Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 sierpnia 2024 roku

Sąd Rejonowy w Sopocie Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Anna Olszewska-Kowalska

Protokolant: sek.sąd. M. P.

po rozpoznaniu w dniu 23 sierpnia 2024 roku w Sopocie

na rozprawie

sprawy

z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w M.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w S.

o zapłatę

I.  zasądza na rzecz powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w M. od pozwanej (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w S. kwotę: 6.725,41 zł (sześć tysięcy siedemset dwadzieścia pięć złotych czterdzieści jeden groszy) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 21 marca 2023 roku do dnia zapłaty;

II.  w pozostałym zakresie oddala powództwo;

III.  zasądza na rzecz powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w M. od pozwanej (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w S. kwotę 3.437,78 zł (trzy tysiące czterysta trzydzieści siedem złotych siedemdziesiąt osiem groszy) wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty - tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym 1800 (dziewięćset) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu;

IV.  zwraca od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Sopocie na rzecz powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w M. kwotę 1.279,22 zł (jeden tysiąc dwieście siedemdziesiąt dziewięć złotych dwadzieścia dwa grosze) tytułem nadpłaconej zaliczki na poczet kosztów wynagrodzenia biegłego sądowego.

Sygnatura akt I C 584/23

UZASADNIENIE

Powód (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w M. wniósł o zasądzenie od (...) Spółki Akcyjnej w S. kwoty 6925,41 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwot:

- 6 725,41 zł od dnia 11 marca 2023 r. do dnia zapłaty,

- 200,00 zł od dnia 05 czerwca 2023 r. do dnia zapłaty

oraz zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu, w tym koszów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, a także odsetek ustawowych od zaliczki na poczet wydatków związanych z opinią biegłego od dnia poniesienia wydatku do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu wskazano, iż w wyniku zdarzenia z dnia 10 lutego 2023 r. doszło do uszkodzenia pojazdu marki P. o nr rej. (...), stanowiącego własność P. F.. W tej dacie uszkodzony pojazd posiadał polisę AC zawartą z pozwanym. Integralną częścią polisy były Ogólne Warunki Ubezpieczeń komunikacyjnych E. (...) (symbol: C-E7-K-01/21), które nie zostały przedstawione poszkodowanemu do zapoznania i podpisu w dniu zawarcia polisy. Na podstawie zawartej umowy, pozwany po zapłacie przez poszkodowanego składki ubezpieczeniowej, zobowiązał się udzielić ochrony ubezpieczeniowej w zakresie Autocasco na następujących warunkach: wariant – (...). Pozwany po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego, wypłacił odszkodowanie w łącznej wysokości 5248,18 zł. Pozwany w toku przeprowadzonego postępowania likwidacyjnego wbrew postanowieniom zawartej polisy AC – nie dokonał wyliczenia wysokości odszkodowania w wariancie serwisowym. Powód, po nabyciu wierzytelności, z uwagi na zaniżenie należnego odszkodowania za uszkodzenie pojazdu, zlecił oszacowanie wysokości kosztów naprawy rzeczoznawcy, który określił rzeczywistą wysokość (zgodnie z warunkami określonymi w polisie AC – wariant serwisowy) na kwotę nie mniejsza niż 11 973,59 zł brutto.

Powód podkreślił, że poszkodowany zawarł umowę w wariancie serwisowym, zaś pozwany do wyliczenia odszkodowania zastosował postanowienia § 38 ust. 1 pkt. 2, ust. 2-7, § 39 ust. 1-4, § 40 ust. 1 pkt 1, § 41, § 42, § 45 Ogólnych Warunków Ubezpieczeń komunikacyjnych E. (...) (symbol: C-E7-K-01/21), które mają w ocenie powoda postać postanowień niedozwolonych, ponieważ w przypadku braku naprawy uszkodzonego pojazdu bądź nieprzedstawienia rachunków/faktur dokumentujących, poszkodowany nie ma w zasadzie możliwości, aby odszkodowanie zostało wyliczone w oparciu o wybrany przez niego wariant przy zawieraniu umowy, tj. wariant serwisowy.

Wskazano również na różnice pomiędzy treścią umowy (polisy) a OWU, których ubezpieczyciel nie przedstawił poszkodowanemu w formie pisemnej przed zawarciem umowy i w takim przypadku ubezpieczyciel nie może powoływać się na różnicę niekorzystną dla ubezpieczającego (art. 812 § 8 k.c.). Poza tym w razie wątpliwości co do poszczególnych postanowień należy je interpretować na korzyść ubezpieczającego. Powód zaznaczył, że przysługuje mu zwrot uzasadnionych kosztów ekspertyzy, która służyła efektywnemu dochodzeniu odszkodowania. (pozew – k. 4-11)

Nakazem zapłaty z dnia 19 września 2023 r. Starszy Referendarz sądowy Sądu Rejonowego w Sopocie uwzględnił żądanie w całości. (nakaz zapłaty – k. 62)

