Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 2 lutego 2023 r. (k. 3-11) skierowanym przeciwko (...) Bankowi spółce akcyjnej w W. powód J. K. domagał się zasądzenia na jego rzecz od strony pozwanej kwoty 100.633,78 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 9 listopada 2022 r. do dnia zapłaty oraz zwrotu kosztów procesu. Powód wyjaśnił, że dnia 19 stycznia 2017 r. zawarł z pozwanym bankiem umowę kredytu konsolidacyjnego przeznaczonego częściowo na spłatę innych zobowiązań, a częściowo – na cele konsumpcyjne. Kwota kredytu wynosiła 200.000 zł i nie obejmowała kredytowanych kosztów w postaci prowizji w kwocie 36.800 zł. Powołując się na art. 45 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, powód wskazał na złożenie stronie pozwanej oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego. W ocenie powoda, uprawnienie do skorzystania tej sankcji wynika z naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 1, 7 i 15 oraz art. 5 pkt 10 przywołanej ustawy.

Postanowieniem z dnia 15 marca 2023 r. (k. 40) Sąd oddalił wniosek powoda o udzielenie zabezpieczenia.

W odpowiedzi na pozew (k. 47-62) strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa i zwrot kosztów procesu. Podniosła zarzuty: przedawnienia roszczenia, braku udowodnienia wysokości roszczenia, braku udowodnienia zasadności dochodzonych kwot, braku wymagalności dochodzonego roszczenia, braku udowodnienia istnienia roszczenia, braku udowodnienia zasadności podniesionych twierdzeń i wniosków oraz nadużycia prawa podmiotowego przez złożenie oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego. Oprócz powołania zarzutów niezwiązanych z niniejszą sprawą strona pozwana zajęła stanowisko, że przedmiotowa umowa kredytu spełnia wszystkie wymagania z przepisów art. 30 ustawy o kredycie konsumenckim.

W piśmie procesowym z dnia 6 września 2023 r. (k. 99-107) powód podtrzymał swoje stanowisko w sprawie.

Sąd ustalił, co następuje:

