Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 grudnia 2024 roku

Sąd Rejonowy w Człuchowie I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący:	Sędzia Sylwia Piasecka
Protokolant:	Sekretarz sądowy Ilona Szczepańska

po rozpoznaniu w dniu 20 grudnia 2024 roku w Człuchowie

na rozprawie

sprawy

z powództwa R. N.

przeciwko R. J.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej R. J. na rzecz powoda R. N. kwotę 8.056,80 złotych (słownie: osiem tysięcy pięćdziesiąt sześć złotych i osiemdziesiąt groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 21 stycznia 2021 roku do dnia zapłaty,

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie,

3.  zasądza od pozwanej R. J. na rzecz powoda R. N. kwotę 2.246,83 złotych (słownie: dwa tysiące dwieście czterdzieści sześć złotych i osiemdziesiąt trzy grosze) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty,

4.  nakazuje pobrać od pozwanej R. J. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Człuchowie kwotę 4.792,84 złotych (słownie: cztery tysiące siedemset dziewięćdziesiąt dwa złotych i osiemdziesiąt cztery grosze) tytułem nieopłaconych kosztów sądowych.

Sygn. akt I C 434/22

UZASADNIENIE

Powód – R. N., prowadzący działalność gospodarczą pod firmą „. E. Zakład Usługowo – Handlowy (...), wniósł pozew przeciwko pozwanej R. K. o zapłatę kwoty 8.794,80 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 21 stycznia 2021 roku do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazał, że pozwana zleciła powodowi wykonanie instalacji elektrycznej w części budowanego budynku mieszkalnego jednorodzinnego w S.. Umowa na wykonanie prac została zawarta ustnie, jednak potwierdzeniem jej zawarcia była wystawiona przez powoda faktura VAT nr (...) z dnia 29 października 2020 roku. Powód podkreślił, że pozwana nigdy samego faktu i prawidłowości wykonanych przez powoda prac nie kwestionowała. Natomiast po wykonaniu prac przez powoda odmawiała odbioru skierowanej do niej faktury VAT, jak również wezwania do zapłaty, mimo że powód oparł wycenę prac na sporządzonym przez siebie kosztorysie z dnia 29 października 2020 roku. Powód zaznaczył, że za wykonane prace zażądał od pozwanej kwotę niższą aniżeli wynikającą ze sporządzonego kosztorysu za wykonane prace, a mianowicie 8.056,80 złotych, albowiem kwota byłaby jeszcze wyższa i wynosiłaby kwotę 10.874,04 złotych. Jednakże ze względu na znajomość powoda z rodzicami pozwanej zażądał tej kwoty niższej. Powód zaznaczył również, że kosztorys odpowiada zakresowi wykonanych prac w budynku pozwanej, jak również, że pozwana, po wykonaniu prac przez powoda, zerwała z nim wszelki kontakt, nie odbierała od niego telefonów i korespondencji, w tym odmówiła odbioru zarówno kosztorysu, jak i faktury VAT. Ostatecznie jednak te dokumenty udało się dostarczyć pozwanej dopiero z wnioskiem o wezwanie do próby ugodowej, który został złożony w dniu 10 grudnia 2020 roku w Sądzie Rejonowym w Człuchowie.

Powód podkreślił również, że pozwana nigdy nie zgłaszała powodowi jakichkolwiek wad czy usterek wykonanych prac i nie złożyła jakiejkolwiek reklamacji.

Powód podniósł, że na dochodzoną niniejszym pozwem kwotę składa się kwota wynikająca z faktury, a mianowicie, 8.056,80 złotych, koszt sporządzenia wniosku o zawezwanie do próby ugodowej – 369,00 złotych, koszt sporządzenia ostatecznego przedsądowego wezwania do zapłaty – 369,00 złotych oraz koszty postępowania – opłaty sądowej – od wniosku o wezwanie do próby ugodowej w wysokości 100,00 złotych.

Roszczenie odsetkowe powód uzasadnił niespełnieniem świadczenia w wyznaczonym terminie, a mianowicie pozwana odebrała wniosek wraz z fakturą dopiero w dniu 20 stycznia 2021 roku, dlatego też datę wymagalności roszczenia wskazał dzień następujący po dniu doręczenia faktury VAT, to jest 21 stycznia 2021 roku.

Postanowieniem z dnia 4 lipca 2022 roku, wydanym w sprawie VI GC 236/22 upr., Sąd Rejonowy w Słupsku VI Wydział Gospodarczy uznał się niewłaściwym i sprawę przekazał Sądowi Rejonowemu w Człuchowie I Wydziałowi Cywilnemu, albowiem sprawa nie jest sprawą gospodarczą.

W odpowiedzi na pozew pozwana R. J. (1) (poprzednio K.), reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika w osobie adwokata, wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwana potwierdziła zlecenie powodowi wykonanie kompleksowej instalacji elektrycznej w budowanym przez siebie domu jednorodzinnym położonym w S., jak również, że umowa w tej kwestii została zawarta ustnie. Jej potwierdzeniem nie jest jednak w żadnej mierze wymieniona przez powoda faktura VAT, bowiem tą pozwaną konsekwentnie kwestionuje i nigdy jej nie przyjęła. Pozwana podkreśliła, że powód mija się z prawdą twierdząc, że pozwana nigdy nie negowała faktu, jak i prawidłowości wykonanych przez niego prac, co do których zgłaszała zastrzeżeń albowiem pozwany wykonywał swoją pracę wysoce nierzetelnie, niechlujnie, w sposób niezgodny ze sztuką. Dodatkowo całkowicie bezpodstawnie odmawiał przeprowadzenia niektórych z nich.

