Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 maja 2016 roku

Sąd Rejonowy w Słupsku IX Wydział Cywilny w składzie:

Przewodnicząca: SSR Ewa Reginia-Jurkiewicz

Protokolant: Tomasz Bajek

po rozpoznaniu w dniu 26 kwietnia 2016 roku w Słupsku

na rozprawie sprawy

z powództwa M. G.

przeciwko (...) Sp. z o.o. z/s w B.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego (...) Sp. z o.o. z/s w B. na rzecz powoda M. G. kwotę 2.000 zł (dwa tysiące złotych) z odsetkami ustawowymi od dnia 22.07.2013r.. do dnia 31.12.2015r. i z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1.01.2016r. do dnia zapłaty;

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 717 zł (siedemset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Sygn. akt IX C 297/14

UZASADNIENIE

Powód M. G. wniósł o zasądzenie od pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w B. kwoty 2.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 21 lutego 2013r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Uzasadniając powództwo powód wskazał, iż zawarł z pozwaną ustną umowę, na mocy której spółka miała zorganizować i przeprowadzić szkolenie z zakresu pilotażu samolotów ultralekkich. Zgodnie z poczynionymi ustaleniami, powód uiścił na rzecz pozwanej kwotę 2.000 zł tytułem opłaty za paliwo lotnicze, które miało być zużyte w toku jego szkolenia, niemniej umowa o przeprowadzenie szkolenia z zakresu pilotażu nigdy nie została przez pozwaną wykonana. Wobec powyższych okoliczności powód wezwał pozwaną spółkę do zwrotu wpłaconej kwoty, wskazując iż pozwana wobec niewykonania świadczenia wzajemnego stała się bezpodstawnie wzbogacona.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 9 lipca 2013r., wydanym w sprawie o sygnaturze akt I Nc 3192/13 Sąd Rejonowy w Gdyni uwzględnił w całości żądanie powoda / k. 15 akt/.

Pozwana (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w B. , składając w przepisanym terminie sprzeciw od nakazu zapłaty, wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów postępowania. W uzasadnieniu sprzeciwu pozwana przyznała, iż zawarła z powodem umowę zakładającą przeprowadzenie szkolenia z zakresu pilotażu samolotów i potwierdziła okoliczność uiszczenia przez powoda na jej rzecz kwoty 2.000 zł, tytułem przedpłaty na poczet kosztów paliwa samolotowego, przeglądu samolotu, ubezpieczenia samolotu i zakupu materiałów szkoleniowych. Pozwana wskazała, iż pozwany pomimo tego, że nie zapłacił całości ceny kursu, został dopuszczony do udziału w zajęciach teoretycznych. Powód nie ukończył szkolenia z własnej winy, albowiem nie uczestniczył we wszystkich zajęciach i wykładach przewidzianych programem szkolenia. Pozwana podniosła również, iż powód nie przedstawił żadnych dowodów na okoliczność wzywania pozwanej do wykonania umowy, co świadczy o fakcie, iż zdawał sobie sprawę z tego, że szkolenie odbyło się, a jego nieukończenie jest wyłączną winą powoda. Pozwana wskazała, iż informowała szczegółowo pełnomocnika powoda o okolicznościach uzasadniających odmowę zwrócenia kwoty 2.000,00zł w piśmie z dnia 28 lutego 2013r. Niezależnie od powyższych okoliczności, pozwana wniosła o oddalenie powództwa związku z upływem dwuletniego terminu przedawnienia roszczenia powoda od momentu wpłaty na rzecz pozwanej dochodzonej pozwem kwoty (6 czerwca 2011r.) . Pozwana podniosła również zarzut braku właściwości miejscowej Sądu Rejonowego w Gdyni.

Prawomocnym postanowieniem z dnia 24 lutego 2014r. Sąd Okręgowy w Gdańsku oddalił zażalenie powoda na postanowienie Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 23 października 2013r. w przedmiocie stwierdzenia niewłaściwości miejscowej tego Sądu i przekazania sprawy do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Słupsku / k. 56, 69 akt/.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

M. G. zawarł z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w B. ustną umowę świadczenia usług w postaci zorganizowania i przeprowadzenia kursu pilotażu samolotów ultralekkich. Osobą reprezentującą spółkę w ramach przedmiotowej umowy był Prezes jej zarządu A. O..

W dniu 6 czerwca 2011r. M. G. wpłacił na rzecz (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w B. kwotę 2.000,00zł tytułem zaliczki na poczet kosztów szkolenia, w tym kosztów paliwa lotniczego i utrzymania samolotów.

