Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 listopada 2024 roku

Sąd Rejonowy w Sopocie Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Anna Olszewska-Kowalska

Protokolant: sek.sąd. Magdalena Trąbicka-Patron

po rozpoznaniu w dniu 29 listopada 2024 roku w Sopocie

na rozprawie

sprawy

z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w M.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w S.

o zapłatę

I.  zasądza na rzecz powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w M. od pozwanej (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w S. kwotę 4.433,71 zł (cztery tysiące czterysta trzydzieści trzy złote siedemdziesiąt jeden groszy) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 11 marca 2023 roku do dnia zapłaty;

II.  w pozostałym zakresie oddala powództwo;

III.  zasądza na rzecz powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w M. od pozwanej (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w S. kwotę 2.558,99 zł (dwa tysiące pięćset pięćdziesiąt osiem złotych dziewięćdziesiąt dziewięć groszy) wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty - tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym 900 (dziewięćset) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu;

IV.  zwraca od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Sopocie na rzecz powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w M. kwotę 1.258,01 zł (jeden tysiąc dwieście pięćdziesiąt osiem złotych jeden grosz) tytułem nadpłaconej zaliczki na poczet kosztów wynagrodzenia biegłego sądowego.

Sygnatura akt I C 573/23

UZASADNIENIE

Powód (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w M. wniósł o zasądzenie od (...) Spółki Akcyjnej w S. kwoty 4.681,63 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwot:

- 4.481,63 zł od dnia 04 marca 2023 r. do dnia zapłaty,

- 200,00 zł od dnia 07 lipca 2023 r. do dnia zapłaty

oraz zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu, w tym koszów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, a także odsetek ustawowych od zaliczki na poczet wydatków związanych z opinią biegłego od dnia poniesienia wydatku do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu wskazano, iż w wyniku zdarzenia z dnia 3 lutego 2023 r. doszło do uszkodzenia pojazdu marki R. o nr rej. (...), stanowiącego własność D. B. (1). W tej dacie uszkodzony pojazd posiadał polisę AC zawartą z pozwanym. Integralną częścią polisy były Ogólne Warunki Kompleksowego (...) Mechanicznych od U., Zniszczenia lub Uszkodzenia dla Klienta Korporacyjnego o nr AB-AC-01/21. Na podstawie zawartej umowy, pozwany po zapłacie przez poszkodowanego składki ubezpieczeniowej zobowiązał się udzielić ochrony ubezpieczeniowej w zakresie autocasco na następujących warunkach: wariant serwisowy, konsumpcja sumy ubezpieczenia wprowadzona. Pozwany w toku przeprowadzonego postępowania likwidacyjnego wypłacił odszkodowanie w łącznej kwocie 3.959,47 zł netto. Pozwany, wbrew postanowieniom zawartej polisy AC, nie dokonał wyliczenia wysokości odszkodowania w wariancie serwisowym. Powód podniósł, że poszkodowany zawarł umowę w wariancie serwisowym, zaś pozwany do wyliczenia odszkodowania zastosował postanowienia § 18 ust. 1-2, 19 ust. 1-4, 20 ust. 1-5, 23 ust. 1-2 OWU AC, które mają w ocenie powoda postać postanowień niedozwolonych, ponieważ w przypadku braku wykonania naprawy bądź nieprzedstawienia rachunków/faktur, poszkodowany nie ma w zasadzie możliwości, aby odszkodowanie zostało wyliczone w oparciu o wariant wybrany przez niego przy zawieraniu umowy ubezpieczenia, tj. wariant serwisowy.

Wskazano również na różnice pomiędzy treścią umowy (polisy) a OWU, których ubezpieczyciel nie przedstawił poszkodowanemu w formie pisemnej przed zawarciem umowy, i w takim przypadku ubezpieczyciel nie może powoływać się na różnicę niekorzystną dla ubezpieczającego (art. 812 § 8 k.c.).

W kwestii zasadności roszczenia o zwrot kosztu sporządzenia prywatnej opinii, poszkodowanemu oraz cesjonariuszowi przysługuje zwrot kosztów tzw. prywatnej ekspertyzy rzeczoznawcy, jeżeli jej sporządzenie było niezbędne do efektywnego dochodzenia odszkodowania. W okolicznościach niniejszej sprawy ocena owej efektywności winna być ograniczona wyłącznie do wyniku sporu. (pozew – k. 4-11)

Nakazem zapłaty z dnia 20 września 2023 r. Referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w Sopocie uwzględnił żądanie pozwu w całości. (nakaz zapłaty – k. 49)

Od powyższego nakazu zapłaty pozwany złożył sprzeciw, zaskarżając go w całości, wnosząc o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwany wskazał, że nie kwestionuje swojej odpowiedzialności co do zasady, jednak kwestionuje wysokość dochodzonego odszkodowania. W przedmiotowej sprawie mają zastosowanie Ogólne Warunki Ubezpieczenia o symbolu AB-AC-01/21, na podstawie których zawarto umowę ubezpieczenia.

