Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

W dniu 25 października 2014 roku wnioskodawca A. K. (1), reprezentowany przez radcę prawnego, wniósł o podział majątku wspólnego wnioskodawcy i uczestniczki postępowania A. K. (2) po ustaniu wspólności ustawowej małżeńskiej.

Ponadto wniósł o zasądzenie od uczestniczki na rzecz wnioskodawcy zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa.

Wnioskodawca wskazał, że w skład majątku wspólnego wchodzi: nieruchomość – mieszkanie hipoteczne położone w S. przy ulicy (...) o wartości 219.600,00 zł, wymienione we wniosku ruchomości o wartości łącznie 55.315 złotych, środki pieniężne zgromadzone na lokatach (30.067,70 złotych) oraz rachunku oszczędnościowym (12.019,19 złotych), a także środki pieniężne w gotówce w kwocie 7.000 złotych pozostałe ze sprzedaży samochodu marki N.. W świetle wniosku, nieruchomość powinna przypaść uczestniczce postępowania. Ruchomości o wartości 50.475 złotych powinny przypaść uczestniczce, zaś ruchomości o wartości 4.840 złotych – wnioskodawcy. Wobec tego wnioskodawca wniósł o zasądzenie na jego rzecz kwoty 22.817,50 złotych tytułem spłaty. Środki finansowe powinny w świetle wniosku przypaść każdemu z byłych małżonków po połowie. Ponadto wnioskodawca podniósł, że poniósł nakłady z majątku osobistego na majątek wspólny w kwocie 18.817,00 złotych, spłacając kredyt zaciągnięty na zakup nieruchomości lokalowej. Wniósł o zasądzenie na jego rzecz całej wymienionej kwoty, w związku z tym, że nieruchomość przypadłaby uczestniczce. Wnioskodawca podniósł, że uszczuplił także swoje środki finansowe na wspólne życie małżonków w ten sposób, że saldo końcowe jego rachunku bankowego wynosiło -7.658,17 złotych. Ponadto powstało zadłużenie na karcie kredytowej w kwocie 10.615,38 złotych. Wniósł o zasądzenie od uczestniczki połowy sumy wskazanych kwot (9.136,77 złotych). Wnioskodawca domagał się również zasądzenia na jego rzecz połowy kosztów najmu, jakie ponosił z uwagi na wyprowadzenie się ze wspólnego mieszkania za okres od listopada 2014 roku.

W odpowiedzi na wniosek (k. 48 – 53) uczestniczka postępowania A. K. (2) wskazała, że skład majątku wspólnego jest inny aniżeli podnosi wnioskodawca i wniosła o oddalenie wniosku w zakresie, w jakim jest on sprzeczny z wnioskami uczestniczki. Uczestniczka podniosła, że w skład majątku wspólnego wchodzi również druga nieruchomość – objęta księgą wieczystą (...) – która została sprzedana, zaś środki uzyskane ze sprzedaży przejął wnioskodawca. Ponadto uczestniczka podniosła, że nie jest zainteresowana przejęciem ruchomości i powinny one przypaść w całości wnioskodawcy. Zakwestionowała przy tym podaną przez wnioskodawcę kwotę uzyskaną ze sprzedaży samochodu marki N.. Nie jest w ocenie uczestniczki zasadne żądanie zapłaty połowy debetu oraz zadłużenia karty kredytowej, gdyż kwoty te nie były wydatkowane na wspólne życie stron. Niezasadne jest również żądanie połowy kosztów najmu, gdyż m.in. wnioskodawca wyprowadził się ze wspólnego mieszkania z własnej woli.

W piśmie z dnia 26 stycznia 2015 roku (k. 63-64) wnioskodawca podniósł, że należący do majątku wspólnego pojazd marki S. został sprzedany przez uczestniczkę.

Na rozprawie w dniu 4 marca 2015 roku (k. 76-78) swój udział w sprawie zgłosił pełnomocnik uczestniczki radca prawny. Na tym samym posiedzeniu wyznaczonym na rozprawę wnioskodawca oświadczył, że działka stanowiąca nieruchomość objętą księgą wieczystą numer (...) została sprzedana za kwotę 60.000 złotych, z czego 20.000 złotych zostało przeznaczone na spłatę kredytu, zaś 2.000 złotych przekazane pośrednikowi.

Na rozprawie w dniu 24 kwietnia 2015 roku (k. 118-120) wnioskodawca oświadczył, że na dzień ustania małżeństwa ze sprzedaży działki pozostała kwota 22.000 – 23.000 złotych, które stopniowo przeznaczał na koszty utrzymania, wynajem mieszkania i spłatę kredytu.

W piśmie z dnia 7 maja 2015 roku (k. 134-139) wnioskodawca zaproponował podział ruchomości i oświadczył, że zrzeka się spłat w zakresie różnicy pomiędzy wartością ruchomości, które przypadną byłym małżonkom. Ponadto wnioskodawca podniósł, że w celu zakupu działki objętej księgą wieczystą numer (...) zawarł umowę pożyczki na kwotę 30.000 złotych. Otrzymał ponadto premię uznaniową w kwocie 35.865,00 złotych brutto. Wobec tego ze środków pochodzących ze sprzedaży działki spłacono pożyczkę. Kwota pozostała ze sprzedaży działki to 25.000 złotych.

W piśmie z 8 maja 2015 roku (k. 161-162) uczestniczka podniosła, że pożyczka z dnia 22 kwietnia 2014 roku została zawarta bez jej wiedzy i zgody, w związku z czym stanowi zobowiązanie wnioskodawcy należące do jego majątku osobistego. Skoro zatem wnioskodawca twierdzi, że pożyczkę przeznaczył na zakup działki, to powinien to udowodnić. Uczestniczce powinna przypaść połowa kwoty uzyskanej ze sprzedaży działki, to jest 30.000 złotych.

W piśmie z dnia 12 maja 2016 roku (k. 232-232) wnioskodawca wniósł o uwzględnienie nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny w związku ze spłatą zadłużenia wynikającego z kredytu hipotecznego i zasądzenie 1 / 2 spłaconych rat kredytu, tj. kwoty 10.285,00 złotych od uczestniczki na jego rzecz.

W piśmie z dnia 23 maja 2016 roku (k. 270-271) wnioskodawca przedstawił propozycję podziału ruchomości, a ponadto wniósł o podział nieruchomości poprzez jej sprzedaż z wolnej ręki, spłatę od uczestniczki kwoty 10.285 złotych z związku z dokonywaną przez niego spłatą kredytu, ewentualnie o podział obowiązku spłat kredytu po połowie. Wnioskodawca wniósł także o przyznanie mu środków zgromadzonych na rachunku oszczędnościowym i na lokacie w kwocie 33.681,53 złote, zaś uczestniczce przyznanie środków uzyskanych w wyniku sprzedaży samochodu marki S. w kwocie 35.500 złotych.

W piśmie z dnia 13 lipca 2016 roku (k. 278-279) wnioskodawca podtrzymał stanowisko przedstawione w piśmie z dnia 23 maja 2016 roku, zaś ewentualnie wniósł o dopłatę na jego rzecz kwoty 1.870,00 złotych w związku z różnicą w wartości przyznanych ruchomości oraz kwoty 3.500,00 złotych w związku z różnicą między przypadającymi mu środkami finansowymi a środkami przypadającymi uczestniczce, a także doliczenie do zobowiązań uczestniczki kwoty stanowiącej 1 / 2 spłaconych przez wnioskodawcę rat kredytu.

W piśmie z dnia 24 listopada 2016 roku (k. 324-326) uczestniczka postępowania zgłosiła do rozliczenia nakłady, jakie wnioskodawca i uczestniczka poczynili – w okresie po zawarciu związku małżeńskiego do chwili uprawomocnienia się wyroku rozwodowego – z majątku wspólnego na majątek odrębny. Uczestniczka wskazała, że nakłady te obejmują spłatę kredytu hipotecznego zaciągniętego przez byłych małżonków na zakup prawa do lokalu.

