Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 maja 2024 roku

Sąd Rejonowy w Sopocie Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Anna Olszewska-Kowalska

Protokolant: sek. sąd. Magdalena Trąbicka-Patron

po rozpoznaniu w dniu 15 maja 2024 roku w Sopocie

na rozprawie

sprawy

sprawy z powództwa P. K. (1), O. K. (1)

przeciwko Gminie M. S.

o naruszenie posiadania

I.  nakazuje pozwanej Gminie M. S. przywrócenie powodom P. K. (1) i O. K. (1) posiadania lokalu mieszkalnego położonego w S. przy ulicy (...) i wydanie tego lokalu w posiadanie powodów wraz ze wszystkimi kluczami;

II.  zobowiązuje pozwaną Gminę M. S. do zaprzestania naruszania posiadania polegającego na uniemożliwieniu powodom P. K. (1) i O. K. (1) dostępu do lokalu mieszkalnego położonego w S. przy ulicy (...)

III.  zasądza od pozwanej Gminy M. S. na rzecz powodów P. K. (1) i O. K. (1) kwotę 554 zł (pięćset pięćdziesiąt cztery złote) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 320 zł (trzysta dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Sygn. akt I C 525/23

UZASADNIENIE

P. K. (1) i O. K. (1) wnieśli do Sądu Rejonowego w Sopocie pozew o zobowiązanie pozwanej Gminy M. S. do:

1.  zaprzestania naruszania posiadania polegającego na uniemożliwianiu powodom dostępu do lokalu mieszkalnego położonego w S. przy ul. (...) w S.,

2.  przywrócenia stanu poprzedniego poprzez wydanie wskazanego w pkt. 1 lokalu mieszkalnego wraz ze wszystkimi kluczami,

3.  zasądzenie od pozwanej na rzecz powodów kosztów postępowania według norm przepisanych,

4.  zabezpieczenie powództwa poprzez niezwłoczne wprowadzenie powodów w posiadanie przedmiotowego lokalu poprzez wydanie kluczy i umożliwienie korzystania z lokalu.

W uzasadnieniu wskazano, że powodowie są posiadaczami lokalu mieszkalnego, o którym mowa we wniosku. W 2019 r. powodowie oraz mąż powódki wraz z jego matką - najemcą lokalu, zamieszkali wspólnie w lokalu mieszkalnym. Z uwagi na postawę najemczyni, związek małżeński powódki z R. K. zakończył się, a R. K. wyprowadził się z lokalu. Powodowie w dalszym ciągu lokal ten zajmowali. Wobec wszczynania przez najemczynię licznych awantur powódka wraz z synem korzystali z mieszkania znajdującego się piętro wyżej, a będącego własnością rodziców powódki. W dalszym ciągu jednak powodowie posiadali ten lokal, korzystali z niego, przechowywali i przechowują dalej swoje rzeczy osobiste. Mimo deklaracji, trwającego postępowania o oddanie w najem lokalu mieszkalnego Gmina M. S. pozbawiła powodów posiadania przedmiotowego lokalu. W dniu 28 sierpnia 2023 r. pracownicy UM w S. wymienili wkładki w drzwiach oraz zaplombowali wejście do lokalu. Wbrew ustaleniom pozwanej o posiadaniu przez powodów przedmiotowego lokalu i mimo wskazania w uzasadnieniu decyzji o odmowie wymeldowania właściwej drogi jaką byłoby postępowanie o emisję, pozwana naruszyła posiadanie powodów zachowując się w sposób nie tyle absolutnie bezprawny co wysoce nieetyczny i niemoralny, wyrzucając na bruk matkę samotnie wychowującą dziecko. (pozew – k. 4-6v)

Postanowieniem z dnia 07 września 2023 r. Sąd Rejonowy w Sopocie oddalił wniosek o zabezpieczenie. (postanowienie – k. 25)