Zgodnie z § 18.2. OWU: „W zależności od systemu ustalania rozmiaru szkody przyjętego w umowie ubezpieczenia, ustalenie rozmiaru szkody częściowej może nastąpić w wariancie kosztorysowym lub serwisowym, z zastrzeżeniem postanowień § 20 ust. 2. Natomiast zgodnie z § 19 OWU, z zastrzeżeniem § 42 ust. 4, w przypadku przyjęcia w umowie ubezpieczenia wariantu kosztorysowego, ustalenie rozmiaru szkody następuje na podstawie wyceny, dokonanej przez E. Hestię. Ponadto, zgodnie z § 20.3. OWU, jeżeli całkowite faktyczne koszty naprawy pojazdu przekraczają wartość ustaloną według wariantu kosztorysowego, ich uwzględnienie przy ustaleniu rozmiaru szkody (w tym również wysokości podatku VAT) wymaga przedłożenia przez ubezpieczonego kompletu faktur dotyczących robocizny, części zamiennych i materiałów (w tym lakierniczych). Poszkodowany ma prawo przeprowadzić naprawę zgodnie z zapisami OWU oraz zawartą polisą, jednakże rozliczenie w wariancie serwisowym mogło mieć miejsce jedynie na podstawie faktury dokumentującej naprawę pojazdu. W związku z brakiem przedłożenia faktur dokumentujących przeprowadzoną naprawę, pozwany dokonał ustalenia rozmiaru szkody częściowej w oparciu o wariant kosztorysowy. Zgodnie z powyższym, pozwana wypłaciła odszkodowanie w wysokości 3.959,47 zł netto. Brak zatem podstaw do dokonania naprawy w zakresie ponad to, co zostało wypłacone przez pozwanego. (sprzeciw – k. 53-58)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 3 lutego 2023 r. doszło do zdarzenia, w wyniku którego uszkodzeniu uległ samochód osobowy marki R. o nr rej. (...), należący do D. B. (1).

Uszkodzony pojazd był w tym czasie ubezpieczony w pozwanym zakładzie (...) S. A. z siedzibą w S. w zakresie autocasco (AC). Dobrowolna umowa ubezpieczenia AC została zawarta na okres od dnia 07 października 2022 r. do dnia 06 listopada 2023 r. i potwierdzona polisą ubezpieczenia komunikacyjnego E. (...) nr (...), do której zastosowanie znajdują Ogólne Warunki Ubezpieczeń o symbolu AB-AC-01/21 (dalej: OWU). W polisie jako wariat ubezpieczenia wskazano wariant serwisowy, konsumpcja sumy ubezpieczenia zniesiona, a sumę ubezpieczenia określono na kwotę 39.878,00 zł brutto.

(okoliczność bezsporna, nadto dowód: dowód rejestracyjny, dokumentacja fotograficzna na płycie CD – k. 70, raport szkody – k. 96-97, polisa - k. 17)

Zgodnie z ww. Ogólnymi Warunkami Kompleksowego (...) Mechanicznych od U., Zniszczenia lub Uszkodzenia (Autocasco) dla Klienta Korporacyjnego (kod: AB-AC-01/21):

§ 18

1. W przypadku ustalania wartości szkody w wariancie serwisowym na podstawie faktur, sposób naprawy i wysokość jej kosztów powinny być uprzednio uzgodnione z E. Hestią. W takim przypadku nie znajdzie zastosowania ograniczenie wysokości szkody wskazane w § 20 ust. 4.

2. W zależności od systemu ustalania rozmiaru szkody przyjętego w umowie ubezpieczenia, ustalenie rozmiaru szkody częściowej może nastąpić w wariancie kosztorysowym lub serwisowym, z zastrzeżeniem postanowień § 20 ust. 2.