Na rozprawie dnia 15 grudnia 2016 roku (k. 339-344) strony postępowania zgodnie podały ruchomości wchodzące w skład majątku wspólnego i mające być przedmiotem podziału. Wymienili sokowirówkę (30 złotych), blender (30 złotych), komplet czterech garnków na parę – 4 sztuki (50 złotych), kolekcję płyt (...) (350 złotych), czajnik elektryczny (30 złotych), maszynkę elektryczną do mięsa (50 złotych), toster sandwich (20 złotych), radio kuchenne (20 złotych), komplet pięciu garnków ze stali nierdzewnej (50 złotych), gitarę akustyczną (100 złotych), pochłaniacz-osuszacz powietrza (20 złotych), szafę narożną trzydrzwiową (100 złotych), łóżko rozkładane (50 złotych), mikrofalówkę (50 złotych), kamerę marki S. (400 złotych), dwa wazony stylowe (30 złotych) – które powinny przypaść uczestniczce. Ponadto wskazali karcher (60 złotych), aparat fotograficzny (800 złotych) oraz telewizor marki T. (250 złotych) oświadczając, że żadne z nich nie chce tych rzeczy. Byli małżonkowie nie byli zgodni co do przynależności do majątku wspólnego telewizora plazmowego marki P. (600 złotych) i klimatyzatora (450 złotych) z uwagi na wątpliwości co do daty zakupu tych ruchomości, a w przypadku klimatyzatora również z uwagi na twierdzenia uczestniczki o braku wiedzy na temat jego aktualnego istnienia (k. 886). Wartość samochodu K., nabytego przez uczestniczkę w trakcie trwania wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej ze środków pochodzących ze sprzedaży pojazdu marki S., strony ustaliły na 15.000,00 złotych.

W piśmie z dnia 17 stycznia 2017 roku (k. 618) wnioskodawca zaakcentował, że pozostała ze sprzedaży samochodu marki S. kwota 17.500,00 złotych stanowi składnik majątku wspólnego.

W piśmie z dnia 7 czerwca 2018 roku (k. 680) wnioskodawca przedstawił dwa warianty podziału majątku wspólnego. W pierwszym z nich cofnął wniosek o podział nieruchomości z uwagi na jej sprzedaż oraz wniosek o podział fizyczny ruchomości, wnosząc jednak o zasądzenie kwoty 3.790,00 złotych stanowiącą sumę wartości ruchomości, która przypadłaby wnioskodawcy zgodnie z zestawieniem zawartym w piśmie z 23 maja 2016 roku. Podział środków pieniężnych miałby nastąpić w ten sposób, że wnioskodawcy przypadną środki zgromadzone na lokacie i na rachunku oszczędnościowym (nie sprecyzowano na którym) w kwocie 25.000 złotych oraz kwota 7.000,00 złotych uzyskana ze sprzedaży samochodu marki N., zaś uczestniczce kwota 35.500,00 złotych uzyskana ze sprzedaży samochodu marki S. bez żadnych spłat i dopłat. Ponadto wnioskodawca wniósł o zasądzenie od uczestniczki kwoty 29.467,90 złotych stanowiącej równowartość 1 / 2 kwot rat kredytu hipotecznego spłaconych przez wnioskodawcę przed zawarciem związku małżeńskiego i po uprawomocnieniu się wyroku rozwodowego. W drugim wariancie wnioskodawca wniósł o zasądzenie od uczestniczki kwoty 3.790,00 złotych stanowiącej sumę wartości ruchomości, która przypadłaby wnioskodawcy przy podziale oraz zasądzenie kwoty 1.870,00 złotych tytułem dopłaty, co stanowi różnicę w wartości ruchomości przypadających wnioskodawcy i uczestniczce. Podział środków pieniężnych miałby nastąpić tak jak w wariancie pierwszym, ale z obowiązkiem dopłaty na rzecz wnioskodawcy kwoty 3.500,00 złotych. Ponadto wnioskodawca wniósł o rozliczenie nakładów na majątek wspólny w postaci spłaty rat kredytu w kwocie 29.467,90 złotych.

W piśmie z dnia 25 lipca 2018 roku (k. 722) wnioskodawca rozszerzył wniosek w zakresie żądania zasądzenia kwoty 29.025,00 zł tytułem korzystania przez uczestniczkę ponad swój udział z nieruchomości wspólnej stron.

W piśmie z dnia 27 sierpnia 2018 roku (k. 741) uczestniczka wniosła o rozliczenie środków zgromadzonych w otwartym funduszu emerytalnym.

Na rozprawie w dniu 9 marca 2020 roku (k. 881-889) wnioskodawca i uczestniczka postępowania zgodnie oświadczyli, że szafa trzydrzwiowa oraz łóżko rozkładane nie mają być przedmiotem podziału majątku wspólnego, zaś czajnik, toster, radio kuchenne oraz mikrofalówka nie istnieją.

Na dzień zamknięcia rozprawy wnioskodawca i uczestniczka postępowania podtrzymali swoje stanowiska.

S ąd ustalił, co następuje:

A. K. (1) 10 sierpnia 2010 roku wykupił polisę w MetLife Towarzystwie (...). Umowa nie posiadała wartości na dzień 13 września 2014 roku, gdyż w grudniu 2013 roku została rozwiązana na wniosek A. K. (1). Suma wpłaconych składek wyniosła 4.830,96 złotych.

dow ód: pismo z 3 wrze śnia 2018 roku z załącznikami (k. 745-761)

A. K. (1) i A. K. (2) zawarli z Bankiem (...) umowę o kredyt numer (...).

Następnie w dniu 9 stycznia 2007 roku kupili za pieniądze uzyskane ze wskazanego kredytu spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, dla którego prowadzona jest księga wieczysta o numerze (...). Stali się współwłaścicielami tego prawa w udziale po 1 / 2 każde z nich.

dow ód: harmonogram sp łaty kredytu (k. 18), wydruk treści księgi wieczystej (k. 233-237)

A. K. (1) i A. K. (2) zawarli związek małżeński w dniu 7 czerwca 2008 roku. W trakcie trwania małżeństwa obowiązywał ich ustrój ustawowej wspólności majątkowej.

dow ód: wyrok z 31 lipca 2014 roku (k. 12)

Małżonkowie nie zawierali małżeńskich umów majątkowych.

bezsporne

A. K. (1) w dniu 22 kwietnia 2011 roku samodzielnie zawarł umowę pożyczki nr (...) na kwotę 35.647,06 złotych (kwota wypłacona to 30.000 złotych), która została spłacona w dniu 18 lutego 2014 roku, przy czym w dniu 16 stycznia 2014 roku wpłynęła na rachunek techniczny pożyczkodawcy kwota 18.550,85 złotych.

Kwota pożyczki, która wpłynęła na rachunek bankowy A. K. (1), została przelana na dwa rachunki „oszczędzam” o numerach (...) oraz (...).

dow ód: za świadczenie z 5 marca 2015 roku (k. 117), umowa pożyczki z 22 kwietnia 2011 roku (k. 140-148), wydruk historii rachunku (k. 158)

A. K. (1) w dniu 28 kwietnia 2011 roku otrzymał premię za rok 2010 w kwocie 35.865 złotych brutto. Na rachunek bankowy tego samego dnia wpłynęła kwota 24.990,60 złotych.

dow ód: pismo z 28 kwietnia 2011 roku (k. 151), wydruk historii rachunku (k. 159)

Małżonkowie w dniu 29 kwietnia 2011 roku nabyli prawo własności nieruchomości gruntowej, dla której została założona księga wieczysta kw nr (...). Z rachunku bankowego wnioskodawcy numer (...) została przelana z tytułu zakupu nieruchomości kwota 50.920,00 zł.

dow ód: wydruk z rachunku bankowego (k. 157-159)

Małżonkowie w dniu 10 stycznia 2014 roku na mocy umowy zawartej w formie aktu notarialnego sprzedali należącą do ich majątku wspólnego nieruchomość, dla której prowadzona jest księga wieczysta o numerze (...), za cenę 60.000 złotych. Cena została przekazana na rachunek bankowy o numerze (...). Z tego rachunku bankowego została zapłacona pośrednikowi sprzedaży nieruchomości kwota 1.799,99 złotych (k. 422), zaś kwota 18.550,85 złotych została przelana tytułem spłaty pożyczki gotówkowej nr (...) zawartej w dniu 22.04.2011 roku (k. 423, k. 117, k. 140).

dow ód: umowa sprzeda ży z 10 stycznia 2014 roku (k. 96-101), historia transakcji (k. 420, 422-423, 435, 437-438, 591v-592, 660v, zaświadczenie z banku k. 117, umowa pożyczki z dnia 22.04.2011 roku k. 140 - 150)

Z rachunku wnioskodawcy nr (...) 0000 0001 2162 (...) zostały przelane na lokatę założoną na rodziców wnioskodawcy L. K. i W. K. kwoty:

- 10.000,00 zł – w dniu 3.03.2014 roku;

- 25.000,00 zł – w dniu 6.03.2014 roku.

dow ód : historia transakcji k. 660 v.