W odpowiedzi na pozew Gmina M. S. wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwana podniosła zarzut braku legitymacji czynnej powodów wskazując, że czynnie legitymowanym do wystąpienia z ochroną posesoryjną jest każdy posiadacz, którego posiadanie zostało samowolnie naruszone. Tymczasem powódka nie miała we władaniu przedmiotowego lokalu, a tym samym jej posiadanie nie zostało zagrożone. Najemcą lokalu była J. K.. Z zebranych przez pozwaną informacji wynika, że P. K. (1) dobrowolnie wyprowadziła się z lokalu gminnego i od co najmniej 2 lat nie mieszka w lokalu nr 4a, nie utrzymywała lokalu, nie płaciła za niego czynszu, nie interesowała się nim ani nie wykonywała żadnych obowiązków najemcy. Powódka stwarzała jedynie pozory zamieszkiwania i faktycznie unikała odpowiedzialności finansowej za lokal. Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, w ocenie pozwanej, nie nastąpiło naruszenie posiadania lokalu, gdyż powódka nie była posiadaczem lokalu, w związku z tym nie mogło dojść do fizycznej ingerencji w sferę cudzego władztwa. (odpowiedź na pozew – k. 34-37)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 24 czerwca 2019 r. pomiędzy Gminą M. S. a J. K. została zawarta umowa najmu lokalu mieszkalnego położonego w S. przy ul. (...). Do zajmowania lokalu wraz z najemczynią uprawnieni byli: R. K. – syn, P. K. (1) – synowa, O. K. (1) – wnuk.

Piętro wyżej tj. w lokalu mieszkalnym nr (...) zamieszkiwali wówczas rodzice powódki – H. i L. małżonkowie B..

Z J. K. w lokalu mieszkalnym przy ul. (...) zamieszkali jej syn – R. K., synowa – P. K. (1) i ich małoletni syn – O. K. (1). J. K. zajęła jeden pokój w lokalu, drugi zaś pokój zajęli R. i P. małżonkowie K. oraz ich małoletni syn. W dniu 24 września 2019 r. P., R. i O. K. (1) zostali zameldowani w ww. lokalu na pobyt stały.

(dowód: umowa najmu – k. 41-43, protokół – k. 19, 44-45, skierowanie do zawarcia umowy najmu akta lokalowe, poświadczenie zameldowania – k. akta lokalowe, zeznania powódki P. K. (1) – k. 82-87, k. 186-188, zeznania świadka E. K. – k. 171, zeznania świadka J. K. na piśmie – k. 177-179v)

W 2021 r. pomiędzy J. K. oraz P. K. (1), a także pomiędzy R. i P. małżonkami K. powstał konflikt rodzinny. R. K. w marcu 2021 r. wyprowadził się z lokalu. P. K. (1) wraz z małoletnim synem w dalszym ciągu lokal ten zajmowali z teściową.

Konflikt pomiędzy powódką a teściową oraz fakt nadużywania alkoholu przez męża powódki – R. K. doprowadziły do tego, że związek małżeński R. K. i P. K. (1) został rozwiązany przez rozwód.

W związku z narastającymi nieporozumieniami między P. K. (1) i J. K., powódka z małoletnim synem często przebywali u rodziców powódki, zamieszkujących w lokalu przy ul. (...). W dalszym ciągu jednak powodowie korzystali z lokalu, bywali w nim i przechowywali tam swoje rzeczy osobiste.

W czerwcu 2021 r. J. K. opuściła zajmowane mieszkanie i wyjechała za granicę w celach zarobkowych. Pokój, który zajmowała został zamknięty na klucz.

Po wyjeździe J. K. powódka wraz z synem często przebywali w lokalu mieszkalnym nr (...). P. K. (1) miała nadal swobodny dostęp po mieszkania, dysponowała kluczami do mieszkania, posiadała w nim część rzeczy osobistych swoich i syna oraz meble, które tam pozostawiła. W dalszym ciągu P. K. (1) chciała zamieszkiwać wraz z synem w lokalu nr 4a, traktowała ten lokal jako centrum jej życia oraz nie zerwała związków łączących ją z tym lokalem. P. K. (1) wraz z synem korzystali z całego mieszkania, prócz pokoju teściowej, który był zamknięty. Zdarzało się że powódka - wykonująca pracę zmianową - po skończonej pracy, rano wracała do lokalu nr 4a, gdzie spała w ciągu dnia aby nie przeszkadzać domownikom w lokalu nr (...). Zdarzało się, że w mieszkaniu nr 4a powódkę jak i jej syna odwiedzali znajomi powódki czy też koledzy małoletniego.