Bezsporne, a ponadto dowód: potwierdzenie przelewu – k. 13, przesłuchanie powoda – k. 167-168, przesłuchanie Prezesa Zarządu pozwanej – 168-170 akt

Podczas spotkania organizacyjnego M. G. odbył lot zapoznawczy wraz z instruktorem pilotażu T. G.. Na lotnisku prowadzony był w tym czasie kurs pilotażu praktycznego dla uczniów szkoły średniej o profilu lotniczym.

Dowód: zeznania świadka T. G. – k. 51-53 akt I Cps 13/15, zeznania świadka L. F. – k. 102-103, przesłuchanie powoda – k. 167-168 akt

T. G. poinformował A. O., iż aktualnie prowadzi szkolenie na poziomie zaawansowanym, w związku z czym nie może przyjąć to tej grupy szkoleniowej M. G..

Dowód: zeznania świadka T. G. – k. 51-53 akt I Cps 13/15

M. G. kilkukrotnie w okresie od czerwca do sierpnia 2011 roku przyjeżdżał na lotnisko celem ustalenia daty rozpoczęcia szkolenia. Podczas obecności powoda na lotnisku, L. F. na prośbę A. O. prowadził z powodem zajęcia przygotowawcze do teoretycznego i praktycznego szkolenia lotniczego na samolotach ultralekkich. Zajęcia te nie były częścią kursu, albowiem L. F. nie posiadał uprawnień instruktorskich. Kolejne terminy spotkań umawiane były przez powoda z L. F. telefonicznie.

Dowód: zeznania świadka L. F. – k. 102-103

M. G. nie został skierowany przez organizatora kursu na lekarskie badania specjalistyczne, nie otrzymał harmonogramu szkolenia, nie założono mu dziennika zajęć kursanta. Powód nigdy nie rozpoczął szkolenia teoretycznego z uprawnionym do jego przeprowadzenia instruktorem lotnictwa w ramach przedmiotowego kursu.

Dowód: zeznania świadka T. G. – k. 51-53 akt I Cps 13/15, przesłuchanie powoda – k. 167-168 akt

M. G. został poinformowany, iż z uwagi na zakończenie kursu praktycznego przez uczniów szkoły średniej musi poczekać z rozpoczęciem zajęć teoretycznych do czasu zebrania nowej grupy kursantów.

Dowód: przesłuchanie powoda – k. 167-168 akt

M. G. kontaktując się telefonicznie z A. O. oświadczył, iż wypowiada umowę i żąda zwrotu wpłaconej kwoty zaliczki.

Pismem z dnia 7 lutego 2013r. M. G. wezwał pozwaną do zapłaty kwoty 2.000 zł.

Dowód: przesłuchanie powoda – k. 167-168, przesłuchanie Prezesa Zarządu pozwanej – 168-170, wezwanie do zapłaty z dnia 7 lutego 2013r. – k. 12v akt

(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w B. odmówiła zwrotu kwoty 2.000,00zł wskazując, iż zalicza tę sumę na poczet kosztów kursu pilotażu, którego powód nie ukończył.

Dowód: pismo pozwanej z dnia 28 lutego 2013r. wraz z dowodem nadania – k. 22 akt

Sąd zważył co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w przeważającej części.

Okolicznością bezsporną w niniejszej sprawie jest fakt zawarcia przez strony ustnej umowy o świadczenie usług w postaci zorganizowania i przeprowadzenia szkolenia z zakresu pilotażu samolotów ultralekkich.

Poza sporem pozostaje również okoliczność, iż powód zapłacił pozwanej kwotę 2.000 zł tytułem zaliczki na poczet kosztów szkolenia, w tym kosztów paliwa lotniczego i utrzymania samolotów.

W zakresie kognicji Sądu pozostawało zatem rozstrzygnięcie, czy rzeczona umowa o świadczenie usług została wykonana, tj. czy powód rzeczywiście brał udział w kursie pilotażu.

Poprzedzając jednak rozważania w powyższym przedmiocie, rozpoznać należy podniesiony przez pozwaną zarzut przedawnienia roszczenia – jako najdalej idący.

Pozwana w sprzeciwie od nakazu zapłaty wskazywała bowiem, iż roszczenie powoda o zwrot uiszczonej zaliczki na poczet kursu pilotażu ulega przedawnieniu z upływem 2 lat od dnia uznania rachunku pozwanej.

Zgodnie z treścią art. 750 k.c. do umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami, stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu. Natomiast w myśl dyspozycji art. 751 pkt 1 k.c. z upływem dwóch lat przedawniają się roszczenia o zwrot zaliczek uiszczonych przez dającego zlecenie - w rozumieniu art. 743 k.c.