§ 19

1. Z zastrzeżeniem § 42 ust. 4, w przypadku przyjęcia w umowie ubezpieczenia wariantu kosztorysowego, ustalenie rozmiaru szkody następuje na podstawie wyceny, dokonanej przez E. Hestię w oparciu o zasady zawarte w systemie A., lub w przypadku braku danego pojazdu w tym systemie − zastosowanie ma system E., bez uwzględnienia podatku VAT, tzn. według:

1) norm czasowych operacji naprawczych określonych przez producenta pojazdu i ujętych w systemie A., lub w systemie E. − w przypadku braku danego pojazdu w systemie A.,

2) stawki roboczogodziny w wysokości 65 zł brutto za prace blacharskie, mechaniczne i lakiernicze,

3) zawartego w protokole oględzin pojazdu wykazu części (zespołów) zakwalifikowanych do wymiany, według średnich cen części sygnowanych marką alternatywną do marki producenta pojazdu (zamienników) oraz materiałów zawartych w systemie A. lub w systemie E. − w przypadku braku danego pojazdu w systemie A..

2. W przypadku braku w przywołanym systemie cen części sygnowanych marką alternatywną do marki producenta pojazdu (zamienników), do rozliczenia przyjmuje się zawarte w systemie A. lub − w przypadku braku danego pojazdu w tym systemie − w systemie E., ceny części pochodzących od producenta pojazdu (części oryginalne), pomniejszone o wskazane w poniższej tabeli zużycie eksploatacyjne, zależne od okresu eksploatacji pojazdu, z zastrzeżeniem postanowień ust. 3:

Okres eksploatacji pojazdu oraz zużycie eksploatacyjne wyrażone w procentach wartości części zakwalifikowanych do wymiany: do 3 lat (włącznie) 25 %, 4 lata 30 %, 5 lat 40 %, 6 lat 50 %, 7 lat 55 %, 8 lat 60 %, 9 lat lub więcej 65 %.

3. Jeżeli w okresie eksploatacji pojazdu dokonano wymiany części, których wartość została udokumentowana oryginałami rachunków, wysokość zużycia eksploatacyjnego danych części ustalana jest indywidualnie przy uwzględnieniu okresu ich użytkowania.

4. Jeżeli ceny części zamiennych, ustalone w sposób opisany w ust. 1 pkt 3) (zamienniki) są wyższe od cen ustalonych zgodnie z ust. 2 (części oryginalne z amortyzacją), w ustalaniu rozmiaru szkody uwzględnia się niższą z wymienionych cen.

§ 20

1. W przypadku przyjęcia w umowie ubezpieczenia wariantu serwisowego ustalenie rozmiaru szkody i wypłata odszkodowania następuje po przedłożeniu faktur dokumentujących naprawę pojazdu według uprzednio uzgodnionych z E. Hestią kosztów i sposobu naprawy pojazdu przez zakład dokonujący tej naprawy, w oparciu o:

1) normy czasowe producenta pojazdu ujęte w systemie A., lub w przypadku braku danego pojazdu w tym systemie − w systemie E.,

2) średnią stawkę za 1 roboczogodzinę adekwatną dla Punktu obsługi ,

3) ceny części i materiałów producenta pojazdu ujęte w systemie A., lub w przypadku braku danego pojazdu w tym systemie − w systemie E., nie więcej niż średnie ceny zalecane przez producenta pojazdu lub oficjalnego importera do stosowania przez ich sieć serwisową.

2. Na wniosek Ubezpieczonego, pomimo przyjęcia w umowie ubezpieczenia wariantu serwisowego, E. Hestia dokonuje ustalenia rozmiaru szkody i wypłaty bezspornej kwoty odszkodowania w oparciu o wariant kosztorysowy, z zastrzeżeniem postanowień ust. 3.

3. Jeżeli całkowite faktyczne koszty naprawy pojazdu przekraczają wartość ustaloną według wariantu kosztorysowego, ich uwzględnienie przy ustaleniu rozmiaru szkody (w tym również wysokości podatku VAT) wymaga przedłożenia przez Ubezpieczonego kompletu faktur dotyczących robocizny, części zamiennych i materiałów (w tym lakierniczych).

4. W razie udokumentowania fakturami naprawy pojazdu dokonanej bez uprzedniego uzgodnienia z E. Hestią zgodnie z § 18 ust. 1, koszty naprawy podlegają weryfikacji do kwoty nie większej niż 110 zł brutto za 1 roboczogodzinę prac blacharskich, lakierniczych i mechanicznych. Natomiast ceny części zamiennych i materiałów (w tym lakierniczych) podlegają weryfikacji maksymalnie do wartości zawartych w systemie A., pomniejszonych o wysokość zużycia eksploatacyjnego, o którym mowa w § 19 ust. 2.

5. Ustalenie rozmiaru szkody zawiera podatek VAT w przypadku, gdy suma ubezpieczenia została ustalona z uwzględnieniem podatku VAT i jednocześnie Ubezpieczony nie jest płatnikiem podatku VAT lub nie ma możliwości odliczenia tego podatku.

