Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 października 2024 roku

Sąd Rejonowy w Sopocie Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Anna Olszewska-Kowalska

Protokolant: Magdalena Organista

po rozpoznaniu w dniu 18 października 2024 roku w Sopocie,

na rozprawie

sprawy

z powództwa T. B.

przeciwko Gminie M. S.

o ustalenie

I.  ustala, że dokonane w piśmie z dnia 06 października 2020 roku przez Gminę M. S. wypowiedzenie umowy najmu lokalu mieszkalnego numer (...) położonego w S. przy ulicy (...), zawartej 06 czerwca 1997 r., jest bezskuteczne;

II.  zasądza od Gminy M. S. na rzecz Kancelarii Adwokackiej adwokata K. K. kwotę (...) (jeden tysiąc sto siedem) złotych, w tym VAT, z tytułu zwrotu kosztów pomocy prawnej udzielonej powodowi T. B. z urzędu, wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Sygn. akt I C 651/23

UZASADNIENIE

Powód T. B. złożył pozew przeciwko pozwanej Gminie M. S., w którym wniósł o przywrócenie umowy najmu lokalu mieszkalnego przy ul. (...) z dnia 6 czerwca 1997 r. Jednocześnie powód wniósł o zwolnienie go z opłat sądowych oraz wskazał na swoja chorobę – uszkodzenie mózgu, które powoduje że inaczej spostrzega i odbiera otaczającą go rzeczywistość. (pozew - k. 3, pismo powoda z dn. 14.02.2024 r. – k. 25)

Postanowieniem z dnia 19 lutego 2024 r. Sąd Rejonowy w Sopocie ustanowił dla powoda pełnomocnika z urzędu w osobie adwokata. (postanowienie z dn. 19.02.2024 r. – k. 31)

Pełnomocnik powoda w piśmie z dnia 15 kwietnia 2024 r. doprecyzowała żądanie pozwu w ten sposób, że wniosła o ustalenie bezskuteczności wypowiedzenia umowy najmu lokalu mieszkalnego w S., przy ul. (...), dokonanego przez Gminę M. S. w październiku 2020 r. Ewentualnie o zobowiązanie Gminy M. S. do zawarcia nowej umowy najmu ww. lokalu mieszkalnego.

W uzasadnieniu wskazano, że powód wynajmował od pozwanego mieszkanie komunalne, za które opłaty wynoszą 644,18 zł w wyniku wypadku stał się osobą niepełnosprawną w umiarkowanym stopniu. Z powodu problemów zdrowotnych, powód popadł w przejściowe problemy finansowe, co spowodowało czasowe zadłużenie mieszkania. Powód starał się o świadczenie z pomocy społecznej i gminy, jednak ich nie uzyskał. W październiku 2020 r. została mu wypowiedziana umowa najmu z uwagi na zaległości w opłatach. Powód spłacił wszelkie zaległości, obecnie regularnie posiada nadpłatę. Według pełnomocnika Gmina M. S. niezasadnie dokonała wypowiedzenia najmu lokalu mieszkalnego powodowi, bowiem przed dokonaniem tej czynności nie uprzedziła go na piśmie o zamiarze wypowiedzenia stosunku prawnego i nie wyznaczyła dodatkowego, miesięcznego terminu do zapłaty zaległych i bieżących należności, zgodnie z wymogiem przewidzianym w art. 11 ust. 2 pkt 2 ustawy z dna 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego. Gmina nie doręczyła powodowi wezwania w sposób umożliwiający zapoznanie się z jego treścią. Tym samym wypowiedzenie umowy najmu jest nieważne. (pismo procesowe z dn. 15.04.2024 r. – k. 45-49)

Postanowieniem z dnia 7 maja 2024 r. Referendarz Sądowy Sądu Rejonowego w Sopocie zwolnił powoda od ponoszenia kosztów sądowych w całości. (postanowienie z dn. 07.05.2024 r. – k. 66)

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wedle norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazano, iż powód był najemcą lokalu przy ul. (...) w S. od 1997 r. W zwłoce w zapłacie należności za użytkowany lokal pozostawał od wielu lat. W 2002 r. Gmina umorzyła powodowi odsetki pozostałe po spłacie zaległości głównej, natomiast w latach 2003 i 2005 wyraziła zgodę na spłatę zaległości w miesięcznych ratach. Na przestrzeni lat wielokrotnie występowały problemy z doręczeniem korespondencji powodowi. Na skutek narastającego zadłużenia wystosowano do powoda wypowiedzenie umowy najmu poprzedzone uprzedzeniem o zamiarze wypowiedzenia umowy najmu z dnia 13.08.2020 r., a wcześniej wezwaniem do zapłaty z dnia 01.06.2020 r., w których to pismach pozwana uprzedzała o skutkach uchylania się od zapłaty należności za użytkowany lokal. Wyznaczono także każdorazowo dodatkowy miesięczny termin na uregulowanie długu oraz proponowano spłatę zadłużenia w ratach lub jej odpracowanie w formie prac interwencyjnych na rzecz Miasta. Powód nie podjął żadnych działań zmierzających do spłaty zadłużenia. ( odpowiedź na pozew - k. 73-78).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 6 czerwca 1997 r. powód T. B. i Gmina M. S. zawarli umowę o najem lokalu mieszkalnego położonego w S. przy ul. (...).

Powód korzystał z dodatku mieszkaniowego w okresie od czerwca 2015 r. do października 2017 r.

(dowód: umowa najmu – k. 7, inf. z UM – k. 80, obliczenia dot. dodatku mieszkaniowego – k. 81-85)

Pismem z dnia 13 sierpnia 2020 r. pozwany uprzedził powoda o zamiarze wypowiedzenia umowy najmu, wzywając jednocześnie do zapłaty zadłużenia czynszowego wobec Gminy M. S. które obejmuje kwotę 10.053,93 zł. Przesyłkę dwukrotnie awizowano – w dniu 17 sierpnia 2020 r. oraz 25 sierpnia 2020 r. Zwrot przesyłki do nadawcy nastąpił w dniu 01 września 2020r.

Pismem z dnia 6 października 2020 r. Gmina M. S. wypowiedziała powodowi umowę najmu lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) w S. ze skutkiem na dzień 30 listopada 2020 r. z powodu zalegania z zapłatą czynszu i opłat niezależnych od właściciela za ponad 3 pełne okresy płatności. Powód otrzymał pismo w dniu 12 października 2020r.

T. B. w piśmie z dnia 30.10.2020 r., skierowanym do Urzędu Miasta S., wskazał, że nie otrzymał pisma z dnia 13.08.2020 r. Na skutek epidemii C.-19 został pozbawiony opieki i pomocy stowarzyszenia osób niepełnosprawnych, zobowiązał się także do uregulowania zadłużenia z tytułu umowy najmu.

W odpowiedzi na pismo powoda w sprawie otrzymanego wypowiedzenia umowy najmu, pozwany poinformował, że saldo przedmiotowego lokalu wykazuje zaległość w wysokości 10.104,68 zł. Wymieniona kwota wskazuje, że zaległości są nadal wielokrotnie wyższe od tych, które uprawniają wynajmującego do rozwiązania stosunku najmu. Jednocześnie pozwany poinformował, że uprzedzenie o zamiarze wypowiedzenia umowy najmu wystosowane zostało dnia 13 sierpnia 2020 r. w formie pisemnej i wysłane na adres pobytu stałego w S.. Pomimo niepodjęcia korespondencji w wyznaczonym przez urząd pocztowy terminie, uznaje się ją za skutecznie doręczoną.

(dowód: pismo k. 6, uprzedzenie o zamiarze wypowiedzenia umowy najmu – k. 90, potw. odb. – k. 91, k. 118, wypowiedzenie umowy najmu – k. 88, potw. odbioru – k. 89, pismo UM z dn. 10.11.2020 r. – k. 86, potw. odb. – k. 87)

Pismem z dnia 21 kwietnia 2023 r. Gmina M. S. zawiadomiła T. B. o zmianie wysokości opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi i od 1 maja 2023 r. wynoszą 644,18 zł.

Zadłużenie powoda wobec Gminy z tytułu użytkowania lokalu mieszkalnego wyniosło na dzień 9 kwietnia 2024 r. - 1.422,54 zł. W okresie od kwietnia 2023 r. do marca 2024 r. powód dokonywał regularnych wpłat po 650 zł, za wyjątkiem grudnia 2023 r., kiedy nie dokonał wpłaty i lutego 2024 r., kiedy wpłacił kwotę 340 zł.

(dowód: zawiadomienie o zmianie opłat – k. 50, dane syntetyczne – k. 51)

Powód posiada orzeczenie o stopniu niepełnosprawności umiarkowany. Powód jest trwale częściowo niezdolny do pracy z tytułu choroby psychicznej oraz z tytułu dysfunkcji narządu ruchu - w zw z wypadkiem, któremu uległ w 44 roku życia.

Z powodu wypadku powód ma kłopoty z pamięcią i funkcjonowaniem w społeczeństwie. W codziennym życiu potrzebuje pomocy. Wcześniej opiekowała się powodem rodzina, ale w pandemii stracił cała najbliższą rodzinę i został sam. bywa tak, że sąsiadka przynosi mu awizo. Powód nie składał do Gminy M. S. wniosku o lokal socjalny. Powód kojarzy jedno pismo od pozwanego, ono było nadane listem poleconym. Z tego co powód wie, to był zwrot tego pisma. Klucze do mieszkania miał wtedy przyjaciel powoda – M. O. i on miał co tydzień sprawdzać skrzynkę pocztową. Jak się okazało, powód miał problemy z rentą i z komisją zusowską, bo kolega tak sprawdzał. Co do tego listu to był list, w którym było że powód ma do jakiejś daty opuścić lokal.

Powód obecnie nie ma zaległości w płaceniu czynszu, ma nadpłaty z ogrzewanie czy wodę. Sam nie potrafi zrobić tych opłat, zawsze musi kogoś poprosić. Ktoś z rodziny albo przyjaciół ustawia stałe zlecenie dotyczące tych opłat. Powód mieszka sam, utrzymuje się z renty i pracy, pracuje jako ochroniarz.

(dowód: orzeczenie o niepełnosprawności – k. 4, orzeczenie o niezdolności do pracy – k. 5, decyzja ZUS – k. 13, zeznania powoda – k. 114)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów złożonych przez strony do akt sprawy oraz na podstawie zeznań T. B..

Sąd w pełni dał wiarę dowodom w postaci dokumentów zgromadzonych w toku procesu, albowiem były kompletne i jasne, wraz z pozostałymi dowodami obrazowały stan faktyczny sprawy. Ich prawdziwość nie budziła, w ocenie Sądu, jakichkolwiek wątpliwości. Wiarygodność i autentyczność przedłożonych dokumentów nie była kwestionowana przez żadną ze stron.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania powoda na okoliczność tego, czy i kto odbierał korespondencję kierowaną do powoda w 2020 roku, na okoliczność stanu zdrowia i sytuacji życiowej. Powód z uwagi na problemy z pamięcią nie był w stanie odnieść się do konkretnych dat, jednak przywołał sytuację, w której otrzymał zwrot listu poleconego oraz list zwykły, w którym wskazano daty, w których powód ma opuścić lokal.

Powództwo należało uwzględnić w całości.

Podstawę prawną powództwa stanowił przepis art. 189 k.p.c., zgodnie z którym powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny. Powództwo o ustalenie istnienia stosunku prawnego lub prawa może być uwzględnione wtedy, gdy spełnione są dwie przesłanki: interes prawny w żądaniu udzielenia ochrony prawnej przez wydanie wyroku ustalającego oraz wykazanie prawdziwości twierdzeń powoda o tym, że dany stosunek prawny lub prawo rzeczywiście istnieje lub nie istnieje. Jeżeli strona powodowa nie domaga się ustalenia istnienia prawa w określonej wcześniejszej chwili, obie te przesłanki powinny być spełnione w czasie zamknięcia rozprawy przez sąd (art. 316 § 1 k.p.c.). Nieistnienie którejkolwiek z nich w tej chwili uzasadnia oddalenie powództwa. Ciężar dowodu tych przesłanek spoczywa zgodnie z art. 6 k.c. i 232 k.p.c. na powodzie (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 listopada 2000 r., sygn. akt I CKN 903/00, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 kwietnia 2014 r., sygn. akt II CSK 403/13).