Od powyższego nakazu zapłaty pozwany złożył sprzeciw, zaskarżając nakaz zapłaty w całości, wnosząc o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwany wskazał, że nie kwestionuje okoliczności zdarzenia ubezpieczeniowego i bycia stroną umowy dobrowolnego ubezpieczenia AC. Spór dotyczy wysokości odszkodowania w kontekście zawartej umowy dobrowolnego ubezpieczenia AC. Strona powodowa wywodzi swoje roszczenie z umowy ubezpieczenia autocasco, której integralną część stanowiły OWU AC, gdzie warunki umowy przewidywały szczególny sposób ustalenia wysokości kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu, w szczególności w odniesieniu do stawki za roboczogodzinę prac naprawczych. Ubezpieczyciel nie zaakceptował stawek obowiązujących w serwisie naprawczym. Stawki nie zostały uzgodnione w rozumieniu zapisów OWU AC, bowiem nie sposób utożsamiać uzgodnienia z samym faktem przedstawienia ubezpieczycielowi faktury wystawionej przez warsztat naprawczy. W tych okolicznościach zastosowanie znajdują zapisy OWU AC łączącej poszkodowanego i pozwanego, które zawierają szczegółowe uregulowania w kwestii ustalania wysokości szkody w przypadku, gdy nie da się z poszkodowanym uzgodnić cen i sposobu naprawy pojazdu. Zważywszy zaś, że naprawę przeprowadzono bez uprzedniego uzgodnienia jej kosztów z pozwanym, powód nie ma podstaw do domagania się zapłaty stawki wyższej. Nie ma bowiem znaczenia stawka przyjęta w zleceniu naprawy, chociażby była stawką rynkową, ale stawka, na jaką umówiły się strony umowy ubezpieczenia. (sprzeciw – k. 66-69)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 10 lutego 2023 r. doszło do kolizji drogowej, w wyniku której uszkodzeniu uległ pojazd marki P. (...) o nr rej. (...), stanowiący własność P. F..

(okoliczność bezsporna)

Przedmiotowy pojazd był w tym czasie ubezpieczony w pozwanym zakładzie (...) S. A. z siedzibą w S. w zakresie autocasco (AC). Dobrowolna umowa ubezpieczenia AC została zawarta na okres od dnia 01 marca 2022 r. do 28 lutego 2023 r. i potwierdzona polisą nr (...). Do umowy ubezpieczenia zastosowanie mają Ogólne Warunki Ubezpieczenia o symbolu C-E7-K-01/21. Suma ubezpieczenia została określona na kwotę ponad 40 000 zł brutto, AC wariant (...).

Na dokumencie polisy znajduje się oświadczenie o treści: „(…) przed zawarciem umowy otrzymałem Ogólne Warunki Ubezpieczenia wraz z załącznikami, na podstawie których umowę zawarto oraz zapoznałem się z nimi i zaakceptowałem ich treść (…)”. Pod oświadczeniem widnieje podpis ubezpieczającego.

(dowód: polisa – k. 17)

Zgodnie z ww. Ogólnymi Warunkami Ubezpieczenia o symbolu C-E7-K-01/21:

§38

1. Jeśli szkoda jest częściowa, E. Hestia wylicza odszkodowanie według:

1) metody kosztorysowej – na podstawie wyceny dokonanej przez E. Hestię;

2) metody serwisowej – na podstawie faktury dokumentującej naprawy pojazdu wystawionej przez zakład dokonujący tej naprawy.

2. W zależności od wariantu ubezpieczenia szkoda zostanie rozliczona w następujący sposób:

Warianty rozliczenia szkody	Kosztorys	Sieć partnerska	(...)
Sposób rozliczenia szkody częściowej	metoda kosztorysowa	metoda serwisowa z możliwością zmiany na kosztorysową	metoda serwisowa z możliwością zmiany na kosztorysową lub na Wariant Sieć Partnerska
Miejsce wykonania naprawy	nie dotyczy	Sieć Partnerska lub inny wybrany przez Ubezpieczonego warsztat samochodowy	(...) Serwis (...) lub inny wybrany przez Ubezpieczonego warsztat samochodowy
Minimalna wartość szkody w Wariancie II Autocasco	500 zł (brutto)	500 zł (brutto)	500 zł (brutto)
Rodzaj części, których ceny wykorzystane są przy wycenie szkody	części alternatywne	części alternatywne	części oryginalne

3. Jeśli wystąpi szkoda częściowa, E. Hestia ustali wysokość odszkodowania w kwocie, która pokryje koszty naprawy, wyliczone na podstawie cen usług i części zamiennych obowiązujących na terytorium Polski w dniu powstania szkody, z zastrzeżeniem §§39–42.

4. Rozmiar szkody częściowej obejmuje koszty naprawy zgodne z zakresem uszkodzeń opisanym przez E. Hestię lub na jej zlecenie.

5. Jeśli szkoda częściowa polega na kradzieży części pojazdu, w tym także jego zniszczeniu lub uszkodzeniu mającym bezpośredni związek z dokonaniem kradzieży, ustalenie rozmiaru szkody częściowej odbywa się zgodnie z wybranym w umowie ubezpieczenia wariantem ustalania rozmiaru szkody częściowej.

6. Zapisy tabeli zamieszczonej w ust. 2 dotyczące Wariantu Sieć Partnerska i Wariantu (...) mają zastosowanie również do pojazdów naprawianych poza Siecią Partnerską lub (...).

7. Jeśli uszkodzenia polegają na punktowych wgnieceniach karoserii a zakres i charakter uszkodzeń umożliwia usunięcie ich poprzez wypchnięcie, wyciągnięcie lub zastosowanie obu metod naprawy, E. Hestia rozliczy szkodę według kosztów takiej naprawy.

§39

1. W metodzie kosztorysowej rozmiar szkody częściowej oraz wysokość odszkodowania ustala się na podstawie wyceny E. Hestii z zastosowaniem:

1) norm czasowych napraw określonych przez producenta pojazdu;

2) stawki za roboczogodzinę w wysokości 65 zł (brutto) za prace blacharskie, mechaniczne i lakiernicze;

3) zawartego w kosztorysie naprawy wykazu części (zespołów) zakwalifikowanych do wymiany według średnich cen części alternatywnych oraz materiałów alternatywnych.

2. Jeżeli części alternatywne nie występują na rynku polskim, E. Hestia do rozliczenia przyjmuje ceny brutto części oryginalnych, które są pomniejszone o poniższe zużycie eksploatacyjne:

Okres eksploatacji pojazdu oraz zużycie eksploatacyjne wyrażone w procentach wartości części zakwalifikowanych do wymiany:

do 3 lat (włącznie) 25 %,

4 lata 30 %,

5 lat 40 %,

6 lat 50 %,

7 lat 55 %,

8 lat 60 %,

9 lat lub więcej 65 %.

3. Jeżeli w okresie eksploatacji pojazdu dokonano wymiany części, udokumentowanej rachunkami, E. Hestia ustali wysokość zużycia eksploatacyjnego indywidualnie przy uwzględnieniu okresu ich użytkowania.

4. Jeżeli ceny części alternatywnych są wyższe od cen ustalonych zgodnie z tabelą zamieszczoną w ust. 2 (części oryginalne z uwzględnieniem zużycia eksploatacyjnego), w ustalaniu wysokości szkody E. Hestia uwzględni niższą z tych cen.

§40

1. W metodzie serwisowej, w przypadku szkody częściowej, wysokość odszkodowania ustala się na podstawie faktur za naprawę pojazdu, według uprzednio uzgodnionych z E. Hestią kosztów i sposobu naprawy, z zastosowaniem:

1) w Wariancie (...):

a) naprawczych norm czasowych określonych przez producenta pojazdu;

b) średniej arytmetycznej stawki za roboczogodzinę ustalonej na podstawie cen usług stosowanych przez warsztaty porównywalnej kategorii do warsztatu dokonującego naprawy, działające na terenie województwa naprawy pojazdu;

c) cen części i materiałów określonych przez producenta pojazdu;

§41

1. Jeśli Klient wybrał w umowie ubezpieczenia metodę serwisową, ale chce rozliczyć szkodę częściową w oparciu o metodę kosztorysową, to E. Hestia, na wniosek Klienta, ustali rozmiar szkody w oparciu o metodę kosztorysową.

2. Jeżeli całkowite koszty naprawy pojazdu przekraczają wartość ustaloną metodą kosztorysową, Klient ma obowiązek przedłożyć komplet faktur dotyczących robocizny, części zamiennych i materiałów (w tym lakierniczych). Tylko w takim przypadku koszty te będą uwzględnione przy ustaleniu rozmiaru szkody i wysokości odszkodowania.

3. Jeśli Klient udokumentuje fakturami naprawę pojazdu dokonaną bez uprzedniego uzgodnienia z E. Hestią, to koszty naprawy będą podlegały weryfikacji do średnich arytmetycznych cen usług naprawczych stosowanych na terenie powiatu właściwego dla miejsca zamieszkania Ubezpieczonego. Jeśli pojazd jest przedmiotem leasingu lub stanowi zabezpieczenie kredytu Klienta, nie więcej niż 110 zł (brutto) za roboczogodzinę prac blacharskich, lakierniczych i mechanicznych. Ceny części zamiennych i materiałów (w tym lakierniczych) E. Hestia ustala maksymalnie do wartości brutto cen określonych przez producenta pojazdu, pomniejszonych o wysokość zużycia eksploatacyjnego, o którym mowa w §39 ust. 2.

