Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 25 marca 2022 r. skierowanym przeciwko pozwanemu J. J. powód (...) Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w W. domagał się zasądzenia kwoty 105 324,39 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia wniesienia pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym do dnia zapłaty oraz zasądzenia od pozwanego zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu wskazano , że 3 lipca 2018 roku strony zawarły umowę kredytu, na podstawie której powód udostępnił pozwanemu środki w wysokości 130 175,98 zł, a pozwany zobowiązał się do terminowej spłaty kredytu. Wobec opóźnienia w spłacie powód skierował ostateczne wezwanie do zapłaty przed wypowiedzeniem umowy, w którym wezwał pozwanego do zapłaty zaległości w terminie 14 dni roboczych oraz poinformował o możliwości złożenia w tym terminie wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Ze względu na niedotrzymanie warunków umowy i nieuregulowanie zaległości pomimo wezwania do zapłaty, powód skierował do pozwanego oświadczenie o wypowiedzeniu umowy z zachowaniem 30 dniowego okresu wypowiedzenia, liczonego od dnia doręczenia pisma.

Zarządzeniem z dnia 6 września 2022 r. sąd ustanowił kuratora w osobie radcy prawnego A. S. w celu reprezentowania pozwanego J. J. nieznanego z miejsca pobytu, a ostatnio zamieszkałego w T., przy ul. (...), województwo (...) (k. 46).

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym z dnia 14 grudnia 2022 r. sąd nakazał pozwanemu J. J., żeby zapłacił powodowi kwoty: 105.324,39 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 9 listopada 2021r. do dnia zapłaty oraz 8.884,00 zł z tytułu zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 3.600,00 zł z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego nakazu do dnia zapłaty, w terminie dwóch tygodni od doręczenia nakazu albo wniósł w tym terminie sprzeciw (k. 67).

W sprzeciwie od nakazu zapłaty kurator ustanowiony dla pozwanego wniósł o oddalenie powództwa w całości i przyznanie ze Skarbu Państwa na rzecz kuratora wynagrodzenia tytułem zastępstwa pozwanego. W uzasadnieniu zarzucono powodowi nieudowodnienie roszczenia co do wysokości, jak również zakwestionowano prawidłowość i skuteczność złożenia pozwanemu oświadczenia o wypowiedzeniu umowy (k. 76-77).

Sąd ustalił, co następuje:

Dnia 10 lipca 2018 r. powód (...) Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w W. i pozwany J. J. zawarli umowę o kredyt konsolidacyjny nr (...) (zawarta w ramach restrukturyzacji).

W § 1 ust. 1 umowy wskazano, że zobowiązania kredytobiorcy wobec banku na dzień podpisania niniejszej umowy wynoszą łącznie 130.175,98 zł i wynikają z umowy nr (...) z dnia 1 sierpnia 2016 r. i umowy nr (...) z dnia 6 września 2017 r. Na mocy umowy bank udzielił kredytobiorcy kredytu w wysokości 130 175,98 zł, który w pierwszej kolejności miał zostać przeznaczony na spłatę zobowiązań kredytobiorcy określonych w ust. 1 (§ 1 ust. 2 umowy). Kredytobiorca zobowiązał się spłacić kredyt wraz z należnymi odsetkami umownymi w 120 miesięcznych ratach równych na zasadach i warunkach określonych w dalszych postanowieniach umowy (§ 1 ust. 4 umowy).

W przypadku jeżeli kredytobiorca opóźniał się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank wzywał go do dokonania spłaty zaległości w terminie 14 dni roboczych od daty otrzymania wezwania. Jeżeli zaległości nie zostały uregulowane w całości w wyznaczonym terminie, jak również w sytuacji, w której złożony przez kredytobiorcę wniosek o restrukturyzację zadłużenia został odrzucony, bank miał prawo wypowiedzieć umowę (§ 7 ust. 3 umowy).