W dniu 20 kwietnia 2023 r. J. K. złożyła do UM w S. oświadczenie o podjęciu pracy za granicą w celu spłacenia zadłużenia. W tym czasie w lokalu został odłączony dopływ wody, prądu oraz ogrzewanie. W tym czasie, z uwagi na brak ogrzewania i niskie temperatury w mieszkaniu, powódka wraz z synem mieszkali w mieszkaniu rodziców powódki.

W 2023 r. J. K. podjęła działania mające na celu wymeldowanie P. K. (1) i małoletniego O. K. (1) z lokalu mieszkalnego przy ul. (...), jednakże bezskutecznie. Decyzją z dnia 10 maja 2023 r. odmówiono wymeldowania P. K. (1) i O. K. (1) z pobytu stałego z ww. lokalu wskazując m.in, że P. K. (1) posiada w spornym lokalu część rzeczy osobistych swoich i dziecka, ma do niego swobodny dostęp, wyraża wolę zamieszkiwania w ww. lokalu.

(dowód: decyzje – k. 7-12v, protokół – k. 53, dokumentacja fotograficzna – k. 69, oświadczenie – k. 70, wniosek z dnia 20.04.2021 r. – akta lokalowe, wiadomość e-mail z dnia 31.03.2021 r. – akta lokalowe, dokumentacja zdjęciowa wskazująca na zburzenie ściany działowej – k. akta lokalowe, pismo P. K. z dnia 15.07.2022 r. – akta lokalowe, pismo Administracji (...) s.c. z dnia 31.03.2023 r. – akta lokalowe, wyrok rozwodowy z dnia 17.10.2022 r. – akta lokalowe, zeznania powódki P. K. (1) – k. 82-87, k. 186-188, zeznania świadka H. B. – k. 87-89, zeznania świadka M. K. – k. 125-127, zeznania świadka U. L. – k. 127-128, zeznania świadka D. K. – k. 167-169, zeznania świadka A. B. – k. 169-170, zeznania świadka E. K. – k. 171, zeznania świadka J. A. – k. 171-172, zeznania świadka M. M. – k. 172-173, zeznania świadka M. S. – k. 173-174, zeznania świadka J. K. na piśmie – k. 177-179v)

W dniu 06 lipca 2023 r. J. K. skierowała do UM w S. wniosek o rozwiązanie umowy najmu lokalu mieszkalnego za porozumieniem stron do 30.08.2023 r.

Na mocy porozumienia z dnia 25 lipca 2023 r. zawartego pomiędzy Gminą M. S. i J. K., rozwiązano umowę najmu lokalu mieszkalnego przy ul. (...) – z dniem 30 sierpnia 2023 r. Do dnia 30 sierpnia 2023 r. najemczyni została zobowiązania do opróżnienia lokalu mieszkalnego.

W dniu 28 lipca 2023 r. P. K. (1) złożyła do Wydziału Lokalowego UM w S. wniosek o oddanie w najem lokalu mieszkalnego przy ul. (...). Decyzją z dnia 11 września 2023 r. Komisja Mieszkaniowa przy Radzie Miasta S. podjęła decyzję o odmowie rozpatrzenia wniosku P. K. (1) o najem lokalu.

W dniu 29 sierpnia 2023 r. lokal nr 4a został przekazany Gminie M. S. protokolarnie przez J. K.. W lokalu tym, w jednym pokoju pozostawione były rzeczy powódki m.in. tapczan, szafka, na tapczanie znajdowały się worki i pudełka, w których znajdowały się rzeczy powódki i zabawki małoletniego O..

Po przekazaniu lokalu, administracja budynku wymieniła zamek w drzwiach lokalu nr 4a i w drzwiach z klatki schodowej do wspólnego korytarza, nałożono banderole na drzwi lokalu 4a. Klucze do lokalu przekazano administratorowi budynku. Od tego momentu, powódka P. K. (1) nie ma dostępu do spornego lokalu mieszkalnego, nie posiada do niego kluczy.

(dowód: wniosek – k. 13-15, dokumentacja fotograficzna – k. 16-18, protokół z 29.08.2023 r. – k. 68-68v, pismo z dnia 14.09.2023 r. – k. 74, porozumienie z dnia 25.07.2023 r. – akta lokalowe, wniosek o rozwiązanie umowy najmu – akta lokalowe, zeznania powódki P. K. (1) – k. 82-87, k. 186-188, zeznania świadka H. B. – k. 87-89, zeznania świadka M. K. – k. 125-127, zeznania świadka U. L. – k. 127-128, zeznania świadka K. B. (1) – k. 132-134, zeznania świadka K. R. – k. 134-135, zeznania świadka D. K. – k. 167-169, zeznania świadka J. K. na piśmie – k. 177-179v)

Sąd zważył co następuje:

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w postaci dokumentów znajdujących się w aktach sprawy oraz aktach lokalowych przekazanych przez pozwaną Gminę M. S., a także na podstawie zeznań powódki P. K. (1) oraz świadków: H. B., M. K., U. L., K. B. (2), K. R., D. K., J. A., M. M., M. S. oraz J. K..

Sąd uwzględnił w przeważającym zakresie zeznania powódki P. K. (1), bowiem pokrywały się one z zebranym w sprawie materiałem dowodowym jak i były zgodne z zeznaniami świadków. Sąd uznał za wiarygodne zeznania powódki w zakresie, w jakim opisywała okoliczności zamieszkania wraz mężem i synem w lokalu mieszkalnym, którego główną najemczynią była J. K. oraz powstania między powódką a teściową konfliktu rodzinnego. Okoliczności te znalazły potwierdzenie w innych dokumentach, dołączonych do akt sprawy w postaci m.in. chociażby pism J. K., w których ona sama wskazuje na powstały konflikt. Sąd uwzględnił zeznania powódki, która twierdziła, że od momentu, kiedy wprowadziła się z rodziną w 2020 r. do spornego lokalu do momentu przejęcia lokalu przez Gminę M. S., to właśnie ten lokal stanowił jej centrum życiowe, w lokalu tym przechowywała przynajmniej część rzeczy osobistych należących do niej i jej syna, do tego lokalu chciała powrócić, dysponowała kluczami do niego, pod nieobecność teściowej przychodziła do mieszkania, spała w nim i sporadycznie przyjmowała gości. Brak było podstaw by negować powyższe twierdzenia, albowiem okoliczności te znalazły potwierdzenie w zeznaniach świadków H. B., J. K., U. L. jak i w dokumentacji fotograficznej. Z dużą dozą ostrożności Sąd podszedł do zeznań powódki w zakresie, w jakim wskazywała, że od momentu opuszczenia przez J. K. mieszkania, powódka stale mieszkała w spornym lokalu. Doświadczenie życiowe i zasady logicznego rozumowania nie pozwalają na uznanie tych zeznań za wiarygodne, ponieważ trudno wyobrazić sobie sytuację, że powódka wraz z dzieckiem mieszkała i funkcjonowała w lokalu mieszkalnym, w którym odcięto media a temperatura osiągała ok. 7 stopni C. Niezależnie od tego jednak, czy Sąd uznał zeznania powódki w powyższym zakresie za wiarygodne należy wskazać, że dla rozstrzygnięcia sprawy ustalenie faktycznego miejsca stałego zamieszkania powódki nie miało zasadniczego znaczenia, o czym będzie mowa w dalszej części uzasadnienia.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania świadków K. B. (1), K. R., M. K. oraz U. L. – pracowników pozwanej. Zeznania tych świadków były szczere, logiczne i pokrywały się z materiałem dowodowym zawartym w aktach lokalowych, przekazanych przez pozwaną. Świadkowie ci wskazywali na ustalenia poczynione podczas wizji przeprowadzonych w spornym lokalu, opisywali okoliczności zgłoszenia przez powódkę do UM w S. wniosku o oddanie jej w najem lokalu, w którym dotąd zamieszkiwała. Okoliczności te wynikają wprost z protokołów wizji czy też wniosków składanych przez powódkę, a zawartych w aktach lokalowych. Sąd uwzględnił także zeznania tych świadków w zakresie, w jakim wskazywali, że powódka faktycznie nie zamieszkiwała stale w spornym lokalu i że jako adres do korespondencji wskazywała adres jej rodziców.