Kwota łącznie 35.000,00 zł na lokaty rodziców wnioskodawcy została przelana bez zgody uczestniczki.

bezsporne.

Samochód marki S. wchodzący do majątku wspólnego stron postępowania został sprzedany przez A. K. (2) w dniu 27 maja 2014 roku za cenę 35.500,00 złotych.

dow ód: umowa sprzeda ży z 27 maja 2014 r. (k. 74)

A. K. (2) 6 czerwca 2014 roku z pieniędzy uzyskanych ze sprzedaży pojazdu marki S. - kupiła samochód marki K. za cenę 18.000 złotych.

dow ód: umowa sprzeda ży z 6 czerwca 2014 roku (k. 345)

Samochód K. został przez uczestniczkę sprzedany w toku sprawy o podział majątku wspólnego.

bezsporne.

A. K. (1) z dniem 31 sierpnia 2014 roku rozwiązał umowę z pracodawcą na mocy porozumienia stron. Otrzymał odprawę w kwocie 25.200,00 złotych brutto oraz rekompensatę w kwocie 85.450,00 złotych brutto. Kwota 93.835,89 złotych została w dniu 29 sierpnia 2014 roku przelana na rachunek wnioskodawcy nr (...).

dow ód: pismo z 30 stycznia 2017 roku (k. 636), pismo z 10 lipca 2017 roku (k. 664)

Małżeństwo A. K. (1) i A. K. (2) zostało rozwiązane przez rozwód na mocy wyroku z 31 lipca 2014 roku, który jest prawomocny od 13 września 2014 roku.

dow ód: wyrok z 31 lipca 2014 roku (k. 12)

A. K. (1) w dniu 13 października 2014 roku sprzedał należący do majątku wspólnego samochód marki N. (...) za cenę 7.000,00 złotych. W chwili sprzedaży w samochodzie brakowało zderzaków, bagażnika dachowego, opon oraz wyciągarki. A. K. (1) osobno sprzedał zderzaki za łączną cenę 550,00 złotych, bagażnik za cenę 200,00 złotych, komplet opon za cenę 2.000,00 złotych oraz wyciągarkę za cenę 400,00 złotych (w sumie 3.150,00 złotych).

dow ód: umowa sprzeda ży samochodu z 13 października 2014 r. (k. 28), zeznania wnioskodawcy (k. 885, nagranie k. 890 – fragment: 01:08:59-01:15:24)

W roku 2014 A. K. (1) osiągnął przychód w kwocie 243.807,08 złotych (dochód: 242.540,32 złotych). Z kolei przychód A. K. (2) to 53.457,07 złotych (dochód: 52.122,07 złotych).

dow ód: deklaracje podatkowe (k. 639)

Byli małżonkowie w dniu 22 lutego 2018 roku sprzedali spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego objętego księgą wieczystą numer (...).

dow ód: umowa sprzeda ży z 22 lutego 2018 r. (k. 685-691)

A. K. (1) po ustaniu związku małżeńskiego wniósł do Sądu Okręgowego w Gdańsku pozew przeciwko bankowi (...) o rozliczenie kredytu zaciągniętego na zakup lokalu mieszkalnego stanowiącego współwłasność stron postępowania. Sprawa została zarejestrowana pod sygnaturą akt XV C 747/18.

W trakcie trwania związku małżeńskiego kredyt był spłacany z wynagrodzenia za pracę A. K. (1).

dow ód: kopia pozwu (k. 836-848), kopia protoko łu rozprawy z 28 lutego 2019 roku (k. 849-851), kopia protokołu rozprawy z 28 sierpnia 2019 roku (k. 852-857)

W skład majątku wspólnego byłych małżonków na chwilę ustania wspólności (13 września 2014 roku) wchodziły następujące ruchomości o wskazanej zgodnie przez strony wartości, istniejące do chwili obecnej:

a/ sokowirówka M. o wartości 30,00 zł;

b/ karcher o wartości 60,00 zł;

c/ blender M. (...) o wartości 30,00 zł;

d/ komplet garnków na parę (4 sztuki) o łącznej wartości 50,00 zł;

e/ kolekcja płyt (...) o łącznej wartości 350,00 zł;

f/ aparat fotograficzny o wartości 800,00 zł;

g/ maszynka elektryczna do mięsa o wartości 50,00 zł;

h/ komplet garnków ze stali nierdzewnej (5 sztuk) o łącznej wartości 50,00 zł;

i/ telewizor T. o wartości 250,00 zł;

j/ pochłaniacz-osuszacz powietrza o wartości 20,00 zł;

k/ kamera marki S. o wartości 400,00 zł;

l/ wazony stylowe czerwone (2 sztuki) o łącznej wartości 30,00 zł.

Łączna wartość ruchomości to 2.120 złotych.

dow ód: o świadczenia wnioskodawcy i uczestniczki postępowania złożone na rozprawie w dniu 15 grudnia 2016 roku (k. 340-342, nagranie k. 345a – fragment: 00:21:58-01:09:15) oraz na rozprawie w dniu 9 marca 2020 roku (k. 882-883, nagranie k. 890 – fragment: 00:10:14-00:31:38), zeznania uczestniczki postępowania na rozprawie w dniu 9 marca 2020 roku (k. 886-888, nagranie k. 890 – fragment: 01:21:31-01:51:54)

W skład majątku wspólnego stron postępowania wchodzą środki pieniężne zgromadzone na rachunkach bankowych wnioskodawcy A. K. (1) w łącznej kwocie 134.292,34 zł, tj.:

a.  nr (...) 0000 0001 2345 (...) w kwocie 9.971,54 zł;

b.  nr (...) 0000 0001 2345 (...) w kwocie 20.071,53 zł;

c.  nr (...) 0000 0001 2345 (...) w kwocie 10.030,64 zł;

d.  nr (...) w kwocie 76,96 zł;

e.  nr (...) w kwocie 0,39 zł;

f.  nr (...) w kwocie 93.843,30 zł;

g.  nr (...) w kwocie 297,98 zł;

W skład majątku wspólnego stron postępowania wchodzą środki pieniężne zgromadzone na rachunku bankowym uczestniczki A. K. (2) o numerze (...) w kwocie 130,33 zł.

dow ód: historie rachunk ów bankowych (k. 25-26, 449, 580, 583-585v, 611v, 658, 662, 664, 795, 805-806)

Saldo składek zewidencjonowanych w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych z siedzibą w W. za okres od 7 czerwca 2008 roku do 13 września 2014 roku na subkoncie:

a/ A. K. (1) wynosi 35.244,51 zł;

b/ A. K. (2) wynosi 17.219,25 zł.

dow ód: pisma z 5 marca 2020 roku (k. 902 i 904)

S ąd zważył, co następuje:

Wniosek o dokonanie podziału majątku wspólnego zasługiwał na uwzględnienie co do zasady, lecz nie mogły znaleźć uznania wszystkie roszczenia zgłoszone przez wnioskodawcę jak i uczestniczkę postępowania.

Stosownie do art. 31 § 1 ustawy z 25 lutego 1964 roku kodeks rodzinny i opiekuńczy (dalej: k.r.o.), z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Na podstawie art. 31 § 2 k.r.o., do majątku wspólnego należą w szczególności:

1)  pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków,

2)  dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków,

3)  środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków,

4)  kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej: u.s.u.s.).

