Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 marca 2024 roku

Sąd Rejonowy w Sopocie, Wydział I Cywilny, w składzie:

Przewodniczący: SSR Anna Potyraj

Protokolant: Kamila Grzybek

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 marca 2024 roku w S.

sprawy z powództwa W. D.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w S.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w S. na rzecz powoda W. D. kwotę 1 669,67 zł (tysiąc sześćset sześćdziesiąt dziewięć złotych i sześćdziesiąt siedem groszy) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 03 października 2023 roku do dnia zapłaty;

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w S. na rzecz powoda W. D. kwotę 1117 zł (tysiąc sto siedemnaście złotych) z tytułu zwrotu kosztów procesu z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Sygnatura akt I C 653/23

UZASADNIENIE

Pozwem z 3 października 2023 roku powód W. D. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w S.:

1.  kwoty 1 667,99 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty tytułem częściowego odszkodowania za uszkodzenie pojazdu marki A. o numerze rej. (...) w zdarzeniu z 29 sierpnia 2023 roku,

2.  kwoty 1,68 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty tytułem skapitalizowanych odsetek za opóźnienie liczonych od kwoty 1 667,99 zł od dnia 29 września 2023 roku do dnia 2 października 203 roku,

3.  kwoty 400 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty tytułem poniesionych przez powoda wydatków związanych z wykonaniem kalkulacji kosztów naprawy pojazdu marki A. o numerze rej. (...) w zdarzeniu z 29 sierpnia 2023 roku.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że powód nabył wierzytelność przysługującą poszkodowanemu – K. G. względem pozwanego z tytułu zawartej umowy dobrowolnego ubezpieczenia majątkowego autocasco. Przedmiotem ubezpieczenia był pojazd marki A. o numerze rej. (...). Wskutek zdarzenia z 29 sierpnia 2023 roku w ww. pojeździe wyrządzona została szkoda, która została zgłoszona pozwanemu. Po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego pozwany przyznał poszkodowanemu odszkodowanie w wysokości 5 180,62 zł.

W ocenie powoda wypłacona kwota została znacząco zaniżona przez pozwanego, albowiem - jak wynika ze sporządzonej kalkulacji - rzeczywisty koszt naprawy pojazdu wyniósł 15 684,52 zł. W konsekwencji, roszczenie przysługujące powodowi wynosi 10 503,90 zł, natomiast powód dochodzi części należnego mu odszkodowania w kwocie wyrażonej w punkcie 1 pozwu. W punkcie 2 pozwu powód domagał się zasądzenia na jego rzecz skapitalizowanych odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 1 667,99 zł liczonymi od 29 września 2023 roku do 2 października 2023 roku w kwocie 1,68 zł. Jednocześnie powód żądał zapłaty kwoty 400 zł, którą to kwotę zapłacił (...) sp. z o.o. za sporządzenie kalkulacji naprawy przedmiotowego pojazdu w celu ustalenia rzeczywistego kosztu naprawy.

( pozew – k. 4-6)

Nakazem zapłaty z 20 października 2023 roku Sąd Rejonowy w Sopocie uwzględnił żądania powoda.

( nakaz zapłaty – k. 46)

Sprzeciwem od nakazu zapłaty z 7 listopada 2023 roku (data stempla pocztowego) pozwany wniósł o uchylenie nakazu zapłaty, oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa według norm przepisanych.

W uzasadnieniu sprzeciwu od nakazu zapłaty podniesiono, że pozwany nie kwestionuje swojej odpowiedzialności co do zasady, jednak kwestionuje wysokość dochodzonego odszkodowania. Zarzucono, że przedmiotowa szkoda była likwidowana z dobrowolnego ubezpieczenia autocasco, do którego znajdują zastosowanie ogólne warunki ubezpieczenia (OWU) o symbolu C-E7-K-01/23. Podkreślono, że zgodnie z § 37 ust. 1 OWU, warunkiem rozliczenia szkody w wariancie serwisowym jest dostarczenie faktur potwierdzających wykonaną naprawę, które powinny być zgodne ze zweryfikowanym kosztorysem. Jednocześnie pozwany zarzucił, że z korespondencji elektronicznej otrzymaną przez pozwanego 20 września 2023 roku wynika, że klient zrezygnował z naprawy w E. Hestia Pomoc 24 z powodu rozliczenia kosztorysowego, natomiast możliwość takiego rozliczenia wynika z treści § 40 ust. 1 OWU. W takim stanie rzeczy w ocenie pozwanego dotychczas wypłacone odszkodowanie ustalone w wariancie kosztorysowym w kwocie 5 180,62 zł stanowi całkowite zaspokojenie roszczeń powoda.