Dnia 19 stycznia 2017 r. powód J. K. jako kredytobiorca i pozwany (...) Bank spółka akcyjna w W. jako kredytodawca zawarli umowę kredytu gotówkowego. Umową tą bank udzielił kredytobiorcy na jego wniosek z dnia 16 stycznia 2017 r. na okres od dnia 20 stycznia 2017 r. do dnia 20 stycznia 2027 r. kredytu gotówkowego w wysokości 200.000 zł, udostępnionego na spłatę innych kredytów/pożyczek oraz na cele konsumpcyjne, stanowiącej całkowitą kwotę kredytu, jaką kredytobiorca może w sposób dowolny dysponować, oraz 36.800 zł na opłacenie prowizji od udzielonego kredytu (§ 1 ust. 1 umowy). W umowie zawarto postanowienie o treści: „Kwota udzielonego kredytu, która zostanie wypłacona zgodnie z niniejszą umową i od której bank nalicza odsetki wynosi 236.800 zł” (§ 1 ust. 1 umowy). Kredytobiorca upoważnił bank do przekazania kwoty udzielonego kredytu na: 1) rachunek o numerze (...), w wysokości 93.272,36 zł, 2) rachunek o numerze(...), w wysokości 59.354 zł, na spłatę innych kredytów/pożyczek (§ 2 ust. 2 umowy). Pozostałą kwotę kredytu przeznaczoną na cele konsumpcyjne w wysokości 47.373,64 zł kredytobiorca miał otrzymać w formie przelewu na rachunek o numerze podanym w umowie (§ 2 ust. 3 umowy). Kredyt miał być oprocentowany według zmiennej stopy procentowej wyrażonej w stosunku rocznym. Oprocentowanie w całym okresie kredytowania miało stanowić sumę stawki WIBOR 3M i marży w wysokości 4,17 punktów procentowych, stałej w tracie trwania umowy. W dniu zawarcia umowy oprocentowanie to wynosiło 5,90% w skali roku (§ 3 ust. 2 umowy). Na całkowitą kwotę do zapłaty w wysokości 315.221,57 zł składały się: 1) kwota kredytu udostępniona kredytobiorcy na spłatę innych kredytów/pożyczek oraz na cele konsumpcyjne, w wysokości 200.000 zł, 2) prowizja od udzielonego kredytu w wysokości 36.800 zł, wyliczona od kwoty kredytu wskazanej w pkt 1, 3) należne bankowi za cały okres kredytowania odsetki, naliczane szacunkowo, w wysokości 78.421,57 zł, wyliczone od kwoty udzielonego i wypłaconego kredytu w wysokości 236.800 zł (§ 3 ust. 9). Rzeczywista roczna stopa oprocentowania kredytu na dzień zawarcia umowy wynosiła 10,32%. Do obliczenia rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania kredytu przyjęto następujące założenia: 1) kwota kredytu udostępniona na spłatę innych kredytów/pożyczek oraz na cele konsumpcyjne w wysokości 200.000 zł, 2) czas obowiązywania umowy 120 miesięcy, 3) oprocentowanie kredytu na dzień zawarcia umowy wynosi 5,90%, 4) wszelkie koszty, które kredytobiorca jest obowiązany ponieść w związku z umową o kredyt: odsetki w wysokości 78.421,57 zł, prowizja w wysokości 36.800 zł, koszt ubezpieczenia w wysokości 0,00 zł, 5) kredyt będzie spłacany w równych ratach, 6) prowizja za udzielenie kredytu (o ile występuje) i koszt ubezpieczenia (o ile występuje) są kredytowane, 7) zobowiązania wynikające z umowy o kredyt zostaną wypełnione w terminach określonych w niniejszej umowie, 8) odstępy czasu między datami używanymi w obliczeniach wyrażone będą w latach lub w ułamkach roku, przy czym rok liczy 365 dni, a w przypadku lat przestępnych 366 dni, 52 tygodnie lub dwanaście równych miesięcy. Przyjmuje się, że równy miesiąc ma 30,41666 dni, 9) wynik obliczeń podaje się z dokładnością do co najmniej jednego miejsca po przecinku, przy czym jeżeli cyfra występująca po wybranym przez obliczającego miejscu po przecinku jest mniejsza niż 5, cyfrę tę pomija się, gdy zaś jest większa albo równa 5, cyfrę poprzedzającą zwiększa się o 1 (§ 3 ust. 11 umowy). Kredytobiorca zobowiązał się dokonywać spłaty kredytu wraz z odsetkami oraz należnymi opłatami i prowizjami zgodnie z zasadami określonymi w umowie na rachunek (...) Banku SA podany w umowie w 120 miesięcznych ratach płatnych do 20 dnia każdego miesiąca, począwszy od 20 lutego 2017 r. (§ 4 ust. 1 umowy).

Postanowieniom dotyczącym prawa odstąpienia od umowy nadano następujące brzmienie: „Kredytobiorca ma prawo bez podania przyczyny, do odstąpienia od niniejszej umowy w terminie 21 dni od daty jej zawarcia lub jeżeli umowa kredytu nie zawiera elementów określonych w art. 30 ustawy o kredycie konsumenckim, kredytobiorca może odstąpić od umowy kredytu w terminie 21 dni od dnia dostarczenia mu wszystkich elementów wymienionych w art. 30 ustawy o kredycie konsumenckim” (§ 6 ust. 1 umowy), „Termin do odstąpienia jest zachowany, jeżeli przed jego upływem kredytobiorca złoży pod wskazany przez bank lub pośrednika kredytowego adres oświadczenie o odstąpieniu od umowy kredytu. Oświadczenie o odstąpieniu od umowy prosimy kierować na adres banku: ul. (...), (...) W.. Do zachowania terminu do odstąpienia od umowy wystarczające jest wysłanie oświadczenia przed jego upływem” (§ 6 ust. 2 umowy). Integralną część umowy stanowił m.in. wzór oświadczenia o odstąpieniu od umowy (§ 11 ust. 8 pkt 2 umowy).