Zgodnie z art. 33 pkt. 1, 6 i 7 k.r.o., do majątku osobistego każdego z małżonków należą:

- przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej,

- przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość,

- wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków,

W świetle przedstawionych przepisów domniemywa się, że przedmioty nabyte w trakcie wspólności majątkowej przynależą do majątku wspólnego (J. Ignaczewski (red.), Małżeńskie prawo majątkowe – część opisowa, Warszawa 2017, Legalis/el.).

W świetle art. 46 k.r.o., w sprawach nieunormowanych w artykułach poprzedzających od chwili ustania wspólności ustawowej do majątku, który był nią objęty, jak również do podziału tego majątku, stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności majątku spadkowego i o dziale spadku.

Według art. 567 § 3 ustawy z 17 listopada 1964 roku kodeks postępowania cywilnego (dalej: k.p.c.), do postępowania o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami, a zwłaszcza do odrębnego postępowania w sprawach wymienionych w paragrafie pierwszym stosuje się odpowiednio przepisy o dziale spadku.

Stosownie do art. 684 k.p.c. w zw. z art. 567 § 3 k.p.c., skład i wartość majątku wspólnego ulegającego podziałowi ustala sąd.

Stan majątku wspólnego ustala się na chwilę ustania wspólności (K. Skiepko, Komentarz do spraw o podział majątku wspólnego małżonków, Warszawa 2017, Lex/el.). Jednakże, w postanowieniu z 4 listopada 1999 roku (II CKN 523/98), Sąd Najwyższy słusznie stwierdził, że przedmiotem podziału mogą być jedynie przedmioty majątkowe, które były objęte wspólnością w chwili jej ustania i które nadal znajdują się w majątku małżonków jako objęte ich współuprawnieniem w częściach ułamkowych. Jest to pogląd przyjęty w judykaturze sądów powszechnych (zob. np. postanowienie Sądu Okręgowego w Łodzi z 4 października 2018 roku, III Ca 1065/18).

W okresie od dnia 7 czerwca 2009 roku do dnia 13 września 2014 roku istniał pomiędzy stronami postepowania ustrój wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej.

Przedmiotem podziału majątku wspólnego były zatem prawa nabyte przez strony postępowania w trakcie trwania wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej (tj. w okresie od dnia 7 czerwca 2008 roku do dnia 12 września 2014 roku włącznie), istniejące w dacie ustania wspólności majątkowej małżeńskiej i co do zasady istniejące w dacie zamknięcia rozprawy w sprawie o podział majątku wspólnego.

Sąd ustalił, że w skład majątku wspólnego małżonków, wbrew twierdzeniom wnioskodawcy, nie wchodziło spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu objęte księgą wieczystą o numerze (...). Prawo to zostało nabyte przez wnioskodawcę i uczestniczkę postępowania przed zawarciem związku małżeńskiego (art. 33 pkt 1 k.r.o.) i nie zostało następnie przekazane do majątku wspólnego (przeciwnej okoliczności nie wykazano). Małżonkowie pozostawali jego współwłaścicielami w częściach ułamkowych niezależnie od pozostawania we wspólności majątkowej małżeńskiej (udział po 1 / 2 w tym prawie przynależał do ich majątków osobistych), z czego zresztą zdawali sobie sprawę – przekonują o tym ich oświadczenia zawarte w akcie notarialnym sprzedaży tego prawa (k. 685).

W zakresie ruchomości podkreślić należy, że po weryfikacji daty ich nabycia, przeważająca ich część, nie podlegała podziałowi – albowiem nie stanowiła majątku wspólnego byłych małżonków. Przed zawarciem związku małżeńskiego strony żyły w konkubinacie i również w tym czasie nabywały majątek, który jednak nie stanowił przedmiot wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej i jako taki nie podlegał podziałowi w tym postepowaniu.

Ustalono natomiast przynależność do majątku wspólnego następujących ruchomości: sokowirówka M., karcher, blender M. (...), komplet garnków na parę (4 sztuki), kolekcja płyt (...), aparat fotograficzny, maszynka elektryczna do mięsa komplet garnków ze stali nierdzewnej (5 sztuk), telewizor marki T., pochłaniacz-osuszacz powietrza, kamera marki S., wazony stylowe czerwone (2 sztuki).

Ustalenie to poczyniono na podstawie zgodnych oświadczeń stron w kwestii ruchomości mających być przedmiotem działu, znajdujących się w majątku wspólnym na chwilę ustania wspólności i istniejących do chwili obecnej. Strony postępowania zgodnie podały, że ruchomości te były nabyte w trakcie trwania wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej. Zgodnie też podały ich wartość.

Wnioskodawca i uczestniczka nie byli zgodni jedynie co do tego, czy telewizor marki P. został nabyty przed czy po zawarciu związku małżeńskiego. Skoro wnioskodawca twierdził, że telewizor ten został nabyty po zawarciu związku małżeńskiego (k. 884), to fakt ten powinien był wykazać. Uczestniczka temu zaprzeczyła. Tymczasem brak dowodu na okoliczność daty nabycia telewizora nie pozwala na ustalenie, że stanowi on majątek wspólny stron postepowania nabyty w trakcie trwania małżeństwa. Jednocześnie należy zauważyć, że czym innym jest domniemanie przynależności składnika do majątku wspólnego nabytego w trakcie trwania związku małżeńskiego, a czym innym konieczność wykazania momentu nabycia danego składnika, tak aby wskazane domniemanie mogło się zaktualizować.

Strony postepowania nie były również zgodne co do daty zakupu klimatyzatora. Wnioskodawca twierdził, że został nabyty w trakcie trwania związku małżeńskiego, uczestniczka zaś twierdziła, że został kupiony przed jego zawarciem. Okoliczność nabycia klimatyzatora w trakcie trwania wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej nie została w sprawie udowodniona. Poza tym też żadna ze stron nie wskazała gdzie ten klimatyzator aktualnie się znajduje. Wnioskodawca oświadczył jedynie, że pozostał w lokalu, gdy z niego się wyprowadzał, natomiast uczestniczka podała, że nie wie, co się z nim stało (k. 884, k. 887).

Względy te zadecydowały o tym, że ani telewizor P., ani klimatyzator - nie zostały uwzględnione w podziale majątku wspólnego.

Odnośnie ruchomości, o których strony twierdziły, że były nabyte w trakcie trwania małżeństwa, wnioskodawca i uczestnika albo zgodnie oświadczyli, że nie mają być przedmiotem działu (np. z uwagi na pozostawienie w zbytym przez strony lokalu), albo uczestniczka oświadczyła, że dany przedmiot już nie istnieje, czemu wnioskodawca nie zaprzeczył.

Wartość wymienionych ruchomości została w toku sprawy zgodnie ustalona przez wnioskodawcę i uczestniczkę postępowania. Podane wartości nie budziły wątpliwości sądu i brak było podstaw, aby podważać je z urzędu.

W zakresie pozostałych składników majątku wspólnego, należy w pierwszej kolejności zauważyć, że każdy z małżonków może żądać rozliczenia z tytułu nieuzasadnionego zbycia i roztrwonienia przez drugiego małżonka składników majątku wspólnego. Roszczenie takie ma charakter odszkodowawczy i swoją ogólną podstawę znajduje w art. 415 k.c. Rozliczenie przedmiotowej straty przeprowadza się m.in. w ten sposób, że kwoty, które małżonek obowiązany jest zwrócić na rzecz majątku wspólnego, dolicza się do wartości tego majątku, a następnie zalicza na udział małżonka zobowiązanego do zwrotu (K. Skiepko, Komentarz do spraw o podział majątku wspólnego małżonków, Warszawa 2017, Lex/el., postanowienie SN z 17 kwietnia 2000 r., V CKN 25/00, postanowienie SN z 4 listopada 1999 r., II CKN 523/98, postanowienie SN z 24 sierpnia 2011 r., IV CSK 521/10). Warto przy tym zwrócić uwagę na pogląd Sądu Najwyższego, w świetle którego każdy z małżonków jest uprawniony do wydawania tych środków na własne potrzeby, jednak wykazanie charakteru potrzeb, a więc zasadności zużycia tych środków, obciąża małżonka, który je zużył. Jedynie w razie usprawiedliwionego wyzbycia się środki takie nie mogą być brane pod uwagę w postępowaniu o podział majątku wspólnego. W wypadku wyzbycia się nieuzasadnionego i tym samym wyrządzenia drugiemu małżonkowi szkody, poszkodowanemu należy się odszkodowanie w wysokości połowy wartości wydatkowanych w sposób nieuzasadniony środków (zob. postanowienie SN z 19 czerwca 2009 r., V CSK 485/08).