§ 23

1. E. Hestia zastrzega sobie prawo do sprawdzenia, przed ustaleniem rozmiaru szkody, zgodności dokonanej naprawy z zakresem i kwalifikacją w protokole oględzin oraz przedłożonymi rachunkami lub fakturami za naprawę.

2. W przypadku stwierdzenia niezgodności dokonanej naprawy z zakresem i kwalifikacją zawartą w protokole oględzin, E. Hestia ustala rozmiar szkody w oparciu o faktycznie wykonany zakres i sposób naprawy, jednak w zakresie nie większym, niż określony w protokole oględzin sporządzonym przed przystąpieniem do naprawy.

(dowód: Ogólne Warunki Kompleksowego (...) Mechanicznych od U., Zniszczenia lub Uszkodzenia (Autocasco) dla Klienta Korporacyjnego kod: AB-AC-01/21 – k. 20-32)

Szkoda została zgłoszona w pozwanym towarzystwie ubezpieczeń. W dniu 08 lutego 2023 r. ubezpieczyciel potwierdził zgłoszenie szkody.

Poszkodowany w trakcie oględzin pojazdu przez rzeczoznawcę mobilnego pozwanego wybrał formę rozliczenia szkody na podstawie wyceny E. Hestii.

Raport szkody, sporządzony w trakcie w/w oględzin, wypełniał rzeczoznawca pozwanego, pod raportem widnieje podpis poszkodowanego. Rzeczoznawca pozwanego informował poszkodowanego o możliwości zmiany sposobu rozliczenia szkody.

Poszkodowany miał możliwość odliczenia podatku VAT od kosztów naprawy.

W dniu 17 lutego 2023 r. pozwany poinformował o przyznaniu odszkodowania w łącznej wysokości 3.957,47 zł netto, rozliczając je metodą kosztorysową.

Później poszkodowany oddał auto do warsztatu celem naprawy, koszt tej naprawy znacznie przewyższył odszkodowanie wypłacone przez pozwanego a ustalone na podstawie wariantu kosztorysowego.

(dowód: zeznania świadek M. M. – k. 105-106, zeznania świadka J. T. – k. 104-105, zeznania świadka D. B. (1) – k. 106-107, raport szkody k. 96, potwierdzenie zgłoszenia szkody na płycie CD – k. 70, decyzja – k. 33, kalkulacja naprawy pozwanego – k. 34-38)

W dniu 09 czerwca 2023 r. poszkodowany Firma Handlowa (...) zawarł z M. S., prowadzącym działalność gospodarczą pod firmą (...) z siedzibą w W., umowę przelewu wierzytelności, na mocy której nabył on wierzytelność, jaka przysługiwała zbywcy w stosunku do (...) S.A. w S., sprawcy zdarzenia oraz wszelkim innym podmiotom zobowiązanym do naprawienia szkody z tytułu szkody w pojeździe marki R. o nr. rej. (...), powstałej na skutek zdarzenia z dnia 03 lutego 2023 r.

Następnie, w dniu 23 czerwca 2023 r. Pomoc Powypadkowa z siedzibą w W. zawarła z powodem umowę przelewu wierzytelności, na mocy której powód nabył wierzytelność, jaka przysługiwała zbywcy w stosunku do (...) S.A. w S., sprawcy zdarzenia oraz wszelkim innym podmiotom odpowiedzialnym za szkodę z tytułu umowy ubezpieczenia autocasco w pojeździe marki R. o nr. rej. (...) powstałą na skutek zdarzenia z dnia 03 lutego 2023 r. W § 2 ust. 3 umowy przelewu wierzytelności postanowiono, iż zbywca oświadcza pod rygorem zwrotu nabywcy kosztów poniesionych w związku z procesem windykacyjnym, że nie zawarł z dłużnikiem ( (...) S. A.) ugody, nie przedstawił dłużnikowi faktur potwierdzających naprawy ww. pojazdu do dnia podpisania niniejszej umowy, nie przedstawi ich do momentu zakończenia przez nabywcę procesu windykacyjnego oraz nie zataił okoliczności, która wyczerpywałaby w całości lub w części wszelkie wzajemne roszczenia zbywcy i dłużnika.

(dowód: umowy przelewu wierzytelności – k. 39, zawiadomienie o przelewie wierzytelności – k. 39v, umowy przelewu wierzytelności – k. 41, zawiadomienie o przelewie wierzytelności – k. 41v)

Powód zlecił oszacowanie wysokości kosztu naprawy przedmiotowego pojazdu rzeczoznawcy i uzyskał kalkulację kosztów naprawy pojazdu poszkodowanego do stanu sprzed zdarzenia z dnia 03 lutego 2023 r. na kwotę 10.382,55 zł brutto (8.441,10 zł netto).

