Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

K. S. wniosła o dokonanie działu spadku po zmarłym R. A. (1), wniosła o ustalenie, że w skład spadku wchodzi prawo własności lokalu mieszkalnego o powierzchni 82,44 m2, składającego się z przedpokoju, łazienki, komory dwóch pokoi położonych na pierwszym piętrze oraz z przedpokoju, kuchni i pokoju położonych na drugim piętrze budynku wraz z udziałem właściciela lokalu w częściach wspólnych budynku oraz gruncie w 1/3, położonego przy ul. (...) w T. o wartości 290.000 zł. W skład spadku wchodzi nadto udział w 1/3 części lokali użytkowych – pomieszczeniu sklepu piekarniczego, zaplecza i umywalni o łącznej powierzchni 36,52 m2 oraz sklepu perfumeryjnego i zaplecza o łącznej powierzchni 44,91 m2 położonych na parterze budynku przy ul. (...) w T. o wartości 162.860 zł. Wnioskodawczyni wniosła o rozliczenie darowizn R. i J. A. (1) o wartości 320.000 zł. na zakup nieruchomości położonych przy ul. (...) w T., dokonanych na rzecz R. A. (2) i R. N. (1). Wnioskodawczyni wniosła o dokonanie działu spadku poprzez zniesienie współwłasności lokalu nr (...) w ten sposób, aby lokal położony na drugim piętrze – poddaszu budynku składającego się z kuchni, pokoju i przedpokoju o powierzchni 30 m2 przyznać na wyłączną własność wnioskodawczyni przez ustanowienie odrębnej własności lokalu, zaś lokal położony na pierwszym piętrze budynku składający się z przedpokoju, łazienki, komory dwóch pokoi, o powierzchni 52,44 m2 przyznać na własność osobie wskazanej na rozprawie przez uczestników. Wnioskodawczyni wniosła o przekazanie na wyłączną własność lokali użytkowych jednemu ze spadkobierców, zgodnie z ich wolą ze spłatą na rzecz wnioskodawczyni w kwocie 89.820 zł., nadto o zasądzenie kosztów postepowania na rzecz wnioskodawczyni.

W uzasadnieniu wnioskodawczyni wskazała, iż spadek po R. A. (1) nabyli z mocy ustawy wnioskodawczyni i uczestniczka R. N. (1) po 1/3 części oraz uczestnicy A. A. (1), M. A. i P. A. po 1/9 części. Spadkodawca w chwili śmierci był właścicielem nieruchomości – lokalu mieszkalnego o powierzchni 82,44 m2, składającego się z przedpokoju, łazienki, komory dwóch pokoi położonych na pierwszym piętrze oraz z przedpokoju, kuchni i pokoju położonych na drugim piętrze budynku wraz z udziałem właściciela lokalu w częściach wspólnych budynku, lokalach użytkowych oraz gruncie w 1/3, położonego przy ul. (...) w T.. Wnioskodawczyni wskazała, iż spadkodawca dokonał darowizn na rzecz dzieci R. N. (1) i R. A. (2) w postaci zakupu na ich rzecz lokali mieszkalnych nr (...) wraz z udziałem tych lokali w lokalach użytkowych w 2/3 części oraz pozostałej części nieruchomości. Wnioskodawczyni wskazała, iż w dacie zakupu nieruchomości R. N. (1) i R. A. (2) byli osobami młodymi i nie posiadali środków na zakup tak dużej nieruchomości, w ocenie wnioskodawczyni nieruchomość została zakupiona w całości ze środków rodziców. Wnioskodawczyni wniosła o zaliczenie tej darowizny na schedę spadkową ze spłatą na rzecz wnioskodawczyni, która nie otrzymała od rodziców żadnego lokalu.

W odpowiedzi na wniosek uczestnicy postępowania wskazali, iż nie kwestionują porządku dziedziczenia po R. A. (1), jednakże nie zgadzają się ze wskazanym przez wnioskodawczynię składem majątku spadkowego. Uczestnicy wskazali, iż jedynym składnikiem majątku spadkowego jest lokal mieszkalny nr (...), położony przy ul. (...) T. wraz z przynależnym do tego lokalu udziałem w nieruchomości wspólnej w wysokości 1/3 części. W ocenie uczestników w umowie ustanowienia odrębnej własność lokali w domu położonym przy ul. (...) T. lokale użytkowe położone na parterze budynku zostały wydzielone na wyłączną własność właścicieli lokali nr (...). Części tych lokali nie wchodzą zatem w skład spadku po R. A. (1). Uczestnicy wskazali, iż oponują wnioskowi wnioskodawczyni, co do dokonania podziału fizycznego lokalu nr (...), w ocenie uczestników podział fizyczny rzeczy nie jest możliwy, gdyż ewentualnie wydzielony na drugim piętrze lokal utraci możliwość stanowienia samodzielnego lokalu, a nadto organy administracji nie wyraziły zgody na wyodrębnienie w budynku (...) lokali. Wartość lokalu w ocenie uczestników wynosi 164.880 zł. Uczestnicy zgodnie wnieśli o dokonanie działu spadku poprzez przyznanie przedmiotowego lokalu na wyłączną własność uczestniczki R. N. (1) z obowiązkiem spłaty na rzecz wnioskodawczyni i pozostałych uczestników według ich udziałów w lokalu nr (...). Uczestnicy zakwestionowali rozliczenie i zaliczenie na schedę spadkową po R. A. (1) darowizn. Uczestnicy zaprzeczyli, aby J. A. (1) i R. A. (1) dokonali darowizn w kwocie po 160.000 zł. na rzecz syna R. A. (2) i córki R. N. (1) w postaci zakupu mieszkań położonych przy ul. (...) w T.. Twierdzenia wnioskodawczyni nie zostały poparte żadnymi dowodami i są całkowicie pozbawione podstaw.

Ostatecznie wnioskodawczyni wniosła o ustalenie, że w skład majątku spadkowego R. A. (1) wchodzi:

17.  prawo własności nieruchomości lokalowej położonej przy ul (...) w T., o powierzchni 82,44 m2 o wartości 290.000 zł. ujawnione w księdze wieczystej nr (...),

18.  udział w wysokości 1/3 dwóch lokali użytkowych położonych na parterze budynku przy ul (...) w T. oraz pozostałych częściach nieruchomości wspólnej.

Wnioskodawczyni wniosła o zaliczenie na schedę spadkową po R. A. (1) otrzymanych od spadkodawcy i J. A. (1) przez R. A. (2) i R. N. (1) w postaci środków pieniężnych w kwocie 160.000 zł. na zakup przez każde z nich udziału wynoszącego 1/3 w nieruchomości położonej w T. przy ul (...).