Przedstawione uwagi mają znaczenie na gruncie ustalonych faktów zbycia przez wnioskodawcę po ustaniu wspólności majątkowej samochodu marki N. (...) oraz części tego samochodu, a także zbycia przez uczestniczkę w trakcie trwania małżeństwa samochodu marki S..

Ani wnioskodawca, ani uczestniczka postępowania nie wykazali, aby sprzedaże samochodów były uzasadnione jakimikolwiek okolicznościami, a przede wszystkim środki ze sprzedaży bezspornie zatrzymali każde z nich dla siebie, nie dzieląc się nimi z drugim małżonkiem. Nie wykazano ponadto, aby środki te zużyli na zaspokojenie swoich zwykłych potrzeb w sposób usprawiedliwiony. Konieczne było więc uwzględnienie roszczeń z tego tytułu poprzez doliczenie do majątku wspólnego równowartości pojazdów oraz części pojazdu marki N..

Spór dotyczył jedynie wartości samochodu marki N.. Uczestniczka kwestionowała podaną w umowie sprzedaży wartość tego samochodu (7.000,00 złotych), podnosząc, że jest on wart od 14.000,00 zł do 18.000,00 zł (k. 51). Ponadto w świetle umowy sprzedaży samochód miał uszkodzony silnik i skrzynię biegów, co również kwestionowała uczestniczka.

Uczestniczka nie wykazała jednak faktów, z których wywodziła skutki prawne. Nie doprowadziły do wykazania jej twierdzeń o uzyskaniu przez wnioskodawcę wyższej ceny zeznania świadka W. N. (k. 173-175). Uczestniczka nie przedstawiała również dowodów na okoliczność sprawności silnika i skrzyni biegów pojazdu w momencie jego sprzedaży. Nie mogą o tym fakcie świadczyć fotografie złożone do akt na rozprawie 9 marca 2020 roku (k. 877-880), gdyż nie wiadomo w jakiej dacie zostały wykonane, ani nie obrazują – z natury rzeczy – sprawności spornych części pojazdu. Należy ponadto zauważyć, że na rozprawie w dniu 9 marca 2020 roku wnioskodawca wskazał, że sprzedał wskazany samochód nie tylko w stanie uszkodzonym, a również bez zderzaków, bagażnika dachowego, opon i wyciągarki. Rzeczy te zbył osobno uzyskując kwotę 3.150,00 zł (k. 885). Uczestniczka nie zakwestionowała tej kwoty (art. 230 k.p.c.). Po pierwsze zatem niekompletność pojazdu w zakresie tych części umniejszała jego wartości. Po drugie natomiast, również kwota 3.150,00 zł podlegała zaliczeniu jako składnik majątku wspólnego.

Wobec tego ustalono, że wnioskodawca uzyskał 7.000,00 złotych z tytułu sprzedaży samochodu marki N. oraz 3.150,00 złotych z tytułu sprzedaży wymienionych jego części.

Zaliczeniu do majątku wspólnego podlegała również kwota 35.500,00 zł uzyskana ze sprzedaży przez uczestniczkę postępowania samochodu marki S.. Uczestniczka nie wykazała, aby kwota 35.500,00 złotych została spożytkowana na wspólne życie rodziny przed ustaniem wspólności małżeńskiej. Należało mieć przy tym na uwadze, że uczestniczka sprzedała samochód w dniu 27 maja 2014 roku, a zatem na krótko przed ustaniem wspólności, bez zgody wnioskodawcy. Należy zwrócić uwagę, że uczestniczka postępowania podnosiła, że część uzyskanej ze sprzedaży samochodu marki S. kwoty (15.000 złotych) przeznaczyła na zakup samochodu marki K.. Było przy tym bezsporne, że samochód marki K. został zbyty przez uczestniczkę w toku sprawy o podział majątku wspólnego i nie podlega uwzględnieniu przy podziale majątku wspólnego. Wobec tego rozliczeniu podlegała cała kwota uzyskana ze sprzedaży pojazdu marki S. (35.500,00 złotych).

Wymaga przy tym podkreślenia, że kwoty ze sprzedaży przedmiotowych pojazdów i części samochodu N. pozostały w posiadaniu tego z małżonków, który dokonywał sprzedaży.

Kolejnym składnikiem wchodzącym w skład majątku wspólnego są środki pieniężne przelane przez wnioskodawcę na lokaty założone na rzecz jego rodziców – L. K. i W. K. – w łącznej kwocie 35.000,00 zł (w kwotach 10.000,00 zł i 25.000,00 zł). Kwoty te zostały przelane przez wnioskodawcę bez zgody uczestniczki i jako takie należało je uwzględnić przy podziale majątku wspólnego.

Ustalono, że w skład majątku wspólnego byłych małżonków na chwilę ustania wspólności wchodziły środki finansowe zgromadzone na rachunkach bankowych wnioskodawcy (134.292,34 zł) i uczestniczki (130,33 zł).

Równowartość tych środków podlegała uwzględnieniu w majątku wspólnym w całości.

Lokaty, które wnioskodawca wskazywał we wniosku zostały uwzględnione przy ustalaniu składu majątku wspólnego jako środki zgromadzone na rachunkach (...) 0000 0001 2345 (...) oraz (...) 0000 0001 2345 (...).

W ramach rozliczenia rachunków bankowych, rozliczono odprawę oraz rekompensatę uzyskane przez wnioskodawcę. Jak wskazuje się w doktrynie, pobrane wynagrodzenia za pracę, podlegające zaliczeniu do majątku wspólnego, obejmuje każde wynagrodzenie niezależnie od podstawy prawnej zatrudnienia oraz wszelkie świadczenia otrzymywane przez pracownika i pozostające w związku z pracą, takie jak przykładowo regulaminowe premie i nagrody (z wyjątkiem nagród za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków – art. 33 pkt 8 k.r.o.), diety, ryczałty, świadczenia z tytułu czasowej niezdolności do pracy, ekwiwalent za niewykorzystany urlop, odszkodowanie za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę, odprawy rentowe i emerytalne (E. Skowrońska-Bocian, Komentarz do art. 31 k.r.o. (w:) J. Wierciński, Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, Warszawa 2014, Lex/el.). Nie budziło wątpliwości sądu, że uzyskane przez wnioskodawcę odprawa oraz rekompensata stanowią składniki majątku wspólnego. Ustalono, że wnioskodawcy przyznano odprawę w kwocie 25.200,00 złotych brutto oraz rekompensatę w kwocie 85.450,00 złotych brutto (k. 636). Rozliczeniu podlegała przy tym kwota wynagrodzenia pobranego, a więc kwota, która wpłynęła na rachunek bankowy wnioskodawcy w dniu 29.08.2014 roku, tj. 93.835,89 zł (k. 664). Wnioskodawca podniósł, że kwoty, które zostały mu przyznane są kwotami brutto – nie uwzględniono potrąceń na składki i podatek dochodowy, w tym podatek, który wnioskodawca rozliczał w deklaracji za rok 2014 (k. 885). Wnioskodawca – zastępowany przez fachowego pełnomocnika – nie sformułował przy tym wniosku o rozliczenie uiszczonego za rok 2014 podatku przy uwzględnieniu faktu ustania wspólności majątkowej we wrześniu 2014 roku. Ponadto wnioskodawca powinien był przedstawić stosowne wyliczenie, czego również nie uczynił. Wobec tego przy ustalaniu składu majątku wspólnego – wypłaconą odprawę i rekompensatę – sąd uwzględnił w podziale majątku jako stan rachunku bankowego, na który zostały przelane - na dzień ustania wspólności ustawowej (tj. 93.843,30 zł). Za takim rozliczeniem środków przemawia krótki okres pomiędzy przelaniem tych środków na rachunek wnioskodawcy, a datą ustania wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej oraz stan rachunku na datę ustania wspólności.