Pozwana wskazała nadto, że kluczowe winno pozostać, że powód nie wykonał wszystkich przyjętych do realizacji prac i od dnia 3 sierpnia 2020 roku nie pojawiał się na budowie celem dokończenia dzieła. Pozwana dzwoniła do niego i prosiła o podjęcie czynności, niestety bezskutecznie, mimo że podkreślała, iż prace muszą być wykonane z uwagi na warunki umowy kredytowej. Wobec lekceważącego stosunku powoda do formułowanych przez pozwaną próśb, ostatecznie poinformowała, że będzie zmuszona zlecić poprawienie i dokończenie prac innej firmie i to uczyniła. Dlatego też nieprawdziwe są twierdzenia powoda jakoby wykonał on wszystkie prace, jak również by po ich wykonaniu pozwana zerwała z nim kontakt, albowiem pozwana wielokrotnie podejmowała próby porozumienia się z powodem.

Pozwana zaprzeczyła również aby nie odbierała od powoda korespondencji i telefonów, wskazując że wielokrotnie kontaktowała się celem rozliczenia z powodem, który jednak nie potrafił wskazać należnej mu kwoty. Ostatecznie oczekiwał wyłącznie wynagrodzenia za materiały, a wykonana praca miała być „pomocą”. Tak się jednak nie stało albowiem powód wystawił fakturę. Pozwana zaznaczyła, że powód nie potrafił podać z czego ona wynikała i dlatego ostatecznie pozwana odmówiła zapłaty jakiejkolwiek kwoty, tym bardziej, że powód mimo wezwania nie przystąpił do dokończenia prac i nie poprawił tych, które wykonał w sposób wadliwy. Główne zastrzeżenia pozwanej dotyczyły bowiem nierzetelnego wykonania prac przez użycie przez niego starych bezpieczników, zamontowania zbyt małej rozdzielnicy, braku opisów w puszkach, nie wsypania keramzytu do głównej skrzynki elektrycznej, braku opisów w rozdzielni, braku połączenia kotła ze sterowaniem podłogowym, braku przewodów telewizyjnych i internetowych, braku uziemienia oraz obwodów, konieczności wymiany kabla do sterowania z dwużyłowego na trzyżyłowy.

Pozwana podkreśliła także, że nie tylko wysokość wynagrodzenia była sporna, ale również to, że powód do wykonania robót używał niewłaściwych materiałów, jak również posługiwał się tymi zakupionymi przez pozwaną, co więcej cześć prac została faktycznie wykonana przez ówczesnego narzeczonego powódki oraz jego kolegę. Z uwagi na te okoliczności pozwana zleciła dokończenie instalacji elektrycznej R. M., który wykonał szereg poprawek po pracach powoda. dodatkowo zrealizował te, które nie zostały nawet rozpoczęte. Pozwana wskazała, że do prac wykonanych przez R. M. nie miała żadnych zastrzeżeń, albowiem rozliczył się on z pozowaną ze wszystkich pobranych materiałów i przedstawił podstawy wyliczonego wynagrodzenia. Pozwana zaznaczyła, że należność za jego prace została uregulowana w terminie i w pełnej wysokości.

W piśmie procesowym z dnia 24 stycznia 2023 roku powód wskazał, że zabudowana rozdzielnia 36 polowa wraz z układem przepięciowym, układem przeciwporażeniowym, zabezpieczeniem nadprądowym została zamieniona na 60 polową rozdzielnię, która była niezgodna z projektem. Powód zaprzeczył aby nie wykonał uziemienia w kotłowni oraz aby bruzd, w których zostały ułożone peszle, w które miały być wciągnięte przewody TV i komputerowa skrętka, jak również aby wliczył do kosztorysu wykonanie obwodu do wentylatora i układu grawitacyjnego wentylacji. Ponadto zaznaczył, że wykonał dodatkowe prace w postaci instalacji rolet, oświetlenia po zaniku zasilania, obwód domofonu i elektozaczep, zasilanie obwodu zewnętrznego furtki – oświetlenie ozdobne, oświetlenie świąteczne pod dachem i oświetlenie przy stopniach schodów na poddaszu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W 2019 roku pozwana – R. J. (1) rozpoczęła budowę domu jednorodzinnego, położonego w S.. W sierpniu 2019 roku wraz z mężem i rodzicami zgłosiła się do powoda – R. N., który w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, miał wykonać instalację elektryczną wewnętrzną, obejmującą parter i poddasze domu oraz zewnętrzną.

Przed zawarciem umowy, strony kilkukrotnie spotkały się w domu powoda, celem ustalenia zakresu prac. W trakcie tych rozmów powód i pozwana prowadzili również rozmowy na temat zakupu materiałów. Powód zaproponował, że sam będzie kupował materiał i przeznaczał na ten cel własne środki finansowe, a ostateczne rozliczenie nastąpi po wykonaniu instalacji elektrycznej. Powód nie był bowiem w stanie podać orientacyjnej ceny materiału z uwagi na brak informacji w zakresie rodzaju, ceny i ilości zużycia materiału oraz możliwości zmian w instalacji elektrycznej w trakcie jej wykonywania w porównaniu do pierwotnego projektu.

Strony nie ustaliły również wysokości wynagrodzenia powoda, albowiem był on bardzo dobrym znajomym rodziców pozwanej i uważał, że w kwestii tej się dogadają po zakończeniu prac.

Ostatecznie strony zawarły ustną umowę, w ramach której powód zobowiązał się wykonać prace zewnętrzne w postaci uziemienia i doprowadzenie przewodów do budynku, zgodnie z projektem oraz całą instalację elektryczną wewnątrz budynku obejmująca parter i piętro domu, a mianowicie instalacje wyrównawczą, wytrasowanie, odwierty, montaż puszek, przygotowanie przebić przez ściany, bruzdy i układanie przewodów.