§42

1. Jeżeli elementy zakwalifikowane do wymiany były wcześniej uszkodzone lub naprawione, E. Hestia obniży wysokość odszkodowania stosownie do rozmiaru ich wcześniejszych uszkodzeń, niezależnie od zużycia eksploatacyjnego, o którym mowa w §39 ust. 2.

2. Przy ustaleniu wysokości odszkodowania wymiany opon, akumulatora i elementów układu wydechowego, jak również elementów ciernych układu hamulcowego, przyjmuje się cenę nowego elementu pomniejszoną o stopień jego zużycia określony w protokole szkody, z zastrzeżeniem §40 ust. 2 pkt 2.

§45

E. Hestia ma prawo sprawdzić, czy naprawa pojazdu jest zgodna z zakresem i kwalifikacją w protokole szkody oraz przedłożonymi rachunkami lub fakturami za naprawę, w tym do weryfikacji klasy części użytych do naprawy pojazdu. Jeśli E. Hestia po przeprowadzonej weryfikacji ustali rozbieżność, wysokość odszkodowania zostanie ustalona na podstawie faktycznie wykonanego zakresu i sposobu naprawy, nie większego niż odpowiadający określonemu w protokole szkody zakresowi uszkodzeń sprzed naprawy.

(dowód: Ogólne Warunki Ubezpieczenia o symbolu C-E7-K-01/2 wraz z załącznikiem nr 1 i aneksem – k. 18-45)

Szkoda została zgłoszona pozwanemu, a następnie zarejestrowana pod numerem OP20/954/23.

W dniu 17 lutego 2023 r. pozwany potwierdził przyjęcie zgłoszenia szkody.

(dowód: potwierdzenie przyjęcia zgłoszenia szkody – akta szkody zapisane na płycie CD k. 79)

W dniu 23 lutego 2023 r. pozwany poinformował poszkodowanego o przyznaniu odszkodowania w wysokości 5 248,18 zł brutto, ustalonego w oparciu o kosztorys naprawy.

(okoliczności niesporne, nadto dowód: decyzja z dn. 23.02.2023 r. – k. 46, kalkulacja naprawy – k. 47-51)

W dniu 17 kwietnia 2023 r. poszkodowany P. F. zawarł z M. S. prowadzącym działalność gospodarczą pod firmą (...) w W. umowę przelewu wierzytelności, na mocy której nabył on wierzytelność, jaka przysługiwała zbywcom w stosunku do (...) S.A. w S., sprawcy zdarzenia oraz wszelkich innych podmiotów odpowiedzialnych za szkodę w pojeździe marki P. (...) o nr rej. (...), powstałą na skutek zdarzenia z dnia 10 lutego 2023 r.

(dowód: umowa przelewu wierzytelności – k. 52, zawiadomienie o przelewie wierzytelności – k. 52v)

Następnie, w dniu 26 kwietnia 2023 r. M. S. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...) w W. zawarł z powodem umowę przelewu wierzytelności, na mocy której nabył on wierzytelność, jaka przysługiwała zbywcom w stosunku do (...) S.A. w S., sprawcy zdarzenia oraz wszelkich innych podmiotów odpowiedzialnych za szkodę w pojeździe marki P. (...) o nr rej. (...), powstałą na skutek zdarzenia z dnia 10 lutego 2023 r.

(dowód: umowa przelewu wierzytelności – k. 53, zawiadomienie o przelewie – k. 53v)

Dla celów ustalenia kosztów naprawy pojazdu po zdarzeniu z dnia 10 lutego 2023 r., na zlecenie powoda, firma (...) Sp. z o.o. sporządziło kalkulację naprawy uszkodzonego pojazdu, którego koszt oszacowała na kwotę 11 973,59 zł brutto.

W dniu 27 kwietnia 2023 r. firma (...) Sp. z o. o. wystawiło fakturę VAT (...) na łączną kwotę 200 zł brutto tytułem wykonania powyższej kalkulacji naprawy. Termin płatności określono na dzień 11 maja 2023 r.

(dowód: kalkulacja naprawy – k. 54-56v, faktura VAT – k. 57)

W dniu 27 maja 2023 r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 6 925,41 zł w terminie 7 dni od daty otrzymania wezwania, tytułem odszkodowania w związku ze szkodą w pojeździe P. (...) o nr rej. (...), powstałą na skutek zdarzenia z dnia 10 lutego 2023 r.

(dowód: wezwanie do zapłaty – k. 60-61, potwierdzenie doręczenia – k. 62-63)

Całkowity, rzeczywisty i ekonomicznie uzasadniony koszt naprawy pojazdu marki P. (...) o nr rej. (...) na skutek zdarzenia z dnia 10 lutego 2023 r., wyliczony w oparciu o metodę serwisową, z uwzględnieniem zapisów OWU AC, wynosi 12 321,22 zł brutto, natomiast w oparciu o metodę kosztorysową 6 337,54 zł brutto.

(dowód: opinia biegłego sądowego (...) wraz z kalkulacją naprawy – k. 105-125).

Sąd zważył, co następuje:

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie całokształtu zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w postaci wymienionych wyżej dokumentów. Prawdziwość dokumentów nie była przez żadną ze stron kwestionowana. Sąd również nie znalazł podstaw do zakwestionowania ich wiarygodności z urzędu. Sąd uznał, iż kalkulacje wartości przedmiotowego pojazdu wykonane na zlecenie stron są jedynie dowodem tego, iż wyceny takie zostały wykonane oraz służą wyjaśnieniu stanowisk procesowych stron.

Sąd zaliczył w poczet materiału dowodowego dokumenty z akt szkody, przedłożone przez pozwanego i zapisane na płycie CD. Na ich podstawie Sąd ustalił przebieg postępowania likwidacyjnego, w szczególności datę zgłoszenia szkody i zakres uwzględnienia żądania powoda w toku postępowania likwidacyjnego przez pozwanego.

Ustalając stan faktyczny Sąd oparł się na opinii biegłego (...). Konieczne było bowiem ustalenie kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu marki P. (...) o nr rej. (...) zgodnie z OWU stanowiącymi integralną część umowy zawartej między poszkodowanym, jako pierwotnym wierzycielem a pozwanym towarzystwem ubezpieczeń. Wymagało to wiadomości specjalnych.

Sąd uznał opinię biegłego za wiarygodną. Opinia została sporządzona przez osobę o niekwestionowanych kwalifikacjach, w sposób rzetelny, spójny i kompletny. Biegły sądowy, zgodnie z tezą, wyliczył wysokość kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu w wariancie serwisowym. Do powyższej opinii żadna ze stron nie złożyła zastrzeżeń.

W ocenie Sądu powództwo zasługiwało na uwzględnienie w przeważającej części.

W przedmiotowej sprawie odpowiedzialność pozwanego co do zasady za powstałą po stronie powoda szkodę na skutek zdarzenia z dnia 10 lutego 2023 r. nie była kwestionowana. Okolicznością sporną w sprawie było ustalenie wysokości należnego powodowi jako następcy prawnemu ubezpieczonego odszkodowania zgodnie z postanowieniami OWU.

W niniejszej sprawie znajdują zastosowanie przepisy Kodeksu cywilnego o umowie ubezpieczenia (art. 805 i następne k.c. w brzmieniu obowiązującym w dacie szkody), przepisy ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o działalności ubezpieczeniowej oraz postanowienia zawartej przez poszkodowanych z pozwanym zakładem umowy ubezpieczenia autocasco wraz z ogólnymi warunkami ubezpieczeń o numerze C-E7-K-01/21.

W myśl przepisu art. 805 § 1 k.c., przez umowę ubezpieczenia zakład ubezpieczeń zobowiązuje się spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Przy ubezpieczeniu majątkowym świadczenie zakładu ubezpieczeń polega w szczególności na zapłacie określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku (art. 805 § 2 k.c.). Zgodnie z przepisem art. 812 § 1 i 2 k.c., przed zawarciem umowy ubezpieczenia zakład ubezpieczeń obowiązany jest doręczyć ubezpieczającemu tekst ogólnych warunków ubezpieczenia, które określają m.in. sposób ustalania wysokości szkody oraz warunki wypłaty odszkodowania.

Jak wynika z zebranego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności polisy nr (...) oraz mających do niej zastosowanie Ogólnych Warunków Ubezpieczenia o symbolu C-E7-K-01/21, zawierając umowę ubezpieczenia poszkodowany zdecydował się na wariant (...).

Materiał dowodowy zgromadzony w aktach szkody wskazuje, że w toku postępowania likwidacyjnego poszkodowany nie złożył ubezpieczycielowi oświadczenia, by należne odszkodowanie zostało ustalone w oparciu o metodę kosztorysową, w raporcie szkody jako sposób rozliczenia szkody wskazano "brak decyzji”. Skoro zatem poszkodowany zawarł umowę ubezpieczenia w wariancie serwisowym i w toku postępowania likwidacyjnego nie złożył ubezpieczycielowi oświadczenia o zmianie metody stanowiącej podstawę do wyliczenia należnego odszkodowania na kosztorysową, to brak było podstaw na etapie postępowania sądowego do uznania, że odszkodowanie winno być wyliczone w oparciu o metodę kosztorysową.

Sąd w niniejszej sprawie miał na uwadze, że w świetle zapisów OWU zakres obowiązku odszkodowawczego oraz przyjętego wariantu (kosztorysowy czy serwisowy) był uzależniony od tego, czy ubezpieczony dokonał naprawy pojazdu oraz czy przedłożył fakturę VAT dokumentującą naprawę pojazdu według uprzednio uzgodnionych z E. Hestią kosztów i sposobu naprawy pojazdu przez zakład dokonujący tej naprawy, czy też nie. Zatem, nieprzedłożenie oryginalnych faktur VAT skutkowało ograniczeniem zakresu ochrony ubezpieczeniowej do wariantu kosztorysowego pomimo wykupienia droższego wariantu serwisowego.

