Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 września 2013 r.

Sąd Okręgowy w Toruniu VIII Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Włodzimierz Jasiński (spr.)
Sędziowie:	SSO Małgorzata Kończal SSO Jadwiga Siedlaczek
Protokolant:	st. sekr. sądowy Izabela Bagińska

po rozpoznaniu w dniu 25 września 2013 r. w Toruniu

na rozprawie

sprawy z powództwa Z. P. i M. P.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w G.

o zapłatę

na skutek apelacji powodów

od wyroku Sądu Rejonowego w Toruniu

z dnia 6 maja 2013 r.

sygn. akt I C 1118/12

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od powodów M. i Z. małżonków P. na rzecz (...) Spółki Akcyjnej w G. kwotę 600 zł (sześćset złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za instancję odwoławczą.

Sygn. akt I Ca 378/13

UZASADNIENIE

Powodowie M. i. Z. P. pozwem z dnia 29 sierpnia 2012r. wnieśli o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. w G. kwoty 12 000 zł. wraz z ustawowymi odsetkami od kwoty 10 000 zł od 13. 10.2011r i od kwoty 2 000 zł od 29 .08. 2012r do dnia zapłaty oraz zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Uzasadniając powództwo powodowie podali, iż są właścicielami nieruchomości położonej w W. przy ul. (...) . Podali, że na w/w nieruchomości od 1984 roku znajdują się urządzenia elektroenergetyczne stanowiące własność pozwanego składające się z stacji transformatorowej STSa 20/250kVa . Podnieśli, że prawomocnym wyrokiem Sadu Rejonowego Toruniu z dnia 15 marca 2007r w sprawie IC 523/06 zasądzono od pozwanego wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z części nieruchomości powodów.

Obecnie powodowie dochodzą wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z części nieruchomości za zakres od 2006r.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu swojego stanowiska pozwany podniósł, że dochodzone wynagrodzenie jest rażąco wygórowana i zgłosił zarzut powagi rzeczy osądzonej co do zasądzenia wynagrodzenia z bezumowne korzystanie nieruchomości do dnia uprawomocnienia się

W dalszych pismach strony podtrzymywały dotychczasowe, twierdzenia, zarzuty i wnioski. Nadto powodowie podnosili, że wyrok w sprawie IC 523/06 obejmował wyłącznie roszczenia powodów zgłoszone w pozwie za 10 lat wstecz od wniesienia pozwu tj od stycznia 1995r do dnia wniesienia pozwu.

Wyrokiem z 6 maja 2013 roku Sąd Rejonowy uwzględnił powództwo w części zasądzając solidarnie na rzecz powodów od pozwanej spółki jedynie kwotę 2.371 zł ( pkt 1) i oddalił żądanie w pozostałej części ( pkt 2 ) rozstrzygając o kosztach postępowania ( pkt 3 i 4 ).

Wydając powyższe orzeczenie Sąd Rejonowy ustalił ,że powodowie M. i. Z. P.są właścicielami nieruchomości położonej we W. przy ul. (...) . W 1984r dokonany został odbiór stacji transformatorowej typu STSa 20/250kVA położonej na części nieruchomości należącej do powodów . Po wyroku z dnia 15 marca 2007 r w sprawie IC 523/06 zasądzającym wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z części nieruchomości przez okres 10 lat wstecz od wniesienia pozwu pozwany nadal nie płacił wynagrodzenia za kolejne lata . Powodowie wystosowali wezwanie do zapłaty w dniu 7 października 2011r. Stan faktyczny i prawny nie uległ zmianie od uprawomocnienia się wyroku Sądu Rejonowego w Toruniu w sprawie IC 523/06.

Na przedmiotowej nieruchomości znajduje się stacja transformatorowa , która zajmuje 0,7 m ². Właściciele mogą korzystać w ograniczonym zakresie z części nieruchomości w pobliżu stacji transformatorowej.

