Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 lutego 2020 r.

Sąd Okręgowy w Słupsku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	sędzia (del.) Joanna Krzyżanowska
Protokolant:	stażystka Agata Dauksza

po rozpoznaniu w dniu 6 lutego 2020 r. w Słupsku

na rozprawie

sprawy z powództwa A. K.

przeciwko Skarbowi Państwa-Zakładowi Karnemu w C.

o ochronę praw autorskich i zapłatę:

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powoda A. K. na rzecz Skarbu Państwa Zakładu Karnego w C. kwotę 1000 zł (tysiąc złotych) tytułem częściowego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

3.  przyznaje Kancelarii Radcy Prawnego D. G. kwotę 3600 zł (trzy tysiące sześćset złotych) powiększoną o należną stawkę podatku od towarów i usług, tytułem wynagrodzenia za pomoc prawną udzieloną powodowi z urzędu.

Na oryginale właściwy podpis.

Sygn akt I C 490/19

UZASADNIENIE

Powód – A. K. wniósł przeciwko Skarbowi Państwa – Zakładowi Karnemu w C. pozew nakazanie zaniechania naruszeń praw autorskich przysługujących powodowi do dzieł „szachy”, „makieta smoka”i „makieta czołgu”. Zażądał usunięia skutków naruszeń poprzez wydanie powodowi tychże dzieł, opublikowanie przeprosin powoda za naruszenie praw autorskich a także zasądzenie od pozwanego kwoty 5.400 zł tytułem odszkodowania za utracone dzieła i 75.000 zł tytułem utraconych korzyści ze współpracy handlowej z kontrahentami prywatnymi w związku z tworzeniem dzieł na zamówienie. Wniósł tez o zasądzenie kwoty 6.000 zł tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych i praw autorskich oraz pogorszenie stanu zdrowia powoda. Na uzasadnienie wskazał, że jest autorem szachów, które wykonał w 2017 r. drewna, ozdób, farb i kleju w Areszcie Śledczym w G., Areszcie Śledczym w S. i Zakładzie Karnym w C.. W Zakładzie Karnym w C. wykonał także w 2017 r. makietę smoka z drewna, kamienia, żwiru, kleju, papieru i metalu. Makietę czołgu wykonał zaś na terenie Aresztu Śledczego w G. w 2016 r. Zdaniem powoda jego prawa zostały naruszone przez pozwany Zakład Karny przez przywłaszczenie tychże dzieł, nieodpłatne przekazanie makiety smoka Nadleśnictwu C. bez zgody powoda i wystawienie szachów w konkursie bez zgody powoda. Ponadto powód podnosił, że jest artystą i tworzył dzieła na zlecenie podmiotów zewnętrznych, prywatnych. Powód twierdził iż dzieła wykonał z materiałów własnych, w czasie wolnym, nie w czasie zajęć terapeutycznych. Wg powoda – na skutek działania pozwanego utracił możliwość zawierania umów na wykonywanie podobnych dzieł z kontrahentami prywatnymi, na skutek czego utracił dochody w wysokości 75.000 zł. Powód podnosił w końcu, że na skutek działań pozwanego uległ pogorszeniu jego stan zdrowia. Naruszone zostały także dobra powoda w postaci czci, godności i zdrowia.

Pozwany – Skarb Państwa Zakład Karny w C. wniósł o oddalenie powództwa w całości jako bezzasadnego. Podniósł, że podnoszone roszczenia są bezpodstawne i nie zasługują na uwzględnienie. Wyjaśnił przy tym, że powód, będąc osadzony u pozwanego w trakcie pobytu na oddziale terapeutycznym dla skazanych z niepsychotycznymi psychicznymi lub upośledzonych umysłowo wykonywał prace, m.in. szachy i makietę smoka w ramach terapii zajęciowej, która została zlecona z uwagi na nasilone zaburzenia dyssocjalne osobowości. Zgodnie z treścią Zarządzenia nr (...) Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z dnia 14.04.2016 w sprawie szczegółowych zasad prowadzenia i organizacji pracy penitencjarnej oraz zakresów czynności funkcjonariuszy i pracowników działów penitencjarnych i terapeutycznych oraz oddziałów penitencjarnych przedmioty opisane w pozwie są własnością zakładu karnego i nie jest wymagana zgoda skazanego na ich eksponowanie czy przekazywanie innym podmiotom. Przedmioty te nie stanowią własności skazanego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W czasie pobytu w Zakładzie Karnym w C., w 2017 roku A. K. wykonał szachy oraz makietę smoka. Zakład Karny w C. nie wszedł natomiast nigdy w posiadanie wykonanej przez osadzonego makiety czołgu.

(bezsporne)

Zarówno szachy jak i makieta smoka zostały wykonane w ramach terapii zajęciowej, podczas pobytu A. K. w oddziale terapeutycznym dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo.

(dowód: notatka służbowa kierownika działu terapeutycznego Zakładu Karnego w C. B. K. – k. 44)

W 2016 r., A. K. nie przebywał w ogóle w Zakładzie Karnym w C..

(bezsporne, nadto – wydruk z przeglądarki historii rozmieszczenia – k. 94-95v)

Sąd zważył co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Powód wywodził swoje żądania z faktu wykonania trzech prac plastycznych oraz z utraty możliwości wykonywania prac w jednostce penitencjarnej, a co za tym idzie – utraty spodziewanych dochodów z tego tytułu.

Generalną zasadą postępowania cywilnego jest reguła wyrażona w art. 6 kc, z której wynika, że ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Co do zasady więc powód, wytaczając powództwo winien przedstawić dowody na sporne fakty, z których wywodzi swoje żądania.

Powód jako fakty stanowiące podstawę żądań wskazał w pozwie:

-

wykonanie z materiałów własnych, nie w czasie zajęć terapeutycznych trzech dzieł: szachów, makiety smoka, makiety czołgu;

-

przywłaszczenie dzieł przez Zakład Karny w C.

-

utratę dochodów jakie mógł uzyskać od podmiotów prywatnych w wyniku zawarcia z nimi umów na wykonywanie tego rodzaju dzieł na skutek działań pozwanego.

Wszystkie te fakty powinien udowodnić powód, by móc skutecznie wywodzić swoje roszczenia. Obowiązkom tym jednak nie podołał. Ani bowiem w pozwie, ani w zakreślonym zarządzeniem z dnia 26.06.2019 r. terminie ani w końcu na rozprawie, pomimo pytań ze strony sądu powód nie wskazał żadnego dowodu na podnoszone okoliczności. Nie wskazał w szczególności skąd, od kogo otrzymał materiały, z których wykonał dzieła, kiedy to nastąpiło, kto zamawiał u niego kolejne dzieła i za jakie kwoty, jakiego rodzaju dofinansowanie, od jakiej instytucji czy osoby prywatnej oraz na jakich warunkach miał otrzymać. Nie zostało także w żaden sposób wyjaśnione twierdzenie w jaki sposób Zakład Karny w C. miał wejść w posiadanie makiety czołgu, skoro sam powód twierdził, że w całości wykonał ją w Areszcie Śledczym w G..

W tej sytuacji brak było możliwości prowadzenia jakiegokolwiek postępowania dowodowego, a tym samym należało uznać, że powód swoich twierdzeń nie udowodnił.

Zgodnie natomiast z § 28 ust. 2 zarządzenia nr 19/2016 Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z dnia 14.04.2016 w sprawie szczegółowych zasad prowadzenia i organizacji pracy penitencjarnej oraz zakresów czynności funkcjonariuszy i pracowników działów penitencjarnych i terapeutycznych oraz oddziałów penitencjarnych wytwory twórczości własnej osadzonych stanowią ich własność, chyba że zostały wykonane w ramach terapii zajęciowej lub w ramach uczestnictwa w programie resocjalizacji z materiałów dostarczonych przez zakład karny.

Powód nie tylko nie udowodnił, ale nawet nie wskazał skąd miałby posiadać w zakładzie karnym materiały własne lub kto spoza zakładu karnego mu je dostarczał. Wymienił w tym kontekście tylko jedno nazwisko – kolegi M. S., który jednak nie przysyłał, wg twierdzeń powoda, materiałów tylko narzędzia – nożyki stolarskie i było to w 2012 lub w 2013 roku.

Wobec powyższego, na podstawie art. 6 kc a contrario należało orzec jak w punkcie 1. wyroku.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 102 kpc w zw. z art. 108 ustawy z dnia 25.07.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Mając bowiem na względzie, że co prawda zwolnienie powoda od kosztów sądowych nie zwalnia od obowiązku zwrotu kosztów przeciwnikowi procesowemu w razie przegrania sporu, to jednak szczególne okoliczności pozwalają na nie obciążanie powoda całością kosztów zastępstwa procesowego należnych pozwanemu. Sąd wziął pod uwagę, że powód istotnie wykonał dwa z wymienionych dzieł i prawdopodobnie wykonał też trzecie. Okoliczność ta subiektywnie mogła wpływać na jego wewnętrzne przekonanie o istnieniu roszczeń. Stąd sąd uznał, że zasadne będzie nieobciążanie powoda pełnymi kosztami, a jedynie ich częścią.

W punkcie 3 orzeczono o kosztach należnych pełnomocnikowi powoda ustanowionemu z urzędu, na podstawie § 8 pkt 6. Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu.

Na oryginale właściwy podpis.