Jak wynika z niezakwestionowanego co do treści jak i formy dokumentu w postaci wyciągu z rachunku bankowego powoda, uznanie rachunku pozwanej kwotą 2.000 zł nastąpiło w dniu 6 czerwca 2011r.. Pozew w niniejszej sprawie powód wniósł do Sądu Rejonowego w Gdyni natomiast w dniu 24 maja 2013r. Skoro zatem bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność podjętą przed sądem – w tym wniesienie powództwa /art. 123 § 1 pkt 1 k.c./- uznać należy zarzut pozwanej jako nieuzasadniony, a tym samym nie stanowiący podstawy dla oddalenia powództwa z uwagi na przedawnienie roszczenia.

Podnoszone przez pozwaną zarzuty faktyczne okazały się również nietrafne, albowiem nie znalazły jakiegokolwiek potwierdzenia w zebranym w sprawie materiale dowodowym.

Jak wynika bowiem z oświadczenia powoda, które jest spójne z zeznaniami świadków T. G. i L. F., nie rozpoczął on kursu pilotażu samolotów ultralekkich zarówno w zakresie zajęć teoretycznych jak i praktycznych.

Świadek T. G. jako instruktor szkolenia pilotów w ramach kursu odbywającego się w okresie od czerwca do sierpnia 2011 roku potwierdził wersję powoda, iż ten nie został dopuszczony do udziału w szkoleniu. Świadek wskazał, iż to wyłącznie on – działając na zlecenie pozwanej – prowadził szkolenia w ramach kursu, określając harmonogram zajęć i gromadząc dokumentację o osobach odbywających szkolenie. Świadek ten posiadał zatem najlepszą wiedzę o składzie osobowym kursantów, wobec czego w sposób precyzyjny mógł stwierdzić czy powód brał udział w szkoleniu. Świadek T. G. wskazał wprost, iż nie szkolił powoda i nie prowadził jego dokumentacji, w tym dziennika szkolenia pilota. Świadek ten potwierdził, iż podczas spotkania organizacyjnego M. G. odbył z nim jedynie lot zapoznawczy. Świadek wskazał przy tym, iż na lotnisku prowadzony był w tym czasie kurs pilotażu praktycznego dla uczniów szkoły średniej o profilu lotniczym. Osoby te zakończyły już szkolenie teoretyczne i zostały dopuszczone do lotów szkoleniowych. T. G. podkreślił, że poinformował A. O., iż wobec prowadzenia szkolenia na poziomie zaawansowanym, nie może przyjąć to tej grupy szkoleniowej M. G.. Świadek wskazał również, iż w późniejszym okresie widywał powoda na lotnisku, niemniej uważał, iż ten przebywa tam wyłącznie w charakterze obserwatora.

Świadek L. F. zeznał z kolei, iż na prośbę A. O. prowadził z powodem zajęcia przygotowawcze do teoretycznego i praktycznego szkolenia lotniczego na samolotach ultralekkich. Zajęcia te nie były częścią kursu, albowiem L. F. nie posiadał uprawnień instruktorskich. Świadek wskazał, iż jego uprawnienia instruktorskie wygasły i obecnie prowadzi zajęcia teoretyczne dla uczniów szkoły średniej o profilu lotniczym. Powód przyjeżdżał na lotnisko ustalając uprzednio terminy spotkań z L. F. telefonicznie. Spotkania odbywały się w terminach szkolenia uczniów pozostających pod opieką L. F.. Świadek podkreślił przy tym, iż prowadzone z powodem rozmowy odnośnie zagadnień związanych z lotnictwem i szkoleniem pilotów miały charakter luźnych spotkań i stanowiły jedynie wstępne przygotowanie do rozpoczęcia właściwego kursu.

Sąd miał na względzie, że zeznania świadków T. G. i L. F. cechowała pewność i precyzja w relacjonowaniu faktów. Świadkowie doskonale orientowali się w wydarzeniach mających miejsce podczas kursu pilotażu prowadzonego w okresie od czerwca do sierpnia 2011 roku, nie zasłaniając się przy tym niewiedzą bądź niepamięcią. Zeznania powyższych świadków były wzajemnie spójne i korelowały z zeznaniami powoda, wobec czego Sąd przyznał im walor wiarygodności i włączył w poczet materiału dowodowego w sprawie.