(...) S.A. w G. jest następcą prawnym Zakładu (...) w T. rejon W. , który posadowił urządzenia energetyczne znajdujące się na nieruchomości należącej do małżonków P.. Pismem z dnia 7 października 2011. małżonkowie P. wezwali (...) S.A. w G. do zapłaty kwoty 10.000 zł. tytułem bezumownego korzystania z należącej do nich nieruchomości pod rygorem skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego.

W odpowiedzi na wezwanie przedsiębiorstwo energetyczne zaproponowało tytułem wynagrodzenia kwotę 1 383,73 zł oraz ustanowienie służebności za jednorazowym wynagrodzeniem. Do dnia wniesienia pozwu (...) S.A. w G. nie uczyniła zadość powyższemu żądaniu.

Za bezumowne korzystanie z części działki zajętej pod stację transformatorową z uwzględnieniem zachowania odpowiednich granic od dnia 01 stycznia 2006 r. do 31 stycznia 2013 r. można było uzyskać wynagrodzenie według wolnorynkowej wartości czynszu dzierżawnego w kwocie 2 371 zł .

Ustalenia faktyczne Sąd Rejonowy oparł na podstawie dowodów z dokumentów i opinii biegłego sądowego w zakresie szacowania nieruchomości R. B..

Sąd pierwszej instancji w pełni dał wiarę dowodom w postaci dokumentów zgromadzonych w toku procesu, albowiem były kompletne i jasne, wraz z pozostałymi dowodami obrazowały dokładny stan faktyczny sprawy. Ich prawdziwość nie budziła, w ocenie Sądu, jakichkolwiek wątpliwości. Co więcej wiarygodność i autentyczność przedłożonych dokumentów, nie była kwestionowana przez żadną ze stron. Za wiarygodny dowód w sprawie Sąd uznał również opinię biegłego , która została uzupełniona i wyjaśniona szczegółowo podczas przesłuchania na rozprawie . Biegły w opinii wskazał , że wartość czynszu dzierżawnego za okres od 1 stycznia 2006r . do 31 stycznia 2013r . części nieruchomości zajętej pod stacji transformatorowej wynosi 2 371 zł , wartość rynkowa gruntu zajętego pod stację wynosi 5 966,zł Opinia ta została zakwestionowana przez stronę powodową, co do przyjętej minimalnej stawki czynszu dzierżawnego i przyjętej metody wyceny / metody korygowania ceny/.

W związku z zastrzeżeniami strony , Sąd dopuścił dowód z przesłuchania biegłego. Biegły po rozważeniu uwag strony co do opinii szczegółowo uzasadnił metodę i sposób sporządzenia opinii. Biegły w sposób fachowy i merytorycznie poprawny dokonał wyceny.

W tym stanie rzeczy Sąd uznał, że opinia jest miarodajna i zawiera treści którę stanowić mogą podstawę do wydania rozstrzygnięcia.

Nie można również pominąć tego, że biegły swoje stanowisko w tym przedmiocie sformułował nie tylko po zapoznaniu się ze zgromadzoną dokumentacją, ale i po dokonaniu fachowych oględzin - a zatem opinia sporządzona została nie na podstawie arbitralnej i formułowanej a priori oceny, lecz w oparciu o obiektywny i rzetelnie zebrany materiał badawczy, który dał asumpt do sformułowania takich właśnie wniosków końcowych.

Nie nasuwa wątpliwości, że opinia została sporządzona w sposób fachowy przez osobę posiadającą odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie zawodowe. Biegły jest biegłym sądowym posiadającym wiedzę specjalistyczną w zakresie szacowania nieruchomości.

Sąd oddalił wniosek o dopuszczenie opinii innego biegłego i uznał że opinia biegłego B. została sporządzona zgodnie z zasadami prawa, jest przekonywująca i daje podstawę do rozstrzygnięcia sprawy.

Powołanie kolejnego biegłego w ocenie Sadu powodowałoby dodatkowe koszty i przedłużenie postępowania .

Bezspornym w przedmiotowej sprawie było, że powodowie są właścicielami nieruchomości położonej we W. przy ul (...) Nie kwestionowaną przez strony okolicznością było również, że na w/w nieruchomości od 1984r. znajduje się stacji transformatorowa.