Za sporządzoną ekspertyzę (...) Sp. z o. o. wystawiło w dniu 29 czerwca 2023 r. powodowi fakturę VAT na kwotę 200 zł brutto.

(dowód: kalkulacja naprawy – k. 41-43, faktura VAT z 29.06.2023 r. – k. 44)

Pismem z dnia 29 czerwca 2023 r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 4.681,63 zł w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania.

(okoliczności bezsporne, nadto dowód: pismo z 29.06.2023 r. – k. 46-47)

Wysokość kosztów przywrócenia pojazdu poszkodowanego do stanu sprzed zdarzenia z dnia 03 lutego 2023 r., ustalona zgodnie z postanowieniami umowy ubezpieczenia AC w wariancie serwisowym wynosi 8.393,18 zł netto (10.232,61 zł brutto), w wariancie kosztorysowym 4.785,00 zł netto (5.885,55 zł brutto)

(dowód: opinia biegłego sądowego F. G. – 128-135, kalkulacja – k. 136-147)

Sąd zważył, co następuje:

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w postaci wymienionych wyżej dokumentów. Prawdziwość dokumentów nie była przez żadną ze stron kwestionowana. Sąd również nie znalazł podstaw do zakwestionowania ich wiarygodności z urzędu. Sąd uznał, iż kalkulacje wartości przedmiotowego pojazdu wykonane na zlecenie stron są jedynie dowodem tego, iż wyceny takie zostały wykonane oraz służą wyjaśnieniu stanowisk procesowych stron.

Sąd zaliczył w poczet materiału dowodowego dokumenty z akt szkody. Na ich podstawie Sąd ustalił przebieg postępowania likwidacyjnego, w szczególności datę zgłoszenia szkody i zakres uwzględnienia żądania powoda w toku postępowania likwidacyjnego przez pozwanego.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadków M. M. oraz J. T. na okoliczność tego jak wygląda procedura sporządzania raportu szkody, zeznania te korelowały ze sobą. Sąd na podstawie tych zeznań ustalił, iż to pracownik wypełnia raport szkody w trakcie oględzin, a klient podpisuje już wypełniony raport („to zadanie rzeczoznawcy mobilnego żeby wypełnić raport” – k. 106, „ja po odznaczeniu checkboxu informuję klienta jakie są możliwości rozliczenia szkody” – k. 105)

Sąd dał wiarę zeznaniom D. B. (2), zeznania były szczere, spontaniczne, na ich podstawie Sąd ustalił, iż poszkodowany wybrał formę gotówkową rozliczenia, jednak gdy oddał samochód do warsztatu dopłacił do naprawy ponad kwotę uzyskaną z odszkodowania od ubezpieczyciela.

Ustalając stan faktyczny Sąd oparł się na opinii biegłego (...). Konieczne bowiem było ustalenie kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu marki R. o nr rej. (...) zgodnie z OWU stanowiącymi integralną część umowy zawartej między poszkodowanym, jako pierwotnym wierzycielem a pozwanym towarzystwem ubezpieczeń. Wymagało to wiadomości specjalnych. Sąd uznał opinię biegłego za wiarygodną. Opinia została sporządzona przez osobę o niekwestionowanych kwalifikacjach, w sposób rzetelny, spójny i kompletny. Biegły sądowy, zgodnie z tezą, wyliczył wysokość kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu w wariancie serwisowym oraz kosztorysowym. Do powyższej opinii żadna ze stron nie złożyła zastrzeżeń.

Na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 5 k.p.c., sąd pominął dowód z zeznań świadka P. B. jako zmierzający jedynie do przedłużenia postępowania. Okoliczności, na które miałby być przesłuchany świadek, zostały ustalone na podstawie zeznań M. M. oraz J. T.. W ocenie Sądu mało prawdopodobne jest by świadek miała szczegółową wiedzę w przedmiocie okoliczności powstania dokumentu "raport szkody", skoro nie brała udziału w jego sporządzeniu.

W ocenie Sądu powództwo zasługiwało na uwzględnienie w przeważającej części.

W przedmiotowej sprawie odpowiedzialność pozwanego co do zasady za powstałą po stronie powoda na skutek zdarzenia z dnia 03 lutego 2023 r. szkodę nie była kwestionowana. Okolicznością sporną w sprawie było ustalenie wysokości należnego powodowi odszkodowania zgodnie z postanowieniami OWU.

W myśl art. 805 § 1 k.c., przez umowę ubezpieczenia zakład ubezpieczeń zobowiązuje się spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Stosownie do art. 805 § 2 pkt 1 k.c., świadczenie ubezpieczyciela przy ubezpieczeniu majątkowym polega w szczególności na zapłacie określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku.

