Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 sierpnia 2025 r.

Sąd Okręgowy w Toruniu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodnicząca Sędzia SO Joanna Grzempka

Protokolant sekr. sąd. Natalia Kuc

po rozpoznaniu w dniu 30 lipca 2025 r. w Toruniu na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki akcyjnej w W.

przeciwko M. W.

o zapłatę;

1.  umarza postępowanie w zakresie kwoty 213.807,12 zł;

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

3.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej 10.817 zł (dziesięć tysięcy osiemset siedemnaście złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 3732/24

UZASADNIENIE

Powód (...) spółka akcyjna w W. w pozwie przeciwko M. W. wniósł o zasądzenie 213.807,12 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 17 sierpnia 2024 r. do dnia zapłaty. Wskazana kwota stanowi równowartość kapitału udostępnionego pozwanej na mocy umowy kredytu, która pozwana zakwestionowała w odrębnym procesie jako nieważną.

Pismem z dnia 31 stycznia 2025 r. powód cofnął pozew w części tj. co do kwoty należności głównej 213.807,12 zł oraz zmodyfikował powództwo w taki sposób, że domagał się od pozwanej kwoty 9621,32 zł stanowiącej skapitalizowane odsetki ustawowe za opóźnienie liczone od kwoty 213.807,12 zł za okres od 17 sierpnia 2024 r. do 9 stycznia 2025 r.k kiedy to roszczenie banku o zwrot 213.807,12 zł zostało zaspokojone. Bank domagał się również zasądzenia kosztów procesu od całości roszczenia.

W odpowiedzi na pozew z dnia 18 czerwca 2025 r. pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu. Pozwana zaprzeczyła, aby otrzymała od powoda wezwanie do zapłaty i w konsekwencji aby pozostawała w zwłoce z zapłatą powodowi równowartości kapitału. Nadto pozwana wskazała, że niezależnie od nieskuteczności wezwania, miało ono charakter pozorny i stanowi przykład sprzeczności z zasadami współżycia społecznego, gdyż wezwanie nosi datę 12 czerwca 2024 r. a więc jeszcze przed wydaniem wyroku w sprawie z jej powództwa, w toku którego bank twierdził że umowa jest ważna. Takie wezwanie nie wywołało więc skutków prawnych.

Sąd ustalił i zważył, co następuje.

Strony wiązała umowa nr (...) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznym (...) waloryzowany kursem CHF. Na mocy umowy pozwanej wypłacono 213.807,12 zł.

W pozwie z dnia 30 maja 2022 r. pozwana żądała ustalenia nieważności powyższej umowy i zwrotu uiszczonych na jej podstawie świadczeń.

Wyrokiem w sprawie I C 1586/23 z dnia 25 lipca 2024 r. Sąd Okręgowy w Toruniu uwzględnił powództwo. Pozwany bank kwestionował roszczenie i nie uznał powództwa w żadnym zakresie.

Bank nie złożył apelacji od powyższego wyroku. W mailu z dnia 28 sierpnia 2024 r. skierowanym do pełnomocnika powódki, pełnomocnik banku zwrócił się o wskazanie numeru rachunku bankowego do rozliczenia należności zasądzonych wyrokiem. Jednocześnie dołączono projekt porozumienia dot. rozliczenia wyroku, z prośbą o ewentualną propozycję kredytobiorczyni w tym zakresie w związku z upadkiem umowy (k. 104).

Pismem datowanym na 12 czerwca 2024 r. bank wezwał M. W. do zapłaty 213.807,12 zł tytułem rozliczenia nieważnie umowy kredytu.

Pozwana nie otrzymała wezwania do zapłaty ani zawiadomień od jakiegokolwiek doręczyciela dotyczących możliwości odbioru przesyłki (zeznania pozwanej k. 114v).

Stan faktyczny ustalono na podstawie przywołanych dowodów. Sąd dał wiarę zeznaniom pozwanej co do tego, iż nie otrzymała ona wezwania do zapłaty ani zawiadomień o takiej przesyłce. Nie było żadnych powodów by podważyć te zeznania, które były też logiczne i odpowiadały doświadczeniu życiowemu. Pozwana w czasie gdy bank wezwał ją do zapłaty (nieskutecznie), była już stroną procesu w sprawie o nieważność umowy, w której reprezentował ją profesjonalny pełnomocnik. Nie miała żadnego interesu w tym, aby unikać odbioru wezwania do zapłaty, bo w świetle doświadczenia życiowego, gdyż niewątpliwie takie wezwanie spotkałoby się ze złożeniem oświadczenia o potrąceniu i częściowym cofnięciem pozwu w poprzedniej sprawy, co w tego typu sprawach stało się już regułą. Pozwana nie uzyskałaby niczego unikając wezwania do zapłaty, natomiast doprowadziłoby to bank do próby postawienia w stan wymagalności roszczenia o zwrot kapitału – co zresztą się stało – i konieczności uciążliwego wyjaśniania faktycznego przebiegu wydarzeń w toku niniejszego procesu.

