Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Powód S. K. (1) pozwem wniesionym dnia 20 czerwca 2017 r. wniósł o zasądzenie od pozwanego P. F. kwoty 78.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 29 lutego 2016 r. do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu powód wskazał, iż dnia 28 października 2015 r. zawarł z pozwanym umowę pożyczki na kwotę 78.000,00 zł, którą pozwany miał zwrócić do dnia 28 lutego 2016 r. Mimo upływu terminu zwrotu pożyczki, a nadto dwukrotnego pisemnego wezwania dłużnika do zapłaty, pozwany nie zwrócił powodowi pożyczonej od niego kwoty. Powód wskazał, iż domagał się odsetek ustawowych od dnia 29 lutego 2016 r. tj. od następnego dnia po upływie określonego w umowie terminu zwrotu całości pożyczki. Powód podniósł nadto, iż jakiekolwiek próby polubownego załatwienia sporu nie przyniosły rezultatu, z uwagi na całkowity brak kontaktu z pożyczkobiorcą.

Pismem z dnia 13 lipca 2017 r. /k. 21/ powód sprecyzował, iż domagał się zasądzenia ustawowych odsetek za opóźnienie.

Dnia 29 sierpnia 2017 r. Sąd Okręgowy w Toruniu I Wydział Cywilny wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, w którym nakazał pozwanemu P. F. aby zapłacił powodowi S. K. (1) kwotę 78.000,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 29 lutego 2016 r. z uwzględnieniem ich zmiennej stopy procentowej do dnia zapłaty wraz z kwotą 4.592,00 zł tytułem kosztów postępowania w terminie 14 dni od doręczenia nakazu albo wniósł w tym terminie sprzeciw do tut. Sądu.

Od powyższego nakazu zapłaty pozwany wniósł sprzeciw , w którym zakwestionował fakt zawarcia umowy (k. 29 i 37 akt). Pismem uzupełniającym sprzeciw pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych albo złożonego zestawienia. Pozwany podniósł zarzut nieistnienia zobowiązania wobec powoda z tytułu umowy pożyczki na kwotę 78.000,00 zł, wskazując, iż nie zawierał nigdy z S. K. (2) takiej umowy i nie otrzymywał od niego jakichkolwiek środków pieniężnych.

Sąd ustalił, co następuje:

Powód S. K. (1) i pozwany P. F. znali się od wielu lat i pozostawali ze sobą w dość bliskich relacjach.

(bezsporne)

Powód przedłożył dokument z dnia 28 października 2015 r. o nazwie (...), z którego wynikało, że pozwany P. F. pożyczył od powoda S. K. (1) kwotę 78.000,00 zł i zobowiązał się do jej zwrotu w całości do dnia 28 lutego 2016 r.

(dowód: umowa pożyczki z dn. 28.10.2015 r. wraz z oryginałem – k. 8 i 50 akt)

Powód dwukrotnie wzywał pozwanego do zapłaty kwoty 78.000,00 zł

(dowód: wezwania do zapłaty k. 9-16 akt)

Pozwany zaprzeczył by pożyczył od powoda 78.000 zł

(dowód: przesłuchanie pozwanego k. 70 v akt)

Częściowo czytelny podpis na nazwisko (...), poprzedzony skrótem (...).” lub „K.” złożony pod dokumentem zatytułowanym ‘umowa pożyczki’ z dnia 28 października 2015 r. nie został nakreślony przez pozwanego P. F.. Biegła dokonała oceny przydatności kwestionowanego rękopisu przez ocenę spontaniczności i naturalności kreślenia rękopisu będącego przedmiotem badań przez badania mikroskopowe. W badaniu nie odnotowano nieuzasadnionych zatrzymań kreślenia. Stwierdzono harmonicznie zmienny przebieg linii graficznej. Zmienny harmonijny przebieg linii kreślenia wskazuje na naturalność kreślenia. Gdyby wniosek był odwrotny to wskazywałoby na sfałszowanie podpisu przez metodą reliefową. Takie same czynności biegła przeprowadziła względem rękopisów porównawczych, w tym materiału kreślonego przez pozwanego na polecenie biegłego, celem m. in. wykluczenia celowej modyfikacji grafizmu. Biegła nie stwierdziła maskowania, a kwestionowany podpis pozwanego i jego rękopisy charakteryzują się zgodnością obrazu ogólnego i ogólną własnością grafizmu. To oznacza, że podpis kwestionowany nie ma cech autofałszerstwa dokonanego przez pozwanego. To dawało podstawę do dokonania dalszych badań bez konieczności oceny szerszych możliwości celowego deformowania pisma. Biegła poddała też badaniom podpis znajdujący się na k. 38 akt pod kątem personalnego wykonawstwa przez pozwanego i ustaliła, że bezspornie został on nakreślony przez pozwanego. Zostały wzięte pod uwagę kierunki kreślenia właściwe dla osób prawo lub leworęcznych. Biegła pobrała od pozwanego przykłady rękopisu leworęcznego. Charakteryzował się on brakiem płynności kreślenia i chaosem przestrzennym co wskazuje na brak u pozwanego umiejętności leworęcznego kreślenia. Biega wskazała, iż z powodu braku zaburzeń płynności kreślenia nie było podstaw do tego, aby ustalać w jakiej pozycji kwestionowany podpis został nakreślony, bo w nin. przypadku nie ma to wpływu na jakość linii graficznych. Nakreślony podpis jest podpisem trwałym i pochodzi z roku 2015. Biegła dysponowała materiałem porównawczym z roku 2014 oraz z okresu późniejszego – do 2017r. Podkreśliła, znaczne w tej sprawie, walory materiału porównawczego bowiem dysponowała rękopisami sporządzonymi przez pozwanego w okresie analogicznym do daty sporządzenia dokumentu kwestionowanego. Wiek pozwanego wskazuje na to, że znajdował się on w okresie czasu tzw. grafizmu ustabilizowanego. Brak było podstaw do przyjęcia, że litera K została nakreślona w innym procesie kreślenia niż „F.’. Biegła ustaliła to na podstawie badań mikroskopowych dokonując analizy głębokości reliefów i analizy refleksów środka kryjącego.