Wnioskodawczyni wniosła nadto o zaliczenie do masy spadkowej po zmarłych R. A. (1) i J. A. (1) następujących składników majątku:

- ustanowionego na rzecz R. N. (1) udziału w wysokości 1/3 części nieruchomości położonej w T. przy ul. (...), dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy w Tczewie prowadzi księgę wieczystą (...),

- ustanowionego na rzecz R. A. (2) (poprzednika prawnego A. A. (1), M. A., P. A.) udziału w wysokości 1/3 części nieruchomości położonej w T. przy ul. (...), dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy w Tczewie prowadzi księgę wieczystą (...),

- ustanowionej na rzecz R. N. (1) odrębnej własności lokalu mieszkalnego, położonego w T. przy ul. (...), dla którego Sąd Rejonowy w Tczewie prowadzi księgę wieczystą (...),

- ustanowionej na rzecz R. A. (2) (poprzednika prawnego A. A. (1), M. A., P. A.) odrębnej własności lokalu mieszkalnego, położonego w T. przy ul. (...), dla którego Sąd Rejonowy w Tczewie prowadzi księgę wieczystą (...).

Nadto wnioskodawczyni wniosła o uwzględnienie nakładów dokonanych z majątku wspólnego wnioskodawczyni K. S. oraz jej męża M. S. na składniki majątku wchodzące w skład masy spadkowej na nieruchomość przy ul. (...) w T. oraz na gospodarstwo rolne w B. o powierzchni 2,06 ha, które należało do spadkodawcy R. A. (1).

Wnioskodawczyni wniosła o dokonanie działu spadku po R. A. (1) poprzez przyznanie na wyłączną własność wnioskodawczyni nieruchomości lokalowej o powierzchni 82,44 m2 o wartości 229.000 znajdującej się w T. przy ul. (...) ujawnione w księdze wieczystej prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Tczewie pod numerem (...), przyznanie pozostałych składników majątku (udziału w wysokości 1/3 dwóch lokali użytkowych znajdujących się na parterze budynku przy ul. (...) w T.) spadkowego uczestnikom, ewentualnie na wypadek nieuwzględnienia propozycji podziału wniosła o przyznanie nieruchomości opisanych powyżej na wyłączną własność uczestników postępowania stosownie do udziałów w majątku spadkowym z jednoczesnym zasądzeniem spłaty na rzecz wnioskodawczyni w kwocie 130.000 zł. przy uwzględnieniu nakładów dokonanych przez wnioskodawczynię z majątku wspólnego K. S. oraz jej męża M. S. na składniki majątku wchodzące w skład masy spadkowej.

W odpowiedzi na zobowiązanie Sądu wnioskodawczyni wskazała, że poczyniła nakłady na nieruchomość przy ul. (...) w T. w kwocie 100.000 zł., na którą składają się kwota 40.000 zł. pochodząca ze sprzedaży gospodarstwa rolnego w B., sprzedanego przez spadkodawcę w 1996 r. za kwotę 40.000 zł., przy czym spadkodawczyni zainwestowała w tę nieruchomość środki uzyskane ze sprzedaży mieszkania należącego do spadkodawczyni a położonego w T. przy ul. (...) za kwotę 1.200.000 zł. W ocenie spadkodawczyni przedmiotem niniejszego postępowania winny być nakłady poczynione przez wnioskodawczynię na gospodarstwo rolne w B. bowiem środki uzyskane z jego sprzedaży posłużyły do sfinansowania nakładów na nieruchomość przy ul (...) w T.. Na nakłady składa się także kwota 60.000 zł., która stanowiła kwotę nakładów poniesionych na nieruchomość przy ul (...) w T. przez wnioskodawczynię od czasu kiedy wnioskodawczyni zamieszkała w przedmiotowym budynku.

Na terminie rozprawy w dniu 07 listopada 2017 r. wnioskodawczyni oświadczyła, iż wnosi o dokonanie działu spadku poprzez przyznanie lokalu numer (...) położonego przy ul. (...) w T. wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej na rzecz uczestniczki ze spłatą na swoją rzecz, przy uwzględnieniu nie tylko jej procentowego udziału w spadku, ale także nakładów poczynionym na nieruchomość i zasądzenie na jej rzecz kwoty 130.000 zł.

S ąd ustalił następujący stan faktyczny:

Dnia 12 marca 1974 r. R. A. (1) nabył od R. Z. zabudowaną nieruchomość położoną w B. (powiat T.) za cenę 110.000 zł.

/dowód: akt notarialny Repertorium A 765/1974 – k. 163-164/.

Dnia 19 września 1978 r. przed notariuszem W. H. J. K., R. A. (1), J. A. (1) oraz Z. B., M. B. zawarli w formie aktu notarialnego (Rep. A 2857/1978) umowę przeniesienia własności nieruchomości położonej w K. gmina P. o obszarze 11.22 ha za cenę 1.300.000 zł.

/dow ód: akt notarialny Repertorium A 2857/1978 – k. 157/.

W dniu 8 listopada 1978 r. przed notariuszem W. H. J. K., R. A. (1), J. A. (1), R. A. (2), R. N. (1) zawarli w formie aktu notarialnego (Rep. A 3245/1978) umowę przeniesienia własności nieruchomości położonej w T. przy ul. (...) o obszarze 428m2 za cenę 300.000 zł. W § 5 aktu strony wniosły na podstawie niniejszej umowy o wpisanie prawa własności w księdze wieczystej Kw nr (...) na rzecz J. A. (1), R. i E. małżeństwa A. na prawach wspólności ustawowej oraz J. i R. N. (1) na prawach wspólności ustawowej każde z nich w 1/3 części.

Przed zawarciem umowy uczestniczka R. N. (1) pracowała kilka lat w ośrodku wczasowym w Juracie, zaś jej mąż pracował jako cukiernik, posiadał oszczędności zgromadzone przed wstąpieniem w związek małżeński. Małżonkowie N. posiadali zgromadzony wkład mieszkaniowy na zakup nieruchomości – lokalu mieszkalnego we W., zakupu części nieruchomości położonej w T. przy ul. (...) dokonali ze zgromadzonych oszczędności.

R. A. (2) wraz z żoną dokonał zakupu części nieruchomości ze zgromadzonych przez nich oszczędności. Żona R. A. (2) pracowała przed wstąpieniem w związek małżeński, posiadała własne oszczędności, R. A. (2) pracował od ukończenia edukacji – najpierw w drożdżowni, następnie w gospodarstwie rolnym rodziców. E. L. korzystała z pomocy swoich rodziców. W dacie zakupu mieszkania R. A. (2) miał 38 lat.

/dow ód: akt notarialny Repertorium A 3245/1978 – k. 32-33; zeznania świadka M. B. – k. 284v; zeznania świadka Z. B. – k. 284v, zeznania świadka M. S. – k 285 – 285v; zeznania w charakterze strony uczestniczki R. N. (1) – k. 677 akt, k. 35 akt; zeznania świadka E. L. – k. 659-660 akt/.

W dniu 8 listopada 1978 r. przed notariuszem W. C. J. A. (1), R. A. (2), R. N. (1) ustanowili w formie aktu notarialnego (Rep. A 3249/1978) odrębną własność lokali w budynku położonym w T. przy ul. (...) w T. i lokale te wydzieli na wyłączną własność w następujący sposób:

1/ R. i E. małżonków A. lokal mieszkalny numer (...) położony na pierwszym piętrze składający się z trzech pokoi i kuchni o łącznej powierzchni użytkowej 52,54 m2.