Uwzględniając jako składnik majątku wspólnego środki finansowe zgromadzone na rachunkach bankowych, uwzględniono zarazem kwotę uzyskaną tytułem ceny ze sprzedaży nieruchomości gruntowej. Kwestie pochodzenia środków na jej zakup i los środków uzyskanych ze sprzedaży były sporne między byłymi małżonkami. Na podstawie analizy historii rachunków bankowych o numerach (...), (...) 0000 0001 2160 9990 oraz (...) 0000 0001 2162 (...) (k. 420, 422-423, 435, 437-438, 591v-592, 660v) ustalono, że środki na zakup nieruchomości pochodziły częściowo z pożyczki (przekazanej przez wnioskodawcę na rachunek „oszczędzam”, a następnie uzyskanych z tego rachunku, a więc pośrednio z pożyczki), a częściowo z premii uzyskanej przez wnioskodawcę. Źródłem środków, za które zakupiono działkę był więc majątek wspólny. Jak wskazał Sąd Najwyższy w postanowieniu z 11 czerwca 2019 roku (I CSK 778/18), nieruchomość zakupiona ze środków pochodzących z zaciągniętych przez małżonka pożyczek wchodzi do majątku wspólnego stron zgodnie z art. 31 § 1 k.r.o. Bez znaczenia pozostaje nawet złożone w akcie notarialnym oświadczenie, że małżonek nabywa nieruchomości za środki pochodzące z jego własnych funduszy. Takowego oświadczenia w niniejszej sprawie nie złożono. Nie budziła wątpliwości sądu przynależność działki do majątku wspólnego. Jednocześnie skoro pożyczka została przeznaczona na powiększenie majątku wspólnego – co wynika z analizy historii rachunku bankowego – to chybione jest twierdzenie uczestniczki postępowania, że stanowi ona zobowiązanie wnioskodawcy w jego majątku osobistym i nie powinna być spłacana z majątku wspólnego. Przeciwnie, wnioskodawca w sposób uprawniony pokrył kwotą uzyskaną ze sprzedaży działki dług z tytułu pożyczki. Skoro bowiem majątek wspólny powiększył się z uwagi na uzyskanie – formalnie na podstawie umowy zawartej jedynie przez wnioskodawcę, a nie oboje małżonków – kwoty pożyczki, to również z majątku wspólnego pożyczka mogła być spłacana, przy czym nie pociąga to za sobą żadnych roszczeń po stronie uczestniczki postępowania. W niniejszej sprawie w istocie dług wnioskodawcy powinien być traktowany jako dług obojga małżonków, który podlega spłacie z majątku wspólnego. Jak bowiem wskazano w doktrynie, dług jednego z małżonków może powstać z różnych przyczyn. Jeżeli powstał w wyniku zaciągnięcia indywidualnej pożyczki, to należy uwzględnić również cel, na jaki ten dług został zaciągnięty. Uwzględnić należy tutaj, z jakiego powodu dług został zaciągnięty i czy obciążając formalnie tylko jedno z małżonków nie pozostawał on jednak w związku z sytuacją całej rodziny, czy też istotnie dotyczył tylko majątku osobistego lub osobistych spraw dłużnika (T. Sokołowski, Komentarz do art. 45 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, Warszawa 2013, Lex/el.). W niniejszej sprawie dług pozostawał w związku z sytuacją rodziny i nie wykazano, aby dotyczył jedynie majątku osobistego wnioskodawcy.

Ustalono, że kwota 60.000,00 złotych uzyskana ze sprzedaży działki trafiła na konto wnioskodawcy i została rozdysponowana w ten sposób, że kwota 18.550,85 złotych została przeznaczona na spłatę pożyczki, a kwota 1.799,99 złotych na zapłatę dla pośrednika. Z tego samego rachunku bankowego, na który wpłynęła cena za sprzedaż nieruchomości gruntowej, były przelewane kwoty na zakładane lokaty. Analiza przelewów rachunków bankowych pozwoliła sądowi na ustalenie, że cena uzyskana ze sprzedaży nieruchomości gruntowej faktycznie została rozliczona poprzez ustalenie stanu środków rachunków bankowych wnioskodawcy. Odrębne - poza rachunkami bankowymi - rozliczenie kwoty uzyskanej ze sprzedaży nieruchomości gruntowej byłoby możliwe wówczas, gdyby porównanie przepływu środków pomiędzy rachunkami bankowymi oraz zakładanymi i likwidowanymi lokatami nie pozwolił sądowi na wyciągnięcie wniosku, że stan tych środków na rachunkach na dzień ustania wspólności ustawowej małżeńskiej uwzględnia kwotę zapłaconą tytułem ceny (po odliczeniu kosztów pośrednika i spłaty pożyczki).

Do majątku wspólnego zaliczono również kwotę składek zewidencjonowanych na subkoncie prowadzonym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych za okres od 7 czerwca 2008 roku do 13 września 2014 roku o wartości 35.244,51 zł w przypadku A. K. (1) oraz o wartości 17.219,25 zł w przypadku A. K. (2).

Strony postępowania w przedmiocie środków zewidencjonowanych na subkoncie w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych z siedzibą w W. wypowiedziały się zgodnie na rozprawie w dniu 24 kwietnia 2015 roku. (k. 119)

Odnosząc się do składek zewidencjonowanych na subkoncie prowadzonym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych należy przypomnieć, że na podstawie art. 31 § 2 pkt 4 k.r.o. stanowią one składnik majątku wspólnego. Przepis ten odsyła do art. 40a u.s.u.s., zgodnie z którym w ramach konta ubezpieczonego ZUS prowadzi subkonto, na którym ewidencjonuje się informacje o zwaloryzowanej wysokości wpłaconych składek, o których mowa w art. 22 ust. 3 pkt 1 lit. b i pkt 2, wraz z wyegzekwowanymi od tych składek odsetkami za zwłokę i opłatą prolongacyjną, o których mowa w art. 23 ust. 2, oraz kwotę środków odpowiadających wartości umorzonych przez otwarty fundusz emerytalny jednostek rozrachunkowych po poinformowaniu przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych otwartego funduszu emerytalnego o obowiązku przekazania środków zgromadzonych na rachunku członka otwartego funduszu emerytalnego na fundusz emerytalny Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, o którym mowa w art. 55 ust. 1 pkt 1, w związku z ukończeniem przez ubezpieczonego wieku niższego o 10 lat od wieku emerytalnego, o którym mowa w art. 24 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, zwane dalej „subkontem” (ust. 1). Zewidencjonowanie składek na subkoncie następuje niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu 15 dni roboczych, licząc od dnia otrzymania składki opłaconej przy użyciu dokumentów płatniczych, raportów miesięcznych lub deklaracji (ust. 2). Stan subkonta pomniejsza się o kwoty wypłaconych okresowych emerytur kapitałowych. Pomniejszenia dokonuje się na dzień wypłacenia tych emerytur (ust. 3). Na subkoncie ewidencjonuje się także informacje o wysokości należnych i wpłaconych składek, o których mowa w art. 22 ust. 3 pkt 1 lit. b i pkt 2 (ust. 4).

Majątkiem wspólnym jest również wierzytelność przysługująca wnioskodawcy i uczestniczce postępowania z tytułu zawarcia z Bankiem (...) spółką akcyjną z siedzibą w G. umowy kredytu numer (...) oraz z tytułu spłaty rat kredytu w okresie od 7 czerwca 2008 roku do 13 września 2014 roku.

Odnosząc się do kwestii przynależności do majątku wspólnego wierzytelności przysługującej wnioskodawcy i uczestniczce postępowania z tytułu zawarcia z Bankiem (...) spółką akcyjną z siedzibą w G. umowy kredytu oraz z tytułu spłaty rat kredytu w okresie trwania wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej, tj. od 7 czerwca 2008 roku do 13 września 2014 roku, należy wskazać na pogląd wyrażony w uchwale Sądu Najwyższego z 19 grudnia 1973 roku (III CZP 65/73), zgodnie z którym jeżeli w skład majątku wspólnego wchodzi wierzytelność z tytułu nakładów dokonanych przez małżonków na nieruchomości należącej do osoby trzeciej, a żaden z małżonków nie wyraża zgody na przyznanie mu tej wierzytelności w całości, sąd dokonuje podziału majątku w ten sposób, że każdemu z małżonków przyznaje ułamkową część wierzytelności, bez oznaczenia jej wartości.