W świetle powyższych ustaleń, Sąd odmówił wiary zeznaniom złożonym przez Prezesa zarządu pozwanej spółki (...). Informacje powzięte na skutek przesłuchania go w charakterze strony nie znalazły żadnego pokrycia w materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie. Słuchany za pozwaną Prezes Zarządu spółki wskazywał bowiem, iż powód rozpoczął kurs teoretyczny pod kierunkiem instruktorów T. G. i L. F., jednak nie ukończył go z uwagi na opuszczenie zbyt dużej liczby zajęć. Prezes Zarządu spółki wskazywał jednocześnie, iż kurs pilotażu prowadzony był w zakresie zajęć teoretycznych przez L. F., albowiem „do przeprowadzania zajęć teoretycznych nie trzeba mieć żadnych uprawnień, trzeba mieć „wiedzę fachową”. Powyższe oświadczenie jest wyraźnie sprzeczne z zeznaniami świadka L. F., który wskazywał, iż nie posiada uprawnień instruktorskich do prowadzenia szkoleń zarówno teoretycznych jak i praktycznych. Prezes Zarządu spółki wskazał również, iż prowadzony był dziennik szkolenia powoda, niemniej nie posiada informacji, czy instruktor ten dokument przechowuje, czy też go zniszczył. Oświadczenie powyższe pozostaje w sprzeczności z zeznaniami świadka T. G., albowiem ten jednoznacznie stwierdził, iż nie prowadził dokumentacji kursanta M. G..

Zeznania złożone przez Prezesa zarządu pozwanej spółki (...) nie zostały potwierdzone żadnymi dowodami. Strona pozwana nie wykazała również, aby poniosła jakiekolwiek koszty związane z przebywaniem powoda na lotnisku – w szczególności w postaci kosztów paliwa zużytego podczas lotu zapoznawczego, ewentualnych kosztów szkolenia przygotowawczego prowadzonego przez L. F., czy też kosztów związanych z przygotowaniem samolotów (zabezpieczeniem paliwa, ubezpieczeniem, przeglądami technicznymi). W szczególności pozwana nie wykazała, iż wykorzystała wpłaconą przez powoda kwotę zaliczki na poczet kosztów jakie rzekomo miała ponieść w związku z nieprzystąpieniem powoda do kursu.

Zgodnie z zasadami procesu cywilnego wyrażonymi w treści art. 232 k.p.c., 3 k.p.c. oraz 6 k.c. ciężar gromadzenia materiału dowodowego spoczywa na stronach. Jego istota sprowadza się do ryzyka poniesienia przez stronę ujemnych konsekwencji braku wywiązania się z powinności przedstawienia dowodów. Skutkiem braku wykazania przez stronę prawdziwości twierdzeń o faktach istotnych dla sprawy jest tylko to, że twierdzenia takie zasadniczo nie będą mogły leżeć u podstaw sądowego rozstrzygnięcia. Strona, która nie udowodni przytoczonych twierdzeń, utraci korzyści, jakie uzyskałaby aktywnym działaniem ( vide: H. Dalka, "Ciężar dowodu w polskim procesie cywilnym", s. 51, 83, 118-119, Wyd. Prawnicze, Warszawa 1998). W ocenie Sądu, materiał dowodowy zgromadzony w niniejszej sprawie nie dawał podstaw do uznania, ażeby zaistniały przesłanki uzasadniające zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda należności dochodzonych niniejszym pozwem, a wynikających z dokumentów przedstawionych Sądowi do oceny. Podkreślić przy tym należy, iż w wypadkach uzasadnionych wątpliwości Sąd nie może przyjmować za prawdziwe twierdzeń powoda o okolicznościach faktycznych, które nie zostały potwierdzone dowodami. Jednocześnie z uwagi na obowiązującą w procesie cywilnym zasadę kontradyktoryjności procesu Sąd nie był zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy - w szczególności zważając na fakt, iż zarówno powód jak i pozwany reprezentowani byli w procesie przez fachowych pełnomocników.

Jak wynika z treści art. 746 § 1 k.c. dający zlecenie może je wypowiedzieć w każdym czasie, powinien jednak zwrócić przyjmującemu zlecenie wydatki, które ten poczynił w celu należytego wykonania zlecenia. W razie odpłatnego zlecenia obowiązany jest uiścić przyjmującemu zlecenie część wynagrodzenia odpowiadającą jego dotychczasowym czynnościom, a jeżeli wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, powinien także naprawić szkodę. Poprzez odwołanie do art. 750 k.c., przepis ten znajduje zastosowanie do umowy o świadczenie usług. Należy mieć przy tym na względzie również dyspozycję art. 56 k.c., zgodnie z którą czynność prawna wywołuje nie tylko skutki w niej wyrażone, lecz również te, które wynikają z ustawy, z zasad współżycia społecznego i z ustalonych zwyczajów. Oświadczenie woli o wypowiedzeniu umowy nie wymaga szczególnej formy. Może zostać złożone w każdy sposób, który ujawnia wolę rozwiązania umowy w sposób dostateczny (art. 60 k.c.).