Przy zawarciu umowy powód otrzymał pismo następującej treści: „Szanowny Kliencie! (…) Bank udzielił Ci kredytu gotówkowego w kwocie 236.800 zł. Kredyt zostanie wypłacony w dniu 20 stycznia 2017 r. Oprocentowanie kredytu jest zmienne i na dzień zawarcia umowy wynosi 5,90% w skali roku. Oprocentowanie stanowi sumę stawki WIBOR 3M i marży stałej w trakcie trwania umowy kredytu. Kredyt powinien być spłacony w 120 ratach, jednak w każdej chwili możesz spłacić kredyt w całości lub w części. (…) Można odstąpić od umowy, wystarczy w terminie 21 dni od daty jej zawarcia złożyć oświadczenie o odstąpieniu od umowy. Kwotę wykorzystanego kredytu należy zwrócić niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 30 dni od dnia złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy. W przypadku zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu w terminie 21 dni od daty zawarcia umowy odstąpienie od umowy nastąpi bez ponoszenia żadnych kosztów.”

Przy zawarciu umowy powód otrzymał również formularz informacyjny dotyczący kredytu konsumenckiego zawierający przedstawione w formie tabelarycznej informacje o: całkowitej kwocie kredytu wynoszącej 200.000 zł, sposobie wypłaty kredytu, całkowitej kwocie do zapłaty wynoszącej 315.221,57 zł wraz z podaniem wysokości jej składników w sposób zbieżny z § 3 ust. 9 umowy, rocznej rzeczywistej stopie oprocentowania wynoszącej 10,32% wraz z podaniem założeń przyjętych do jej obliczenia w sposób zbieżny z § 3 ust. 11 umowy, a także informacją o kosztach, które powód zobowiązany był ponieść w związku z umową o kredyt, na które składały się: prowizja 36.800 zł i odsetki 78.421,57 zł.

Dowody:

Umowa z dnia 19 stycznia 2017 r. – k. 19-21

Informacja dla klienta – k. 24

Wzór oświadczenia o odstąpieniu od umowy – k. 25

Formularz informacyjny dotyczący kredytu konsumenckiego – k. 69-71

Pismem z dnia 19 października 2022 r., sporządzonym przez pełnomocnika będącego adwokatem, skierowanym do strony pozwanej i doręczonym jej dnia 25 października 2022 r., powód oświadczył o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego przewidzianej w art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim na skutek naruszenia art. 5 pkt 10, art. 30 ust. 1 pkt 7 i art. 30 ust. 1 pkt 1 ustawy. Powód wezwał stronę pozwaną do zapłaty kwoty 98.377,40 zł tytułem zwrotu dotychczas pobranych od niego odsetek i kosztów kredytu. Pismem z dnia 15 listopada 2022 r. strona pozwana odmówiła pełnomocnikowi powoda udzielenia wyjaśnień z powołaniem się na brak upoważnienia do przekazania informacji objętych tajemnicą bankową.

Dowody:

Pismo z dnia 19 października 2022 r. z potwierdzeniami nadania i doręczenia –
k. 27-29

Pismo z dnia 15 listopada 2022 r. – k. 30-31

Powód trafił do pozwanego banku z polecenia znajomej. Przed zawarciem umowy odbyło się jedno spotkanie w placówce banku, na drugim spotkaniu doszło do podpisania umowy. Powód przeczytał umowę przed jej podpisaniem. Powód miał świadomość istnienia i wysokości prowizji. Powodowi nie proponowano sfinansowania prowizji z jego własnych środków. Powód pozostawał w przekonaniu, że im mniejsza jest RRSO, tym raty powinny być niższe. Przyjmował, że niższa RRSO jest korzystniejsza. W przekonaniu powoda, gdyby chciał odstąpić od umowy, to musiałby skorzystać z formularza.

Dowód:

Zeznanie powoda – k. 112v.-113

Sąd zważył, co następuje:

Zeznania powoda przesłuchanego w charakterze strony zasługiwały na walor wiarygodności, gdyż były spójne, logiczne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego.

Wymienione wyżej dokumenty stanowiły wiarygodne środki dowodowe, gdyż ich autentyczność i rzetelność nie były w toku procesu kwestionowane. Kwoty operacji finansowych związanych w wykonywaniem umowy kredytu wynikały z dokumentów wystawionych lub złożonych przez stronę pozwaną.