Istota sporu w niniejszej sprawie sprowadzała się do ustalenia, czy pozwany był zobowiązany do zapłaty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości przez kolejne lata po prawomocnym wyroku Sadu Rejonowego w Toruniu z dnia 15 marca 2007 r.

W ocenie Sądu powództwo, co do zasady zasługiwało na uwzględnienie. Prawomocnym wyrokiem Sadu Rejonowego w Toruniu z dnia 15 marca 2007r ustalono że pozwany korzysta z części nieruchomości bez tytułu prawnego, nie uwzględniono zarzutu zasiedzenia nieruchomości i zasądzono odszkodowanie za okres 10 lat wstecz od wniesienia pozwu tj stycznia 1995r. do stycznia 2006r. Pozwany nadal korzysta bez tytułu prawnego z części nieruchomości powodów. Skoro pozwany nie posiada tytułu prawnego do części nieruchomości pod stacją transformatorową i jest posiadaczem w złej wierze, na podstawie art.225 k.c. w zw. z art.224 §1 k.c. jest on zobowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy.

Powodowie żądali wynagrodzenia jedynie za okres od 2006r. tj. po wyroku z 15 marca 2007r. Wobec powyższego w sprawie pozostawała do rozważenia kwestia wysokości zgłoszonego roszczenia, przy czym ciężar dowodu spoczywał w tym zakresie na stronie powodowej /art. 6 k.c./. Z inicjatywy powodów przeprowadzono dowód z opinii biegłego R. B.. Biegły ustalił wysokość wynagrodzenia według wysokości czynszu, jaki właściciel uzyskałby za dzierżawę gruntu o powierzchni zajętej przez urządzenie, przy uwzględnieniu usytuowania stacji na nieruchomości /dokuczliwości takiego posadowienia/ i konieczności korzystania też z innego fragmentu gruntu przez pracowników pozwanego, celem dojścia do stacji. Sąd przy ustaleniu wysokości wynagrodzenia wziął zatem pod uwagę wyliczenia dokonane przez biegłego w opinii uwzględniając powództwo co do kwoty 2 371,00 zł.

Mając na uwadze powyższe, na mocy art.225 k.c. w zw. z art.224 §1 k.c. Sąd orzekł wyroku. O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c.

W apelacji od wyroku w części oddalającej zadanie zapłaty wnoszący ją powodowie zarzucili:

1/naruszenie art. 328 § 2 k.p.c. poprzez niesporządzenie uzasadnienia wyroku w sposób zgodny z wymogami w tym niewskazanie z jakich precyzyjnie przyczyn Sąd nie uwzględnił zarzutów strony powodowej poczynionych w odniesieniu do opinii biegłego R. B.i oddalił wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii wydanej przez biegłego tej samej specjalności . Nie wyjaśnił również w uzasadnieniu w jakim zakresie Sąd przyjął wyłączenie i ograniczenie w sposobie korzystania z nieruchomości przez powodów także innych błędów w odniesieniu do faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy.

2/ naruszenie przepisów art. 286 k.p.c. w zw. z art. 233 § 1 k.p.c. poprzez oddalenie wniosku o dopuszczenie dowodu z innego biegłego wobec zasadnie podnoszonych zarzutów merytorycznych w stosunku do opinii biegłego w konfrontacji z opinia innej biegłej , która wydała opinie w tej samej sprawie . Apelujący zarzucał nie przyjęcie przez sąd i biegłego faktycznego zakresu i sposobu ograniczeń i wyłączeń co do możliwości wykorzystania nieruchomości przez powodów zgodnie z jej przeznaczeniem na skutek korzystania z jej części przez pozwaną . Nie zgadzał się z przyjętą przez biegłego 40% możliwością korzystania przez powodów z terenu wokół stacji transformatorowej podczas gdy teren ten o wielkości 36 m kw. jest w taki sam sposób wyłączony z korzystania przez powodów co także uznał Sąd orzekający w poprzedniej sprawie.