Sąd uwzględnił zeznania świadków H. B. i A. B. w zakresie w jakim były zgodne z zebranym w sprawie materiałem dowodowym. Świadkowie szczerze potwierdzili, że pomiędzy powódką a jej teściową zaistniał konflikt rodzinny, który doprowadził do rozwiązania związku małżeńskiego powódki, a także konieczności pomieszkiwania powódki i jej małoletniego syna w lokalu mieszkalnym rodziców powódki. Z zeznań świadków wynika jednoznacznie, że J. K. i R. K. podejmowali działania mające na celu utrudnianie powódce zamieszkiwanie w spornym lokalu mieszkalnym. Świadkowie wiarygodnie wskazywali także, że od 2020 r. do momentu przejęcia lokalu przez pozwaną, powódka dysponowała kluczami do mieszkania, często tam przychodziła, niekiedy z uwagi na wykonywaną pracę zmianową spała w lokalu, traktowała ten lokal jako centrum życiowe jej i małoletniego O., przechowywała w mieszkaniu swoje rzeczy osobiste, ubrania, zabawki małoletniego. Okoliczności te wynikają także z zeznań powódki, którym Sąd dał wiarę. Pozostałe okoliczności, na które wskazywali świadkowie tj. fakt stałego zamieszkiwania przez powódkę w lokalu od momentu opuszczenia go przez J. K., nawet po odcięciu mediów od lokalu, w ocenie Sądu pozostawały bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania świadka D. K. w zakresie w jakim korelowały one z pozostałym, zebranym w sprawie materiałem dowodowym. Świadek wskazywał, że w momencie kiedy zaistniał konflikt między powódką w teściową, P. K. (1) zaczęła pomieszkiwać u swoich rodziców. Niemniej jednak w mieszkaniu nadal pozostawały jej rzeczy osobiste. Okoliczności te znalazły potwierdzenie w zeznaniach innych świadków. Świadek wskazywał także, że raz na jakiś czas przychodził do mieszkania i nie widział zamieszkujących w nim osób, jednak zauważał, że w lokalu coś się zmieniało tj. że na stole były poukładane szklanki, owoce. Powyższe uprawdopodabnia wiarygodność zeznań powódki w zakresie, w jakim wskazywała ona, że korzystała z mieszkania i bywała w nim.

Sąd uwzględnił także zeznania świadków J. A., M. M., M. S., E. K.. Powyższe zeznania potwierdziły, że lokal przy ul. (...) stanowił centrum życiowe dla powódki i jej syna, że powódka, także gdy J. K. była nieobecna, posiadała klucze do lokalu, korzystała z niego, przechowywała w nim rzeczy osobiste, zabawki syna. Brak było podstaw do odmowy zeznaniom tym wiarygodności.

Sąd uznał za wiarygodne także zeznania świadka J. K., złożone przez nią na piśmie. Świadek potwierdziła okoliczności zamieszkiwania przez powódkę, R. K. i ich małoletniego syna w lokalu, fakt opuszczenia przez świadka w czerwcu 2021 r. lokalu i wyjazdu za granicę, pomieszkiwania przez powódkę w lokalu swoich rodziców, wszczęcia postępowania mającego na celu wymeldowanie powódki z lokalu, rozwiązanie umowy najmu lokalu socjalnego i przejęcie przez pozwaną lokalu mieszkalnego. Powyższe okoliczności znalazły potwierdzenie w zgromadzonym dotąd materiale dowodowym. Świadek potwierdziła także, że w lokalu mieszkalnym znajdowały się rzeczy należące do powódki, że powódka posiadała klucze do mieszkania, że mogła lokalem swobodnie dysponować. Brak było podstaw do odmowy zeznaniom tym wiarygodności.

Sąd uznał powództwo za zasadne w całości.

Powodowie P. K. (1) i małoletni O. K. (2) żądali zobowiązania pozwanej do zaprzestania naruszania posiadania polegającego na uniemożliwieniu powodom dostępu do lokalu mieszkalnego położonego w S. przy ul. (...) oraz przywrócenia powodom posiadania ww. lokalu. Powodowie wskazywali, że pomimo posiadania w lokalu części swoich rzeczy osobistych, przebywania w nim w miarę możliwości, braku zerwania związków łączących powodów z tym lokalem, pozwana poprzez wymianę zamków pozbawiła powodów posiadania ww. lokalu. Pozwana zaś w odpowiedzi na pozew kwestionowała legitymację czynną powodów do wystąpienia z powództwem wskazując, że powódka nie była posiadaczem spornego lokalu, w związku z czym nie mogło dojść do fizycznej ingerencji w sferę cudzego władztwa.