W dacie zawarcia umowy rozpoczęto już wykonywanie fundamentów.

dowód: zeznania powoda R. N. 00:07:24 00:09:20 k. 388v, zeznania pozwanej R. J. 00:40:39 – 00:42:37 k. 390, zeznania świadka A. J. 00:04:42 – 00:08:14 k. 112v,

Powód – R. N. przystąpił do prac wczesną wiosną 2020 roku gdy dom nie był jeszcze wymurowany do końca. W pierwszej kolejności, w fundamencie wylanym przez męża pozwanej, wykonał on uziom fundamentowy i przebił przepusty przez fundamenty dla kabli zasilających obiekt, budynek gospodarczy, bramę, videodomofon, zamek i elektor zaczep. Do wykonania tych prac powód wykorzystał rury arota 40, bednarkę oraz przewód zasilający o długości około 30 m. Materiał został zakupiony przez powoda i za jego środki finansowe. Powód nie konsultował zakupu tych materiałów z pozwaną.

W trakcie prac pozwana przekazała powodowi dwa krążki kabli, jednakże nie umiała wytłumaczyć skąd one pochodzą. Powód wykorzystał jeden krążek, a drugi wziął pan A. aby położyć go w garażu.

Powód – R. N. dostarczył rozdzielnię 36 - modułową wraz z wyposażeniem, która została zamontowana przez męża pozwanej – A. J.. Rozdzielnia była mniejsza niż w projekcie, a decyzję w tej kwestii podjął samodzielnie powód, bez rozmów na ten temat z pozwaną. Powód podłączył do niej gniazda budowalne i zamontował, na czas trwania budowy, używane bezpieczniki ze względów oszczędnościowych. Miały one zostać wymienione na nowe po zakończeniu prac (przyznane).

Rozdzielnica 36 - modułowa była wyposażona zgodnie z zapisami ustawy Prawo budowlane oraz zgodnie z rozporządzeniem (...) w odpowiednie urządzenia zabezpieczające instalację przed skutkami zwarć, przepięć oraz porażeń. W rozdzielnicy zamontowany był również wyłącznik główny RG, ogranicznik przepięć, urządzenie różnicowoprądowe (...) oraz zabezpieczenie nadprądowe. Wyposażenie instalacji w te urządzenia zapewniło podstawową ochronę przeciwpożarową poprzez samoczynne wyłączenie zasilania (...).

dowód: zeznania powoda R. N. 00:11:44 k. 388v, 00:13:51 k. 388v – 389, 00:16:07 – 00:20:55 k. 389, 00:31:27 k. 389v, 00:34:35 - 00:37:36 k. 389v, zeznania pozwanej R. J. 00:42:37 – 00:45:10 k. 390, zeznania świadka A. J. 00:04:42 – 00:08:14, 00:15:05 k. 112v, T. W. (1) 00:56:50 k. 114, opinia biegłego sądowego z zakresu elektrotechniki T. S. (1) k. 176, 188, uzupełniająca opinia biegłego sądowego T. S. (1) z dnia 10 czerwca 2024 roku k. 280, 282, ustna uzupełniająca opinia biegłego sądowego T. S. (1) 00:10:28 k. 362v.

Pozwana – R. J. (1) proponowała powodowi zaliczki na poczet zakupu materiałów i po wykonaniu poszczególnych etapów prac. Jednakże powód chciał się rozliczyć kompleksowo po zakończeniu wszystkich prac.

Powód podczas wykonywania prac u pozwanej nie przedstawił jej żadnych dowodów zakupu materiałów, faktur, czy WZ, albowiem rozliczał się z hurtownia na koniec miesiąca.

W trakcie wykonania czynności przez powoda pojawiły się nowe prace, które pierwotnie nie były ustalane pomiędzy stronami, a mianowicie oświetlenie wyjścia z kotłowni na zewnątrz oraz oświetlenie alarmowe klatki schodowej (przyznane).

Pozwana nie zgłaszała żadnych zastrzeżeń co do sposobu i jakości wykonanych przez powoda prac oraz wykorzystanego materiału. Po zakończeniu tego etapu prac strony nie rozliczyły się zarówno za materiał, jak również powód nie otrzymał żadnego wynagrodzenia.

bezsporne, nadto dowód: zeznania powoda R. N. 00:16:07 k. 389, 00:34:35 k. 389v zeznania pozwanej R. J. 00:42:37 k. 390, zeznania świadka A. J. 00:04:42 – 00:08:14, 00:15:05 k. 112v, opinia biegłego sądowego z zakresu elektrotechniki T. S. (1) k. 176, 188.

Następnie powód R. N., wewnątrz budynku, wykonał instalację podtynkową na poziomie parteru w zakresie montażu oprzewodowania, montażu puszek osprzętowych wraz z ich połączeniem. Powód wykonał również montaż peszli i puszek osprzętowych do instalacji technicznych takich jak TV i (...).

Pozwana – R. J. (1) za ten etap prac również nie rozliczyła się z powodem – R. N..

dowód: opinia biegłego sądowego z zakresu elektrotechniki T. S. (1) k. 177 – 179.

Z uwagi na nieporozumienia pomiędzy stronami umowy, powód zakończył prace na przełomie lipca i sierpnia 2020 roku. Przyczyną tych nieporozumień była okoliczność, że powód bez posadowienia stelaży lub ścianek działowych w pomieszczeniach znajdujących się na poddaszu budynku, nie chciał podjąć się wykonania na tym poziomie instalacji elektrycznej

Po zaprzestaniu wykonywania prac przez powoda pozwana – R. J. (1) zatrudniła innego wykonawcę – R. M., który na podstawie odrębnej umowy dokończył przedmiotową instalację i przeprowadził sprawdzenia już wykonanej instalacji na parterze budynku oraz wykonał drobne prace uzupełniające w zakresie już wykonanego oprzewodowania na parterze (rozprowadzenie instalacji telewizyjnej i internetowej, naprawa połączeń, ułożenia dodatkowych obwodów i wypustów), a nadto rozłożył całą instalację elektryczną na poddaszu. R. M. dokonał również demontażu dostarczonej przez powoda rozdzielnicy elektrycznej 36 modułowej na nową większą rozdzielnicę 60 modułową, mimo że w projekcie wskazana jest rozdzielnica 72 modułowa.

Pozwana – R. J. (1) nie informował powoda o tym, że dalsze prace instalacji elektrycznej zostały wykonane przez inną osobę.

dowód: zeznania powoda R. N. 00:18:42 k. 389, zeznania pozwanej R. J. 00:48:02 k. 390, 00:51:24 k. 390 – 390v, zeznania świadka R. M. 00:31:49 k. 113 – 113v, 00:36:00 – 00:39:33 k. 113v, 00:51:29 k. 114, T. W. (2) 01: (...) k. 114, opinia biegłego sądowego z zakresu elektrotechniki T. S. (1) k. 180, 188 – 189, ustna uzupełniająca opinia biegłego sądowego T. S. (1) 00:02:56 k. 362v, z dnia 10 czerwca 2024 roku k. 280.

W trakcie wykonywania prac powód sporządzał spis prac, który był powieszony na ścianie (przyznane).

W dniu 29 października 2020 roku powód – R. N. wystawił fakturę za wykonanie instalacji elektrycznej w części budynku mieszkalnego jednorodzinnego (...), na kwotę 8.056,80 złotych. Kwota ta zawierała zarówno wynagrodzenie powoda oraz koszty wykorzystanego materiału. Powód wystawił fakturę na podstawie załączonego spisu prac oraz kosztorysu. Wskazany przez powoda w spisie zakres prac był znacznie szerszy niż w kosztorysie, albowiem w kosztorysie powód nie wskazał takich prac jak sterowanie CO (...), odkurzacz sterowanie (...), GN TV bruzda 10m, GN komputer bruzda 10m, GN TV bruzda peszel 5mb, bednarka 4x25mm 15 mb, przepust przez fundamenty sztuk 4. W kosztorysie powód nie ujawnił również prac związanych z wykonaniem wykopów po (...) i zasilanie bramy wraz z ich zasypaniem, a jedynie koszt zakupu, ułożenia i podpięcia tych kabli.

Powód podejmował próby doręczenia tej faktury pozwanej jednakże bezskutecznie. Ostatecznie pozwana zapoznała się z fakturą po doręczeniu jej wniosku o zawezwanie do próby ugodowej.

Pozwana – R. J. (1) nie zapłaciła powodowi wynagrodzenia za wykonane prace oraz nie uiściła żadnej kwoty na poczet kosztów poniesionych przez powoda w związku z zakupem materiału do wykonania instalacji elektrycznej.

bezsporne, nadto dowód: faktura VAT nr (...) z dnia 29 października 2020 roku k. 9, kosztorys k. 22 - 15, spis k. 10 – 10v, opinia biegłego sądowego z zakresu elektrotechniki T. S. (1) k. 191.

Instalacja elektryczna w zakresie montażu oprzewodowania i doboru samego osprzętu elektrycznego, takiego jak obudowy, aparaty, peszle, puszki łączeniowe, trzymaki została wykonana przez powoda w budynku pozwanej – R. J., zgodnie ze sztuką budowlaną i zasadami wiedzy technicznej oraz obowiązującymi w tym czasie przepisami prawa i jest ona w pełni sprawna i użytkowana oraz wykonana nad wyraz schludnie i dokładnie w zakresie otworowania pod puszki osprzętowe, trasowania i bruzdowania pod oprzewodowanie, natomiast montaż oprzewodowania trasami - z zachowaniem właściwej pionowości oraz jednoliniowości poziomów montażu puszek osprzętowych.

W momencie przerwania prac przez powoda nie była ona w pełnej sprawności technicznej oraz wymagała uzupełnienia obwodów, podłączenia aparatury elektrycznej oraz dokładnego sprawdzenia poprawności połączeń oprzewodowania przez przystąpieniem do robót tynkarskich.

dowód: opinia biegłego sądowego z zakresu elektrotechniki T. S. (1) k. 188.

Na poczet montowania instalacji elektrycznej pozwana – R. J. (1) przekazała materiał o wartości 1.154,97 złotych brutto, natomiast powód – R. N. za kwotę 4.725,80 złotych brutto.

Wysokość wynagrodzenia powoda za wykonaną pracę wraz z materiałem wyniosła kwotę 8.617,78 złotych. Wartość wykonanych robót budowlanych jest rynkową wartością średnią kształtującą się w okresie wykonywania III kwartał 2020 w województwie (...).

dowód: biegłego sądowego z zakresu elektrotechniki T. S. (1) k. 193 – 194, uzupełniająca nr opinia biegłego sądowego z zakresu elektrotechniki T. S. (1) k. 278 – 283.

Pismem z dnia 1 grudnia 2020 roku powód – R. N. ostatecznie wezwał pozwaną – R. J. do zapłaty kwoty 8.056,80 złotych. Wezwanie zostało sporządzone przez profesjonalnego pełnomocnika w osobie adwokata i za jego sporządzenie powód uiścił kwotę 369,00 złotych.

W dniu 11 grudnia 2020 roku powód – R. N. złożył do Sądu Rejonowego w Człuchowie wniosek o zawezwanie do próby ugodowej pozwanej R. J. i uiścił opłatę w wysokości 100,00 złotych. Strony nie zawarły ugody.

Wniosek o zawezwanie do próby ugodowej został również sporządzony przez profesjonalengo pełnomocnika w osobie adwokata i powód poniósł koszty wynagrodzenia w wysokości 369,00 złotych.

dowód z innych wniosków dowodowych: faktura VAT nr (...) z dnia 1 grudnia 2020 roku k. 16, faktura VAT nr (...) z dnia 9 grudnia 2020 roku k. 17, ostateczne przedsądowe wezwanie do zapłaty z dnia 1 grudnia 2020 roku k. 18 – 19, wniosek o zawezwanie do próby ugodowej z dnia 9 grudnia 2020 roku k. 21 – 21v, nadto fakt znany z urzędu, por. akta I Co 150/20 tutejszego Sądu.

Sąd zważył co następuje:

W ocenie Sądu powództwo zasługiwało na uwzględnienie w znacznej części.