W umowie wskazano następujący adres pozwanego: (...)-(...) T., ul. (...).

dowód: umowa (k. 21-23)

Pismem z dnia 12 sierpnia 2021 r. powód skierował do pozwanego ostateczne wezwanie do zapłaty zaległości w wysokości 2.708,35 zł w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania niniejszego pisma oraz poinformował o możliwości złożenia w tym terminie wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Pismo zostało wysłane na adres przy ul. (...) w T. i odebrane 18 sierpnia 2021 r. przez nieznaną osobę.

dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 12 sierpnia 2021 r. (k. 15)

wydruk ze strony internetowej poczty polskiej (...) (k. 16)

Pismem z dnia 16 września 2021 r. powód skierował do pozwanego oświadczenie o wypowiedzeniu umowy nr (...) z zachowaniem 30 dniowego okresu wypowiedzenia od dnia doręczenia pozwanemu niniejszego pisma. Pismo zostało wysłane na adres przy ul. (...) w T. i odebrane 20 września 2021 r. przez nieznaną osobę.

dowód: wypowiedzenie (k. 19)

potwierdzenie nadania i doręczenia (k. 20)

Pismem z dnia 22 października 2021 r. powód skierował do pozwanego przedsądowe wezwanie do zapłaty wymagalnego zadłużenia z tytułu umowy w wysokości 104 697,28 zł w terminie 7 dni od daty niniejszego pisma. Pismo zostało wysłane na adres przy ul. (...) w T.. Przesyłka została odebrana w dniu 27 października 2021 r. przez osobę o imieniu i nazwisku W. W..

dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 22 października 2021 r. (k. 17)

potwierdzenie nadania i doręczenia (k. 18)

Według wyciągu z ksiąg (...) Banku z dnia 9 listopada 2021r. zadłużenie pozwanego wynosiło 105.324,39 zł . Składały się na nie kwoty :

- niespłacony kapitału w kwocie 102.427,72 zł

- odsetki umowne w kwocie 2.062,38 zł

- odsetki umowne za opóźnienie w kwocie 834,29 zł

dowód: wyciąg z ksiąg banku k. 7

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny ustalony został w oparciu o przedłożone przez stronę powodową dokumenty. Ich wiarygodność nie budziła wątpliwości sądu . Nie była także kwestionowana przez stronę pozwaną. Zawarcie umowy kredytu był okolicznością bezsporną.

Pozwany zarzucił nieudowodnienie roszczenia co do wysokości. Argument ten jest zasadny. Do pozwu dołączono tylko wyciąg z ksiąg powodowego banku. Zgodnie z utrwalonym od wielu lat orzecznictwem , w sporze z klientem banku wyciąg nie może być dowodem istnienia zaległości oraz ich wysokości. Okoliczności te muszą być wykazane innymi środkami dowodowymi , a powód tego nie uczynił.

Zasadne było także zakwestionowanie prawidłowości i skuteczności złożenia pozwanemu oświadczenia o wypowiedzeniu umowy.

Należało ustalić w oparciu o dokumenty przedłożone przez powoda, czy przeprowadził on wobec pozwanego postępowanie poprzedzające wypowiedzenie umowy kredytowej w sposób zgodny z procedurą przewidzianą w art. 75c ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Prawo bankowe (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 2187 ze zm.).

Zgodnie z art. 75c ust. 1 Pr. bank., jeżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank wzywa go do dokonania spłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych. Ust. 2 cytowanego przepisu stanowi natomiast, że w wezwaniu, o którym mowa w ust. 1, bank informuje kredytobiorcę o możliwości złożenia, w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Art. 75 ust. 1 i 2 Pr. bank. stanowi natomiast, że w przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu albo w przypadku utraty przez kredytobiorcę zdolności kredytowej bank może obniżyć kwotę przyznanego kredytu albo wypowiedzieć umowę kredytu, o ile ustawa z dnia 15 maja 2015 r. - Prawo restrukturyzacyjne nie stanowi inaczej. Termin wypowiedzenia, o którym mowa w ust. 1, o ile strony nie określą w umowie dłuższego terminu, wynosi 30 dni, a w razie zagrożenia upadłością kredytobiorcy - 7 dni.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem sądów, w pierwszej kolejności bank powinien doręczyć kredytobiorcy wezwanie określone w art. 75c ust. 1-2, a następnie odczekać do upływu dodatkowego terminu na spłatę zadłużenia wyznaczonego w wezwaniu (nie krótszego niż 14 dni roboczych). Dopiero po upływie tego terminu bank może złożyć wobec kredytobiorcy oświadczenie woli w sprawie wypowiedzenia umowy kredytowej. W przypadku, gdy powyższe przesłanki nie zostały spełnione, czynność prawna banku polegająca na wypowiedzeniu umowy jest nieważna (art. 58 § 1 k.c.). W szczególności nie prowadzi ona do wymagalności wierzytelności banku o spłatę tej części kredytu, co do której kredytobiorca nie pozostawał w opóźnieniu.