( sprzeciw od nakazu zapłaty – k. 50-53v)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

(...) S.A. w S. łączy
z K. G. umowa ubezpieczenia autocasco pojazdu A. o numerze rej. (...) stwierdzona polisą o numerze (...) – K. (...). Na podstawie ww. umowy ubezpieczyciel świadczy ochronę ubezpieczeniową w okresie od 9 maja 2023 r. do 8 maja 2024 roku. Umowa została zawarta w zakresie ubezpieczenia autocasco w wariancie serwisowym (...) z pojazdem zastępczym po kradzieży, wymianą zabezpieczeń i parkowaniem pojazdu po szkodzie. Suma ubezpieczenia została określona na kwotę 78 169 zł brutto, a składka ubezpieczeniowa w zakresie ubezpieczenia autocasco na kwotę 1 942 zł. Do zawartej umowy zastosowanie znajdują ogólne warunki ubezpieczenia (OWU) o symbolu C – E7-K-01/23.

Zgodnie z § 37 OWU, jeżeli szkoda jest częściowa, E. Hestia wylicza odszkodowanie według: metody kosztorysowej – na podstawie wyceny dokonanej przez E. Hestię, metody serwisowej – na podstawie faktury dokumentującej naprawy pojazdu wystawionej przez zakład dokonujący naprawy. § 38 ust. 1 OWU stanowi, że w metodzie kosztorysowej rozmiar szkody częściowej oraz wysokość odszkodowania ustala się na podstawie wyceny E. Hestii z zastosowaniem:

1.  norm czasowych napraw określonych przez producenta pojazdu,

2.  stawki za roboczogodzinę w wysokości 65 zł (brutto) za prace blacharskie, mechaniczne
i lakiernicze,

3.  zawartego w kosztorysie naprawy wykazu części (zespołów) zakwalifikowanych do wymiany według średnich cen części alternatywnych oraz materiałów alternatywnych.

Zgodnie z § 39 OWU, w metodzie serwisowej, w przypadku szkody częściowej, wysokość odszkodowania ustala się na podstawie faktur za naprawę pojazdu, według uprzednio uzgodnionych z E. Hestią kosztów i sposobu naprawy, z zastosowaniem:

1.  w wariancie (...):

a)  naprawczych norm czasowych określonych przez producenta pojazdu,

b)  średniej stawki za 1 roboczogodzinę ustalonej na podstawie cen usług stosowanych przez warsztaty porównywalnej kategorii do warsztatu dokonującego naprawy, działające na terenie województwa naprawy pojazdu,

c)  cen części i materiałów określonych przez producenta pojazdu;

2.  w wariancie Sieć Partnerska:

a)  naprawczych norm czasowych określonych przez producenta pojazdu,

b)  średniej stawki za 1 roboczogodzinę ustalonej na podstawie cen usług stosowanych przez warsztaty porównywalnej kategorii do warsztatu dokonującego naprawy, działające na terenie powiatu naprawy pojazdu. Kwota ta nie może przekraczać 110 zł (brutto) za roboczogodzinę prac blacharskich, lakierniczych i mechanicznych,

c)  cen materiałów zgodnie z cenami producenta pojazdu oraz cen części alternatywnych, w przypadku braku części alternatywnych do rozliczenia przyjmuje się ceny części oryginalnych.

§ 40 ust. 1 OWU przewiduje, że jeśli klient wybrał w umowie ubezpieczenia metodę serwisową, ale chce rozliczyć szkodę częściową w oparciu o metodę kosztorysową, to E. Hestia, na wniosek klienta, ustali rozmiar szkody w oparciu o metodę kosztorysową.