2/ J. i R. małżonków N. lokal mieszkalny nr (...) położony na drugim piętrze, składający się z trzech pokoi i kuchni o łącznej powierzchni użytkowej 52,54 m2,

3/ J. A. (1) lokal mieszkalny nr (...) położony na pierwszym piętrze, składający się z przedpokoju, łazienki, komory, dwóch pokoi oraz na drugim piętrze z przedpokoju kuchni, pokoju o łącznej powierzchni użytkowej 82,44 m2.

Zgodnie z § 3 umowy udział każdego właściciela tych lokali we wspólnych częściach budynku, z którego lokale te zostały wydzielone (mury konstrukcyjne instalacje itp.) oraz w udziale gruntu wynosi 1/3. Pomieszczenia lokale użytkowe stanowią również współwłasność stawających w 1/3 części i będą użytkowane przez nich zgodnie z opisem technicznym budynku.

/dowód: akt notarialny Repertorium A 3249/1978 – k. 161-162/.

W dniu 17 sierpnia 1983 r. K. S. zbyła na rzecz M. R. własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu położonego w T. przy ul. (...) za kwotę 1.200.000 zł. Wnioskodawczyni K. S. po sprzedaży mieszkania położonego w T. przy ul. (...) zamieszkała w gospodarstwie należącym do jej ojca R. A. (1), które było położone w B.. W gospodarstwie pracowali K. S. wraz z mężem, prowadzili produkcję rolniczą – m.in. uprawę truskawek. Gospodarstwo przynosiło niewielkie dochody, wszelkie koszty utrzymania gospodarstwa – podatki, opłaty ponosił R. A. (1).

Umową zawartą w formie aktu notarialnego (Rep. A 4186/1996) z dnia 10 lipca 1996 r. R. A. (1) zbył na rzecz J. S. nieruchomość położoną w B..

Po dokonaniu sprzedaży gospodarstwa rolnego w B. K. S. w 1997 r. zamieszkała wraz z rodzicami w niewydzielonym z lokalu nr (...) lokalu, położonym na drugim piętrze budynku, złożonym z przedpokoju, kuchni i pokoju.

Wnioskodawczyni ponosiła koszty utrzymania nieruchomości wspólnej w ¼ części do śmierci ojca R. A. (1). W 2007 r. wnioskodawczyni wykonała remont w lokalu nr (...). Większe remonty w budynku przy ul. (...) w T. ponosił spadkodawca R. A. (1). Po śmierci R. A. (1) nie były prowadzone żadne większe remonty ww. nieruchomości, w 2010 r. wnioskodawczyni wraz z mężem dokonała remontu klatki schodowej na drugim piętrze. Prace remontowe wykonywał mąż wnioskodawczyni. Na remont klatki schodowej wnioskodawczyni K. S. poniosła nakłady w łącznej wysokości 350,82 zł. (64,30 zł., 18,00 zł., 33,14 zł., 16,01 zł., 35,98 zł., 19,98 zł., 37,41 zł., 72 zł., 54 zł.).

Po śmierci spadkodawcy R. A. (1) każdy z współwłaścicieli nieruchomości uiszcza podatek od nieruchomości stosownie do swojego udziału w nieruchomości. W taki sam sposób strony do 2016 r. ponosiły koszty wywozu śmieci, w chwili obecnej każdy ze współwłaścicieli nieruchomości ponosi odrębnie koszt wywozu śmieci. Wnioskodawczyni utrzymuje zajmowany przez siebie lokal (część lokalu nr (...)), od lipca 2010 r. mąż R. N. (1) uiszcza opłaty za prąd w części nieruchomości wspólnej – na klatce schodowej, wnioskodawczyni nie partycypowała w tych kosztach. W 2010 r. uczestnicy postępowania ponieśli wspólnie koszt wyburzenia części pomieszczeń gospodarczych w wysokości 15.000 zł.

/dow ód: pismo z dnia 17 sierpnia 1983 r. – k. 165; akt notarialny Repertorium A 765/1974 – k. 163; zeznania w charakterze strony wnioskodawczyni K. S. – k. 676 - 677, k. 733 – 734v, k. 34v-35; faktury Vat –k. 487- 495; zeznania w charakterze strony uczestniczki R. N. (1) – k. 677 akt, k. 35 akt; zeznania w charakterze strony uczestnika P. A. – k. 35- 35v,k.677; zeznania w charakterze strony uczestnika A. A. (1) –k. 35v; k. 677v; zeznania w charakterze strony uczestniczki M. A. –k. 35v, k. 677;/.

Postanowieniem z dnia 11 sierpnia 2009 r. Sąd Rejonowy w Tczewie stwierdził, iż spadek po J. A. (2) z domu C. zmarłej dnia 5 kwietnia 2008 r. ostatnio stale zamieszkałej w T. na podstawie testamentu notarialnego Repertorium A nr 5115/1998 sporządzonego w dniu 21 sierpnia 1998 r. przez notariusza w T. W. C. otwartego i ogłoszonego w Sądzie Rejonowym w Tczewie w dniu 6 lipca 2009 r. nabył w całości wprost R. A. (1).

Dnia 12 września 2009 r. zmarł R. A. (1), ostatnio stale zamieszkały w T.. Spadek po R. A. (1) nabyli z mocy ustawy K. S. – córka, R. N. (2) – córka każda w 1/3 części oraz wnuki – A. A. (1), P. A. każde w 1/9 części.

/dow ód: kserokopia postanowienia Sądu Rejonowego w Tczewie z dnia 11 sierpnia 2009 r. sygn. akt I Ns 385/09 – k. 9 akt; kserokopia postanowienia Sądu Rejonowego w Tczewie z dnia 11 sierpnia 2010 r. sygn. akt I Ns 338/10 – k. 8 akt /.

Wartość rynkowa lokalu mieszkalnego, położonego przy ul. (...) w T. o powierzchni 82,44 m2, składającego się z przedpokoju, łazienki, komory dwóch pokoi położonych na pierwszym piętrze oraz z przedpokoju, kuchni i pokoju położonych na drugim piętrze budynku wraz z udziałem właściciela lokalu w częściach wspólnych budynku oraz gruncie w 1/3 wynosi 227.700 zł.

Wartość rynkowa udziału w wysokości 1/3 w niewydzielonym lokalu użytkowym, położonym przy ul. (...), stanowiącym sklep piekarniczy wraz z zapleczem i umywalnią o powierzchni 36,52 m2 wynosi 36.030 zł.

Wartość rynkowa udziału w wysokości 1/3 w niewydzielonym lokalu użytkowym, położonym przy ul. (...), stanowiącym sklep perfumeryjny wraz zapleczem o powierzchni 44,91 m2 wynosi 43.230 zł.

/dow ód: opinia biegłego sądowego do spraw (...) z dnia 03 marca 2014 r.– k. 335 – 365; opinia biegłego sądowego do spraw wyceny nie ruchomości K. M. z dnia 24 sierpnia 2017 r. – k. 357 - 382/.