Wyżej wymienione postanowienia OWU podlegały ocenie przez pryzmat art. 385 ¹ § 1 k.c., który stanowi, że postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. W ocenie Sądu postanowienie uzależniające wypłatę odszkodowania w wariancie serwisowym nie określa głównego świadczenia stron, a jedynie warunki jego wypłaty w określonej wysokości w zależności od przedstawienia faktury za dokonaną naprawę.

Sąd zważył, że powyższe postanowienie stoi w sprzeczności z treścią polisy, która potwierdza zawarcie umowy ubezpieczenia w wariancie serwisowym (...), co wskazuje jednoznacznie, że strony uzgodniły szerszy zakres ochrony ubezpieczeniowej w sposób bezwarunkowy. Natomiast postanowienie OWU obwarowuje to podstawowe uprawnienie ubezpieczonego koniecznością dokonania naprawy i przedstawienia faktury. Nadto, nie jest ustalony ani sprecyzowany sposób uzgodnienia z ubezpieczycielem kosztów naprawy w razie jej przeprowadzania ani sposób wyliczenia średniej arytmetycznej stawki za roboczogodzinę (nie jest wskazane do których dokładnie podmiotów się odnosi, czy tylko (...) czy innych warsztatów również, ani nie wskazuje sposobu ustalenia stawek w tych warsztatach, które nie są publicznie jawne, są różnorodne w zależności od charakteru naprawy i kontrahenta). W konsekwencji powyższy zapis pozwala ubezpieczycielowi weryfikować koszty naprawy pojazdu uszkodzonego, nawet naprawionego w (...) z przedstawioną fakturą w sposób arbitralny, nieweryfikowalny dla ubezpieczonego. Powyższe oznacza, że postanowienie to nie jest jednoznaczne, to znaczy na podstawie samego postanowienia nie jest możliwe ustalenie ekonomicznych skutków zawarcia umowy ubezpieczenia w tym wariancie przez ubezpieczonego w momencie zawierania umowy.

Jak stanowi art. 385 ¹ § 3 k.c., nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta. Zgodnie z art. 385 § 2 k.c., oceny zgodności postanowienia umowy z dobrymi obyczajami dokonuje się według stanu z chwili zawarcia umowy, biorąc pod uwagę jej treść, okoliczności zawarcia oraz uwzględniając umowy pozostające w związku z umową obejmującą postanowienie będące przedmiotem oceny.

W ocenie Sądu, postanowienia § 38 ust. 2 oraz § 40 OWU w zakresie uzależniającym wypłacenie odszkodowania od dokonania naprawy i przedstawienia rachunków lub faktur VAT za naprawę pojazdu stanowią niedozwolone postanowienie umowne w świetle przepisu art. 385 ¹ § 1 k.c.

Zgodnie z wielokrotnie prezentowanym przez sądy powszechne stanowiskiem, niedozwolonym postanowieniem wzorca umowy w świetle art. 385 ¹ § 1 k.c. jest takie postanowienie, które kształtuje prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. Rażące naruszenie interesów konsumenta należy rozumieć jako nieusprawiedliwioną dysproporcję praw i obowiązków na jego niekorzyść w określonym stosunku obligacyjnym, natomiast działaniem wbrew dobrym obyczajom w zakresie kształtowania treści stosunku obligacyjnego jest tworzenie przez partnera konsumenta takich klauzul umownych, które godzą w równowagę kontraktową stron takiego stosunku (tak Sąd Apelacyjny w Warszawie, w wyroku z 11 września 2014r., Sygn. akt VI ACa 1965/13). Powyższe oznacza, że aby uznać dane postanowienie umowne za abuzywne, konieczne jest ustalenie nierównomiernego rozkładu praw i obowiązków stron umowy, świadczącego o jego sprzeczności z dobrymi obyczajami, oraz stwierdzenie prawnie relewantnego znaczenia tej nierównowagi, które stanowi rażące naruszenie interesów konsumenta. W ocenie Sądu w niniejszej sprawie mamy do czynienia z omawianą sytuacją. Postanowienia OWU nie zostały ustalone indywidualnie z powodem, nie podlegały negocjacji, i na ich treść powód w istocie nie miał realnego wpływu.

Dodatkowo w tym miejscu przywołać należy uzasadnienie wyroku Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 23 października 2006 r. (sygn. akt XVII AmC 147/05), z którego wynika, iż niedozwolone jest postanowienie umowne, które uzależnia zakres obowiązku naprawienia szkody od wykonania naprawy. Decyzja poszkodowanego o dokonaniu naprawy samochodu bądź jej zaniechaniu nie ma bowiem wpływu na kwestię doznanego uszczerbku majątkowego.