Powództwo o przywrócenie posiadania zostało wytoczone przez powodów z zachowaniem terminu określonego w art. 344 § 2 k.c.

Posiadanie według kodeksu cywilnego jest szczególnym, pozostającym pod ochroną prawa, stanem faktycznym, z którym prawo wiąże wiele doniosłych skutków prawnych o zróżnicowanym charakterze. Bez względu na to, czy stan ten jest zgodny z prawem, czy nie, prawo udziela mu tymczasowej, prowizorycznej ochrony. Stan faktyczny, o którym mowa, polega na faktycznym władztwie, przez które rozumie się samą możność władania rzeczą. Dla istnienia posiadania najistotniejsza jest sama możność korzystania (por. orzeczenie SN z 03.06.1966r., III CR 108/66, OSPiKA 10/67, poz. 234).

Zgodnie z treścią art. 342 kodeksu cywilnego nie wolno naruszać samowolnie posiadania, chociażby posiadacz był w złej wierze.

Z powyższego wynika w sposób jednoznaczny, że norma prawna w nim wyrażona zawiera bezwzględny i generalny zakaz samowolnego naruszenia posiadania nawet wtedy, gdy posiadacz jest w złej wierze. Istotnym jest przy tym, że zakaz naruszania posiadania obowiązuje każdego, zarówno osobę trzecią, jak i uprawnionego. Oznacza to, że nawet właścicielowi nie wolno samowolnie naruszać posiadania wykonywanego bezprawnie przez inną osobę względem jego rzeczy ( T.A. Filipiak w: A. Kidyba (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Tom II. Własność i inne prawa rzeczowe, teza 1 do art. 352). Dlatego konsekwencją zakazu samowolnego naruszenia posiadania, jest przyznanie posiadaczowi ochrony jego posiadania na drodze sądowej, za pomocą skargi posesoryjnej, uregulowanej w treści przepisu art. 344 k.c.

W myśl przepisu art. 344 § 1 k.c. przeciwko temu, kto samowolnie naruszył posiadanie, jak również przeciwko temu, na czyją korzyść naruszenie nastąpiło, przysługuje posiadaczowi roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego i o zaniechanie naruszeń. Roszczenie to nie jest zależne od dobrej wiary posiadacza ani od zgodności posiadania ze stanem prawnym, chyba że prawomocne orzeczenie sądu lub innego powołanego do rozpoznawania spraw tego rodzaju organu państwowego stwierdziło, że stan posiadania powstały na skutek naruszenia jest zgodny z prawem.

Zgodnie z art. 336 k.c. posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny).

Posiadanie jest zatem stanem faktycznym określonego władztwa nad rzeczą. Posiadanie związane jest z wykonywaniem „władztwa" nad rzeczą. Jednakże w ściślejszym, techniczno-prawnym znaczeniu, zdefiniowanym w art. 336 k.c., niezbędne jest władanie rzeczą „jak właściciel" lub „jak mający inne prawo do władania cudzą rzeczą", z wykluczeniem dzierżenia „wykonywanego za kogo innego" – określonego w art. 338 k.c. Zatem posiadanie występuje przy równoczesnym istnieniu fizycznego elementu władania rzeczą, określanego jako corpus possessionis, oraz psychicznego elementu animus rem sibi habendi, rozumianego jako zamiar władania rzeczą dla siebie.