W przedmiotowej sprawie bezspornym jest, że w 2019 roku strony zawarły ustną umowę, na mocy której powód – R. N. - w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zobowiązał się wykonać instalację elektryczną wewnętrzną i zewnętrzną w domu jednorodzinnym, położonym w S., stanowiącym własność pozwanej R. J.. Niewątpliwym jest również, że strony w ustnej umowie nie ustaliły wysokości wynagrodzenia powoda oraz kosztów związanych z zakupem materiału, albowiem kwestie te miały zostać rozliczone po zakończeniu prac, jak również, że powód nie otrzymał od pozwanej żadnych kwot z tytułu wynagrodzenia czy też kosztów zakupu materiału, po zakończeniu prac. Bezspornym jest również, że na skutek nieporozumień pomiędzy powodem a pozwaną, powód nie wykonał instalacji elektrycznej na piętrze budynku oraz, że prace te oraz niewykończone prace w pozostałej części budynku wykończyła inna osoba.

Kwestią sporną była natomiast wysokość dochodzonego roszczenia, które obejmowało zakres prac wykonanych przez powoda i przysługujące mu w związku z tym wynagrodzenie, jak również poniesione przez powoda koszty zakupu materiału oraz jakość wykonanych prac.

Analiza ustnej umowy łączącej strony prowadzi do wniosku, że była to umowa o dzieło w rozumieniu przepisu art. 627 k.c., zgodnie z którym przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.

Przedmiotowa umowa jest umową zobowiązująca o charakterze wzajemnym, konsensualną, w której odpłatność należy do jej elementów przedmiotowo istotnych. Może być ona zawarta w dowolnej formie. Obowiązkiem przyjmującego zamówienie jest stworzenie dzieła oznaczonego w umowie, które w chwili zawierania umowy jeszcze nie istnieje. Oznaczenie dzieła służy więc do określenia świadczenia przyjmującego zamówienie. Zamawiający obowiązany jest natomiast odebrać dzieło, które przyjmujący zamówienie wydaje mu zgodnie ze swym zobowiązaniem (art. 643 k.c.). W braku odmiennej umowy, przyjmującemu zamówienie należy się wynagrodzenie w chwili oddania dzieła (art. 642 § 1 k.c.).

Jeżeli przyjmujący zamówienie wykonywa dzieło w sposób wadliwy albo sprzeczny z umową, zamawiający może wezwać go do zmiany sposobu wykonania i wyznaczyć mu w tym celu odpowiedni termin. Po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu zamawiający może od umowy odstąpić albo powierzyć poprawienie lub dalsze wykonanie dzieła innej osobie na koszt i niebezpieczeństwo przyjmującego zamówienie (art. 636 § 1 k.c.).

Pod pojęciem oddania dzieła rozumie się czynność, na którą zasadniczo składa się aktywność przyjmującego zamówienie, który dzieło oddaje, i stosowna reakcja zamawiającego, jaką jest jego przyjęcie. W takim przypadku aktualizuje się więc obowiązek zapłaty wynagrodzenia. Oddanie i odebranie przedmiotu umowy stanowią zatem czynności ekwiwalentne. Podkreślić przy tym należy, że oddanie dzieła nie wymaga zachowania szczególnej formy, może nastąpić zatem także poprzez czynności faktyczne, świadczące o tym, iż w ocenie przyjmującego zamówienie dzieło zostało wykonane (wystawienie faktury VAT, wystąpienie z żądaniem zapłaty wynagrodzenia). Oddanie dzieła następuje także wówczas, jeżeli z umowy inaczej nie wynika, gdy przyjmujący zamówienie stawia dzieło do dyspozycji zamawiającego, który może i powinien je odebrać (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 7 października 2010 roku, IV CSK 173/10 (LEX nr 707913). Istotnym jest również, że odbiór dzieła nie zawsze musi wiązać się ze sporządzeniem protokołu – mogą o nim również świadczyć czynności faktyczne, np. dysponowanie dziełem, zlecenie dokonania poprawek dzieła przez inny podmiot, zapłata części wynagrodzenia. Zwraca się przy tym uwagę na to, że zamawiający nie ma obowiązku odebrania dzieła jedynie wówczas, jeżeli jest ono dotknięte wadą istotną, to jest gdy wyłącza ona normalne korzystanie z dzieła zgodnie z celem zawartej umowy, jeżeli czyni je niezdatnym do zwykłego użytku albo sprzeciwia się wyraźnie umowie. Jeżeli jednak – nawet w sytuacji istnienia takiej wady – zamawiający odbiera dzieło, ciąży na nim obowiązek zapłaty wynagrodzenia, co nie pozbawia go możliwości wykazywania, że w istocie nie doszło do wykonania umowy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 sierpnia 2012 roku, II CSK 21/12, wyroki Sądu Najwyższego z dnia 26 lutego 1998 roku, I CKN 520/97, OSNC 1998, nr 10, poz. 167 oraz z dnia 18 stycznia 2012 roku, II CSK 213/11, OSNC-ZD 2013, nr 2, poz. 31).

Dlatego też jeżeli dzieło dotknięte jest innego rodzaju wadą niż istotna, jego oddanie powoduje w myśl art. 642§1 k.c. wymagalność wynagrodzenia wykonawcy, zaś zamawiający może jedynie skorzystać z uprawnień z tytułu rękojmi (art. 560 i nast. w zw. z art. 638 § 1 k.c.).

Stosownie do regulacji art. 6 k.c. ciężar dowodu, że dzieło ma wady i jakiego są one rodzaju, w przypadku dokonania odbioru dzieła, spoczywa jednak na zamawiającym. Odbiór jest jednostronną czynnością zamawiającego, stanowiącą pokwitowanie spełnienia świadczenia przez wykonawcę (art. 462 k.c.), uznanie świadczenia wynikającego z umowy za wykonane zgodnie z treścią zobowiązania, co otwiera wykonawcy prawo do żądania wynagrodzenia.