Zgodnie z art. 45 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (jedn. tekst: Dz. U. z 2023 r., poz. 1028 ze zm.; dalej jako: ustawa), w przypadku naruszenia przez kredytodawcę art. 29 ust. 1, art. 30 ust. 1 pkt 1-8, 10, 11, 14-17, art. 31-33, art. 33a i art. 36a-36c konsument, po złożeniu kredytodawcy pisemnego oświadczenia, zwraca kredyt bez odsetek i innych kosztów kredytu należnych kredytodawcy w terminie i w sposób ustalony w umowie. W myśl art. 45 ust. 5 ustawy, wprawnienie, o którym mowa w ust. 1, wygasa po upływie roku od dnia wykonania umowy.

Oceny zarzutów powoda należy dokonać w odniesieniu do obowiązków nałożonych na kredytodawcę według stanu prawnego istniejącego na dzień zawarcia umowy. Z tego względu dalsze przepisy zostaną przytoczone w wersji redakcyjnej obowiązującej na dzień 19 stycznia 2017 r., zawartej w tekście jednolitym opublikowanym w Dzienniku Ustaw z 2016 r., poz. 1528. W myśl art. 30 ust. 1 ustawy, umowa o kredyt konsumencki, z zastrzeżeniem art. 31-33, powinna określać:

1) imię, nazwisko i adres konsumenta oraz imię, nazwisko (nazwę) i adres (siedzibę) kredytodawcy i pośrednika kredytowego, (…)

7) rzeczywistą roczną stopę oprocentowania oraz całkowitą kwotę do zapłaty przez konsumenta ustaloną w dniu zawarcia umowy o kredyt konsumencki wraz z podaniem wszystkich założeń przyjętych do jej obliczenia, (…)

15) termin, sposób i skutki odstąpienia konsumenta od umowy, obowiązek zwrotu przez konsumenta udostępnionego przez kredytodawcę kredytu oraz odsetek zgodnie z rozdziałem 5, a także kwotę odsetek należnych w stosunku dziennym.

W obecnym stanie prawnym art. 30 ust. 1 pkt 1 ustawy wymaga podania w umowie również adresu do doręczeń elektronicznych kredytodawcy i pośrednika kredytowego wpisanego do bazy adresów elektronicznych. Wymóg ten obowiązuje jednak dopiero od dnia 5 października 2021 r. (art. 166 ustawy z dnia 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych, jedn. tekst: Dz. U. z 2023 r. poz. 285) i ma zastosowanie do umów zawartych od tej daty (zob. art. XXVI i art. XLIX ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Przepisy wprowadzające kodeks cywilny, Dz. U. Nr 16, poz. 94).

Według art. 5 pkt 10 ustawy, stopa oprocentowania kredytu oznacza stopę oprocentowania wyrażoną jako stałe lub zmienne oprocentowanie stosowane do wypłaconej kwoty na podstawie umowy o kredyt w stosunku rocznym.

Jak stanowi art. 53 ust. 3 ustawy, kredytodawca lub pośrednik kredytowy jest zobowiązany przy zawarciu umowy wręczyć konsumentowi, na trwałym nośniku, wzór oświadczenia o odstąpieniu od umowy, z oznaczeniem swojego imienia, nazwiska (nazwy) i adresu zamieszkania (siedziby).

Nie ma procesowej potrzeby przytaczania innych postanowień art. 30 ust. 1 ustawy. Powód wprawdzie na wstępie powołał się na naruszenie przez bank w zasadzie wszystkich wymogów zawartych w jednostkach redakcyjnych art. 30 ust. 1 wymienionych w art. 45 ust. 1, a dodatkowo w art. 29 ust. 1 ustawy, jednakże jego dalsze wywody dotyczą tylko naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 1, 7 i 15 ustawy. Już zresztą prima facie umowa nie narusza art. 29 ust. 1 ustawy, gdyż została zawarta w formie pisemnej, oraz w art. 30 ust. 1 pkt 2-6, 8, 10, 14, 16-17 ustawy, gdyż zawiera elementy wymienione w tych przepisach.