Podkreślenia wymaga również okoliczność, że ochrona przyznana posiadaczowi ma charakter prowizoryczny, co znajduje procesową konsekwencję w treści art. 478 kodeksu postępowania cywilnego, zgodnie z którym w sprawach o naruszenie posiadania sąd bada jedynie ostatni stan posiadania i fakt jego naruszenia, nie rozpoznając samego prawa ani dobrej wiary pozwanego. Ostatni stan posiadania to stan posiadania istniejący w chwili naruszenia. W procesie posesoryjnym roszczenie powoda oparte jest wyłącznie na posiadaniu, i to niezależnie od tego, czy jest to posiadanie samoistne, czy zależne, wadliwe, czy niewadliwe, w dobrej, czy w złej wierze, zgodne, czy też niezgodne z prawem, a wydany wyrok ma charakter tymczasowy w tym znaczeniu, że nie rozstrzyga o prawach stron i nie zamyka drogi do ich dochodzenia. Żądanie przywrócenia naruszonego posiadania nie jest żądaniem skierowanym do prawa, lecz dotyczy stanu faktycznego, i nie zmierza do pozbawienia osoby naruszającej prawa posiadania rzeczy, lecz do odzyskania przez dotychczasowego posiadacza faktycznego władztwa nad rzeczą w związku z samowolą uprawnionego w realizowaniu przysługującego mu prawa do rzeczy. Uwzględnienie powództwa posesoryjnego nie przesądza samego prawa do posiadania, o którym może orzec sąd w innym postępowaniu.

Oznacza to, że badanie sądu nie wybiega poza ustalenie tych dwóch okoliczności, które są związane tylko z samym posiadaniem. Celem tego przepisu jest bowiem ograniczenie postępowania do badania i orzekania tylko i wyłącznie o tym, co według prawa materialnego (kodeksu cywilnego) jest konieczne do rozstrzygnięcia sprawy o naruszenie posiadania.

W związku z powyższym wyraźnie trzeba zaakcentować, że w procesie posesoryjnym, pozwany nie może skutecznie bronić się zarzutem własności bądź powoływać się na inne prawo do rzeczy, za wyjątkiem sytuacji gdy prawomocne orzeczenie sądu lub innego powołanego do rozpoznawania spraw tego rodzaju organu państwowego stwierdziło, że stan posiadania powstały na skutek naruszenia jest zgodny z prawem (art. 344 §1 k.c. in fine).

Przenosząc powyższe rozważania natury ogólnej na grunt rozpoznawanej sprawy należy wskazać, że w ocenie Sądu, mając na względzie zebrany w sprawie obszerny materiał dowodowy, powodów należy traktować jako posiadaczy wskazanej w pozwie nieruchomości, co uzasadnia przyznanie im w tym zakresie a wynikającej z treści art. 344 § 1 k.c. ochrony.

Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe wykazało, że od kwietnia 2020 r. powódka wraz z ówczesnym mężem R. K. i ich małoletnim synem zamieszkali wraz z J. K. w lokalu komunalnym położonym w S. przy ul. (...). Konflikt rodzinny powstały pomiędzy powódką a jej teściową J. K. zmusił powódkę do czasowej zmiany miejsca pobytu i zamieszkania wraz z rodzicami powódki i jej siostrą w lokalu mieszkalnym należącym do H. i L. małżonków B., a położonym przy ul. (...). W ocenie Sądu, powodowie zmieniając czasowo swoje miejsce pobytu w lutym 2021 r., nie mieli jednak zamiaru definitywnie opuszczać domu i porzucać posiadania. Nie ulega bowiem wątpliwości, że gdyby nie zaistniały pomiędzy powódką a teściową silny konflikt rodzinny, powódka wraz z małoletnim synem nie musieliby opuszczać dotychczasowego miejsca zamieszkania i szukać innego lokum, które zaspokoiłoby ich potrzeby mieszkaniowe. Zebrany w sprawie materiał dowodowy wykazał ponad wszelką wątpliwość, że powódka ani te jej małoletni syn nigdy nie przestali traktować lokalu mieszkalnego przy ul. (...) jako ich centrum życiowego. Z zeznań powódki, świadków, w tym z zeznań świadka J. K. czy też dokumentacji fotograficznej wynika, że od momentu wprowadzenia się przez powodów w 2020 r. do lokalu mieszkalnego nr 4a do momentu przejęcia przez pozwaną lokalu mieszkalnego, powodowie dysponowali kluczami do mieszkania, mieli swobodny dostęp do lokalu, posiadali w nim część swoich rzeczy osobistych oraz mebli, które tam pozostawili. W miarę możliwości, zwłaszcza po wyjeździe J. K. w czerwcu 2021 r. za granicę, powódka P. K. (1) starała się przebywać w lokalu mieszkalnym, niemniej jednak zamieszkiwanie w nim było znacznie utrudnione, z uwagi na odcięcie w lokalu mediów panowała tam niska temperatura, uniemożliwiająca stałe zamieszkiwanie w nim powódki z małoletnim dzieckiem. Pomimo tego, powódka P. K. (1) w dalszym ciągu wyrażała wolę zamieszkiwania w spornym lokalu, zdarzało się że spała w lokalu, przyjmowała czasem w nim gości, nie zerwała związków łączących ją i jej małoletniego syna z lokalem, wiązała z tym lokalem swoją przyszłość, wykazywała wolę powrotu do lokalu na stałe. Świadczy o tym, w ocenie Sądu, chociażby fakt wystąpienia przez powódkę do Urzędu Miasta z wnioskiem o oddanie powódce spornego lokalu w najem, w którym wskazała, że lokal ten stanowi dla niej i jej dziecka centrum życiowe, a jedynie powstały między nią a teściową konflikt rodzinny zmusił ją do opuszczenia dotychczasowego miejsca zamieszkania. Jak wynika z zeznań powódki, deklarowała ona chęć opłacania czynszu najmu za w/w lokal mieszkalny, o czym informowała swoją teściową. W ocenie Sądu nie można negować faktu, że – jak podnosiła pozwana w toku niniejszego postępowania – P. K. (1) wraz z małoletnim nie przebywali w okresie od czerwca 2021 r. do sierpnia 2023 r. w lokalu w sposób stały i w tym czasie zamieszkiwali wraz z rodzicami powódki w lokalu mieszkalnym nr (...). Niemniej jednak zdaniem Sądu fakt zamieszkiwania przez powódkę w lokalu rodziców nie przekreśla ustalenia, że w powyższym okresie powódka była posiadaczem spornego lokalu. Zakładając racjonalność działań powódki, w sytuacji gdyby powódka wraz z synem miała zamiar wyprowadzić się ze spornego lokalu i nie chciała już tam wracać, nie żądała by przywrócenia jej posiadania a jedynie wydania jej znajdujących się tam ruchomości.