Wiarygodność zeznań pozwanej wzmaga okoliczność, że także odpis pozwu nie mógł jej zostać skutecznie doręczony, co skutkowało koniecznością doręczenia go przez komornika sądowego. Powódka nic by nie zyskała przyjmując praktykę nieodbierania prawidłowo awizowanych przesyłek, zwłaszcza że w sprawie niniejszej zarządzenie o doręczeniu pozwu miało miejsce już po zwrocie przez pozwaną kapitału kredytu. Z okoliczności tych wynika zatem wiarygodność zeznań pozwanej, że wezwanie do zapłaty – podobnie jak odpisu pozwu – nie było prawidłowo, a dokładniej w ogóle awizowane.

Niezależnie od powyższego, skuteczność wezwania do zapłaty budzi też wątpliwości z innego względu. Z przedłożonych przez powoda kserokopii przesyłki (k. 33-33v) nie wynika, czy adnotacje „awizowano” i „awizowano powtórnie” widnieją na stronie adresowej nieodręczonej przesyłki - jak tego wymagają przepisy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia z dnia 6 maja 2020 r . w sprawie szczegółowego trybu i sposobu doręczania pism sądowych w postępowaniu cywilnym. Z kserokopii tych wynika, że adnotacja pierwszej awizacji znajduje się na pustej karcie, do której dołączono potwierdzenie odbioru. Powód jest w prawie zastępowany przez fachowego pełnomocnika i skoro już zdecydował się na złożenie kserokopii celem wykazania prawidłowości doręczenia, to winien dołożyć starań, aby nie budziła ona wątpliwości co do wyglądu oryginału. Pozwana nie miała obowiązku wnikania w tę kwestię i żądania okazania oryginału, skoro zaprzeczyła aby w ogóle dostała jakiekolwiek awizo. Sąd natomiast nie był zobowiązany do podejmowania działania z urzędu, gdyż byłoby równoznaczne z poszukiwaniem dowodów na korzyść strony powodowej, a więc działaniem oczywiście stronniczym.

Nadto wypada zauważyć, że w dacie wezwania do zapłaty, w toczącym się procesie I C 1586/23 Sądu Okręgowego w Toruniu bank prezentował przeciwne stanowisko, nie uznając w żadnym zakresie roszczenia kredytobiorców o ustalenie nieważności umowy i o zwrot spełnionych świadczeń. W ocenie Sądu skierowane w takich okolicznościach wezwanie do zapłaty należy uznać za czynność pozorną i nie wywołującą skutku prawnego w postaci stanu wymagalności roszczenia banku. Skutkiem odmiennego stanowiska byłoby postawienie konsumenta w nieporównywalnie gorszej sytuacji niż banku (autora nieważnej umowy) albowiem lojalny konsument byłby skłonny do uznania żądania, w sytuacji w której bank w równoległej sprawie, kwestionuje zarzut nieważności i nie uznaje powództwa a tym samym prowadzi do odłożenia w czasie wydania korzystnego dla kredytobiorcy wyroku. Oznaczałoby to, że bank potencjalnie uzyskałby tytuł wykonawczy szybciej niż konsument, albo jak w niniejszej sprawie – konsument musiałby uiścić ponad 200 tys. zł jeszcze przed zwrotem świadczeń przez bank, tylko po to aby nie popaść w opóźnienie. Aprobata takiego postępowania i możliwości doprowadzania przez bank do stanu wymagalności jego roszczenia przy jednoczesnym kwestionowaniu nieważności umowy i odmowie zwrotu świadczeń kredytobiorcy, stoi w sprzeczności z wymogiem zapewnienia wysokiego poziomu ochrony konsumenta wynikającego z dyrektywy 93/13.

Z tego względu Sąd w pierwszej kolejności podkreśla, że żądania banku o zwrot kapitału w ogóle nie należały uznawać za skuteczne, jeśli bank równolegle kwestionuje nieważność tej samej umowy, a jednocześnie z powołaniem się na tę nieważność domaga się zwrotu kapitału.

Nie można uznać, że niniejsze powództwo było drogą do zabezpieczenia interesów banku, a w tym uniknięcia przedawniania roszczenia. Nie było przecież przeszkód aby bank przerwał bieg przedawnienia przez zawezwanie do próby ugodowej albo przedstawienie do potrącenia własnej wierzytelności – w procesie z powództwa kredytobiorców.

W związku z powyższym, nie można powoda uznać za wygrywającego proces w zakresie cofniętego powództwa. Jak bowiem wskazano, w momencie złożenia pozwu bank wezwanie do zapłaty było pozorne, a pozew przedwczesny. Warto podkreślić, że pozwana rozliczyli się z bankiem niezwłocznie po nawiązaniu kontaktu przez pełnomocnika banku.

Reasumując, nie sposób uznać, aby pozwana w jakimkolwiek czasie lub zakresie pozostawała w opóźnieniu względem powodowego banku.

Wobec opisanych okoliczności Sąd umorzył postępowanie w zakresie cofniętego powództwa (art. 355 k.p.c.), oddalił powództwo oraz zasądził na rzecz pozwanej jako wygrywającej sprawę koszty procesu obejmujące zastępstwo procesowe wraz z opłatą od pełnomocnictwa (art. 98 § 1, 1 ¹ i 3 k.p.c.)