Mając na uwadze powyższe apelujący żądali uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania go w części oddalającej powództwo do ponownego rozpoznania i zasadzenia kosztów postepowania za drugą instancję.

Pozwana wniosła o oddalenie apelacji.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył co następuje:

Apelacja ostatecznie okazała się niezasadna.

Sąd Okręgowy przyjmuje ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji za własne oraz podziela wniosku prawne tego sądu wyprowadzone na jej tle.

Nie można zgodzić się z zrzutem apelujących , iż Sąd Rejonowy popełnił wskazane w apelacji błędy dotyczące zwłaszcza sposobu sporządzenia uzasadnienia w odniesieniu do opinii biegłego R. B., która ostatecznie jako dowód w sprawie stała się zasadniczą podstawą rozstrzygnięcia oraz niezasadnego oddalenia wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego .

Każdy sąd rozstrzygający w danej sprawie , a opierający się na wnioskach opinii biegłego ( jak miało to miejsce w rozpatrywanej sprawie) albo je podziela ( przyjmuje za własne) albo nie akceptuje ich. Szczególna trudność w ocenie tego dowodu wynika z faktu braku wiedzy specjalnej sądu w materii będącej przedmiotem opinii ( biegły jest bowiem w istocie pomocnikiem sądu mającym za zadanie dopomóc sądowi w zrozumieniu i wyjaśnieniu zjawisk na których sąd się nie zna) . Zatem akceptując lub odrzucając wnioski opinii biegłego sąd w każdej sprawie kieruje się przede wszystkim zasadami wynikającymi z art. 233 k.p.c. i kontrolą logiczności rozumowania opinii i przyjętej w niej argumentacji , która trafia lub też nie trafia do przekonania sądu.

Jeżeli zatem tak jak miało to miejsce na gruncie rozpoznawanej sprawy Sąd Rejonowy dysponował wiedzą dotyczącą opinii wydanej w sprawie wcześniej zakończonej pomiędzy tymi samymi stronami ( dotyczącej tej samej kwestii) i różniącej się zasadniczo z metodologią opracowania opinii w niniejszej sprawie - co podnosili także apelujący w zarzutach do opinii - trafnie przyjął zasadę wyjaśnienia tych rozbieżności poprzez uzupełnienie ustne opinii w której biegłyR. B.miał okazję w sposób jasny i zdecydowany odnieść się do istniejących różnić pomiędzy wydanymi opiniami i wskazać na ich przyczynę. Wyjaśnienie i uzasadnienie tych różnić przez biegłego R. B.w sposób szczegółowy wskazywało na inne zasady sporządzania obu opinii oraz zmieniające się zasady przy wydaniu obecnej opinii , które wynikły z innej oceny pojęcia nieruchomości zabudowanych ale nie takimi urządzeniami jakie znajdują się na nieruchomości powodów , co ostatecznie w ocenie Sądu Okręgowego zwalniało Sąd Rejonowy od obowiązku wzywania jeszcze innego biegłego skoro w przekonaniu Sądu pierwszej instancji opinia biegłego R. B.wyznaczonego w niniejszej sprawie była przekonująca i kategoryczna. Nie można przyjąć przy tym ,że sąd jest obowiązany każdorazowo dopuścić dowód z kolejnych biegłych w każdym przypadku , gdy opinia jest niekorzystna dla strony.