(dowód:

-opinia biegłej z zakresu klasycznego badania dokumentów W. S. k.76-90 akt)

- ustne wyjaśnienia biegłej e-protokół z 01.08.2018 r. g. 00.01.55 i dalej)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny został ustalony przede wszystkim w oparciu o dowód z opinii biegłej z dziedziny klasycznego badania dokumentów, a częściowo na podstawie przesłuchania pozwanego i dokumentów przy uwzględnieniu, że autentyczność umowy pożyczki (oryginał k. 50) była głównym przedmiotem sporu w niniejszej sprawie.

Spór w tej sprawie sprowadzał się do ustalenia czy pod dokumentem o nazwie (...) rzeczywiście widniał podpis nakreślony przez pozwanego.

Pozwany zaprzeczył prawdziwości dokumentu umowy pożyczki z dnia 28 października 2015 r. i zakwestionował fakt, iż znajdujący się tam podpis został złożony przez niego.

Przedmiotowy dokument umowy jest dokumentem prywatnym. Zatem w myśl art. 253 kpc rolą pozwanego było wykazać okoliczność, że oświadczanie nie pochodzi od niego.

Zgodnie z art. 254 § 1 kpc badania prawdziwości pisma dokonuje się z udziałem lub bez udziału biegłych, zwłaszcza przez porównanie pisma na zakwestionowanym dokumencie z pismem tej samej osoby na innych dokumentach niewątpliwie prawdziwych. Podkreślić należy, że przez prawdziwość pisma rozumie się jego autentyczność czyli pochodzenie od osoby wskazanej w dokumencie jako osoba, która go sporządziła. Wskazać trzeba na utrwalony pogląd, iż ocena autentyczności pisma wymaga wiadomości specjalnych, a razie badania pisma konieczne jest zasięgnięcie opinii biegłego (por. np. orzeczenie SN z dnia 13 marca 1962 r., I CR 301/61).

Realizując powyższy obowiązek pozwany zgłosił wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego.

Opinię w sprawie wydała biegła z dziedziny klasycznego badania dokumentów inż. W. S. (2).

Sąd - mając też na uwadze ustne wyjaśnienia biegłej złożone na rozprawie w trybie art. 286 kpc – opinię biegłej podzielił.

W opinii biegła sformułowała jednoznaczny wniosek, że częściowo czytelny podpis na nazwisko (...) - poprzedzony skrótem (...).” lub „K.” - złożony pod dokumentem zatytułowanym ‘umowa pożyczki’ z dnia 28 października 2015 r. nie został nakreślony przez pozwanego P. F..

Na rozprawie biegła wyjaśniła dlaczego wywiodła taki wniosek. Biegła pobrała materiał porównawczy od pozwanego. Nadto dysponowała materiałem w postaci podpisów pozwanego widniejących na dokumentach pochodzących od instytucji do których sąd się o takowe zwrócił. Biegła podkreśliła bogatość materiału którym dysponowała, przy czym istotne tu było, iż część podpisów pozwanego (tj. rękopisów stanowiących materiał porównawczy) pochodziła z okresu czasu, w którym miał być nakreślony podpis na kwestionowanej umowie.

W tej sprawie biegła wykluczyła autofałszerstwo, maskowanie, kreację okazjonalną czy możliwość kreślenia pozwanego lewą ręką.