( okoliczność bezsporna, nadto dowód: polisa wraz z OWU C-E7-K-01/23– k. 20-42)

W dniu 29 sierpnia 2023 roku powstała szkoda, w wyniku której uszkodzeniu uległ pojazd marki A. o numerze rej. (...). Szkoda została zgłoszona (...) S.A. z siedzibą w S. 29 sierpnia 2023 roku,
a następnie zarejestrowana pod numerem (...).

W toku postępowania likwidacyjnego przedstawiciel ubezpieczyciela przeprowadził oględziny uszkodzonego pojazdu oraz sporządził raport szkody w dniu 5 września 2023 roku. W raporcie szkody wskazano:

- sposób naprawienia szkody – „na podstawie wyceny E. Hestii”,

- zgoda właściciela na wypłatę odszkodowania – „tak”,

- podstawa przyjęcia odpowiedzialności – „OWU”.

Powyższy dokument został podpisany przez K. G.
i przedstawiciela ubezpieczyciela. Podpisując raport szkody poszkodowany nie miał zamiaru wybrać kosztorysowego wariantu naprawienia szkody.

Poszkodowany był zainteresowany naprawą uszkodzonego pojazdu. Dowiadywał się na własną rękę w warsztacie o koszt naprawienia pojazdu i uzyskał informację, że koszt naprawy wyniesie ok. 8000 zł.

Ubezpieczyciel przyjął odpowiedzialność za szkodę i wypłacił na rzecz poszkodowanego K. G. odszkodowanie w kwocie 5 180, 62 zł, wyliczając wysokość szkody w wariancie kosztorysowym.

W toku postępowania likwidacyjnego ubezpieczyciel sporządził kalkulację kosztów naprawy -„informacja o kosztach naprawy” dotyczący szkody z 29 sierpnia 2023 roku określając zestawienie kosztów naprawy na łączną kwotę 15 348,56 zł brutto. W kalkulacji zastrzeżono, że powyższy koszt naprawy pojazdu został ustalony dla szkody z umowy AC zawartej w wariancie (...) lub Sieć Partnerska pod warunkiem wykonania naprawy w warsztacie (...) sp. z o.o. i potwierdzenia jej fakturą. Ubezpieczyciel po sporządzeniu tej kalkulacji naprawy pojazdu powiadomił warsztat (...) Sp. z o.o., że poszkodowany zrezygnował z naprawy i wybrał kosztorysowy wariant rozliczenia.

(okoliczność bezsporna, nadto dowód: akta szkody – k 55, raport szkody – k. 82; zeznania świadka K. G. – k.96-96v)

Powód na podstawie umowy cesji praw do odszkodowania zawartej z poszkodowanym K. G. 12 września 2023 roku nabył wszelkie prawa do odszkodowania jakie przysługiwały poszkodowanemu wobec pozwanego w związku ze szkodą z dnia 29 sierpnia 2023 roku w pojeździe marki A. o numerze rej. (...).

(dowód: cesja – k.8-9)

K. G. naprawił pojazd za pieniądze uzyskane od pozwanego ubezpieczyciela i uzyskane ze sprzedaży wierzytelności odszkodowawczej na rzecz powoda.

(dowód: zeznania świadka K. G. – k.96-96v)

Dla celów ustalenia rzeczywistych kosztów naprawy pojazdu po zdarzeniu z dnia 29 sierpnia 2023 r., powód zlecił firmie (...) sp. z o.o. w S. sporządzenie kalkulację kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu.

W dniu 10 października 2023 r. (...) sp. z o.o. w S. wystawiła fakturę VAT na łączną kwotę 492,00 zł tytułem wykonania powyższej kalkulacji naprawy (400 zł netto). Termin płatności określono na dzień 2 listopada 2023 roku.

(dowód: kalkulacja naprawy – k. 11-17, faktura VAT – k. 18)

Sąd zważył, co następuje:

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie całokształtu zgromadzonego
w sprawie materiału dowodowego. Prawdziwość dokumentów nie była przez żadną ze stron kwestionowana. Sąd również nie znalazł podstaw do kwestionowania ich wiarygodności z urzędu.