Wypowiedzenie umowy o kredyt będące uprawnieniem kształtującym banku prowadzącym do zakończenia nawiązanego stosunku prawnego bez dochowania wymaganych warunków może prowadzić do uznania tej czynności za bezskuteczną. Dokonanie takiego wypowiedzenia nie może być czynnością nagłą, zaskakującą dla kredytobiorcy, nawet jeśli istnieją podstawy do podjęcia go zgodnie z treścią umowy. Jest ono bardzo dotkliwe dla kredytobiorcy, dlatego skorzystanie z niego powinno nastąpić po wyczerpaniu środków mniej dotkliwych, odpowiednich wezwań. Temu właśnie służy procedura określona w art. 75c Prawa bankowego. (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 28 sierpnia 2019r., sygn. akt I ACa 466/18, podobnie Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 8 maja 2019r. sygn. akt I ACa 833/18).

Analiza przedłożonych do akt dokumentów prowadzi do wniosku , że nie doszło do skutecznego wypowiedzenia umowy kredytowej. Oczywiste jest, że warunkiem skuteczności oświadczenia banku o wypowiedzeniu umowy kredytu jest uprzednie wezwanie kredytobiorcy do zapłaty i zaoferowanie jemu możliwości złożenia wniosku restrukturyzacyjnego. Dopiero bezskuteczny upływ terminów, o których mowa w art. 75c ust. 1 i 2 prawa bankowego albo odrzucenie wniosku restrukturyzacyjnego upoważnia bank do wypowiedzenia umowy.

W myśl ogólnych zasad procesowych, na powodzie spoczywa ciężar udowodnienia faktów uzasadniających jego roszczenie (por. wyrok SN z dnia 19 grudnia 1997 r., II CKN 531/97, LEX nr 496544), a na stronie pozwanej spoczywa obowiązek wykazania, że powodowi jego żądanie nie przysługuje (por. wyrok SN z dnia 20 grudnia 2006 r., IV CSK 299/06).

Z ustaleń poczynionych w sprawie wynika, że pozwany J. J. w dniu 10 lipca 2018 r. zawarł z (...) Bankiem Spółką Akcyjną z siedzibą w W. umowę kredytu. W/w umową bank udzielił pozwanemu kredytu w kwocie 130.175,98 zł. Powód wskazał, że pozwany zaprzestał spłaty kredytu. W związku z zaniechaniem spłaty zobowiązania powodowy bank pismem z dnia 12 sierpnia 2021 r. miał wezwać pozwanego do uregulowania powstałej zaległości w spłacie kredytu, jednocześnie informując go o możliwości restrukturyzacji kredytu. Następnie, wobec braku odpowiedzi ze strony pozwanego, powód pismem z dnia 16 września 2021 r. miał wypowiedzieć umowę kredytu z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia. Niemniej jednak, powód nie wykazał, żeby skutecznie wezwał pozwanego do spłaty zaległego zadłużenia bądź do złożenia wniosku restrukturyzacyjnego. Nie udowodnił bowiem , że doręczył pozwanemu takie wezwanie. Na okoliczność zadośćuczynienia owemu obowiązkowi powód przedłożył pismo z dnia 12 sierpnia 2018 r., stanowiące wezwanie do zapłaty oraz informujące o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia, wraz z wydrukiem ze strony internetowej poczty polskiej (...), z którego wynikało, że pismo zostało doręczone dnia 18 sierpnia 2021 r. Z przedłożonego wydruku nie wynika jednak kto odebrał to pismo , czy był to pozwany . Co więcej, wezwanie zostało skierowane na adres przy ul. (...) w T., a więc na inny niż wskazany w umowie kredytowej . W treści umowy kredytu pozwany wskazał jako swój adres T., ul. (...). Taki też adres pozwanego powód podał w pozwie.