Sąd zważył, iż w rozpoznawanej sprawie warunki, w których poszkodowanemu (a w związku z cesją wierzytelności - powodowi) przysługuje od pozwanego odszkodowanie, określone są w zawartej przez strony umowie ubezpieczenia autocasco, której częścią są Ogólne Warunki Ubezpieczeń o symbolu AB-AC-01/21 (dalej: OWU).

Z polisy nr (...) wynika bezspornie, iż pojazd poszkodowanego ubezpieczony był w wariancie serwisowym, a w takiej sytuacji zgodnie z § 20 ust. 1 OWU szkodę należało rozliczyć metodą serwisową. Pozwany nie spełnił świadczenia w wysokości odpowiadającej kosztom naprawy pojazdu w wariancie serwisowym ze względu na nieprzedstawienie faktur dokumentujących tę naprawę. Sporne między stronami było, czy postanowienia umowne uzależniające wypłatę świadczenia w wariancie serwisowym od uprzedniego wykonania naprawy i przedstawienia faktur za naprawę nie mają charakteru abuzywnego.

Wyżej wymienione postanowienia OWU podlegały ocenie przez pryzmat art. 385 ¹ § 1 k.c., który stanowi, że postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nie uzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. W ocenie Sądu wprawdzie analizowane postanowienia umowne określają główne świadczenia jednej ze stron umowy, tj. ubezpieczyciela, to jednak nie określają tego świadczenia w sposób jednoznaczny, co daje podstawę do oceny kwestionowanego zapisu pod kątem abuzywności (por. uzasadnienie wyroku Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 23 października 2006 r., sygn. akt XVII AmC 147/05). Sąd zważył, że postanowienie § 20 ust. 1 OWU stanowi, że w przypadku przyjęcia w umowie ubezpieczenia wariantu serwisowego ustalenie rozmiaru szkody i wypłata odszkodowania następuje po przedłożeniu faktur dokumentujących naprawę podjazdu według uprzednio uzgodnionych z E. Hestią kosztów i sposobu naprawy przez zakład dokonujący tej naprawy, w oparciu o:

1) normy czasowe producenta ujęte w systemie A. lub E.;

2) średnią stawkę za 1 roboczogodzinę adekwatną dla punktu obsługi;

3) cen części i materiałów producenta pojazdu.

Powyższe postanowienie jest niejednoznaczne. Po pierwsze, stoi ono w sprzeczności z treścią polisy, która potwierdza zawarcie umowy ubezpieczenia w wariancie serwisowym, co wskazuje jednoznacznie, że strony uzgodniły szerszy zakres ochrony ubezpieczeniowej w sposób bezwarunkowy. Natomiast postanowienie OWU obwarowuje to podstawowe uprawnienie ubezpieczonego koniecznością dokonania naprawy i przedstawienia faktury. Nadto, nie jest ustalony ani sprecyzowany sposób uzgodnienia z ubezpieczycielem kosztów naprawy w razie jej przeprowadzania ani sposób wyliczenia średniej arytmetycznej stawki za roboczogodzinę. W konsekwencji, powyższe pozwala ubezpieczycielowi weryfikować koszty naprawy pojazdu uszkodzonego nawet naprawionego w (...) z przedstawioną fakturą w sposób arbitralny, niejasny dla strony.

Jak stanowi art. 385 ¹ § 3 k.c., nie uzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta. Zgodnie z art. 385 § 2 k.c., oceny zgodności postanowienia umowy z dobrymi obyczajami dokonuje się według stanu z chwili zawarcia umowy, biorąc pod uwagę jej treść, okoliczności zawarcia oraz uwzględniając umowy pozostające w związku z umową obejmującą postanowienie będące przedmiotem oceny.

W ocenie Sądu, postanowienia § 20 ust. 1 OWU w zakresie uzależniającym wypłacenie odszkodowania od dokonania naprawy i przedstawienia rachunków lub faktur VAT za naprawę pojazdu stanowią niedozwolone postanowienie umowne w świetle przepisu art. 385 ¹ § 1 k.c.