W świetle treści art. 746 § 1 k.c. nie jest istotnym z punktu widzenia rozliczenia kosztów realizacji wypowiedzianej umowy o świadczenie usług z jakiej przyczyny umowa została wypowiedziana i po czyjej stronie leżały okoliczności skutkujące wypowiedzeniem umowy. Powyższe ma znaczenie wyłącznie w razie dochodzenia odszkodowania w związku z niewykonaniem czy nienależytym wykonaniem zobowiązania.

Wobec powyższego w sytuacji gdy doszło do wypowiedzenia stosunku zlecenia przed wykorzystaniem zaliczki, podlega ona zwrotowi na rzecz dającego zlecenie jako świadczenie nienależne przewidziane postanowieniami art. 410 § 2 k.c. / vide: Komentarz do art. 743 Kodeksu cywilnego, aut. P. Drapała, pkt 5, [w:] LEX nr 227786/.

Sąd oddalił wnioski dowodowe strony pozwanej złożone na rozprawie mającej miejsce w dniu 26 kwietnia 2016 roku - jako zmierzające wyłącznie do przedłużenia postępowania i złożone po terminie. Pozwana wnosiła o dopuszczenie dowodu z zeznań osób uczestniczących w kursie pilotażu oraz o przeprowadzenie dowodu z billingów rozmów telefonicznych pomiędzy A. O., a powodem oraz o przeprowadzenie ponownego dowodu z zeznań świadka L. F.. Przeprowadzenie zawnioskowanych przez stronę pozwaną dowodów, w ocenie Sądu byłoby bezprzedmiotowe, albowiem dotychczas zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w stopniu wystarczającym klaruje stan faktyczny sprawy i pochodzi od osób najbardziej zorientowanych, tj. instruktora szkolenia i osoby nadzorującej szkolenie uczniów.

W świetle całokształtu ustaleń faktycznych i zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, Sąd stwierdził brak merytorycznych i przede wszystkim dowodowych podstaw do uznania zarzutów pozwanej za uzasadnione, co skutkowało uwzględnieniem powództwa w zakresie należności głównej.

Zgodnie z treścią art. 481 § 1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Z brzmienia powołanego artykułu wynika, że początkowy termin płatności odsetek określony został na moment opóźnienia się dłużnika w spełnieniu świadczenia. W myśl postanowień art. 455 k.c. jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. Dłużnik opóźnia się więc ze spełnieniem świadczenia jeśli nie spełnia go w wyznaczonym ustawą, właściwością lub wezwaniem terminie.

W zakresie zasądzonej kwoty należności głównej Sąd uwzględnił jedynie częściowo żądanie odsetkowe powoda. Powód domagał się odsetek ustawowych od dnia 21 lutego 2013 roku, niemniej nie dołączył do pozwu dowodu odbioru przez pozwaną pisma z dnia 7 lutego 2013r. wzywającego do zwrotu uiszczonej zaliczki. Wobec powyższego Sąd zasądził odsetki ustawowe od dnia doręczenia pozwanej pozwu tj. od dnia 22 lipca 2013 roku do dnia 31 grudnia 2015r., a w dalszym zakresie zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty i w pozostałym zakresie powództwo oddalił – o czym orzekł jak w punktach I i II sentencji wyroku.

Powód uległ tylko co do nieznacznej części swego roszczenia, albowiem Sąd oddalił jedynie żądanie zapłaty odsetek ustawowych od kwoty 2.000 zł za okres od dnia 21 lutego 2013 roku do dnia 21 lipca 2013 roku. Mając na uwadze powyższe, Sąd na podstawie art. 100 zdanie drugie k.p.c. obciążył pozwaną w całości kosztami niniejszego postępowania, zasądzając od pozwanej na rzecz powoda kwotę 717 zł, na którą składały się: opłata od pozwu w wysokości 100 zł, wynagrodzenie radcy prawnego w wysokości 600 zł (§ 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu /Dz.U.2013.490 j.t./ w zw. z § 21 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych /Dz.U. 2015.1804/), oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł - o czym Sąd orzekł jak w punkcie III sentencji wyroku.