Biorąc pod uwagę powyższe, w ocenie Sądu, przywołane zapisy OWU godzą w równowagę kontraktową stron, wprowadzając nieusprawiedliwioną dysproporcję praw i obowiązków wynikających z umowy na niekorzyść poszkodowanego, rażąco naruszając jego interesy jako konsumenta. Sąd zważył, iż poszkodowany jako osoba fizyczna zawarł umowę w droższym wariancie (...), w ramach którego rozliczenie szkody następuje metodą serwisową, i który to wariant upoważniał go do dokonania napraw w (...) Serwisach (...) lub w innym wybranym przez ubezpieczonego warsztacie samochodowym, a nie jak uczynił to pozwany – kosztorysowym.

Metoda serwisowa w zasadzie wymusza na ubezpieczonym, aby dokonał on naprawy pojazdu, zaś fakt naprawy pojazdu, jak wskazano wyżej, nie ma wpływu na wysokość szkody i doznany uszczerbek. Dalsze postanowienia dotyczące ustalenia odszkodowania („przejścia”) z metody serwisowej na kosztorysową rażąco naruszają prawa poszkodowanego, skoro brak naprawy i przedłożenia faktur skutkuje de facto ograniczeniem odpowiedzialności pozwanego ubezpieczyciela. Prowadzi bowiem do ustalenia odszkodowania na niższym poziomie, co biorąc pod uwagę zapłatę wyższej składki ubezpieczeniowej i to według wariantu (...), godzi w zasadę równowagi kontraktowej, rażąco naruszając interes poszkodowanego.

Ustalając wysokość rzeczywistych kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu, pozostających w zgodzie z postanowieniami OWU AC, Sąd oparł się na opinii biegłego sądowego rzeczoznawcy techniki samochodowej mgr. inż. F. G. i na podstawie tej opinii ustalił, że zgodnie z technologią naprawy i zaleceniami producenta, rzeczywisty koszt naprawy uszkodzonego pojazdu marki P. (...) o nr rej. (...) w wariancie serwisowym wyniósł 12 321,22 zł brutto. W ocenie Sądu ta kwota odpowiada wartości świadczenia, do którego zobowiązany był pozwany przy rozliczeniu szkody w pojeździe poszkodowanego wg. wariantu serwisowego. Niesporne jest, że pozwany wypłacił na rzecz poprzednika prawnego powoda świadczenie w wysokości 5 248,18 zł. Zatem powodowi przysługuje roszczenie o dopłatę do świadczenia umownego dotychczas wypłaconego z tytułu naprawy pojazdu w kwocie 7 073,04 zł (12.321,22 - 5248,18 zł). Żądana przez powoda w treści pozwu kwota uzupełniającego odszkodowania mieściła się w kwocie oszacowanej przez biegłego sądowego. W związku z powyższym, Sąd, na podstawie art. 805 § 1 k.c., zasądził w punkcie I sentencji wyroku ww. od pozwanego (...) S.A. w S. na rzecz powoda kwotę 6 725,41 zł tytułem uzupełniającego odszkodowania za szkodę powstałą w dniu 10 lutego 2023 r. w pojeździe poszkodowanego.

Odnosząc się do żądania odsetek, to zgodnie z art. 817 § 1 k.c. zakład ubezpieczeń zobligowany jest, co do zasady, wypłacić odszkodowanie w terminie trzydziestu dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego zawiadomienia o szkodzie. W przypadku, gdyby wyjaśnienie we wskazanym terminie okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe. Zdarzenie miało miejsce w dniu 10 lutego 2023 r. Pozwany potwierdził przyjęcie zgłoszenia szkody w dniu 17 lutego 2023 r., zatem winien był spełnić świadczenie zgodnie z umową w należytej wysokości do dnia 20 marca 2023 r. W związku z powyższym, Sąd uwzględnił żądanie zasądzenia odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia następnego, tj. za okres od dnia 21 marca 2023 r. do dnia zapłaty na podstawie art. 481 §§ 1 i 2 k.c. W pozostałym zaś zakresie (od 11 marca 2023 r. do 20 marca 2023 r.) roszczenie odsetkowe zostało oddalone.

Odnosząc się do żądania powoda o zwrot kosztów sporządzenia na jego zlecenie prywatnej wyceny szkody (kosztorysu) w kwocie 200 zł należało uznać, iż jest ono niezasadne. Dokonanie oceny, czy poniesione koszty na zlecenie powoda na etapie przedsądowym są objęte odszkodowaniem przysługującym od ubezpieczyciela, musi być poprzedzone uwzględnieniem całokształtu okoliczności sprawy, w szczególności ustaleniem, czy zachodzi normalny związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem tego wydatku a wypadkiem oraz czy poniesienie tego kosztu było obiektywne uzasadnione i konieczne, także w kontekście ułatwienia skonkretyzowania żądanego odszkodowania, jak i ułatwienia ubezpieczycielowi ustalenia rozmiarów szkody (por. uzasadnienie uchwały Sąd Najwyższy z dnia 18 maja 2004 r., III CZP 24/04).