Wnioskodawczyni w chwili obecnej otrzymuje emeryturę w kwocie 1370 zł., prowadzi gospodarstwo domowe z mężem, który otrzymuje 1600 zł. emerytury. Stan zdrowia obojga małżonków nie pozwala wnioskodawczyni na podjęcie dodatkowego zajęcia przez żadnego z nich. Wnioskodawczyni nie ma możliwości pozyskania żadnych innych dochodów, nie posiada nieruchomości, wartościowych ruchomości, które można by spieniężyć, czy też oszczędności. Wnioskodawczyni ma problemy z poruszaniem się, jaj mąż również ma problemy ze zdrowiem.

/dow ód: zeznania w charakterze strony wnioskodawczyni K. S. – k. 276 - 277, k. 333 – 334/.

S ąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie kserokopii dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, które to Sąd uznał za wiarygodne bowiem strony nie kwestionowały ich prawdziwości.

Sąd I instancji uznał za wiarygodne w całości zeznania świadków E. L., M. B., Z. B. zeznania te zasługiwały na wiarę bowiem były one spójne, logiczne, znajdowały potwierdzenie w zgromadzonym materiale dowodowym. Sąd uznał jedynie częściowo za wiarygodne zeznania M. S., w ocenie Sądu zeznania te w części dotyczącej kwestii poczynionych darowizn stanowią jedynie domysły samego świadka, bowiem świadek nie był obecny przy dokonaniu transakcji zakupu nieruchomości przy ul (...) w T.. M. S. nie był świadkiem przekazania przez spadkodawcę jakiejkolwiek kwoty pieniędzy swoim dzieciom, jak sam wskazał, nikt nigdy o dokonaniu takiej darowizny na rzecz R. N. (1) czy R. A. (2) nie wspominał. Świadek wskazał wprost, iż z teściami nie rozmawiał nawet na tematy dotyczące finansów. Świadek jedynie domniemywał, że rodzeństwo jego żony nie miało określonych środków na zakup nieruchomości.

Sąd nie odmówił wiarygodności zeznaniom wnioskodawczyni i uczestników złożone w charakterze stron, zeznania te co do zasadniczych kwestii, dotyczących rozstrzygnięcia sprawy pokrywały się ze sobą, w szczególności, co do korzystania z wspólnej nieruchomości, ponoszonych przez strony kosztów utrzymania nieruchomości wspólnej, przeprowadzonych remontów. Strony różniły się jedynie w ocenie, co do tego czy w skład masy spadkowej po R. A. (1) wchodzi udział w niewydzielonych lokalach użytkowych – sklepie piekarniczym i sklepie perfumeryjnym. Nadto uczestnicy nie kwestionowali tego, że wnioskodawczyni poniosła określone nakłady na zajmowany przez siebie lokal, choć nie w takiej kwocie, na jaką wskazywała wnioskodawczyni, nadto kwestionowali oni możliwość rozliczenia tych nakładów w nn. postępowaniu.

Ustaleń stanu faktycznego Sąd dokonał także w oparciu o sporządzoną przez biegłego sądowego do spraw szacowania nieruchomości K. M. opinię pisemną z dnia 03 marca 2014 r. Sąd uznając jednak, iż biegły niezasadnie w swojej opinii nie uwzględnił wartości udziału w wysokości 1/3 w niewydzielonych lokalach użytkowych, dopuścił dowód z uzupełniającej opinii tego biegłego sądowego na okoliczność wyceny udziału w niewydzielonych lokalach użytkowych. Podkreślenia wymaga, że opinia biegłego podlega – jak inne dowody – ocenie według art. 233 § 1 k.p.c. lecz co odróżnia ją pod tym względem, to szczególne dla tego dowodu kryteria oceny, które stanowią: poziom wiedzy biegłego, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania sformułowanego w niej stanowiska oraz stopień stanowczości wyrażonych w niej ocen, a także zgodność z zasadami logiki i wiedzy powszechnej (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2002 r. , sygn. akt V CKN 1354/00, LEX 77046). Szczególne znaczenie dla tej oceny ma kryterium wiedzy biegłego. Sporządzone przez biegłego opinie Sąd uznał za wiarygodne, zostały one bowiem sporządzone przez specjalistę w swojej dziedzinie, a także w sposób logiczny i wyczerpujący realizują postawione jej autorowi tezy dowodowe oraz zawierają należycie uzasadnione wnioski.

Sąd miał na uwadze, fakt, iż pierwotna opinia została sporządzona w 2014 r., dlatego też zobowiązał strony do wskazania, czy żądają aktualizacji tejże opinii. Żadna ze stron takiego wniosku nie złożyła, wskazując, iż w ich ocenie ceny nieruchomości nie zmieniły się w taki sposób, który uzasadniałby sporządzenie aktualizacji opinii. Wobec powyższego Sąd oparł swe rozstrzygniecie na opinii już sporządzonej, mając na uwadze, iż w okresie czasu od 2014 r. do dnia orzekania, nie było znaczących zmian cen na rynku nieruchomości, nadto sporządzenie aktualizacji opinii spowodowałoby przedłużenie postępowania i obciążenie stron kolejnymi kosztami.

Rozpoznając wniosek Sąd miał na uwadze przepis art. 1037 k.c. zgodnie z którym dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców. Wobec powyższego wnioskodawczyni jako spadkobierczyni R. A. (1) miała interes prawny w wystąpieniu z wnioskiem o dział spadku. Dział spadku powinien obejmować cały spadek jedynie z ważnych przyczyn może być ograniczony do części spadku.

W myśl art. 684 k.p.c. skład i wartość spadku ulegającego podziałowi ustala sąd. Stosownie do treści art. 686 k.p.c. w postępowaniu działowym sąd rozstrzyga także o istnieniu zapisów zwykłych, których przedmiotem są rzeczy lub prawa należące do spadku, jak również o wzajemnych roszczeniach pomiędzy współspadkobiercami z tytułu posiadania poszczególnych przedmiotów spadkowych, pobranych pożytków i innych przychodów, poczynionych na spadek nakładów i spłaconych długów spadkowych. Zgodnie z art. 688 k.p.c. do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące zniesienia współwłasności, a w szczególności art. 618 § 2 i 3 k.p.c. Zgodnie z wymienionym przepisem z chwilą wszczęcia postępowania o zniesienie współwłasności odrębne postępowanie w sprawach wymienionych w paragrafie poprzedzającym jest niedopuszczalne. Sprawy będące w toku przekazuje się do dalszego rozpoznania sądowi prowadzącemu postępowanie o zniesienie współwłasności. Jeżeli jednak postępowanie o zniesienie współwłasności zostało wszczęte po wydaniu wyroku, przekazanie następuje tylko wówczas, gdy sąd drugiej instancji uchyli wyrok i sprawę przekaże do ponownego rozpoznania. Postępowanie w sprawach, które nie zostały przekazane, sąd umarza z chwilą zakończenia postępowania o zniesienie współwłasności (art. 618 § 2 k.p.c.). Po zapadnięciu prawomocnego postanowienia o zniesieniu współwłasności uczestnik nie może dochodzić roszczeń przewidzianych w paragrafie pierwszym, chociażby nie były one zgłoszone w postępowaniu o zniesienie współwłasności (§ 3).