Zgodnie z wielokrotnie prezentowanym przez sądy powszechne stanowiskiem, niedozwolonym postanowieniem wzorca umowy w świetle art. 385 ¹ § 1 k.c. jest takie postanowienie, które kształtuje prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. Rażące naruszenie interesów konsumenta należy rozumieć jako nieusprawiedliwioną dysproporcję praw i obowiązków na jego niekorzyść w określonym stosunku obligacyjnym, natomiast działaniem wbrew dobrym obyczajom w zakresie kształtowania treści stosunku obligacyjnego jest tworzenie przez partnera konsumenta takich klauzul umownych, które godzą w równowagę kontraktową stron takiego stosunku (tak Sąd Apelacyjny w Warszawie, w wyroku z 11 września 2014r., Sygn. akt VI ACa 1965/13). Powyższe oznacza, że aby uznać dane postanowienie umowne za abuzywne, konieczne jest ustalenie nierównomiernego rozkładu praw i obowiązków stron umowy, świadczącego o jego sprzeczności z dobrymi obyczajami, oraz stwierdzenie prawnie relewantnego znaczenia tej nierównowagi, które stanowi rażące naruszenie interesów konsumenta. W ocenie Sądu w niniejszej sprawie mamy do czynienia z taką sytuacją. Postanowienia OWU nie zostały ustalone indywidualnie z powodem, nie podlegały negocjacji, i na ich treść powód w istocie nie miał realnego wpływu.

Uzależnienie kryteriów wyceny szkody od przedstawienia rachunków/faktur jest działaniem zmierzającym do obejścia prawa. Odszkodowanie ma wypełnić lukę w majątku poszkodowanego, nie ma przy tym znaczenia czy ubezpieczony dokonał naprawy pojazdu.

Biorąc pod uwagę powyższe, w ocenie Sądu, przywołane zapisy OWU godzą w równowagę kontraktową stron, wprowadzając nieusprawiedliwioną dysproporcję praw i obowiązków wynikających z umowy na niekorzyść poszkodowanego, rażąco naruszając jego interesy jako konsumenta. Sąd zważył, iż poszkodowany zawarł umowę w droższym wariancie (...), w ramach którego rozliczenie szkody następuje metodą serwisową, i który to wariant upoważniał go do dokonania napraw w (...) Serwisach (...) lub w innym wybranym przez ubezpieczonego warsztacie samochodowym, a nie jak uczynił to pozwany – kosztorysowym.

Mając powyższe na uwadze uznać należało, iż abuzywność wskazanych postanowień umownych OWU nie wiązała poszkodowanego

Odszkodowanie należało ustalić w wartości netto. Zgodnie z § 20 ust. 5 OWU, ustalenie rozmiaru szkody zawiera podatek VAT w przypadku, gdy suma ubezpieczenia została ustalona z uwzględnieniem podatku VAT i jednocześnie ubezpieczony nie jest płatnikiem podatku VAT lub nie ma możliwości odliczenia tego podatku. W przedmiotowej sprawie poszkodowany w raporcie szkody oświadczył, iż ma możliwość odliczenia podatku VAT od kosztów naprawy. Oznacza to, iż odszkodowanie należało zasądzić w kwocie netto.

Z opinii biegłego sądowego rzeczoznawcy samochodowego F. G. wynika, że wysokość kosztów przywrócenia pojazdu poszkodowanego do stanu sprzed zdarzenia z dnia 03 lutego 2023 r., ustalona zgodnie z postanowieniami umowy ubezpieczenia AC w wariancie serwisowym wynosi 8.441,10 zł netto. Pozwany wypłacił odszkodowanie w wysokości 3.959,47 zł. Na podstawie powyższego, powodowi należy się odszkodowanie w wysokości 4.433,71 zł (8.441,10 – 3.959,47 zł). Zgodnie z powyższym, Sąd orzekł jak w punkcie I sentencji wyroku, oddalając powództwo w pozostałym zakresie.

Odnośnie żądania odsetek, to zgodnie z art. 817 § 1 k.c. zakład ubezpieczeń zobligowany jest, co do zasady, wypłacić odszkodowanie w terminie trzydziestu dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego zawiadomienia o szkodzie. W przypadku gdyby wyjaśnienie we wskazanym terminie okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe. Zdarzenie miało miejsce 03 lutego 2023 r. Z akt szkody nie wynika, kiedy poszkodowany zgłosił pozwanemu towarzystwu ubezpieczeń szkodę, natomiast pozwany potwierdził przyjęcie szkody w dniu 08 lutego 2023 r. i od tej daty rozpoczął bieg 30-dniowy termin dla pozwanego na przeprowadzenie postępowania likwidacyjnego. Od 10 marca 2023 r. pozwany pozostawał w opóźnieniu w spełnieniu świadczenia ubezpieczeniowego. Dlatego Sąd uwzględnił żądanie odsetek ustawowych za opóźnienie na podstawie ww. przepisów oraz art. 481 § 1 i 2 k.c., zasądzając je od wspomnianej kwoty od dnia 11 marca 2023 r. do dnia zapłaty.