Bezsporne było to, że kredyt zaciągnięty na zakup własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu opisanego w księdze wieczystej o numerze (...) był w trakcie trwania małżeństwa spłacany z majątku wspólnego, a ponadto, że wnioskodawca wytoczył przeciwko bankowi powództwo o zapłatę różnicy między sumą rat należnych, a zapłaconych z tytułu tej umowy. Dokładna wysokość tej wierzytelności nie jest w chwili obecnej możliwa do określenia. Jednakże nie stoi to na przeszkodzie ustaleniu, że wchodzi ona w skład majątku wspólnego.

Z tych względów orzeczono jak w punkcie pierwszym postanowienia.

Podziału majątku wspólnego dokonano w ten sposób, że:

1)  wnioskodawcy przyznano składniki majątku w postaci środków pieniężnych uzyskanych ze sprzedaży samochodu marki N. (...) w kwocie 7.000 złotych, środki pieniężne uzyskane ze sprzedaży części samochodu marki N. (...) w postaci zderzaka, bagażnika dachowego, opon i wyciągarki w łącznej kwocie 3.150,00 złotych, środki pieniężne przelane przez wnioskodawcę na lokatę założoną na rzecz jego rodziców w kwocie 35.000,00 złotych oraz środki pieniężne zgromadzone na posiadanych przez niego rachunkach w łącznej kwocie 134.292,34 złotych – o łącznej wartości 179.442,34 złotych;

2)  uczestniczce postępowania przyznano wszystkie ruchomości o wartości 2.120 złotych, środki pieniężne uzyskane ze sprzedaży samochodu marki S. w kwocie 35.500,00 złotych oraz środki pieniężne zgromadzone na jej rachunku bankowym w kwocie 130,33 złotych – o łącznej wartości 37.750,33 złotych.

Ponadto każdemu z byłych małżonków przyznano 50% kwot składek zewidencjonowanych na subkoncie jego i drugiego z byłych małżonków, a także połowę wierzytelności, o której mowa w punkcie I.10 postanowienia.

W kwestii podziału ruchomości należy wskazać, że był on zgodny z wolą byłych małżonków, aby ruchomości przypadły uczestniczce postępowania. Jedynie w zakresie karchera, aparatu fotograficznego oraz telewizora marki T. żadna ze stron nie chciała tych ruchomości. Przyznając je uczestniczce postępowania sąd miał na uwadze to, że ruchomości te znajdują się u uczestniczki.

Odnosząc się do podziału środków finansowych zgromadzonych na rachunkach bankowych, przekazanych przez wnioskodawcę jego rodzicom oraz pozostałych ze sprzedaży dwóch samochodów i części samochodu N., należy wskazać, że konieczne było przyznanie ich temu z byłych małżonków, u którego się znajdowały z obowiązkiem spłaty.

Z kolei w kwestii podziału środków zgromadzonych na subkoncie, miano na uwadze wyrażony w doktrynie trafny pogląd, iż jedynym dopuszczalnym sposobem podziału wchodzących w skład majątku wspólnego środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym bądź na subkoncie prowadzonym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest podział tych środków w naturze w sposób określony w stosownych przepisach. Nie ma natomiast podstaw do zasądzania od właściciela rachunku spłaty na rzecz drugiego z byłych małżonków (K. Skiepko, Komentarz do spraw o podział majątku wspólnego małżonków, Lex/el.).

Zgodnie z art. 40e ust. 1 u.s.u.s., zwaloryzowane kwoty składek, środków, odsetek za zwłokę i opłaty prolongacyjnej, zewidencjonowane na subkoncie, podlegają podziałowi w razie rozwodu, unieważnienia małżeństwa albo w przypadku śmierci osoby, dla której Zakład Ubezpieczeń Społecznych prowadzi subkonto, na zasadach określonych w przepisach o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, dotyczących podziału środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym w razie rozwodu, unieważnienia małżeństwa albo śmierci.

W myśl art. 126 ustawy z 28 sierpnia 1997 roku o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, jeżeli małżeństwo członka otwartego funduszu uległo rozwiązaniu przez rozwód lub zostało unieważnione, środki zgromadzone na rachunku członka funduszu, przypadające byłemu współmałżonkowi w wyniku podziału majątku wspólnego małżonków, są przekazywane w ramach wypłaty transferowej na rachunek byłego współmałżonka w otwartym funduszu.

W zakresie podziału wierzytelności miano na uwadze przedstawiony już pogląd wyrażony w uchwale Sądu Najwyższego z 19 grudnia 1973 roku (III CZP 65/73), zgodnie z którym jeżeli w skład majątku wspólnego wchodzi wierzytelność z tytułu nakładów dokonanych przez małżonków na nieruchomości należącej do osoby trzeciej, a żaden z małżonków nie wyraża zgody na przyznanie mu tej wierzytelności w całości, sąd dokonuje podziału majątku w ten sposób, że każdemu z małżonków przyznaje ułamkową część wierzytelności, bez oznaczenia jej wartości.

Z tych względów orzeczono jak w punkcie II i III postanowienia.

W sytuacji, gdy w wyniku podziału majątku wspólnego jeden z małżonków nie otrzyma żadnych przedmiotów majątkowych albo otrzyma przedmioty o wartości niższej niż jego udział w majątku wspólnym, przysługuje mu odpowiednio spłata lub dopłata (art. 46 k.r.o. w zw. z art. 1035 k.c. i 212 k.c.).

Wnioskodawcy przypadły środki o łącznej wartości 179.442,34 złotych, zaś uczestniczce o łącznej wartości 37.750,33 złotych.

Mając na uwadze równe udziały w majątku wspólnym, wnioskodawca zobowiązany jest uiścić na rzecz uczestniczki kwotę 70.846,00 zł tytułem dopłaty /(179.442,34 zł + 37.750,33 zł) = 217.192,67 : 2 = 108.596,33 zł, tj. połowa wartości udziału w majątku wspólnym/ /108.596,33 zł - 37.750,33 zł = 70.846,00 zł/.

Kwota ta powinna zostać uiszczona na rzecz uczestniczki postępowania w terminie trzech miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia w przedmiocie podziału majątku wspólnego wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w przypadku opóźnienia w zapłacie tej kwoty. Sąd uznał, że termin trzech miesięcy (zaproponowany przez uczestniczkę) jest wystarczający na zgromadzenie przez wnioskodawcę stosownych środków, w tym na uzyskanie kredytu. Przemawia za tym również czas trwania postępowania o podział majątku, który pozwalał wnioskodawcy na odpowiednie przygotowanie się do rozliczenia z uczestniczką.

Z tych względów orzeczono jak w punkcie IV postanowienia.

Nie zasługiwały na uwzględnienie roszczenia wnioskodawcy o zwrot nakładów związanych z płaceniem przez wnioskodawcę rat kredytu oraz powstaniem zadłużenia na rachunku oszczędnościowym i na kartach kredytowych, a także roszczenia o zwrot kosztów najmu mieszkania w związku z wyprowadzeniem się wnioskodawcy z lokalu należącego do małżonków oraz o zwrot kwot tytułem korzystania przez uczestniczkę postępowania z nieruchomości ponad swój udział.

Odnosząc się do roszczenia wnioskodawcy o zwrot nakładów w postaci spłaty kredytu z majątku osobistego, należy wskazać, że zgodnie z art. 45 § 1 k.r.o., każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. Nie można żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności.

Nie można tracić z pola widzenia to, że kredyt został zaciągnięty przez wnioskodawcę i uczestniczkę postępowania w czasie, kiedy nie byli jeszcze małżeństwem i przeznaczony na zakup spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu również przed zawarciem związku małżeńskiego.