Jednym z głównych elementów wpływających na wysokość dochodzonego roszczenia ( wynagrodzenia) było ustalenie faktycznego zakresu i sposobu ograniczeń w korzystaniu z nieruchomości przez powodów. Jednak w ocenie Sądu Okręgowego niezależnie jakie na tę okoliczność mogłyby zostać przedstawione i przeprowadzone dowody biegły w niniejszej sprawie przed wydaniem opinii był obecny na przedmiotowej nieruchomości i dokonał jej oględzin właśnie po to aby ocenić zakres jej wykorzystania przez powodów oraz sytuację wstępującą na gruncie , która utrudnia jego wykorzystywanie. Podsiadał on zatem wiedzę , która była w istocie wyznacznikiem do przyjęcia określonego w opinii wskaźnika uciążliwości wymienionego jako „k” uwzględniającego min. fakt współkorzystania z terenu przez obie zainteresowane strony i wpływającego na wynik wynagrodzenia. Wskaźnik ten zależny był według opinii biegłego nie tylko od rodzaju nieruchomości , ale także od rodzaju urządzenia infrastruktury technicznej posadowionej na przedmiotowym gruncie , sposobu lokalizacji tego urządzenia na nieruchomości oraz szerokości pasa gruntu o ograniczonym sposobie korzystania . Wskaźnik ten brany był pod uwagę przez biegłego w ramach sporządzonej opinii bez potrzeby przeprowadzenia dodatkowych dowodów na okoliczności związane min z powierzchnią jaka jest czy jaka powinna być wyłączona z korzystania przez powodów co silnie akcentuje apelacja. To natomiast , iż powodowie nie zgadzali się z wielkością tego wskaźnika przyjętą przez biegłego i wskazywali własne przemyślenia z tym odnoszące się np. do powierzchni nieruchomości z której w ich ocenie korzystać nie mogli nie miały wpływu na ostateczne wnioski opinii biegłego , który również w tym zakresie odniósł się bardzo szczegółowo do tych zarzutów ( powierzchni gruntu) także wcześniej zgłaszanych przez apelujących jako powodów - wyjaśniając ustnie wszelkie wątpliwości z tym związane i podnoszone przez stronę powodową , które ocenione zostały przez Sąd Rejonowy trafnie jako przekonujące i logiczne. Podniesienie zatem w apelacji zarzutu nie ustalenia przez sąd rzeczywistego ograniczenia faktycznego sposobu i zakresu korzystania z nieruchomości przez powodów nie znajduje żadnego uzasadnienia i jest w istocie gołosłowną polemiką apelujących z ustaleniami konstrukcji przyjętymi w opinii biegłego jako elementami tej opinii , a nie elementami ustaleń faktycznych sądu pierwszej instancji, które w tej materii zostały poczynione niewątpliwie dość ogólnie ale fakt ten nie miał ostatecznego wpływu na końcowe rozstrzygnięcie opierające się na opinii biegłego.

W świetle przyjętej przez biegłego konstrukcji opinii i zasad metodologii jej opracowania zakładając nawet ,że sąd poczyniłby w zakresie sposobu korzystania z nieruchomości jakiekolwiek dodatkowe ustalenia faktyczne mające na celu wykazanie wpływu uciążliwości urządzeń na korzystanie z nieruchomości to i tak mając na uwadze okoliczności sprawy i zadanie jakie stało przed biegłym opracowującym opinię - tj. wyliczenia wartości wynagrodzenia za korzystanie z części nieruchomości , wyliczenia te były pochodną przyjętych przez biegłego kryteriów wskazanych powyżej , które sam na podstawie swoich obserwacji , wiedzy , doświadczenia i sposobu przyjętej metodologii wyliczenia wartości przyjął końcowo za podstawę wydanej w sprawie opinii.

Jedynie na marginesie przedstawionych powyżej rozważań nie miał w ocenie Sądu Okręgowego żadnego wpływu na końcowy wynik niniejszego postępowania stan faktyczny ustalony wcześniej przez Sąd Rejonowy w innej zakończonej sprawie toczącej się pomiędzy tymi samymi stronami i dotyczący tej samej nieruchomości. Każdy z sądów dysponował bowiem innym materiałem dowodowym i niezależnie od siebie oceniał jego przydatność oraz wagę dla rozstrzygnięcia w każdej z rozpoznawanych niezależnie od siebie spraw.

Mając zatem na uwadze powyższe rozważania Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł jak w punkcie 1 ( pierwszym).

Podstawą rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów postepowania ( pkt 2) jest przepis art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z art. 98 i nast. k.p.c. oraz § 6 i § 12 ust.1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych( …) Dz.U. Nr 163 , poz. 1349 ze zm.