Wątpliwości budzi również okoliczność, że przesyłka zawierająca pismo z dnia 22 października 2021 r. (przedsądowe wezwanie do zapłaty), również została wysłana na adres przy ul. (...) w T.. Odbiór potwierdziła własnoręcznym podpisem osoba o imieniu i nazwisku W. W.. Nie wiadomo kto to jest . Nie sposób więc uznać to doręczenie za skuteczne.

W świetle powyższego , brak jest podstaw do uznania, że pozwany miał możliwość zapoznania się z treścią pism.

Reasumując , strona powodowa zobowiązana była wykazać, że przed wypowiedzeniem umowy kredytu przeprowadziła postępowanie wyczerpujące procedurę określoną w art. 75c ustawy Prawo bankowe. Obowiązkowi temu nie sprostała .

Nadmienić należy, że strona powodowa nie wykazała również skutecznego wypowiedzenia umowy kredytu. W tym przypadku przedłożono jedynie pismo datowane na 16 września 2021 r. zawierające oświadczenie o wypowiedzeniu umowy wraz potwierdzeniem nadania i ponownie - doręczenia na adres przy ul. (...) w T.. Brak jest jakichkolwiek danych pozwalających na uznanie, że pozwany przebywa pod tym adresem, a w konsekwencji, że pismo zostało mu skutecznie doręczone .

Powód nie wykazał więc , że spełnił wszystkie ustawowe rygory konieczne dla skutecznego wypowiedzenia umowy kredytu. Wobec powyższego nie można uznać, że kwota kredytu została postawiona w stan wymagalności.

Odpis sprzeciwu został doręczony pełnomocnikowi powoda w dniu 23 stycznia 2023r. wraz z informację sądu o zezwoleniu na ustosunkowanie się – podanie w terminie 14 dni wszystkich twierdzeń i dowodów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy , pod rygorem ich pominięcia w dalszym toku procesu ( k. 81 ) . Mimo to, powód nie złożył żadnego pisma . Nie poczynił żadnych prób zmierzający do zarzutów strony pozwanej. Były one natomiast zasadne. Podkreślić należy , że ciężar udowodnienia faktów spoczywał na powodzie – art. 6 k.c. Nie skorzystał on jednak z tej możliwości.

Mając na uwadze wszystkie powyższe ustalenia i rozważania , powództwo podlegało oddaleniu .

Rozstrzygając o kosztach procesu, sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c.

Sąd stoi na stanowisku , że brak jest podstaw do różnicowania wynagrodzeń radcy prawnego w zależności od tego , czy występuje on jako pełnomocnik z wyboru , z urzędu czy jako kurator dla nieznanego z miejsc pobytu . W każdym z tych przypadków wykonywany zakres pracy jest ten sam , gdyż zależy on od charakteru sprawy, jej skomplikowania , długotrwałości postępowania, a nie od tego w jakim charakterze występuje w niej radca prawny. Można wręcz stwierdzić ,że rola kuratora dla nieznanego z miejsca pobytu jest szczególnie trudna, gdyż nie ma on kontaktu ze stroną , którą reprezentuje . Mając powyższe na uwadze sąd zasądził wynagrodzenie pełnomocnika stosownie do § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( Dz. U z 2018r. , poz. 265 ). Kwota należna kuratorowi to 5.400,00 zł. Należało powiększyć ją o podatek VAT ( 23 % ) , gdyż radca prawny jest obowiązany do jego odprowadzania . Łącznie więc wynagrodzenie należne kuratorowi to 6.642,00 zł. Kwota 2.656,80 zł podlega wypłacie z zaliczki wpłaconej na ten cel już wcześniej przez powoda . Pozostała część wynagrodzenia – 3.985,20 zł – została zasądzona od powoda na rzecz kuratora .