Sąd uznał, iż kalkulacje naprawy pojazdu A. wykonane na zlecenie strony powodowej i pozwanej są jedynie dowodem tego, iż wyceny takie zostały wykonane oraz służą wyjaśnieniu stanowisk procesowych stron.

Nie kwestionując wiarygodności raportu szkody z 5 września 2023 roku, Sąd nie uznał tego raportu za dowód tego, że poszkodowany dokonał wyboru rozliczenia kosztorysowego w trybie § 40 ust. 1 OWU. Na powyższy wniosek wskazują zeznania świadka K. G., który wskazał, że nie miał woli rozliczenia szkody z 29 sierpnia 2023 roku w wariancie kosztorysowym. Sąd zważył nadto, że dokument z 5 września 2023 roku zatytułowany „raport szkody” nie zawiera w swojej treści jednoznacznego oświadczenia o złożeniu wniosku w przedmiocie rozliczenia szkody metodą kosztorysową. Wypełniony komputerowo raport szkody wskazuje na wybór kalkulacji szkody „wg wyceny Erg Hestii”, co dla poszkodowanego i dla przeciętnego odbiorcy w ogóle nie odnosi się ani do wariantu serwisowego ani kosztorysowego, a takimi pojęciami posługiwano się w umowie ubezpieczenia określonej polisą. W żaden sposób nie wyjaśniono przy tym poszkodowanemu jakie są konsekwencje podpisania raportu szkody. W ocenie Sądu także sam ubezpieczyciel nie uznał raportu szkody za wniosek poszkodowanego o rozliczenie szkody w wariancie serwisowym, bowiem ustalał z warsztatem (...) SP. z o.o. naprawę pojazdu i kalkulował koszt naprawy wg wariantu serwisowego. Te czynności byłyby zbędne i nieracjonalne, gdyby poszkodowany wyraził wolę rozliczenia szkody kosztorysowo.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadka K. G.. Dowód ten został dopuszczony przez Sąd z urzędu na podstawie art. 232 zd. 2 k.p.c. Sąd zważył, że żadna ze stron nie zawnioskowała o przeprowadzenie dowodu z zeznań wymienionego świadka, jednakże z uwagi na twierdzenia strony pozwanej w przedmiocie złożenia przez poszkodowanego wniosku o rozliczenie kosztorysowe oraz dołączenie do akt sprawy raportu szkody podpisanego przez ww. świadka, Sąd uznał za uzasadnione przeciwdziałanie dowolnej interpretacji złożonego oświadczenia mogącej skutkować wydaniem orzeczenia oczywiście nieprawidłowego (por. wyrok SA w Krakowie z 7.12.2023 r., I AGa 10/23, LEX nr 3672966). Wyłącznie świadek był w stanie sprecyzować wolę towarzyszącą mu w trakcie podpisywania przedmiotowego dokumentu. Nadto, akta szkody zawierały niespójne informacje, które wymagały wyjaśnienia – przygotowanie naprawy w warsztacie G&G, informacja do warsztatu, że klient zrezygnował z naprawy, brak jakichkolwiek oświadczeń poszkodowanego o woli naprawy w takim warsztacie, czy o rezygnacji z niej. Sąd uznał, że wyjaśnienie istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności wymaga przesłuchania poszkodowanego w charakterze świadka. Sąd uznał zeznania świadka za szczere, spontaniczne i wewnętrznie spójne. Świadek jednoznacznie wskazywał okoliczności, których nie pamięta i relacjonował te fakty, które pamiętał szczegółowo (kwota kosztów naprawy, przebieg postępowania likwidacyjnego), jak również jego zeznania znajdują potwierdzenie w dokumentach znajdujących się w aktach szkody. Zeznania świadka w przedmiocie woli rozliczenia szkody w wariancie serwisowym jawią się jako racjonalne, uzasadnione okolicznościami oraz znajdują potwierdzenie w treści polisy ubezpieczeniowej.

