresie letnim, a 40 tyś zimą (k.53v). Nie było mowy o cyklicznym wpłacaniu kwot (w ratach), przeciwnie D. M. podał, ze ja posiadałem w domu 20 tyś. zł tj. u mojej mamy, a resztę przywiozłem koledze z Danii (k.53v) T. K. zeznał, że rozmowy o pożyczce rozpoczęły się pod koniec 2015r. Dokonywanie więc zsumowania różnych kwot wpłacanych w krótkim czasie przez oskarżonego na swoje konto jest li tylko próbą ich dopasowania do kwoty pożyczki. D. M. miał bowiem przekazać oskarżonemu gotówkę w dwóch transzach, które miało dzielić kilka miesięcy. M. G. zaś miał mieć zgromadzone pieniądze w banku, które potem oskarżony musiałby wpłacić na swoje konto. Po takiej transakcji nie ma śladu. Zresztą taki zabieg byłby niczym nieuzasadniony i nie wiadomo czemu w istocie miałby służyć. Zatem twierdzenia takie nie wytrzymują konfrontacji z zasadami logicznego rozumowania, ani racjonalnego zachowania.

I oskarżony i oskarżycielka posiłkowa wskazywali zgodnie na kwotę będącą spadkiem po zmarłym ojcu oskarżonego i o nią została pomniejszona kwota stanowiąca przypisane mu przywłaszczenie. O innych kwotach, mogących stanowić majątek odrębny oskarżonego, nikt w toku procesu nie wywodził, stąd zarzut ten podniesiony przez obrońcę na etapie apelacji może budzić zdziwienie.

Prokurator wskazuje wreszcie, ze Sąd meriti dopuścił się obrazy prawa materialnego art. 284§1 kk przytaczając na potwierdzenie zasadności swego stanowiska liczne orzeczenia sądów apelacyjnych. Sąd odwoławczy nie kwestionuje przytoczonych poglądów, ale nie znajduje w nich wsparcia dla stanowiska prokuratora. Nie ulega wątpliwości, że oskarżony właśnie dlatego wypłacił wspólne pieniądze z konta by nie stały się one przedmiotem podziału majątku. J. M. dokonał tej operacji wobec decyzji żony o wystąpieniu z pozwem rozwodowym, ze świadomością, że jest ona zdeterminowana by rozwiązać ich małżeństwo i decyzji swojej nie zmieni (koincydencja czasowa pomiędzy sporządzeniem pozwu a likwidacją konta). Słowa wypowiedziane wobec żony, że jak wycofa to (...) (tj. pozew rozwodowy określony został tak samo w smsie), to on odda pieniądze - nie pozostawiają wątpliwości co do zamiaru oskarżonego. Żona pozwu nie wycofała, a oskarżony pieniędzy nie oddał. Zresztą całe jego postępowanie polegające na stworzeniu fałszywej wersji źródła pochodzenia pieniędzy świadczy o tym, że oskarżony chciał i podjął stosowne kroki by nie weszły one w skład masy majątkowej podlegającej podziałowi. Stąd wywody o pożyczkach udzielonych przez przyjaciół i konieczności ich zwrotu, co miało przekonać o tym, że nie pochodziły ze źródeł objętych wspólnością majątkową małżeńską i w związku z tym nie podlegają podziałowi w sytuacji rozwiązania małżeństwa. Nie ulega więc wątpliwości, że oskarżony dążył do tego by przysporzyć je sobie z pokrzywdzeniem żony.

Wniosek

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

3.2.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Wniosek

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

3.3.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Wniosek

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

3.4.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Wniosek

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

3.5.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Wniosek

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrok Sądu Rejonowego w G. z dnia 22 listopada 2022r. (...)

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Racje wskazane powyżej wespół z aprobatą dla stanowiska wyrażonego przez Sąd Rejonowy w pisemnych motywach zaskarżonego orzeczenia zadecydowały o uznaniu wywiedzionych w sprawie apelacji za bezzasadne. Zaskarżony wyrok Sąd Okręgowy utrzymał w mocy jako prawidłowy i nieobarczony uchybieniami z art. 439 § 1 kpk i art. 440 kpk.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III

Na podstawie art. 636§2 kpk w zw. z art. 633 kpk sąd odwoławczy obciążył oskarżonego w połowie kosztami procesu w postępowaniu odwoławczym.

PODPIS

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Magdalena Maćkiewicz
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Toruniu
Osoba, która wytworzyła informację:  Aleksandra Nowicka
Data wytworzenia informacji: