Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 lipca 2017 roku

Sąd Rejonowy w Kwidzynie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	Sędzia Sądu Rejonowego Alicja Tułodziecka
Protokolant:	stażysta Marlena Jaworska

po rozpoznaniu w dniu 17 lipca 2017 r. w Kwidzynie

na rozprawie

sprawy z powództwa administratora hipoteki stanowiącej zabezpieczenie wierzytelności (...)

przeciwko (...) spółka z o.o. w K.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 934 zł (dziewięćset trzydzieści cztery złote) tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSR Alicja Tułodziecka

Sygn. akt I C 173/17

UZASADNIENIE

Powód Administrator Hipoteki stanowiącej zabezpieczenie wierzytelności (...) SA. (kod papieru wartościowego PL (...)) w pozwie wniesionym przeciwko (...) sp. z o.o. z siedzibą w K. domagał się zasądzenia na rzecz (...)S.A. reprezentowanych przez administratora hipoteki O. Ś. kwoty 1.947,46 zł wraz z odsetkami za opóźnienie w wysokości ustawowej za okres od dnia 05 lipca 2016 r. do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu powód podał, że pełni funkcję administratora hipoteki zabezpieczającej roszczenia (...) spółki (...) S.A. (kod papieru wartościowego PL (...)), która została ustanowiona na nieruchomości położonej w miejscowości S. w gminie G. I., dla której Wydział Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w Bartoszycach prowadzi księgę wieczystą Kw nr (...). Wskazano także, że ta nieruchomość stanowi własność dłużnika rzeczowego, tj. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością” sp. j.

Powód podał, że nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym z dnia 22 czerwca 2015 r. (następnie opatrzonym klauzulą wykonalności postanowieniem z dnia 25 sierpnia 2015 r.) (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością” sp. j. została zobowiązana do zapłaty na rzecz obligatariuszy kwoty 5.280.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 6 lipca 2013 r. do dnia zapłaty.

Wskazano także, iż postępowanie przeciwko (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością” sp. j. (dłużnikowi rzeczowemu) prowadzone jest przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Bartoszycach M. G. w sprawie o sygnaturze akt Km 2001/15.

Powód podniósł również, że zajęcie nieruchomości w toku postępowania o sygn. akt Km 2001/15 zostało dokonane na jego wniosek w dniu 29 września 2015r. Nadto wskazano także, że w dacie zajęcia ta nieruchomość była dzierżawiona przez (...) sp. z o.o., K. R. i M. R..

Powód w uzasadnieniu pozwu powołał się na treść przepisów art. 929 § 1 k.p.c. i art. 88 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystej i hipotece. W związku z tym powód wskazał, że w dacie zajęcia nieruchomości był uprawniony do zaspokojenia należności przysługującej reprezentowanym przez niego obligatariuszom nie tylko z samej nieruchomości, ale też z kwot należnych z tytułu dzierżawy nieruchomości.

Powód zaznaczył także, że zgodnie z treścią przepisu art. 930 § 2 k.p.c. rozporządzenia przedmiotami podlegającymi zajęciu razem z nieruchomością po ich zajęciu (tj. także czynszami dzierżawnymi) są nieważne. Jednakże wbrew powyższemu zakazowi pozwana dokonała cesji zawartych z właścicielem nieruchomości umów dzierżawy i w chwili obecnej nie jest ujawniona w księdze wieczystej tej nieruchomości jako jej aktualny dzierżawca.

Powód podał, że zgodnie z wpisem zawartym w księdze wieczystej prowadzonej dla tej nieruchomości pozwana zawarła w dniu 21 grudnia 2015 r. dwie umowy cesji, na mocy których prawa i obowiązki dzierżawcy nieruchomości zostały przeniesione z pozwanej na rzecz (...) sp. z o.o.

Powód podniósł, że umowy dotyczące rozporządzenia czynszem dzierżawnym, który podlega zajęciu razem z nieruchomością, są nieważne z mocy prawa.

Wskazano zatem, iż skoro pozwana nie mogła w sposób ważny rozporządzić swymi zobowiązaniami z tytułu umów dzierżawy z dnia 26 marca 2012 r. oraz z dnia 6 kwietnia 2012 r., to jest ona nimi nadal związana i ma obowiązek uiszczać należny z tego tytułu czynsz dzierżawny.

Powód zaznaczył także, że dokonanie wpisu w księdze wieczystej nieruchomości (tj. wykreślenie pozwanej i wpisanie w jej miejsce (...) sp. z o.o.) nie sanuje bezwzględnej nieważności czynności prawnych, tj. dwóch umów cesji zawartych między pozwaną a (...) sp. z o.o. w dniu 21 grudnia 2015 r.

W ocenie powoda, działania pozwanej winny być traktowane także jako działania zmierzające do pokrzywdzenia wierzycieli właściciela nieruchomości. Wskazano również, że czynsz dzierżawny z tytułu dzierżawy tej nieruchomości należny za 2016 r. nie został uregulowany dotychczas ani na rzecz właściciela nieruchomości, ani na rzecz powoda, a umowy dzierżawy z dnia 26 marca 2012 r. oraz z dnia 6 kwietnia 2012 r. nie zostały dotychczas wypowiedziane ani rozwiązane.

Powód wyjaśnił także, że od daty dokonania zajęcia na podstawie przepisów art. 902 k.p.c. w zw. z art. 887 § 1 k.p.c. jest uprawniony wykonywać wszelkie prawa właściciela nieruchomości, a w tym pozwać pozwaną o zaległy czynsz dzierżawny.

Powód wyjaśnił także w jaki sposób wyliczono wysokość należności dochodzonej od pozwanej w niniejszej sprawie, wskazując, że strona powodowa domaga się czynszu dzierżawnego należnego za 1 dzień trwania umowy dzierżawy w 2016 r., tj. za dzień 01 marca 2016 r.

Pozwany (...) spółka z o.o. w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa, a także o zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów procesu i o zawiadomienie spółki (...) sp. z o.o. z siedzibą w K. o niniejszym postępowaniu.

Pozwany kwestionował roszczenie zgłoszone przez powoda co do zasady oraz co do wysokości.

W pierwszej kolejności pozwany podniósł, że do administratora hipoteki nie znajduje zastosowania przepis art. 887 § 1 zd. 1 k.p.c., skoro bowiem administrator hipoteki, na podstawie przepisu szczególnego, wykonuje na rzecz wierzycieli hipotecznych ich prawa, to nie może jednocześnie wykonywać na rzecz dłużnika egzekwowanego praw tego dłużnika (tj. praw właściciela nieruchomości obciążonej hipoteką). Zgodnie z powyższym pozwany podał, że administrator hipoteki, działając na rzecz wierzycieli hipotecznych (i wykonując ich prawa), może wytoczyć powództwo jedynie przeciwko właścicielowi obciążonej nieruchomości. Pozwany wskazał także, iż powód w tejże sprawie dochodzi zasądzenia kwoty objętej pozwem na rzecz (...) S.A., a nie na rzecz dłużnika (tj. właściciela nieruchomości obciążonej hipoteką). Wobec tego, zdaniem pozwanego, przepis art. 887 § 1 zd. 1 k.p.c. nie znajduje zastosowania w niniejszej sprawie.

Pozwany wskazał, iż w dniach 26 marca 2012 r. i 6 kwietnia 2012 r. jako dzierżawca zawarł z (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością” sp.j. jako właścicielem nieruchomości dwie umowy dzierżawy opisanych w pozwie działek gruntu.

Pozwany zaznaczył także, że pismem z dnia 18 lipca 2012 r. został zawiadomiony przez A. o dokonanym na podstawie umowy przelewu wierzytelności przyszłych na zabezpieczenie z dnia 9 lipca 2012 r. przelewie na rzecz (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A. przysługujących A. od pozwanego przyszłych wierzytelności o zapłatę czynszu z tytułu umów dzierżawy. Jednocześnie A. polecił, a zarazem upoważnił pozwanego do dokonywania płatności czynszów na wskazany w piśmie rachunek bankowy (...). Wskazano także, że następnie pismem z dnia 13 września 2012 r. pozwany poinformował A., iż przyjmuje do wiadomości dokonanie na rzecz (...) przelewu wskazanych wyżej wierzytelności.