Sąd rozpoznając niniejszą sprawę na rozprawie w dniu 26 marca 2024 roku na podstawie art. 505 ⁷ § 1 i 2 k.p.c. postanowił pominąć dowód z opinii biegłego sądowego
z zakresu naprawy pojazdów. Stosownie do przywołanych przepisów, ilekroć ustalenie zasadności lub wysokości świadczenia powinno nastąpić przy zastosowaniu wiadomości specjalnych, od uznania sądu zależy powzięcie samodzielnej oceny opartej na rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy albo zasięgnięcie opinii biegłego. Opinii biegłego nie zasięga się, jeżeli jej przewidywany koszt miałby przekroczyć wartość przedmiotu sporu, chyba że uzasadniają to wyjątkowe okoliczności. Sąd zważył, że w toku postępowania likwidacyjnego ubezpieczyciel wycenił koszty naprawy uszkodzonego pojazdu w wariancie serwisowym na kwotę 15 348,56 zł brutto (informacja o kosztach naprawy w aktach szkody), natomiast powód w niniejszym postępowaniu żądał zasądzenia na jego rzecz kwoty 1 667,99 zł. Pozwany w toku postępowania likwidacyjnego wypłacił dotychczas kwotę 5 180,62 zł. W konsekwencji, powód domagał się w niniejszej sprawie uznania za zasadne ustalenia odszkodowania na poziomie 6 848,61 zł, co stanowi 45% kwoty ustalonej przez pozwanego. W ocenie Sądu, biorąc pod rozwagę sporządzony przez pozwanego w toku postępowania likwidacyjnego kosztorys oraz uwzględniając doświadczenie życiowe Sądu wynikające z rozstrzygania wielu podobnych spraw, uznać należało za zasadne powzięcie samodzielnej oceny przez tutejszy Sąd co do uwzględnienia wysokości żądania powoda bez konieczności generowania dodatkowych kosztów procesu oraz wydłużania czasu trwania postępowania - bez uszczerbku dla prawidłowości rozstrzygnięcia.

W ocenie Sądu, w świetle dokonanych ustaleń faktycznych, powództwo zasługiwało na uwzględnienie w zakresie żądań zgłoszonych w punktach 1 i 2 pozwu, w pozostałym zakresie powództwo podlegało oddaleniu.

W przedmiotowej sprawie bezsporna była legitymacja powoda, odpowiedzialność pozwanego jako ubezpieczyciela za szkodę powstałą w dniu 29 sierpnia 2023 roku oraz zasadność roszczenia odszkodowawczego co do zasady. Osią sporu w niniejszej sprawie była wysokość dochodzonego roszczenia z tytułu odszkodowania, tj. wysokość świadczenia należnego od pozwanego w sytuacji nieuzgodnienia z nim naprawy i nieprzedstawienia faktur dokumentujących jej dokonanie.

W myśl art. 805 § 1 k.c., przez umowę ubezpieczenia zakład ubezpieczeń zobowiązuje się spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Stosownie do art. 805 § 2 pkt 1 k.c., świadczenie ubezpieczyciela przy ubezpieczeniu majątkowym polega w szczególności na zapłacie określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku. Podstawą prawną roszczenia o odszkodowanie ubezpieczeniowe jest istnienie stosunku prawnego ubezpieczenia, a przesłanką – powstanie szkody wskutek zajścia wypadku ubezpieczeniowego przewidzianego w warunkach danego ubezpieczenia. Związek przyczynowy w sensie sprawstwa jest w zakresie odpowiedzialności gwarancyjnej zastąpiony związkiem normatywnym, wynikającym z postanowienia umowy wiążącego obowiązek naprawienia szkody z określonymi okolicznościami jej powstania. Odszkodowanie należne od zakładu ubezpieczeń przysługuje bowiem z tytułu odpowiedzialności gwarancyjnej, a nie sprawczej.

W niniejszej sprawie pozwany odpowiadał za szkodę w majątku powoda na podstawie dobrowolnej umowy ubezpieczenia AC pojazdu powoda. Bezsporne było, że samochód ten został uszkodzony. Pozwany był zobowiązany na podstawie umowy do wypłaty na rzecz powoda świadczenia w celu przywrócenia pojazdu powoda do stanu sprzed szkody zgodnie z postanowieniami umownymi. Sąd zważył, iż w rozpoznawanej sprawie sposób wyliczenia świadczenia, do którego zobowiązany był pozwany wynikał z postanowień umowy, w tym OWU o symbolu C-E7-K-01/23. Z załączonej do pozwu polisy wynika bezspornie, iż pojazd poszkodowanego ubezpieczony był w wariancie serwisowym ( (...)). Co do braku zasadności zarzutów pozwanego w zakresie wyboru przez poszkodowanego wariantu kosztorysowego Sąd odniósł się oceniając dowód z raportu szkody. W konsekwencji, wyliczenie świadczenia pozwanego winno nastąpić w sposób przewidziany dla wariantu serwisowego.