Sąd zważył, że w orzecznictwie wskazuje się, że nabywcy wierzytelności o odszkodowanie za szkodę przysługuje od ubezpieczyciela zwrot uzasadnionych kosztów ekspertyzy zleconej osobie trzeciej tylko wtedy, gdy jej sporządzenie było w okolicznościach danej sprawy niezbędne do efektywnego dochodzenia odszkodowania (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 2019 r., III CZP 68/18).

W niniejszej sprawie to nie poszkodowany poniósł koszty sporządzenia opinii, lecz powód będący nabywcą wierzytelności. Nadto koszty te poniesione zostały już po dacie nabycia wierzytelności. Są to jednak w świetle wspomnianej uchwały Sądu Najwyższego (III CZP 68/18) koszty niepozostające w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem powodującym szkodę. Sąd wziął również pod uwagę, że inaczej należy oceniać działania samego poszkodowanego, jeśli nie ma on orientacji w kwestiach dotyczących ustalenia zakresu uszkodzeń powstałych w mieniu i ich wartości, jest laikiem w tej dziedzinie, a inaczej firmy skupującej takie wierzytelności o wypłatę odszkodowania, zawodowo zajmującego się oceną ryzyka i szacowaniem strat. W niniejszej sprawie koszty sporządzenia prywatnej ekspertyzy zostały poniesione przez powoda, a więc podmiot prowadzący działalność gospodarczą związaną ze skupem i dochodzeniem wierzytelności odszkodowawczych. W ocenie Sądu, koszt sporządzenia prywatnej ekspertyzy w rozpoznawanej sprawie nie był ani niezbędny, ani celowy, ponieważ to w zasadzie na podstawie ustaleń biegłego (o którego przeprowadzenie dowodu z opinii zwrócił się powód) kształtuje się ostateczna i rzeczywista wysokość poniesionej szkody. Przy tym mając także na uwadze wspomnianą uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 2019 r. o sygn. III CZP 68/18, niezasadne byłoby ustalanie precyzyjnej wysokości żądania na etapie przedsądowym przez powoda i obciążanie tymi samymi kosztami dwukrotnie strony przegrywającej sprawę (koszty sporządzenia prywatnej ekspertyzy, koszty sporządzenia opinii biegłego). Z tego względu w ocenie Sądu nie było podstaw, by uznać, że wydatek ten był uzasadniony z punktu widzenia prawidłowej likwidacji szkody i stanowił normalne, zwykłe, typowe następstwo szkody. Dlatego też Sąd w oddalił żądanie pozwu także co do kwoty 200 zł z tytułu zwrotu wydatków na prywatną kalkulację kosztów naprawy na podstawie art. 361 § 1 k.c.

O kosztach procesu Sąd rozstrzygnął na podstawie art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z art. 100 k.p.c. Mając na uwadze, iż powództwo zostało uwzględnione niemal w całości (97%), kosztami procesu należało obciążyć pozwanego jako przegrywającego. Pozwany zobowiązany jest więc zwrócić koszty procesu poniesione przez powoda. Na koszty procesu poniesione przez powoda składają się: opłata od pozwu 400,00 zł, opłata skarbowa od udzielonego pełnomocnictwa procesowego 17 zł, oraz koszty zastępstwa procesowego w wysokości 1800 zł, ustalone w oparciu o § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2023.1935 t.j.). Powód uiścił także zaliczkę na opinię biegłego sądowego w wysokości 2.500 zł, która została wykorzystana w wysokości 1220,78 zł. Łącznie suma kosztów procesu poniesionych przez powoda wyniosła 3 437,78 zł i taką też kwotę w pkt. III wyroku Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda. Podstawę zasądzenia odsetek od kosztów procesu stanowił art. 98 § 1 ¹ k.p.c. – Sąd zasądził je od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Wynagrodzenie biegłego sądowego wyniosło łącznie 1220,78 zł. Powód uiścił zaliczkę na opinię biegłego w wysokości 2.500 zł. Zatem do rozliczenia pozostała kwota 1279,22 zł i taką kwotę należało zwrócić powodowi tytułem nadpłaconej zaliczki, o czym Sąd zasądził w punkcie IV sentencji wyroku, na podstawie art 80 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Sygnatura akt I C 466/23

4/23

ZARZĄDZENIE

1.  odnotować w Rep. C i kontrolce uzasadnień;

2.  odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi pozwanego przez PI,, czy powód uiścił opłatę od wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku w kwocie 100 zł; w razie pozytywnego ustalenia – dołączyć dowód wpłaty i odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć także pełnomocnikowi powoda przez PI,

3.  w razie ustalenia braku opłaty jak w pkt. 3 – zobowiązać pełnomocnika powoda do uzupełnienia braków fiskalnych wniosku o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia wyroku poprzez uiszczenie opłat