Wymaga podkreślania, iż przedmiotem podziału są wyłącznie aktywa, albowiem podział pasywów jest konsekwencją dokonanego podziału aktywów. Dokonanie prawidłowego działu spadku wymaga ustalenia składu i wartości przedmiotów wchodzących w jego skład, od prawidłowego ich ustalenia zależy bowiem określenie wartości udziałów należnych poszczególnym spadkobiercom i co za tym idzie wydzielenia im sched spadkowych i ustalenia wysokości spłat i dopłat. Podkreślenia wymaga, iż skład spadku, który ma być przedmiotem działu, sąd ustala w zasadzie na podstawie wyjaśnień uczestników i jest nimi związany, nie mając możliwości uwzględnienia ewentualnych innych składników majątkowych spadkodawcy.

Powyższe uwagi odnoszą się do ustaleń Sądu w kwestii składu spadku pozostawionego przez R. A. (1). Wnioskodawczyni i uczestnicy wskazywali, iż w skład spadku wchodzi lokal mieszkalny o powierzchni 82,44 m2, składający się z przedpokoju, łazienki, komory dwóch pokoi położonych na pierwszym piętrze oraz z przedpokoju, kuchni i pokoju położonych na drugim piętrze budynku wraz z udziałem właściciela lokalu w częściach wspólnych budynku oraz gruncie w 1/3, położonym przy ul. (...) w T.. W ocenie Sądu nie ulega wątpliwości, iż w skład spadku wchodzi także udział w 1/3 części lokali użytkowych – pomieszczenia sklepu piekarniczego, zaplecza i umywalni o łącznej powierzchni 36,52 m2 oraz sklepu perfumeryjnego i zaplecza o łącznej powierzchni 44,91 m2 położonych na parterze budynku przy ul. (...) w T.. Powyższe znajduje uzasadnienie nie tylko w treści samej księgi wieczystej Kw nr (...), ale także w umowie o ustanowienie odrębnej własności lokali z dnia 8 listopada 1978 r. (Rep. A 3249/1978). W § 3 tejże umowy wskazano, iż pomieszczenia lokale użytkowe stanowią również współwłasność stawających w 1/3 części i będą użytkowane przez nich zgodnie z opisem technicznym budynku. W opisie tym strony ustaliły, że pomieszczenie sklepu piekarniczego, zaplecza i umywalni o łącznej powierzchni 36,52 m2 zostało oddane do wyłącznego korzystania na rzecz właścicieli lokalu nr (...). Natomiast pomieszczenie sklepu perfumeryjnego oraz zaplecza o powierzchni 44,91 m2 zostały oddane do wyłącznego korzystania na rzecz właścicieli lokalu nr (...). Powyższy zapis w ocenie Sądu stanowi jedynie umowę współwłaścicieli dotyczącą podziału części nieruchomości wspólnych do korzystania. Wynika to choćby z samego zapisu, który wskazuje, iż lokale użytkowe zostały „oddane do wyłącznego korzystania” właścicieli lokali nr (...). Dla prawa własności tych niewydzielonych lokali nie ma znaczenia ewentualny, ustalony między współwłaścicielami podział do korzystania z tych nieruchomości. Lokale te nadal stanowią część wspólną nieruchomości i zgodnie z treścią księgi wieczystej stanowią współwłasność w 1/3 części każdego z współwłaścicieli.

Bez uzasadnienia pozostawały także twierdzenia wnioskodawczyni, przedstawione w piśmie z dnia 5 stycznia 2017 r. (k. 708- 709), co do tego, że w skład spadku miałyby wejść udział w 1/3 nieruchomości należący do R. N. (1) i R. A. (2), bądź lokale nr (...), których odrębna własność została ustanowiona na rzecz ww. Żądanie wnioskodawczyni jest dla Sądu niejasne z jednej bowiem strony wskazuje ona, iż R. N. (1) i R. A. (2) otrzymali darowiznę w postaci bądź to określonych środków pieniężnych za które nabyli udział w nieruchomości, bądź określone lokale w darowiźnie od ojca, z drugiej jednak strony wnosi o zaliczenie w skład masy spadkowej części nieruchomości, bądź wyodrębnionych lokali.

Wskazać należy, iż ustalenie składu i stanu spadku następuje z datą jego otwarcia, spadek otwiera się zaś z chwila śmierci spadkodawcy (art. 924 k.c.). W skład spadku wchodzą jedynie przedmioty, które w dniu śmierci spadkodawcy istniały i stanowiły własność spadkodawcy. W ocenie Sądu nie można na podstawie przeprowadzonego postępowania dowodowego przyjąć, że w skład spadku po R. A. (1) wchodziły jakikolwiek inne nieruchomości, czy ich części poza lokalem nr (...) położonym przy ul. (...) wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej w 1/3 części. Zarówno z treści ksiąg wieczystych (...) jak i treści aktów notarialnych wynika, iż wyżej opisany lokal był jedyną nieruchomością wchodzącą w skład spadku. Lokale nr (...) nigdy nie były własnością spadkodawcy, a wnioskodawczyni nie wyzkazała okoliczności przeciwnych.

Wobec powyższego Sąd orzekł na mocy art. 684 k.p.c. jak w punkcie 1 postanowienia.

Kolejnym etapem było dokonanie działu wyżej opisanej masy spadkowej.

Z treści art. 211 kc i następnych w zw. z art. 1035 kc wynika, iż kodeks cywilny preferuje dział spadku dokonany poprzez podział fizyczny, stawiając ten sposób na pierwszym miejscu, a na kolejnych umieszczając przyznanie rzeczy jednemu ze spadkobierców, a w ostateczności zarządzenie sprzedaży rzeczy w trybie przepisów kodeksu postepowania cywilnego.

W myśl art. 212 § 1 k.c. jeżeli zniesienie współwłasności następuje na mocy orzeczenia sądu, wartość poszczególnych udziałów może być wyrównana przez dopłaty pieniężne. Przy podziale gruntu sąd może obciążyć poszczególne części potrzebnymi służebnościami gruntowymi. Rzecz, która nie daje się podzielić, może być przyznana stosownie do okoliczności jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych albo sprzedana stosownie do przepisów kodeksu postępowania cywilnego (§ 2). Jeżeli ustalone zostały dopłaty lub spłaty, sąd oznaczy termin i sposób ich uiszczenia, wysokość i termin uiszczenia odsetek, a w razie potrzeby także sposób ich zabezpieczenia. W razie rozłożenia dopłat i spłat na raty terminy ich uiszczenia nie mogą łącznie przekraczać lat dziesięciu. W wypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie sąd na wniosek dłużnika może odroczyć termin zapłaty rat już wymagalnych (§ 3).