Pozwany odmawiał zastosowania tego sposobu ustalenia wysokości świadczenia
z uwagi na nieprzedstawienie przez poszkodowanego faktury za naprawę pojazdu. Strona powodowa kwestionowała natomiast skuteczność zapisu umownego § 37 ust. 1 OWU, na który powoływał się pozwany domagając się oceny przedmiotowych postanowień umownych przez pryzmat ich abuzywności.

Dokonując zatem oceny zasadności dochodzonych roszczeń Sąd rozważył zapisy OWU wyszczególnionych powyżej, pod kątem zawartych w nich klauzul niedozwolonych. W świetle bowiem art. 805 § 4 k.c., gdy ubezpieczającym jest osoba fizyczna, przepisy art. 385 ¹ -385 ³ k.c. stosuje się odpowiednio. Sąd zważył, że zgodnie z art. 385 ¹ § 1 k.c., postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. W ocenie tutejszego Sądu wprawdzie analizowane postanowienia nie określają świadczenia głównego ubezpieczyciela, ale obowiązki ubezpieczonego (dostarczenie faktury za naprawę), które warunkują spełnienie świadczenia przez pozwanego w określonej wysokości. W związku z tym postanowienia te podlegają kontroli sądu pod kątem abuzywności.

Sąd zważył, iż postanowienia § 37 OWU, zobowiązujące ubezpieczonego do przedłożenia ubezpieczycielowi faktury za naprawę w celu uzyskania świadczenia w wariancie serwisowym stanowią część ogólnych warunków umownych przygotowanych przez ubezpieczyciela, które nie były w żaden sposób negocjowane, czy też indywidualnie ustalane z poprzednikiem prawnym powoda. Ubezpieczony zawierał umowę ubezpieczenia AC pojazdu jako konsument. Wyżej wymienione postanowienie umowne w ocenie Sądu kształtuje prawa i obowiązki ubezpieczonego w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. Sąd zważył, iż w orzecznictwie sądu antymonopolowego wyrażono już pogląd, zgodnie z którym niedozwolone jest postanowienie umowne, które uzależnia zakres obowiązku naprawienia szkody od wykonania naprawy. Decyzja poszkodowanego o dokonaniu naprawy samochodu bądź jej zaniechania nie ma bowiem wpływu na okoliczność doznanego uszczerbku majątkowego (por. uzasadnienie wyroku Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 23 października 2006 r. (sygn. akt XVII AmC 147/05). Sąd rozpoznający niniejszą sprawę ten pogląd w pełni podziela. Sąd zważył, że strony umowy wyraźnie wybrały wariant serwisowy ubezpieczenia, co miało wpływ na decyzję konsumenta o zawarciu umowy ubezpieczenia i na wysokość naliczonej przez ubezpieczyciela składki. Brak faktury za naprawę w żaden sposób nie uniemożliwiał pozwanemu wykonania jego zobowiązania umownego, nie naruszał interesów pozwanego jako strony umowy. Prowadził jednak do rażącego pogorszenia sytuacji ubezpieczonego – upoważniał ubezpieczyciela do zastosowania w takim wypadku kosztorysowego wariantu rozliczenia szkody, z zastosowaniem amortyzacji cen części zamiennych i weryfikacji stawek za roboczogodzinę prac naprawczych do poziomu 110 zł. Zobowiązanie do przedstawienia faktury za naprawę prowadzi zgodnie z kwestionowanym postanowieniem OWU de facto do zmiany zakresu odpowiedzialności ubezpieczyciela na wariant kosztorysowy, mimo iż nie ma wpływu na zakres szkody ani możliwość jej należytego oszacowania przez pozwanego. Dlatego w ocenie Sądu postanowienie to kształtuje prawa i obowiązki stron w sposób rażąco niezrównoważony i niesłuszny. Nakłada bowiem obowiązek na ubezpieczonego konsumenta, którego wykonanie lub niewykonanie nie ma wpływu na zakres szkody, zakres odpowiedzialności ubezpieczyciela ani jego możliwość ustalenia zakresu szkody i zakresu swojej odpowiedzialności. Obowiązek ten nie służy zabezpieczeniu żadnych uzasadnionych interesów ubezpieczyciela. Natomiast jego niewykonanie rażąco zmniejsza uprawnienia umowne ubezpieczonego konsumenta, pozbawiając go świadczenia w wariancie serwisowym, który to wariant został przez strony wybrany w umowie i który miał wpływ na wyliczoną składkę ubezpieczeniową. W ocenie Sądu narzucony konsumentowi obowiązek stanowi jedynie barierę do uzyskania przez niego należnego mu świadczenia umownego, a nie służy w żaden sposób zabezpieczeniu uzasadnionego interesu ubezpieczyciela.