Powód domagał się również zasądzenia kwoty 200 zł z tytułu wydatków poniesionych na sporządzenie prywatnej kalkulacji kosztów naprawy pojazdu na etapie przedprocesowym. W ocenie Sądu żądanie pozwu w tym zakresie nie zasługiwało na uwzględnienie na podstawie art. 805 § 1 k.c. stosowanego a contrario. Dokonanie oceny, czy poniesione koszty na zlecenie poszkodowanego na etapie przedsądowym są objęte odszkodowaniem przysługującym od ubezpieczyciela, musi być poprzedzone uwzględnieniem całokształtu okoliczności sprawy, w szczególności ustaleniem, czy zachodzi normalny związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem tego wydatku a wypadkiem oraz czy poniesienie tego kosztu było obiektywnie uzasadnione i konieczne, także w kontekście ułatwienia prawidłowego określenia konkretnego odszkodowania, jak i ułatwienia zakładowi ubezpieczeń ustalenia okoliczności wypadku i rozmiarów szkody (tak Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały z dnia 18 maja 2004 r., III CZP 24/04).

W niniejszej sprawie to powód poniósł koszty prywatnej ekspertyzy. Co do tej kwestii wypowiedział się także Sąd Najwyższy stwierdzając, iż nabywcy – w drodze przelewu – wierzytelności o odszkodowanie za szkodę przysługuje od ubezpieczyciela zwrot uzasadnionych kosztów ekspertyzy zleconej osobie trzeciej tylko wtedy, gdy jej sporządzenie było w okolicznościach sprawy niezbędne do efektywnego dochodzenia odszkodowania (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 2019 r., III CZP 68/18).

W niniejszej sprawie to nie poszkodowany poniósł koszty sporządzenia opinii, a powód, nabywca wierzytelności. Są to w świetle wspomnianej uchwały Sądu Najwyższego (III CZP 68/18) koszty niemieszczące się w adekwatnym związku przyczynowym ze szkodą. Sąd dochodząc do takiego wniosku miał przy tym na uwadze, iż inaczej należy oceniać działania samego poszkodowanego, który nie ma orientacji w kwestiach dotyczących ustalenia zakresu uszkodzeń powstałych w mieniu i ich wartości, jest laikiem w tej dziedzinie, a inaczej firmy windykacyjnej lub podmiotu zawodowo zajmującego się oceną ryzyka i szacowaniem strat, przez ten pryzmat należy więc oceniać także niezbędność sporządzania prywatnej opinii do efektywnego dochodzenia odszkodowania. Nadto pozwany kwestionował jedynie sposób ustalenia odszkodowania zgodnie z OWU. W takiej sytuacji, dalej idące żądanie pozwu Sąd oddalił, orzekając jak w punkcie II wyroku.

O kosztach procesu Sąd rozstrzygnął na podstawie art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z art. 100 k.p.c. Mając na uwadze, iż powództwo zostało uwzględnione niemal w całości (95%), kosztami procesu należało obciążyć pozwanego jako przegrywającego. Pozwany zobowiązany jest więc zwrócić koszty procesu poniesione przez powoda. Na koszty procesu poniesione przez powoda składają się: opłata od pozwu 400,00 zł, opłata skarbowa od udzielonego pełnomocnictwa procesowego 17 zł, oraz koszty zastępstwa procesowego w wysokości 900 zł, ustalone w oparciu o § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2018 r., poz. 265 ze zm.). Powód uiścił także zaliczkę na opinię biegłego sądowego w wysokości 2.500,00 zł, która została wykorzystana w wysokości 1.241,99 zł. Łącznie suma kosztów procesu poniesionych przez powoda wyniosła 2.558,99 zł i taką też kwotę w punkcie III wyroku Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda. Podstawę zasądzenia odsetek od kosztów procesu stanowił art. 98 § 1 ¹ k.p.c. – Sąd zasądził je od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Wynagrodzenie biegłego sądowego wyniosło 1.241,99 zł. Powód uiścił zaliczkę na opinię biegłego w wysokości 2.500 zł. Zatem do rozliczenia pozostała kwota 1.258,01 zł i taką kwotę należało zwrócić powodowi tytułem nadpłaconej zaliczki, o czym Sąd zasądził w punkcie IV sentencji wyroku, na podstawie art 80 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U.2024.959 t.j.).

Sygn. akt I C 573/23

1.  Odnotować w Rep. C i kontrolce uzasadnień.

2.  Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi pozwanego według k.p.c.

3.  Po uprawomocnieniu się w58,01 zł (pkt IV wyroku), dołączając dowód zwrotu.

4.  Akta przedłożyć z wpływem lub za

S., dnia 12 grudnia 2024 r. SSR Anna Olsze