Sąd Rejonowy zgodnie z żądaniami stron ustalił, że lokal w całości winien stanowić własność uczestniczki R. N. (1). Wskazać należy, iż początkowo wnioskodawczyni wnosiła o dokonanie działu spadku w ten sposób, aby przyznać jej zajmowany w chwili obecnej lokal położony na drugim piętrze, a stanowiący cześć niewydzieloną lokalu nr (...). Jednakże z uwagi na konieczność dokonania prac rozbiórkowych na nieruchomości, biegła sądowa M. C. nie była w stanie sporządzić opinii i wskazać, czy możliwe będzie dokonanie podziału lokalu nr (...) na dwa odrębne lokale mieszkalne. W toku postępowania wnioskodawczyni zmieniła więc swój wniosek wskazując, iż wnosi o przyznanie jej na własność lokalu nr (...) bez konieczności dokonywania spłat na rzecz pozostałych uczestników, bądź na wypadek uznania, że w nn. postępowaniu nie podlegają rozliczeniu dokonane darowizny, przyznanie na własność lokalu nr (...) uczestnikom z obowiązkiem spłaty na rzecz wnioskodawczyni.

Sąd uznał, iż wbrew stanowisku wnioskodawczyni nie podlegają zaliczeniu na poczet schedy spadkowej uczestników darowizny poczynione rzekomo przez R. A. (1) na rzecz R. N. (1) oraz R. A. (2). Zgodnie z art. 1039 § 1 k.c. jeżeli w razie dziedziczenia ustawowego dział spadku następuje między zstępnymi albo między zstępnymi i małżonkiem, spadkobiercy ci są wzajemnie zobowiązani do zaliczenia na schedę spadkową otrzymanych od spadkodawcy darowizn oraz zapisów windykacyjnych, chyba że z oświadczenia spadkodawcy lub z okoliczności wynika, że darowizna lub zapis windykacyjny zostały dokonane ze zwolnieniem od obowiązku zaliczenia. Spadkodawca może włożyć obowiązek zaliczenia darowizny lub zapisu windykacyjnego na schedę spadkową także na spadkobiercę ustawowego niewymienionego w paragrafie poprzedzającym (§ 2). Nie podlegają zaliczeniu na schedę spadkową drobne darowizny zwyczajowo w danych stosunkach przyjęte (§ 3).

Zaliczenie na schedę spadkową przeprowadza się w ten sposób, że wartość darowizn lub zapisów windykacyjnych podlegających zaliczeniu dolicza się do spadku lub do części spadku, która ulega podziałowi między spadkobierców obowiązanych wzajemnie do zaliczenia, po czym oblicza się schedę spadkową każdego z tych spadkobierców, a następnie każdemu z nich zalicza się na poczet jego schedy wartość darowizny lub zapisu windykacyjnego podlegającej zaliczeniu. Wartość przedmiotu darowizny oblicza się według stanu z chwili jej dokonania, a według cen z chwili działu spadku. Wartość przedmiotu zapisu windykacyjnego oblicza się według stanu z chwili otwarcia spadku, a według cen z chwili działu spadku. Przy zaliczaniu na schedę spadkową nie uwzględnia się pożytków przedmiotu darowizny lub zapisu windykacyjnego (art. 1042 § 1-3 k.c.).

Scheda spadkowa jest to wyrażona w jednostkach pieniężnych wartość majątku spadkowego przypadającego danemu spadkobiercy. Schedę spadkową oblicza się, mnożąc wartość majątku spadkowego lub jego część ulegającą podziałowi przez wyrażony ułamkiem zwykłym udział spadkobiercy. W przypadkach wskazanych w komentowanym przepisie sposób ustalania sched spadkowych jest jednak bardziej złożony. Jeżeli bowiem dział spadku następuje między zstępnymi albo zstępnymi i małżonkiem spadkodawcy, którzy to dziedziczą z ustawy, istnieje obowiązek zaliczenia na schedy spadkowe otrzymanych od spadkodawcy darowizn i zapisów windykacyjnych. Zaliczenie wskazanych przysporzeń następuje w ten sposób, iż wartość darowizn lub zapisów windykacyjnych dolicza się do spadku lub do części spadku, która ulega podziałowi między spadkobierców obowiązanych wzajemnie do zaliczenia, po czym oblicza się schedę spadkową każdego z tych spadkobierców, a następnie każdemu z nich zalicza się na poczet jego schedy wartość darowizny lub zapisu windykacyjnego podlegających zaliczeniu (art. 1042 § 1 k.c.). Określenie „darowizna”, użyte w art. 1039 § 1 k.c. należy rozumieć wszelkie przysporzenia dokonane pod tytułem darmym, które za życia spadkodawcy przeszły z jego majątku do majątku spadkobiercy i stały się własnością tego ostatniego. Zaliczeniu podlegają więc także inne korzyści, jakie nieodpłatnie otrzymał spadkobierca od spadkodawcy. Przedmiotem darowizny w rozumieniu art. 888 k.c. mogą być tylko prawa majątkowe, a darowizna stanowi przesunięcie majątkowe z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego, prowadzące do zwiększenia aktywów lub zmniejszenia pasywów po stronie obdarowanego.

Wnioskodawczyni wnosiła o zaliczenie na poczet schedy spadkowej darowizn, które rzekomo poczynił R. A. (1) na rzecz R. N. (1) i R. A. (2). Wnioskodawczyni wskazała, iż uczestniczka oraz R. A. (2) z pewnością nie posiadali środków na zakup nieruchomości przy ul. (...), nieruchomość tą z pewnością zakupił spadkodawca, bądź też spadkodawca darował swoim dzieciom środki na zakup części nieruchomości. Wnioskodawczyni wnosząc o zaliczenie na poczet schedy spadkowej darowizn poczynionych przez spadkodawcę winna była wykazać, że darowizny takie miały miejsce. Tymczasem wnioskodawczyni powyższej kwestii nie wykazała, ograniczyła się jedynie do przedstawienia własnych twierdzeń. Z samego faktu dokonania zakupu kamienicy przy ul (...) tuż po dokonaniu przez spadkodawcę zbycia gospodarstwa w K. nie wynika, że uczestniczka oraz jej brat nie posiadali własnych środków na zakup nieruchomości. Tym bardziej że żadna ze stron nie potrafiła wskazać na co spadkobierca i jego żona środki te przeznaczyli. Z przeprowadzonego postępowania dowodowego nie wynika w żaden sposób, aby darowizny takie miały miejsce, świadkowie M. S., M. B. i Z. B. nie potwierdzili w żaden sposób, aby miało miejsce przysporzenie po stronie uczestniczki i R. A. (2) pod tytułem darmym. M. S. w swoich zeznaniach (k. 285- 285v) wskazał, iż jego teść miał gospodarstwo w K. i je sprzedał, nie wie jednak za jaką kwotę. Świadek wskazał, iż nigdy z teściami nie rozmawiał na temat finansów, wiedział jedynie, że teść sprzedał gospodarstwo i kupił kamienicę w T.. Świadek wskazał, że o zakupie nieruchomości w T. wie tyle, co z aktu notarialnego, a mianowicie że teść zakupił kamienicę a następnie uczynił zapis na teściową, syna i córkę. Świadek wskazał, iż domniema, że R. S. nie miała środków na zakup części nieruchomości, a R. A. (2) prawdopodobnie otrzymał od R. A. (1) udział w kamienicy za pracę w gospodarstwie w K.. Wskazać należy, iż świadek nie był obecny przy zawarciu umowy sprzedaży nieruchomości przy ul. (...), nie był obecny przy przekazywaniu pieniędzy. Jak sam wskazał, nigdy z teściami nie rozmawiał na tematy finansów, a jedynie przypuszcza, że uczestniczka i jej brat otrzymali darowizny od ojca, ponieważ w jego ocenie nie mieli wesłanych środków na zakup nieruchomości. Powyższe to jedynie przypuszczenia samego świadka, nigdy nie potwierdzone przez spadkodawcę, czy strony tego postępowania, nadto takie twierdzenia świadka nie znajdują uzasadnienia w pozostałym materiale dowodowym, w szczególności treści samego aktu notarialnego. Z dokumentu tego wynika, iż strony wspólnie zakupiły nieruchomość, nie zaś że nieruchomość zakupił spadkodawca, a następnie darował jej części, czy wydzielone lokale dzieciom.