W ocenie Sądu nie ulega wątpliwości, że do naruszenia posiadania powodów doszło i to na skutek zachowania pozwanej, która po przekazaniu jej w dniu 29 sierpnia 2023 r. lokalu mieszkalnego, wymieniła zamki w drzwiach lokalu i nałożyła banderole na drzwi lokalu, pozbawiając tym samym powodów posiadania ww. lokalu.

Reasumując, w ocenie Sądu zachodzą w sprawie wskazane w art. 344 § 1 k.c. przesłanki nakazujące uwzględnić powództwo. Powodowie byli posiadaczami wskazanego w pozwie lokalu, to jest władali nim faktycznie, mieli zamiar nim władać w dotychczasowym zakresie, a nadto z posiadania tego zostali przez pozwaną wyzuci. Pozbawienie powodów posiadania nieruchomości było przy tym samowolne. Jednocześnie z brzmienia art. 478 k.p.c. wynika jednoznacznie, iż dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy nie miało znaczenia ani to w jaki sposób powodowie korzystali z tej nieruchomości, kto jest właścicielem, czy też czy pozbawienie posiadania było w okolicznościach sprawy słuszne i uzasadnione w danych okolicznościach.

Dlatego orzeczono jak w pkt I i II wyroku, wskazując sposób w jaki przywrócenie posiadania ma nastąpić.

O kosztach procesu (pkt III wyroku) orzeczono w oparciu o treść art. 98 § 1 k.p.c. Skoro powodowie wygrali proces w całości, to pozwana powinna zwrócić poniesione przez nich koszty postępowania. Na koszty postępowania poniesione przez powodów składały się: opłata od pozwu w kwocie 200 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 34 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika powódki w kwocie 320 zł. Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika została ustalona na podstawie § 5 pkt. 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2015.1800). Łącznie suma kosztów procesu poniesionych przez powodów wyniosła 554 zł. Taką kwotę Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powodów z tytułu zwrotu kosztów procesu, zasądzając również na podstawie art. 98 § 1 ¹ k.p.c. od tej kwoty odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Sygnatura akt I C 525/23

Zarządzeni i w kontrolce uzasadnień; s wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi pozwanej;

akta przedłożyć z wpływem lub za 28 dni.

S., dnia SSR Anna Olszewska – Kowalska