Reguły obliczania rzeczywistej rocznej stopy procentowej (RRSO) określa załącznik nr 4 do ustawy. RRSO jest określana wzorem , gdzie poszczególne litery i symbole użyte we wzorze oznaczają: X - rzeczywistą roczną stopę oprocentowania; m - numer kolejny ostatniej wypłaty raty kredytu; k - numer kolejny wypłaty, zatem 1 ≤ k ≤ m; Ck - kwotę wypłaty k; tk - okres, wyrażony w latach lub ułamkach lat, między dniem pierwszej wypłaty a dniem każdej kolejnej wypłaty, zatem t1 = 0; m' - numer kolejny ostatniej spłaty lub wnoszonych opłat; l - numer kolejny spłaty lub wnoszonych opłat; Dl - kwotę spłaty lub wnoszonych opłat; Sl - okres, wyrażony w latach lub ułamkach lat, między dniem pierwszej wypłaty a dniem każdej spłaty lub wniesienia opłat. W przypadku zobowiązań długoterminowych, spłacanych w wielu ratach, obliczenie RRSO jest możliwe w zasadzie wyłącznie przy użycie metod numerycznych, a w praktyce przez zastosowanie odpowiedniej funkcji w arkuszu kalkulacyjnym. Weryfikacja prawidłowości jej obliczenia przez przeciętnego konsumenta, niedysponującego umiejętnościami matematycznymi i informatycznymi na odpowiednim poziomie oraz dostępem do arkusza kalkulacyjnego (co jest regułą przy zawieraniu umowy w siedzibie banku), jest przez to w zasadzie niemożliwa, co jednak wynika z założeń przyjętych już przez prawodawcę europejskiego, którym dano wyraz w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylającej dyrektywę Rady 87/102/EWG. Rzeczywista roczna stopa procentowa ma zapewnić możliwie największą przejrzystość i porównywalność ofert (por. punkt 19 preambuły dyrektywy), a nie stanowić parametru kredytu, według którego w prosty sposób jest obliczana np. wysokość raty. Uzyskanie tego rezultatu wymagało – jak można zakładać – posłużenia się wskaźnikiem, którego obliczenie wiąże się z pewnym stopniem złożoności oraz wymaga posiadania wiedzy i umiejętności informatycznych na poziomie szkoły średniej.

Analizy w pierwszej kolejności wymaga podniesiony przez stronę pozwaną zarzut przedawnienia. Zarzut ten jest całkowicie chybiony. Po pierwsze, uprawnienie prawnokształtujące przewidziane w art. 45 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim nie podlega przedawnieniu, lecz jest ograniczone rocznym terminem prekluzyjnym. Po drugie, termin ten rozpoczyna bieg po wykonaniu umowy, a nie – jak próbuje przekonywać pozwany bank – po jej zawarciu. Jako że umowa została zawarta na 10 lat w 2017 r., a powód nie spełnił dotychczas wszystkich wynikających z niej świadczenia, nie można uznać, by została ona już wykonana. W konsekwencji analizowany roczny termin nie rozpoczął jeszcze biegu.

Odnosząc się do zarzutów powoda sformułowanych wobec umowy kredytu z dnia 19 stycznia 2017 r. należy stwierdzić, że całkowicie chybiony jest zarzut naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 1 ustawy, gdyż w dniu zawarcia umowy przepis ten nie wymagał zamieszczenia w niej adresu do doręczeń elektronicznych kredytodawcy i pośrednika kredytowego wpisanego do bazy adresów elektronicznych. Wymóg taki obowiązuje od dnia 5 października 2021 r., a wprowadzająca go ustawa z dnia 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych dopiero stworzyła ramy prawne działania bazy adresów elektronicznych.