Świadkowie M. B. i Z. B. – nabywcy gospodarstwa w K. nie potrafili wskazać na jaki cel zbywca – R. A. (1) przeznaczył środki uzyskane ze sprzedaży gospodarstwa. Świadek E. L. wskazała natomiast, że wraz z mężem R. A. (2) posiadali oszczędności, oboje przed nabyciem nieruchomości pracowali, nadto świadek otrzymała pomoc od swoich rodziców. Świadek zaprzeczyła temu, aby jej mąż nie posiadał środków na nabycie nieruchomości z uwagi na młody wiek, świadek wskazała, że jej mąż urodził się w (...) r., w dacie zakupu nieruchomości miał zatem 38 lat, przez wiele lat pracował, zatem doświadczenie życiowe pozwala na przyjęcie, że małżonkowie zgromadzili określone środki na zakup części nieruchomości. Sąd uznał za wiarygodne zeznania uczestniczki R. N. (1), która wskazała, iż przed zakupem nieruchomości wiele lat pracowała w domu wypoczynkowym, jej mąż pracował jako cukiernik, zatem posiadali odpowiednie środki na zakup nieruchomości, tym bardziej że mieli zgromadzony wkład na zakup mieszkania we W.. Zeznania te w ocenie Sądu zasługują na wiarę, z tych przyczyn Sąd oddalił wnioski wnioskodawczyni o zwrócenie się do ZUS o podanie informacji co do tego, w jakiej wysokości składki na ubezpieczenie zgromadzili uczestniczka R. N. (1) i R. A. (2) oraz zobowiązanie R. N. (1) do przedłożenia świadectw pracy, bowiem to rzeczą wnioskodawczyni było wykazanie, że spadkodawca poczynił darowizny na rzecz jej rodzeństwa, dopiero wykazanie powyższego spowodowałoby, że po stronie uczestników powstałby obowiązek wykazania, że posiadali środki na zakup tej nieruchomości. Tymczasem wnioskodawczyni w żaden sposób nie wykazała, aby takie darowizny zostały poczynione. W ocenie Sądu bez uzasadnienia pozostaje twierdzenie wnioskodawczyni, że uczestniczka i R. A. (2) byli na początku drogi życiowej i nie mogli w jej ocenie zgromadzić odpowiednich środków na zakup nieruchomości. Tym bardziej, że oboje nie byli osobami bardzo młodymi, wcześniej każde z nich pracowało, nadto małżonkowie tych osób także pracowali zarobkowo i gromadzili oszczędności.

Wobec powyższego Sąd nie zaliczył na poczet schedy spadkowej darowizn, bowiem nie znalazł podstaw do tego, aby przyjąć, że takie darowizny zostały poczynione przez spadkodawcę.

Sąd mając na uwadze, że uczestniczka R. N. (1) wnosiła o przyznanie jej na wyłączną własność lokalu nr (...) a pozostałe strony się temu nie sprzeciwiały, dokonał działu spadku w ten sposób, że przyznał na własność uczestniczki R. N. (1) lokal mieszkalny nr (...) wraz z udziałem w 1/3 w częściach nieruchomości wspólnej, w tym w lokalach użytkowych oraz gruncie. Jednocześnie w punkcie 3 Sąd orzekł o spłatach na rzecz wnioskodawczyni i uczestników postępowania. Łącznie wartość spadku wynosiła 306.960 zł. (227.700 zł. + 36.030 zł. + 43.230 zł.). Udział wnioskodawczyni wynosił zatem 102.320 zł. (306.960 : 3), natomiast udziały uczestników P. A., A. A. (1) i M. A. wynoszą kwoty po 34.106,66 zł. (102.320 zł. : 3). Z tych przyczyn Sąd zasądził od uczestniczki wskazane w punkcie 3 kwoty.

Wnioskodawczyni zgłosiła do rozliczenia nakłady poniesione na nieruchomość przy ul. (...) – na części wspólne nieruchomości, oraz niewydzielony z lokalu mieszkalnego lokal położony na 2 piętrze nieruchomości, zajmowany przez wnioskodawczynię oraz nakłady poniesione na gospodarstwo rolne w B..

Zgodnie z art. 686 k.p.c. w postępowaniu działowym sąd rozstrzyga także o istnieniu zapisów zwykłych, których przedmiotem są rzeczy lub prawa należące do spadku, jak również o wzajemnych roszczeniach pomiędzy współspadkobiercami z tytułu posiadania poszczególnych przedmiotów spadkowych, pobranych pożytków i innych przychodów, poczynionych na spadek nakładów i spłaconych długów spadkowych. Z powyższego wynika, iż do postępowania działowego nie należy dochodzenie między współspadkobiercami innych roszczeń, niż przewiedziane w art. 686 k.p.c. Roszczenia o dokonane na spadek nakłady i spłacone długi spadkowe mają charakter procesowy, lecz na zasadzie wyjątku są rozpoznawane wyjątki te nie mogą zostać wykładane rozszerzająco, co oznacza, że roszczenia inne niż przewiedziane w art. 686 k.p.c. nie należą do postępowania działowego. Z powyższego przepisu wynika, iż w sprawie o dział spadku mogą zostać rozliczone jedynie nakłady poniesione na przedmiot, który wchodzi w skład spadku. Zgłoszone w sprawie o dział spadku roszczenie wnioskodawcy o zwrot nakładów na nieruchomość uczestników postępowania, która nie wchodzi w skład spadku, nie podlega rozpoznaniu w trybie postępowania nieprocesowego o dział spadku (por. postępowanie Sądu Najwyższego z dnia 6 marca 2002 r., V CKN 876/00, LEX nr 55164). Nie ulega wątpliwości Sądu, że w skład spadku po R. A. (1) nie weszła nieruchomość położona w B. – nieruchomość ta została zbyta na rzecz osób trzecich za życia spadkodawcy, zatem ewentualne nakłady poczynione przez wnioskodawczynię na tę nieruchomość nie mogły zostać rozliczone w przedmiotowym postępowaniu.