Jak zasadnie podniesiono w doktrynie, treść art. 45 § 1 k.r.o. pozwala przyjąć, że przepis ten – jako materialnoprawna podstawa rozliczenia małżonków – dotyczy zwrotu nakładów z majątku wspólnego na majątek osobisty jednego z małżonków oraz z majątku osobistego na majątek wspólny. Wskazany przepis nie rozstrzyga natomiast sposobu rozliczenia nakładów dokonanych z majątku osobistego jednego z małżonków na majątek osobisty drugiego z małżonków – podstawę materialnoprawną tych rozliczeń stanowią zatem przepisy kodeksu cywilnego (K. Skiepko, Komentarz do spraw o podział majątku wspólnego małżonków, Lex/el.). Kontrowersyjna jest kwestia możliwości dokonywania takich rozliczeń w sprawie o podział majątku wspólnego. Przeciwko niej wypowiedział się Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 9 stycznia 1984 roku (III CRN 315/83). Również w uchwale z dnia 16 grudnia 1980 roku (III CZP 46/80), w której Sąd Najwyższy dopuścił możliwość dokonania takiego rozliczenia w sprawie o podział majątku wspólnego, wskazał na ograniczenie tej możliwości do szczególnej sytuacji, w której powstała potrzeba kompleksowego rozliczenia małżonków w jednym postępowaniu ze względu na przedmiot majątkowy, którego dotyczy to postępowanie (np. gdy na rzecz stanowiącą majątek osobisty jednego z małżonków dokonano nakładów zarówno z majątku wspólnego, jak i z majątków osobistych). Wówczas, gdy na nieruchomości stanowiącej majątek osobisty powstał obiekt kosztem zarówno majątków osobistych małżonków, jak i majątku wspólnego, to rozliczenia nakładów z majątku osobistego na majątek osobisty można domagać się w sprawie o podział majątku wspólnego. W świetle poglądów doktryny i judykatury, gdy taka szczególna sytuacja nie występuje, a w szczególności, gdy żądanie dotyczy zwrotu nakładów poczynionych wyłącznie z majątku osobistego jednego z małżonków na przedmiot majątkowy będący majątkiem osobistym drugiego z małżonków, to rozliczenie z tego tytułu nie powinno być dokonane w postępowaniu o podział majątku wspólnego, gdyż jest ono niedopuszczalne z uwagi na treść art. 45 § 1 k.r.o. (K. Skiepko, Komentarz do spraw o podział majątku wspólnego małżonków, Lex/el. i powołane tam orzecznictwo).

W niniejszej sprawie spłacając kredyt przed i po ustaniu wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej – tego okresu dotyczyło zgłoszone przez wnioskodawcę roszczenie – wnioskodawca nie czynił nakładów na rzecz należącą do majątku wspólnego. Z tego względu roszczenie wnioskodawcy o rozliczenie nakładów nie mogło zostać uwzględnione w niniejszym postępowaniu.

Z podobnych względów nie zasługiwał na uwzględnienie wniosek uczestniczki postępowania o rozliczenie nakładów z majątku wspólnego byłych małżonków (spłaty rat kredytu hipotecznego) na majątek będący przedmiotem współwłasności w częściach ułamkowych wnioskodawcy i uczestniczki postępowania (na majątki osobiste). Jednocześnie należy zauważyć, że rozliczenie to byłoby bezprzedmiotowe, mając na uwadze to, że spłata kredytu w trakcie trwania wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej dotyczyła rat na zakup prawa będącego przedmiotem współwłasności stron postępowania w udziałach po 1 / 2 części.

Niezależnie od tego wierzytelność przysługująca z tytułu spłaty rat kredytu w trakcie trwania wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej była przedmiotem działu, ale nie jako rozliczenie nakładów, a podział wierzytelności.

Odnośnie roszczenia wnioskodawcy o rozliczenie zadłużenia na rachunku oszczędnościowym i na kartach kredytowych, należy wskazać, że w ramach podziału majątku wspólnego podziałowi podlegają jednie aktywa, a nie pasywa. Wniosek, zawarty we wniosku wszczynającym postępowanie, o rozliczenie zadłużenia nie mógł więc zostać uwzględniony już choćby z tej przyczyny.

Ponadto należy zauważyć, że wnioskodawca podniósł, że podczas trwania małżeństwa „wydatkując środki na wspólne życie stron” uszczuplił swój obecny majątek o kwotę 7.658,17 złotych oraz że powstało zadłużenie na karcie kredytowej w kwocie 10.615,38 złotych. Jednakże brak dowodu na to, że kwoty te zostały przeznaczone na majątek wspólny, zaś uczestniczka tym faktom zaprzeczyła (k. 51).

Odnośnie roszczenia o zwrot kwoty tytułem korzystania przez uczestniczkę postępowania z prawa do lokalu ponad swój udział należy wskazać, że roszczenie o korzystanie z rzeczy ponad swój udział miedzy współwłaścicielami w częściach ułamkowych nie podlega rozpoznaniu w sprawie o podział majątku wspólnego. W sprawie o podział majątku wspólnego małżonków podlegają rozpoznaniu roszczenia związane jedynie z majątkiem wspólnym, zaś spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu – jak wielokrotnie podkreślano w ramach niniejszego uzasadnienia, jak również zwrócił na to sąd w toku postępowania – nie należało do majątku wspólnego. W niniejszej sprawie mamy w istocie do czynienia z posiadaniem przez jednego z małżonków nieruchomości stanowiącej współwłasność ułamkową małżonków w ich majątkach osobistych, a nie nieruchomości wchodzącej do majątku wspólnego. Niezależnie od tego, uczestniczka podniosła, że wnioskodawca z własnej woli wyprowadził się z zajmowanego mieszkania, mając słuszność, że sytuacja ta nie może pociągać za sobą negatywnych dla niej skutków finansowych (k. 51).

Z tych samych względów nie zasługiwał wniosek wnioskodawcy o rozliczenie kosztów najmu lokalu przez wnioskodawcę po wyprowadzeniu się własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu.

Z tych względów orzeczono jak w punkcie V i VI postanowienia.

O kosztach orzeczono w punkcie VII postanowienia na podstawie art. 520 § 1 k.p.c., zgodnie z którym każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie.

Punktem wyjścia do zastosowania – przewidującego wyjątek od reguły wyrażonej w art. 520 § 1 – art. 520 § 2 k.p.c. jest różny stopień zainteresowania uczestników wynikiem tego postępowania, nie zaś zakres ostatecznego uwzględnienia żądań czy wniosków. W sprawach o podział majątku wspólnego nie występuje sprzeczność interesów między tymi uczestnikami, którzy domagają się podziału, niezależnie od tego, jaki sposób dokonania podziału proponują i jakie wnioski składają w tym względzie. Nie budzi wątpliwości, że stan współwłasności (wspólności praw) ma charakter tymczasowy, w związku z czym każdy współwłaściciel ma prawo – jeżeli nie zostało ono umownie wyłączone – żądania zniesienia tego stanu (art. 46 k.r.o.). Prawo to – jego wielkość, moc i skuteczność – nie zależy od wielkości udziału, zakresu posiadania rzeczy wspólnej, rozmiaru roszczeń z tytułu spłat i dopłat itp. Nie można czynić takich rozróżnień, ponieważ nie robi tego także prawo materialne, w związku z czym każdy współwłaściciel może domagać się „wyjścia” ze stanu wspólności w sposób, jaki uzna za stosowny oraz dla niego najkorzystniejszy. Interesy osób domagających się uwzględnienia wniosku w postępowaniu o zniesienie współwłasności są zatem wspólne i niesprzeczne (K. Skiepko, Komentarz do spraw o podział majątku wspólnego małżonków, Warszawa 2017, Lex/el.).

Z tych względów nie zasługiwał na uwzględnienie wniosek wnioskodawcy o zwrot od uczestniczki kosztów postępowania.

I Ns 1130/14

z.

1/ odnotować uzasadnienie w kontrolce uzasadnień;

2/ odpis postanowienia z uzasadnieniem doręczyć peł stron;

3/ odnotować postanowienie;

4/ odpis postanowienia w przedmiocie sprostowania doręczyć peł stron;

5/ akta z wpływem lub za 30 dni od wykonania z epo.