Nie można również zgodzić się z twierdzeniem powoda o naruszeniu art. 30 ust. 1 pkt 7 ustawy. Zarówno w umowie (§ 3 ust. 9 i 11), jak i w bardziej przystępnym formularzu informacyjnym (s. 1 i 2; formularz został sporządzony zresztą w wykonaniu obowiązku nałożonego w art. 14 ustawy i zgodnie z wzorem zawartym w załączniku nr 1 ustawy) zostały zamieszczone informacje o rzeczywistej rocznej stopie oprocentowania oraz całkowitej kwocie do zapłaty przez konsumenta ustalonej w dniu zawarcia umowy o kredyt konsumencki wraz z podaniem wszystkich założeń przyjętych do jej obliczenia. Założenia przyjęte do obliczenia RRSO zostały również przedstawione w umowie i formularzu informacyjnym i są one zgodne z wymogami wynikającymi z ustawy o kredycie konsumenckim i dyrektywy w sprawie umów o kredyt konsumencki. Wbrew twierdzeniom powoda, z przyjętych do obliczenia RRSO założeń wynika, że prowizja nie została uwzględniona przy jej obliczaniu jako przepływ pieniężny na rzecz powoda. Potwierdza to weryfikacja wykonana przez Sąd w arkuszu Excel przy wykorzystaniu funkcji XIRR służącej do obliczenia wewnętrznej stopy zwrotu (skonstruowanej w sposób zbliżony RRSO). Przy przyjętych parametrach kredytu (wysokość raty na dzień zawarcia umowy 2.617,09 zł, 120 rat miesięcznych spłacanych do 20. dnia każdego miesiąca począwszy od lutego 2017 r.), dla kwoty przepływu na rzecz powoda wynoszącej 200.000 zł (czyli kwoty kredytu faktycznie uruchomionego na rzecz powoda) wartość funkcji XIRR wynosi 10,21% (czyli w zasadzie tyle, ile RRSO podane w umowie z powodem; symboliczna różnica może wynikać z wykorzystania w arkuszu kalkulacyjnym rzeczywistych dat, a nie na założeniu prawodawcy europejskiego i polskiego, że miesiąc ma 30,41666 dni), a dla kwoty przepływu na rzecz powoda wynoszącej 236.800 zł (czyli kwoty uruchomionego kredytu wraz z prowizją) wartość tej funkcji to 6,06%. Innymi słowy, gdyby bank – jak twierdzi powód – wyliczył RRSO przy założeniu postawienia do dyspozycji powoda kwoty 236.800 zł, to podane w umowie RRSO byłoby znacznie niższe i oscylowałoby wokół 6%, a nie 10%. Zabieg taki istotnie mógłby wprowadzać konsumenta w błąd, przy czym w analizowanym stanie faktycznym nie miał miejsca.

Całkowita kwota do zapłaty została obliczona i przedstawiona w umowie w sposób zgodny z definicją zawartą w art. 5 pkt 8 ustawy. Należy zauważyć, że kwestionowana prowizja nie została zaliczona do całkowitej kwoty kredytu (§ 1 ust. 1 umowy; art. 5 pkt 7 ustawy), mimo że wymóg wyłączenia jej z pojęcia całkowitej kwoty kredytu, wynikający ze zmiany definicji zawartej w art. 5 pkt 7 ustawy, zaczął obowiązywać pół roku po zawarciu umowy po wejściu w życie ustawy z dnia 23 marca 2017 r. o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami (jedn. tekst Dz. U. z 2022 r., poz. 2245). Sposób przedstawienia powodowi całkowitego kosztu kredytu, całkowitej kwoty kredytu i całkowitej kwoty do zapłaty przez konsumenta odpowiada zatem nie tylko przepisom ustawy obowiązującym w chwili zawarcia umowy, ale również przepisom obowiązującym obecnie (art. 5 pkt 6, 7 i 8 ustawy). Za niejasności terminologiczne wynikające z posłużenia się trzema podobnymi w odbiorze sformułowaniami nie odpowiada natomiast pozwany bank, lecz ustawodawca, który wprowadził je do porządku prawnego.

Jednocześnie należy podkreślić, że zarówno w umowie, jak i w towarzyszącym jej formularzu informacyjnym bank wielokrotnie i w sposób wyraźny dokonywał rozróżnienia między całkowitą kwotą kredytu postawioną do dyspozycji powoda w sposób określony w umowie, a kredytowaną prowizją. Również informacja o oprocentowaniu obu tych kwot została przedstawiona w sposób wyraźny i zrozumiały na samym początku umowy (§ 1 ust. 1) i formularza informacyjnego (s. 1, dolne pole). Z zeznań powoda wynika, że zrozumiał on zarówno to, że do jego dyspozycji bank postawi kwotę 200.000 zł, jak i to, że od kredytu zostanie naliczona prowizja, której kwota zostanie doliczona do kwoty kredytu stanowiącej podstawę naliczania odsetek.