Wnioskodawczyni wniosła także o rozliczenie w nn. postępowaniu nakładów jakie poniosła na nieruchomość przy ul. (...) od momentu wprowadzenia się do lokalu położonego w tej nieruchomości w kwocie 60.000 zł. Wymaga podkreślenia, iż rozstrzygnięcie o roszczeniach wymienionych w art. 686 k.p.c. nie należy do istoty postępowania działowego, lecz następuje przy okazji tego postępowania, w celu ostatecznego zakończenia wszystkich kwestii wiążących się z działem spadku - między spadkobiercami. Sam więc fakt rozpoznania roszczeń z tytułu poczynionych nakładów na majątek spadkowy w postępowaniu nieprocesowym nie uzasadnia stosowania do reguł rządzących rozstrzyganiem tych roszczeń zasad odmiennych od tych, jakie rządzą rozstrzyganiem tych roszczeń w procesie. Z powyższego wynika, iż to wnioskodawczyni winna była wykazać, że nakład w określonej we wniosku kwocie na przedmiot spadku poniosła. Tymczasem w ocenie Sądu wnioskodawczyni zadaniu temu nie sprostała, wnioskodawczyni wskazywała, że przeprowadzała szereg remontów po pierwsze zajmowanego przez siebie lokalu, a po drugie części wspólnych nieruchomości. Odnosząc się do przeprowadzonych przez wnioskodawczynię remontów w lokalu zajmowanym przez stronę umownie nazwanym lokalem (...), Sąd miał na uwadze, że współspadkobierca, który dokonał nakładów na nieruchomość spadkową nie może żądać zwrotu wartość tych nakładów, odpowiadających udziałom pozostałych współspadkobierców w całości nieruchomości jeżeli w drodze podziału quoad usum nie korzystają oni z tej części nieruchomości w której nakłady zostały poczynione (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 8 stycznia 1980 r., III CZP 80/79, OSNC 1980/9/157). Wskazać należy, że z przedłożonych przez wnioskodawczynię faktur i złożonych przez nią zeznań w charakterze strony wynika, iż w 2007 r. poniosła ona nakłady na niewydzielony z lokalu nr (...) lokal przez siebie zajmowany. Z przedłożonych faktur wynika, iż wnioskodawczyni poniosła nakłady na materiały budowlane, armaturę łazienkową etc. Wnioskodawczyni poniosła zatem nakłady na rzecz, z której z wyłączeniem innych osób korzystała. Zdaniem Sądu wnioskodawczyni w żaden sposób nie wykazała, aby poniosła nakłady w kwocie, o której mowa we wniosku – 60.000 zł. Z przedłożonych faktur wynika, że wnioskodawczyni poniosła wydatki na materiały budowlane i inne w kwocie 2735,53 zł. w 2007 r., które dotyczyły jedynie zajmowanego przez nią lokalu oraz w kwocie 350,82 zł. w 2010 r. Wnioskodawczyni w żaden więc sposób nie wykazała, aby ewentualne nakłady były wyższe, w swoich zeznaniach wskazała zaś, że wszelkie większe remonty wykonywał za swego życia spadkodawca. Wobec powyższych okoliczności Sąd uznał, iż rozliczeniu winny podlegać jedynie udowodnione, poniesione przez wnioskodawczynię nakłady na rzecz wspólną, które poniosła w kwocie 350,82 zł. Sąd uznał za wiarygodne zeznania wnioskodawczyni, która wskazała, że nakłady te polegały na wymalowaniu klatki schodowej na drugim piętrze, a więc dotyczyły części wspólnych nieruchomości. Sąd podzielił wymienione nakłady między strony w stosunku do posiadanych przez strony udziałów, uczestniczka R. N. (1) została obciążona 1/3 tych nakładów (116,94 zł.), natomiast każdy z pozostałych uczestników 1/9 (38,98 zł.), o czym orzeczono w punktach 4 - 7 sentencji. W pozostałym zakresie w punkcie 8 Sąd na mocy art. 686 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c. wniosek o zwrot nakładów oddalił.

Wobec przyznania lokalu na wyłączną własność uczestniczki postępowania R. N. (1) Sąd nakazał w punkcie 9 wnioskodawczyni oraz uczestnikowi P. A. na mocy art. 624 k.p.c. w związku z art. 688 k.p.c. opuszczenie, opróżnienie i wydanie lokalu nr (...) położonego przy ul. (...) w T.. W związku z koniecznością uzyskania przez wnioskodawczynię i uczestnika innego lokalu Sąd oddalił w czasie obwiązek wydania nieruchomości, przy czym okres ten został ustalony w porozumieniu ze wszystkimi stronami postępowania. W ocenie Sądu jest on wystarczający do ewentualnego zorganizowania sobie przez wnioskodawczynię nowego miejsca do zamieszkania.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na mocy art. 520 § 1 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. Zgodnie z art. 520 § 1 k.p.c. każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swoim uczestnictwem w sprawie. Jeżeli jednak uczestnicy są w różnym stopniu zainteresowani w wyniku postępowania lub interesy ich są sprzeczne, sąd może stosunkowo rozdzielić obowiązek zwrotu kosztów lub włożyć go na jednego z uczestników w całości (§ 2 ). W tzw. sprawach działowych, do jakich należą sprawy o dział spadku, nie zachodzi sprzeczność interesów, niezależnie od tego jaki dana strona zgłasza wniosek, co do sposobu podziału i jakie stanowisko zajmuje w sprawie. W takich postępowaniach strony są również w równym stopniu zainteresowane wynikiem postępowania, a ich interesy w zasadzie są wspólne, gdyż polegają na wyjściu ze stanu wspólności (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 sierpnia 2012 r., V CZ 30/12, LEX nr 1231642; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 2011 r., II CZ 120/11, LEX nr 1298079). Wnioskodawczyni poniosła koszty w postaci zaliczek na koszty biegłego w łącznej kwocie

Sąd przyjął, że wbrew stanowisku uczestników, wnosili oni o przeprowadzenie opinii biegłego z zakresu ustalenia wartości nieruchomości stąd wszystkie strony winny zostać obciążane kosztami wynagrodzenia biegłego. Wnioskodawczyni dokonała wpłaty zaliczek w kwocie 2800 zł., natomiast uczestnicy w kwocie 600 zł. Wobec tego po wzajemnym rozliczeniu uczestnicy winni zwrócić wnioskodawczyni kwotę 2120 zł. (2800+600=3400 : 5= 680 zł.; 2800-680 zł. = 2120 zł.).

W punktach 11-15 Sąd, na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn. Dz. U. z 2016 r., poz. 623), Sąd nakazał pobrać od stron na rzecz Skarbu Państwa – Prezesa Sądu Rejonowego w Tczewie kwotę po 233,72 zł tytułem zwrotu kosztów opinii biegłego wyłożonych tymczasowo przez Skarb Państwa. Wydatki na wynagrodzenie biegłego, które nie znalazły pokrycia we wpłaconych zaliczkach stanowiły bowiem kwotę 1168,60 zł. (516,60 zł i 652 zł.), którą Sąd rozdzielił na strony.

Zarządzenia:

1. (...)

2. (...)

3.(...).

T.,(...)