Mimo dyspozytywnego charakteru powołanych przepisów, zakładającego możliwość uregulowania w umowie tak terminu wypłaty wynagrodzenia inaczej niż z chwilą odbioru, jak i precyzyjnego określenia przyczyn powodujących możliwość odmowy odbioru robót, to jednak uregulowania umowne, nie mogą być sprzeczne z istotą i celem powołanych przepisów dotyczących skutków oddania i odbioru przedmiotu umowy. Dyspozytywność tych przepisów nie może odnosić się do ustaleń stron w zakresie momentu oddania dzieła. Z momentem oddania dzieła, kończy się przecież stosunek zobowiązaniowy wynikający umowy o dzieło.

W orzecznictwie słusznie podnosi się, że strony umowy nie mogą uzależniać odbioru robót i wypłaty wynagrodzenia od braku jakichkolwiek usterek, albowiem jedynie wady istotne uzasadniać mogą taką odmowę. Uzasadnienie dla takiego podejścia wywodzi się z dążenia do rozróżnienia sytuacji niewykonania zobowiązania od nienależytego wykonania zobowiązania, kiedy to zachowanie dłużnika jedynie częściowo pozostaje sprzeczne z treścią zobowiązania, a ujawnienie wad w przedmiocie umowy uzasadnia skorzystanie z uprawnień z tytułu rękojmi (m.in. w poprzez podniesienie zarzutu obniżenia wynagrodzenia w odpowiednim stosunku), bądź też dochodzenie odszkodowania (co wymaga jednak wykazania szkody, tj. poniesienia kosztów i innych jej przesłanek (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 2018 roku, IV CSK 286/17, LEX nr 2510673). Za niedopuszczalną uznać bowiem należy sytuację, w której każde odstępstwo od „stanu idealnego” dawałby jednej ze stron prawo odmowy wypłaty wynagrodzenia w całości lub też w części (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 czerwca 2007 roku, V CSK 99/07, OSP 2009, Nr 1, poz. 7 i z dnia 21 kwietnia 2017 roku, I CSK 333/16, LEX 2305910).

Oznacza to, że występowanie wad nieistotnych, drobnych usterek nie wyłączających normalnego korzystania z przedmiotu umowy zgodnie z jej celem i nie czyniących go całkowicie niezdatnym do zwykłego użytku nie powoduje możliwości odmowy odbioru, a także odmowy zapłaty wynagrodzenia. W takich wypadkach zamawiającemu przysługują roszczenia z tytułu rękojmi lub gwarancji, jeśli została udzielona.

Pozwana – R. J. (1) w odpowiedzi na pozew oświadczyła, że powód wykonał pracę wysoce nierzetelnie, niechlujnie i w sposób niezgodny ze sztuką, a zatem nie należy mu się wynagrodzenie za wykonana pracę.

Zatem zgodnie z treścią 6 kc to na niej spoczywał ciężar udowodnienia tego faktu, albowiem to pozwana wywodziła z tego faktu określone dla siebie skutki prawne. Oznacza to, iż osoba, która powołuje się na przysługujące jej prawo i żąda czegoś od innej osoby, zobowiązana jest udowodnić okoliczności faktyczne uzasadniające to żądanie, ten zaś, kto odmawia uczynienia zadość żądaniu, obowiązany jest udowodnić fakty wskazujące na to, że uprawnienie żądającemu nie przysługuje. Zasada ta oznacza, iż na powodzie spoczywa ciężar udowodnienia faktów uzasadniających jego roszczenie (por. m.in. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 3 października 1969 r., II PR 313/69), a na pozwanym –ciężar udowodnienia faktów niweczących to prawo. Zaprzeczenie okolicznościom wskazanym przez stronę przeciwną ma ten skutek, że istotne dla rozstrzygnięcia sprawy fakty stają się sporne i muszą zostać udowodnione. W razie ich niewykazania Sąd oceni je na niekorzyść strony, na której spoczywał ciężar dowodu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 kwietnia 1978 r., III CRN 26/75).

W ocenie Sądu pozwana – R. J. (1), reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika w osobie adwokata, nie wykazała aby wykonana przez powoda część dzieła w postaci instalacji elektrycznej była wykonana wadliwie i to w sposób istotny. Nie zaoferowała ona bowiem w tym zakresie żadnego materiału dowodowego, a wadliwość wykonania dzieła, w ocenie Sądu, wywodziła jedynie z faktu, że powód R. N. nie wykonał umowy w całości, czego zresztą powód nie kwestionował.

Natomiast z zebranego w sprawie materiału dowodowego w postaci zeznań świadków – A. J. i T. W. (1) oraz powoda R. N. i pozwanej R. J., słuchanych w charakterze strony, w sposób nie budzący wątpliwości wynika, że pozwana nie zgłaszała żadnych zastrzeżeń co do sposobu wykonania dzieła, jak również używanego przez powoda materiału.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadka i stronom procesu albowiem były one spójne i zgodne oraz wzajemnie się uzupełniały.

Ponadto z opinii biegłego sądowego z zakresu elektrotechniki T. S. (1) z dnia 18 stycznia 2024 roku wynika, że instalacja elektryczna, w zakresie montażu oprzewodowania i doboru samego osprzętu elektrycznego, takiego jak obudowy, aparaty, peszle, puszki łączeniowe, trzymaki została wykonana przez powoda – R. N. zgodnie ze sztuką budowlaną i zasadami wiedzy technicznej oraz obowiązującymi w tym czasie przepisami prawa i jest ona w pełni sprawna i użytkowana oraz wykonana nad wyraz schludnie i dokładnie w zakresie otworowania pod puszki osprzętowe, trasowania i bruzdowania pod oprzewodowanie, natomiast montaż oprzewodowania trasami - z zachowaniem właściwej pionowości oraz jednoliniowości poziomów montażu puszek osprzętowych, mimo że w momencie przerwania prac przez powoda nie była ona w pełnej sprawności technicznej oraz wymagała uzupełnienia obwodów, podłączenia aparatury elektrycznej oraz dokładnego sprawdzenia poprawności połączeń oprzewodowania przez przystąpieniem do robót tynkarskich.