Zdaniem sądu opinia jest fachowa, rzeczowa i rzetelna., a jej wnioski są jasne i stanowcze. Biegła -w ocenie sądu -na rozprawie wyjaśniła dostatecznie powstałe u strony wątpliwości. Wskazała, dlaczego jej zdaniem między materiałem dowodowym (umowa), a materiałem porównawczym nie zachodzi zgodność i jednoznacznie stwierdziła, że autorem spornego podpisu nie jest pozwany. Fachowo umotywowała ten wniosek. To dało podstawę do przyjęcia, iż wnioski opinii były uprawnione. Sąd nie znalazł podstaw do podważenia opinii biegłej, uznając, iż stanowi ona wiarygodną podstawę do rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Zdaniem Sądu, opinia została uzasadniona w sposób bardzo wyczerpujący i zgodny z wiedzą specjalistyczną posiadaną przez biegłą (wieloletnią biegłą sądową) i dlatego sąd nie znalazł podstaw by odmówić opinii przymiotu wiarygodności w jakimkolwiek stopniu, a tym samym w pełni ją podzielił.

Zauważyć też należy, że ugruntowany jest w orzecznictwie pogląd, wg którego Sąd w sprawie do rozstrzygnięcia której wymagane są wiadomości specjalistyczne nie może wydać orzeczenia wbrew wnioskom wypływającym z opinii uznanej przez tenże Sąd za fachową i rzetelną ( zob. np. wyrok SN z 26/10/2006 I CSK 166/06 – publ. Lex nr 209297 lub II UK 277/04 OSNP 2006/5-6/97).

Z uwagi na treść i jednoznaczne wnioski opinii biegłej sąd dał wiarę pozwanemu, że nie był on stroną przedmiotowej umowy pożyczki z 28 października 2015r. Z tego samego powodu – w konsekwencji - odmówiono wiary stronie powodowej.

Sąd nie podzielił wniosków z opinii z 12 06 2018 (złożonej przez powoda – k. 122). Po pierwsze stanowi ona dokument prywatny, sporządzony na zlecenie strony powodowej. W orzecznictwie i literaturze utrwalony jest pogląd, zgodnie z którym tzw. opinie prywatne nie stanowią dowodu zastępującego opinię biegłego sądowego wykonywaną na zlecenie sądu lub organu procesowego. Opinie prywatne nie są więc dowodem na okoliczności wymagające wiadomości specjalnych.

Po drugie autor opinii sporządził ją nie dysponując oryginałem umowy pożyczki, lecz /najprawdopodobniej/ jedynie jego kopią. Oryginał umowy poczynając od 11 grudnia 2017r. znajduje się bowiem w aktach sprawy. Już to kazało z ogromną ostrożnością podejść do kwestii rzetelności opinii.

Sąd pominął dowód z zeznań świadków (k.119) albowiem dowody te uznano za nieprzydatne dla rozstrzygnięcia sprawy.

Świadek N. G. – K. miała wg powoda zeznawać na okoliczność udzielania porad powodowi w zakresie zabezpieczenia pożyczki. Nawet zakładając, iż świadek potwierdziłaby udzielnie takiej porady, to nie jest to dowód tego, że pozwany stał się dnia 28 10 2015r. pożyczkobiorcą. Świadek K. O. nie był – jak wynika z treści pisma k. 119 - świadkiem zawarcia umowy. Wprawdzie takim świadkiem miałby A. K., ale siła zeznań świadka nie jest równa sile dowodu z opinii biegłego. Mając na uwadze, że zawnioskowany świadek to osobą bliską powodowi, to prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością jest, iż poparłby on linię wykreowaną przez powoda. To z kolei – w uwagi na kategoryczność opinii biegłej - rodziłoby po stronie sądu konieczność odmówienia wiary jego zeznaniom. Utrwalony jest pogląd, iż dowód z opinii biegłego może być wzruszony tylko dowodem z opinii innego biegłego i to opinii zleconej w trybie postepowania przed sądem. Dlatego wnioski powoda oddalono.

Biorąc wszytko powyższe pod uwagę Sąd oddalił powództwo z mocy art. 720 i 723 kc a contrario.

O kosztach procesu orzeczono w pkt 2 wyroku na podstawie art. 98 § 1 kpc w myśl zasady odpowiedzialności za wynik procesu. Powód przegrał proces i dlatego winien jest zwrócić koszty poniesione przez przeciwnika. Koszty pozwanego stanowi wynagrodzenie radcy prawnego w wysokości 5.400,00 zł (por.: § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 r. poz. 1804 po zmianach) wraz z opłatą skarbową 17 zł (k. 176). Odrębnym zarządzeniem zostaną zwrócone niewykorzystane zaliczki.