Problem kredytowania kosztów kredytu – w analizowanej sprawie prowizji – może być analizowany na gruncie art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim tylko na płaszczyźnie tego, czy informacje o sposobie pokrycia tych kosztów zostały zawarte w umowie w sposób wynikający z art. 30 ustawy. Przywołany art. 45 ustawy nie daje natomiast podstaw do kwestionowania samej konstrukcji kredytowania kosztów kredytu i – w dalszej kolejności – dopuszczalności naliczania od nich odsetek. Ocena taka może być oczywiście dokonana, ale wymagałaby oparcia pozwu na innej podstawie faktycznej i prawnej. Dokonanie takiej oceny przez Sąd w niniejszej sprawie, w której powód dochodzi roszczeń wynikających ze złożenia oświadczenia przewidzianego w art. 45 ustawy, wykraczałoby ponad żądanie, prowadząc do naruszenia art. 321 k.p.c.

Nie można wreszcie podzielić zapatrywania powoda o wprowadzeniu go w błąd co do prawa odstąpienia od umowy. Przekazanie powodowi formularza odstąpienia od umowy stanowiło wykonanie jednoznacznego obowiązku wynikającego z art. 53 ust. 3 ustawy, ukierunkowanego na ułatwienie konsumentowi wykonania prawa odstąpienia od umowy. Z żadnego postanowienia umowy nie wynika przy tym, by wykorzystanie formularza miało stanowić jedyną możliwość skorzystania z prawa odstąpienia od umowy. Założenie przez powoda, że tylko taki sposób skorzystania z tego prawa wchodzi w rachubę, jest zatem całkowicie dowolne i nie znajduje oparcia w żadnym z dokumentów (umowie, piśmie do powoda dołączonym do umowy czy formularzu informacyjnym kredytu konsumenckiego).

Częściowo niezrozumiały jest zarzut powoda naruszenia art. 5 pkt 10 ustawy, którego zresztą powód w pozwie szczegółowo nie rozwija. Jeżeli kwestia nieprawidłowego zawarcia w umowie postanowień dotyczących oprocentowania kredytu miałaby stanowić podstawę skorzystania z sankcji kredytu darmowego, to mogłoby to nastąpić wyłącznie na skutek naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 6 ustawy, a nie art. 5 pkt 10 ustawy, który zawiera wyłącznie definicję stopy oprocentowania kredytu. Na marginesie należy stwierdzić, że Sąd nie dostrzegł w umowie naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 6 ustawy, gdyż w sposób zrozumiały przedstawia ona zmienny charakter oprocentowania oraz sposób jego obliczania z odwołaniem się do powszechnie stosowanego wskaźnika referencyjnego WIBOR.

W tym stanie rzeczy należy przyjąć, że umowa kredytu z dnia 19 stycznia 2017 r. spełnia wymagania wynikające z przepisów objętych hipotezą art. 45 ust. 1 ustawy, a w konsekwencji powodowi nie przysługiwało prawo do złożenia oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego. Spełnione przez niego na rzecz banku świadczenia pieniężne nie mogą być zatem kwalifikowane jako świadczenia nienależne, a powództwo o nie podlegało oddaleniu jako bezzasadne, o czym orzeczono w punkcie I sentencji wyroku.

Nie było procesowej potrzeby odnoszenia się do zarzutu strony pozwanej nadużycia przez powoda prawa podmiotowego, gdyż – jak wskazano wyżej – prawo to w ogóle mu nie przysługiwało. Pozostała część polemiki zawartej w odpowiedzi na pozew również nie wymaga odniesienia się przez Sąd, gdyż odnosi się do zarzutów do umowy, których powód w niniejszej sprawie nie podnosił.

O kosztach procesu orzeczono w punkcie II sentencji wyroku na podstawie art. 98 § 1 i 1 ¹ k.p.c. Strona pozwana wygrała proces w całości, co uzasadnia obciążenie powoda całością poniesionych przez nich kosztów procesu, na które składała się opłata za czynności pełnomocnika procesowego będącego adwokatem w kwocie 5.400 zł.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku z dnia 3 października 2023 r. z uzasadnieniem doręczyć:

- pełnomocnikowi powoda (przez portal).

Akta sprawy przedłożyć za 21 dni lub z wpływem.

T., dnia 24 października 2023 r.