W ocenie Sądu powyższa opinia jest wiarygodna albowiem została sporządzona zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa oraz w oparciu o zaoferowany w sprawie materiał dowodowy. Ponadto jest ona spójna i logiczna, a co więcej koreluje z zeznaniami świadka A. J. i R. M. oraz powoda i pozwanej.

Istotnym jest również, że pozwana – R. J. (1) - jako zamawiająca, nie wykazała w toku niniejszego procesu, aby skorzystała z przysługującego jej uprawnienia z tytułu rękojmi (art. 560 i nast. w zw. z art. 638 § 1 k.c.).

Natomiast, zachowanie pozwanej R. J., w ocenie Sądu, świadczyło bezsprzecznie o tym, że dokonała ona odbioru części dzieła, skoro nią dysponowała i zleciła dokończenie tego dzieła innej osobie – R. M., a także skoro w toku niniejszego procesu, jak również w toku postępowania o zawezwanie do próby ugodowej proponowała powodowi zapłatę wynagrodzenia, jednakże w wysokości, na która powód się nie godził, albowiem odbiegała ona znacznie od tej, która została ustalona przez powoda.

Zatem, w ocenie Sądu, skoro przyjmujący zamówienie (powód) częściowo wykonał dzieło w postaci instalacji elektrycznej, w zakresie wskazanym w opinii biegłego sądowego T. S. (1), a zamawiająca (pozwana) nie wykazała aby dzieło to było dotknięte wadami istotnymi, to była ona zobowiązana do dokonania zapłaty wynagrodzenia.

Ustalając wysokość wynagrodzenia oraz koszt materiałów użytych przez powoda, Sąd oparł się na opinii biegłego sądowego z zakresu elektrotechniki T. S. (2), który w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy - metodą kosztorysu uproszonego i korzystając z wyspecjalizowanego publikatora cenowego (...) aktualnego na czas wykonania prac, czyli III kwartał 2020 roku, ustalił, że na poczet montowania instalacji elektrycznej powód – R. N. przekazał materiał o wartości 4.725,80 złotych brutto, natomiast pozwana - R. J. (1) o wartości 1.154,97 złotych brutto. W konsekwencji wysokość wynagrodzenia powoda za wykonaną pracę wraz z materiałem wyniosła kwotę 8.617,78 złotych.

Sąd dał wiarę opinii biegłego sądowego z zakresu elektrotechniki T. S. (2), albowiem została ona sporządzona zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami prawa. Ponadto była spójna, szczegółowa i logiczna, a co więcej biegły sądowy podkreślił, że wskazany przez powoda w spisie zakres prac był znacznie szerszy niż w kosztorysie, albowiem w kosztorysie powód nie wskazał takich prac jak sterowanie CO (...), odkurzacz sterowanie (...), GN TV bruzda 10m, GN komputer bruzda 10m, GN TV bruzda peszel 5mb, bednarka 4x25mm 15 mb, przepust przez fundamenty sztuk 4. W kosztorysie powód nie ujawnił również prac związanych z wykonaniem wykopów po (...) i zasilanie bramy wraz z ich zasypaniem, a jedynie koszt zakupu, ułożenia i podpięcia tych kabli.

Wprawdzie strona pozwana – R. J. (1) - kwestionowała ustalenia biegłego sądowego w zakresie ustalenia kosztów materiału i wynagrodzenia, jednakże w ocenie Sądu, była to jedynie gołosłowna polemika z ustaleniami biegłego sądowego. Niewątpliwym bowiem jest, co wynika z opinii z dnia 18 stycznia 2024 roku i opinii uzupełniającej z dnia 10 czerwca 2024 roku, że biegły sądowy doglądnie wskazał sposób wyliczenia wysokości wynagrodzenia powoda oraz koszty materiałów, które zostały przez niego wykorzystane. Biegły sądowy uwzględnił również koszty materiału zakupione przez pozwaną, natomiast pozwana nie wykazała aby koszty te były wyższe. Wprawdzie przedłożyła ona fakturę z dnia 10 października 2020 roku oraz dowody wydania zewnętrznego z dnia 12 i 19 września 2020 roku, jednakże z dokumentów tych wynika, że materiały w nich wyszczególnione zostały zakupione już po zakończeniu współpracy z powodem, albowiem pozwana – R. J. (1) sama zeznała, że na przełomie lipca i sierpnia 2020 roku powód opuścił plac budowy. Zatem nie mógł on wykorzystać tego materiału gdy wykonywał jeszcze prace na budowie pozwanej. Ponadto pozwana nie kwestionowała okoliczności, że pozwany wykorzystał do prac jedynie jeden krążek kabla, który został dostarczony przez pozowaną, albowiem nie umiała ona wytłumaczyć skąd pochodzi ten materiał, natomiast drugi krążek kabla wziął pan A. aby położyć go w garażu. Biorąc zatem pod uwagę okoliczności sprawy Sąd uznał ten fakt za przyznany w trybie art. 230 kpc.

Odnosząc się natomiast do zarzutu pozwanej dotyczącego rozdzielni dostarczonej przez powoda, a mianowicie 36 modułowej, a nie 72 modułowej, jak to wskazano w projekcie, to w ocenie Sądu, okoliczność ta absolutnie nie może mieć wpływu na wysokość wynagrodzenia powoda, albowiem z opinii biegłego sądowego T. S. (2) wynika, że ostatecznie i tak została podłączona rozdzielnia o mocy mniejszej niż wskazano w pierwotnym projekcie, a mianowicie 60 modułowa oraz, że rozdzielnica 36 - modułowa była wyposażona zgodnie z zapisami ustawy Prawo budowlane oraz zgodnie z rozporządzeniem (...) w odpowiednie urządzenia zabezpieczające instalację przed skutkami zwarć, przepięć oraz porażeń, a w związku z tym, że w rozdzielnicy zamontowany był również wyłącznik główny RG, ogranicznik przepięć, urządzenie różnicowoprądowe (...) i zabezpieczenie nadprądowe, to wyposażenie instalacji w te urządzenia zapewniło podstawową ochronę przeciwpożarową poprzez samoczynne wyłączenie zasilania (...) Ponadto z niekwestionowanych zeznań powoda wynikało, że dostarczona przez niego rozdzielnia była wystarczająca na tym etapie prac budowlanych.