W ocenie Sądu powód miał interes prawny w żądaniu ustalenia bezskuteczności wypowiedzenia umowy najmu, bowiem orzeczenie wydane w niniejszej sprawie przesądzi, czy w istocie oświadczenie o wypowiedzeniu umowy najmu wywarło zamierzone w nim skutki prawne, a w konsekwencji czy strony nadal związane są umową najmu lokalu położonego w S. przy ul. (...). Na powodzie ciążyło wykazanie, że wypowiedzenie umowy najmu było bezskuteczne.

W pierwszej kolejności należało ocenić, czy pozwana prawidłowo dokonała wypowiedzenia umowy najmu zawartej z powodem w dniu 06 czerwca 1997 r.

Zgodnie z art. 11 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz.U.2023.725 t.j.) (dalej: u.o.p.l.), nie później niż na miesiąc naprzód, na koniec miesiąca kalendarzowego, właściciel może wypowiedzieć stosunek prawny, jeżeli lokator jest w zwłoce z zapłatą czynszu, innych opłat za używanie lokalu lub opłat niezależnych od właściciela pobieranych przez właściciela tylko w przypadkach, gdy lokator nie ma zawartej umowy bezpośrednio z dostawcą mediów lub dostawcą usług, co najmniej za trzy pełne okresy płatności pomimo uprzedzenia go na piśmie o zamiarze wypowiedzenia stosunku prawnego i wyznaczenia dodatkowego, miesięcznego terminu do zapłaty zaległych i bieżących należności.

W tym aspekcie wskazać trzeba, że niewykonywanie lub nieprawidłowe wykonywanie obowiązków najemcy lokalu samo w sobie nie prowadzi do rozwiązania stosunku najmu z mocy prawa. Wynajmujący w takiej sytuacji jest bowiem zobowiązany do dochowania procedury wskazanej w art. 11 ust. 2 lub 3 u.o.p.l., uzależniającej możliwość wypowiedzenia od zachowania określonych przesłanek oraz upływu stosownych terminów.

Pozwana twierdziła, że podstawą wypowiedzenia umowy najmu były zaległości czynszowe, czemu powód nie zaprzeczał. Istotnym było, czy pozwana dochowała procedury określonej w art. 11 ust. 2 pkt 2 u.o.p.l., to jest dokonała wypowiedzenia umowy najmu poprzedzając je pisemną informacją o zamiarze wypowiedzenia stosunku prawnego i wyznaczeniu dodatkowego, miesięcznego terminu do zapłaty zaległych i bieżących należności.

Pozwana skierowała do powoda taką informację. Powód jednak przesyłki nie odebrał pod wskazanym adresem.

Analiza całokształtu zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w ocenie Sądu, że nie pozwala na ustalenie, że pismo z dnia 13 sierpnia 2020 r. (uprzedzenie o zamiarze wypowiedzenia umowy najmu) zostało pozwanemu skutecznie doręczone.

Sąd zważył, że jeżeli treść oświadczenia woli składanego innej osobie zawarta jest w piśmie przesłanym pocztą, przesyłka - wobec niemożności doręczenia - winna zostać pozostawiona w urzędzie pocztowym z powiadomieniem o tym adresata. W takim przypadku dojście oświadczenia do wiadomości tej osoby w rozumieniu art. 61 k.c. następuje z chwilą doręczenia pisma w dniu przyjętym analogicznie do daty doręczenia pisma sądowego w trybie art. 139 § 1 k.p.c. Awizowanie przesyłki poleconej zawierającej oświadczenie woli nadawcy stwarza przy tym nie tylko tzw. fikcję doręczenia, ale i domniemanie faktycznej możliwości zapoznania się przez odbiorcę z treścią nadanego oświadczenia woli, co oznacza przerzucenie na adresata ciężaru dowodu braku możliwości zapoznania się z treścią wysłanego do niego oświadczenia. Przedłożenie przez pozwaną zwrotnego poświadczenia odbioru znajdującego się w aktach na k. 91v i 118 nie stanowi dowodu na okoliczność, iż list wysłany do pozwanego został przez doręczyciela prawidłowo awizowany, skoro zwrot przesyłki do nadawcy nastąpił 01.09.2020 r zamiast 02.09.2020 r.