Sąd miał przy tym również na względzie, iż taki sposób ukształtowania sytuacji konsumenta odbiega od wzorca uregulowanego w treści art. 363 § 1 k.c., zgodnie z którym naprawienie szkody winno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Zasadą przyjętą w k.c. jest zatem przyznanie poszkodowanemu uprawnienia do podjęcia decyzji o tym, czy naprawi szkodę i kiedy. W konsekwencji poszkodowanemu przyznano uprawnienie do decydowania, czy naprawienie szkody nastąpi przez przywrócenie do stanu poprzedniego czy też przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Kwestionowane postanowienie § 37 OWU, uzależniające spełnienie świadczenia przez pozwanego według wariantu serwisowego wyłącznie po przedstawieniu faktury za naprawę pojazdu odbiega od powyższej zasady regulacji uprawnień i obowiązków poszkodowanego. Uzasadnia to dodatkowo uznanie tego postanowienia umownego za niewiążące.

W tej sytuacji Sąd uznał, że szkoda w pojeździe powoda winna zostać rozliczona
w wariancie serwisowym, z uwagi na uznanie postanowienia § 37 OWU o obowiązku przedłożenia faktury za naprawę pojazdu w celu rozliczenia szkody według wariantu serwisowego za niedozwolone postanowienie umowne, niewiążące stron.

Sąd zważył, że w toku postępowania likwidacyjnego ubezpieczyciel wycenił koszty naprawy uszkodzonego pojazdu w wariancie serwisowym na kwotę 15 348,56 zł brutto (informacja o kosztach naprawy w aktach szkody), natomiast powód w niniejszym postępowaniu żądał zasądzenia na jego rzecz kwoty 1 667,99 zł. Pozwany w toku postępowania likwidacyjnego wypłacił dotychczas kwotę 5 180,62 zł. W konsekwencji, powód domagał się w niniejszej sprawie uznania za zasadne ustalenia odszkodowania na poziomie 6 848,61 zł, co stanowi 45% kwoty ustalonej przez pozwanego. Wysokość żądania powoda jawiła się zatem jako oczywiście zasadne w oparciu o treść art. 505 ⁷ § 1 i 2 k.p.c.

Odnośnie do żądania odsetek, to zgodnie z art. 817 § 1 k.c. zakład ubezpieczeń zobligowany jest, co do zasady, wypłacić odszkodowanie w terminie trzydziestu dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego zawiadomienia o szkodzie. W przypadku, gdyby wyjaśnienie we wskazanym terminie okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe. Zdarzenie miało miejsce 29 sierpnia 2023 roku i tego dnia szkoda została zgłoszona pozwanemu. W konsekwencji pozwany winien był spełnić świadczenie zgodnie z umową w należytej wysokości do dnia 28 września 2023 r. Dlatego Sąd uwzględnił żądanie zasądzenia skapitalizowanych odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty uwzględnionego roszczenia od dnia 29 września 2023 r. do 2 października 2023 roku (dzień poprzedzający wniesienie pozwu) na podstawie art. 817 § 1 k.c. w zw. z art. 481 § 1 i 2 k.c. Łączna suma skapitalizowanych w ten sposób odsetek wyniosła 1,68 zł. Sąd uwzględnił również żądanie zasądzenia dalszych odsetek od należności głównej i skapitalizowanych odsetek w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 1 669,67 zł od dnia 3 października 2023 roku do dnia zapłaty.