Odnosząc się natomiast do kwestii zamontowania w rozdzielni używanych części, należy podkreślić, że z niekwestionowanych zeznań powoda – R. N. - wynika, iż zostały one zamontowane jedynie ze względów oszczędnościowych i miały zostać wymienione na nowe po zakończeniu prac.

Mając zatem na uwadze powyższe okoliczności Sąd uwzględnił żądanie powoda w zakresie wynagrodzenia za wykonaną część dzieła i zakup materiałów w wysokości 8.056,80 złotych, która wynika z faktury VAT nr (...) z dnia 29 października 2020 roku, albowiem nie przekraczała ona kwoty ustalonej przez biegłego sądowego z zakresu elektrotechniki T. S. (2).

O odsetkach ustawowych za opóźnienie Sąd orzekł na mocy art. 481 kc, który stanowi, że jeżeli dłużnik opóźnia się z obowiązkiem zapłaty, bez względu na przyczyny uchybienia terminu płatności, sumy głównej i choćby wierzyciel nie doznał szkody, to należą mu się odsetki. Odpowiedzialność dłużnika za ustawowe odsetki w terminie płatności ma zatem charakter obiektywny i do jej powstania jedynym warunkiem niezbędnym jest powstanie opóźnienia w terminie płatności. Zgodnie zaś z treścią § 2 art. 481 k.c. jeżeli strony nie umówiły się co do wysokości odsetek z tytułu opóźnienia lub też wysokość ta nie wynika ze szczególnego przepisu, to wówczas wierzycielowi należą się odsetki ustawowe za opóźnienie.

Ponadto w przedmiotowej sprawie strona pozwana nie kwestionowała roszczenia w zakresie odsetek, dlatego też Sąd uwzględnił roszczenie strony powodowej w tym zakresie w całości

Dlatego też Sąd orzekł jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

Sąd nie znalazł natomiast podstaw do uwzględnienia kosztów jakie powód poniósł w związku z postępowaniem o zawezwanie do próby ugodowej w ramach dochodzonego roszczenia. Należy bowiem zauważyć, że koszty te nie stawią ani wynagrodzenia powoda, ani kosztów związanych z zakupem materiałów do wykonania instalacji elektrycznej.

Zgodnie zaś z treścią art. 104 kpc koszty procesu, w którym zawarto ugodę, znoszą się wzajemnie, jeżeli strony nie postanowiły inaczej. Oznacza to, że gdy w wyniku postępowania pojednawczego dojdzie do zawarcia ugody, strony w ugodzie mogą same postanowić o zasadach ponoszenia kosztów tego postępowania. W sytuacji, w której nie dojdzie do zawarcia ugody pomimo obecności obu stron, poniesione przez strony koszty postępowania obciążać będą każdą z nich. Nie ma podstaw w takiej sytuacji do wydawania przez sąd oddzielnego postanowienia w sprawie kosztów. Podkreślić należy również, że w postępowaniu pojednawczym zasadą jest to, że sąd nie orzeka o kosztach postępowania pojednawczego z urzędu, lecz na wniosek osoby uprawnionej.

Wobec powyższego Sąd oddalił powództwo w tym zakresie, o czym orzekł jak w punkcie 2 sentencji wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł na mocy art. 100 kpc, który stanowi, że (…) Sąd może włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu.

W ocenie Sądu powód uległ tylko co do nieznacznej części swojego roszczenia, albowiem żądał kwoty 8.794,80 złotych, natomiast Sąd uwzględnił roszczenie strony powodowej w wysokości 8.056,80 złotych. Zatem powód R. N. wygrał proces w 91%, zaś pozwana – R. J. (1) – w 9%.

W przedmiotowej sprawie koszty procesu po stronie powodowej obejmowały opłatę od pozwu w wysokości 500,00 złotych, opłatę od wniosku o zawezwanie do próby ugodowej w wysokości 100,00 złotych w sprawie I Co 150/20, zaliczkę na poczet wynagrodzenia biegłego sądowego z zakresu elektroenergetyki w wysokości 1.500,00 złotych oraz koszty doręczenia korespondencji pozwanej przez organ egzekucyjny w wysokości 146,83 złotych.

Wobec powyższego Sąd orzekł jak w punkcie 3 sentencji wyroku.

O odsetkach ustawowych za opóźnienie od kosztów procesu Sąd orzekł na mocy art. 98 § 1 ¹ kpc, który stanowi, że od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu należą się odsetki, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty.

O kosztach sądowych Sąd orzekł na mocy art. 100 kpc w zw. z art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005 roku (Dz.U. Nr 167, poz. 1398), który stanowi, że kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić lub których nie miał obowiązku uiścić kurator albo prokurator, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu.

W przedmiotowej sprawie zaliczka uiszczona przez powoda R. N. w wysokości nie wystarczyła na pokrycie kosztów wynagrodzenia biegłego sądowego T. S. (2), który sporządził dwie opinie pisemne oraz złożył ustna opinię uzupełniającą.

Koszty wynagrodzenia biegłego sądowego wyniosły łącznie kwotę 6.292,84 zł, przy czym kwota 4.792,84 złotych została tymczasowo pokryta przez Skarb Państwa – Sąd Rejonowy w Człuchowie.

Zatem, skoro strona pozwana – R. J. (2) przegrała proces, to Sąd obciążył ją tym nieuiszczonymi kosztami sądowymi.

Dlatego też Sąd orzekł jak w punkcie 4 sentencji wyroku.