Niezależnie od powyższego powód - zdaniem Sądu - wykazał, że w/w przesyłka nie doszła do niego w taki sposób, że mógł zapoznać się z jej treścią. Już z pisma powoda kierowanego do pozwanego w dniu 30.10.2020 r (k.6) wynika, że powód nie otrzymał pisma z dnia 13.08.2020 r. W toku zeznań powód wyjaśnił, że klucze do mieszkania miał wtedy przyjaciel powoda – M. O. i kolega miał co tydzień sprawdzać skrzynkę pocztową. Jak się okazało, powód miał problemy z rentą i z komisją zusowską, bo kolega tak sprawdzał. Nie ma podstaw by w tym zakresie nie wierzyć słowom powoda. Jednocześnie podkreślić trzeba wyjątkowo trudną sytuację życiową powoda, wynikającą z jego choroby psychicznej, potrzebę pomocy osób trzecich także w zwykłych czynnościach codziennych, w tym w kwestii regulacji opłat za lokal. Nieporadność życiowa powoda nakazuje szczególnie wnikliwą analizę zasadności wypowiedzenia umowy najmu lokalu komunalnego. Wyjaśnienia powoda wskazują, że jego problemy finansowe były przejściowe, wiązały się z chorobą psychiczną, stanem zdrowia oraz koniecznością pomocy osób trzecich przy dokonywaniu płatności. Ostatecznie powód spłacił zadłużenie i regularnie płaci należności związane z lokalem przy ul. (...) w S..

Należy także zwrócić uwagę na okoliczności związane z sytuacją życiową powoda. Pismo z dnia 13.08.2020 zostało wysłane do powoda w okresie epidemii C.-19, gdy powszechnym problemem było doręczanie przesyłek pocztowych. Wprowadzono nawet ustawowe ograniczenie możliwości uznania za doręczone pism nieodebranych w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii w art 98 ustawy z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa (...)2 (Dz.U.2024.683 t.j.). Jakkolwiek przepisy w/w ustawy nie mają zastosowania w sprawie, jednak ich obowiązywanie od dnia 20.08.2020 r. wskazuje na sytuację związaną z doręczaniem przesyłek.

Podsumowując, Sąd uznał że powód nie miał możliwości zapoznania się z treścią uprzedzenia o zamiarze wypowiedzenia umowy najmu, zatem wypowiedzenie umowy najmu należało uznać za bezskuteczne, w efekcie czego nie ziściły się przesłanki do wypowiedzenia umowy najmu na podstawie art. 11 ust. 2 pkt 2 u.o.p.l. Z tego względu Sąd orzekła jak w pkt I wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł w pkt. II wyroku, zgodnie z ogólną zasadą odpowiedzialności za wynik procesu określoną w art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. Kosztami procesu należało obciążyć pozwaną jako przegrywającą sprawę.

Z uwagi na fakt, iż powód reprezentowany był przez pełnomocnika z urzędu będącego adwokatem, Sąd zasądził od pozwanego na rzecz Kancelarii Adwokackiej adwokata K. K. kwotę 1107 zł tytułem zwrotu kosztów pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu, uwzględniając podatek od towarów i usług. Wynagrodzenie pełnomocnika powoda ustalono na podstawie § 8 pkt. 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 maja 2024 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U.2024.763 ).

Sygn. akt I C 651/23

ZARZĄDZENIE

1.  Odnotować w Rep. C oraz kontrolce uzasadnień;

2.  Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć: pełnomocnikowi pozwanej – r.pr. M. N. przez PI

3.  Akta z wpływem lub za 28 dni celem rozważenia

S., dnia 05.11.2024 r. SSR Anna Olszewska - Kowalska