W pozostałym zakresie żądanie pozwu zostało oddalone jako niewykazane co do wysokości na zasadzie art. 6 k.c.

Odnosząc się do żądania powoda o zwrot kosztów sporządzenia na jego zlecenie prywatnej wyceny szkody (kosztorysu) w kwocie 400 zł należało uznać, iż jest ono niezasadne. Dokonanie oceny, czy poniesione koszty na zlecenie powoda na etapie przedsądowym są objęte odszkodowaniem przysługującym od ubezpieczyciela, musi być poprzedzone uwzględnieniem całokształtu okoliczności sprawy, w szczególności ustaleniem, czy zachodzi normalny związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem tego wydatku a wypadkiem oraz czy poniesienie tego kosztu było obiektywne uzasadnione i konieczne, także w kontekście ułatwienia skonkretyzowania żądanego odszkodowania, jak i ułatwienia ubezpieczycielowi ustalenia rozmiarów szkody (por. uzasadnienie uchwały Sąd Najwyższy z dnia 18 maja 2004 r., III CZP 24/04).

Sąd zważył, że w orzecznictwie wskazuje się, że nabywcy wierzytelności o odszkodowanie za szkodę przysługuje od ubezpieczyciela zwrot uzasadnionych kosztów ekspertyzy zleconej osobie trzeciej tylko wtedy, gdy jej sporządzenie było w okolicznościach danej sprawy niezbędne do efektywnego dochodzenia odszkodowania (vide: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 2019 r., III CZP 68/18).

W niniejszej sprawie to nie poszkodowany poniósł koszty sporządzenia opinii, lecz powód będący nabywcą wierzytelności. Nadto koszty te poniesione zostały już po dacie nabycia wierzytelności. Są to jednak w świetle wspomnianej uchwały Sądu Najwyższego (III CZP 68/18) koszty niepozostające w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem powodującym szkodę. Sąd zważył, że powód dochodził od początku jedynie części roszczenia, wskazując wyraźnie, że wysokość roszczenia zostanie sprecyzowana po przeprowadzeniu dowodu z opinii biegłego. W tej sytuacji, nie zasługuje na uwzględnienie twierdzenie powoda, iż wydatki na prywatną ekspertyzę przedsądową były niezbędne i celowe dla prawidłowego sformułowania żądania pozwu.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., art. 108 § 1 k.p.c., art. 100 zdanie 2 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu i zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów. W ocenie Sądu fakt, że powód przegrał proces w zakresie żądania zapłaty kwoty 400 zł tytułem sporządzenia prywatnej ekspertyzy nie przesądza o konieczności ponoszenia kosztów procesu w powyższym stosunku. Istotnie, powód wytoczył zasadne powództwo, albowiem pozwany będący ubezpieczycielem nie wywiązał się ze swojego podstawowego obowiązku jakim jest rzetelne przeprowadzenie postępowania likwidacyjnego. W przeciwnym razie powództwo nie zasługiwałoby na uwzględnienie. Powód dochodząc ochrony swoich praw przed Sądem rzeczywiści poniósł koszty procesu w łącznej kwocie 1117 zł. Koszty te były niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony, a zatem zostały poniesione zasadnie. Fakt, że powództwo powoda nie zostało uwzględnione w zakresie 400 zł nie niweczy rzeczywistego charakteru poniesionych kosztów, a zatem ich zwrot należało zasądzić od strony pozwanej – to jest tej, która w istocie proces przegrała.

Na koszty procesu w niniejszej sprawie składały się opłata od pozwu w kwocie 200 zł, opłata od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł oraz koszty zastępstwa procesowego pełnomocnika będącego adwokatem w kwocie 900 zł ustalone zgodnie z § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1964 z późn. zm.). O odsetkach od kosztów procesu Sąd orzekł stosownie do treści art. 98 § 1 ¹ k.p.c.