Pozwany wyjaśnił również, że w dniu 21 grudnia 2015 r. zawarł ze spółką (...) Sp. z o.o. dwie umowy cesji. Wskazano, że na mocy tych umów prawa i obowiązki dzierżawcy nieruchomości wynikające z umów dzierżawy zostały przeniesione z pozwanego na rzecz (...) spółka z o.o. Natomiast w pkt 1.1.1 pkt b) każdej z obu umów pozwany oświadczył wobec (...) spółka z o.o., iż A. na podstawie umowy przelewu wierzytelności przyszłych na zabezpieczenie z dnia 9 lipca 2012 r. przeniósł na rzecz (...) wierzytelności o zapłatę czynszu z umów dzierżawy. Nadto w pkt 3.9 każdej z obu umów cesji pozwany wskazał, iż zapłacił czynsz z danej umowy zgodnie z jej warunkami, jak również zgodnie z wskazanym wyżej zawiadomieniem o cesji z dnia 18 lipca 2012 r., za okres do dnia 31 grudnia 2015 r. Wskazano także, że pismami z dnia 28 grudnia 2015 r. pozwany oraz (...) spółka z o.o. zawiadomili A. oraz (...) o dokonanym na rzecz E. T. przelewie praw i obowiązków dzierżawcy nieruchomości wynikających z umów dzierżawy.

Pozwany podał także, że pismem z dnia 25 lipca 2016 r. poinformował Komornika Sądowego, iż A. nie należy się od pozwanego żadna wierzytelność.

Pozwany zwrócił także uwagę, że (...) spółka z o.o. w dniu 6 lipca 2016 r. całą kwotę czynszu dzierżawnego za 2016 r. wpłaciła na rachunek depozytowy, występując jednocześnie z wnioskiem o zezwolenie na złożenie tej kwoty do depozytu sądowego.

Pozwany podniósł, że wierzytelności z tytułu dzierżawy nieruchomości (zapłaty czynszu należnego za 2016 r.) należne są od (...) spółka z o.o., a nie od strony pozwanej, a zatem powództwo wniesione w niniejszej sprawie przeciwko pozwanemu o zapłatę części tej wierzytelności (części czynszu należnego za 2016 r.) jest całkowicie bezzasadne.

Pozwany zwrócił także uwagę, że powód prawdopodobnie jedynie przyłączył się jako kolejny wierzyciel, do toczącego się (tj. wszczętego już wcześniej) postępowania egzekucyjnego z nieruchomości, a to oznacza, że zajęcia nieruchomości dokonano na wniosek innego wierzyciela niż powód.

Pozwany podniósł także, że nie dokonał rozporządzenia czynszem dzierżawnym, bowiem umowy cesji z dnia 21 grudnia 2015 r. przenosiły jedynie prawa i obowiązki dzierżawcy nieruchomości. Wskazano, że rozporządzenia czynszem dzierżawnym dokonał właśnie wydzierżawiający nieruchomość, tj. A., o czym pozwany powiadomiony został pismem z dnia 18 lipca 2012 r.

W piśmie procesowym z dnia 24 maja 2017 r. powód dokonał zmiany powództwa w ten sposób, że domagał się zasądzenia od pozwanego (...) spółka z o.o. z siedzibą w K. na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością” sp.j. kwoty 1.947,46 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 05 lipca 2016 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenia na rzecz powoda kosztów procesu.

Pozwany (...) spółka z o.o. w K. wniósł o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu.

Zgodnie z wnioskiem pozwanego (...) spółka z o.o. w K. zawiadomiono (...) spółka z o.o. w K. o toczącym się postępowaniu w niniejszej sprawie.

Sąd ustalił, co następuje:

Hipoteka zabezpieczająca roszczenia (...)S.A. (kod papieru wartościowego PL (...)) została ustanowiona na nieruchomości położonej w miejscowości S. w gminie G. I., dla której Wydział Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w Bartoszycach prowadzi księgę wieczystą Kw nr (...).

Ta nieruchomość stanowi własność dłużnika rzeczowego, tj. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością” sp. j. z siedzibą we W..

(dowód: odpis księgi wieczystej Kw nr (...) z k. 39 – 45 )

Nakazem zapłaty wydanym w elektronicznym postępowaniu upominawczym z dnia 22 czerwca 2015 r. (następnie opatrzonym klauzulą wykonalności postanowieniem z dnia 25 sierpnia 2015 r.) (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością” sp.j. została zobowiązana do zapłaty na rzecz obligatariuszy kwoty 5.280.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 06 lipca 2013 r. do dnia zapłaty.

(dowód: tytuł wykonawczy z k. 33 akt i z k. 36 akt)

Postępowanie egzekucyjne przeciwko (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością” sp. j. (dłużnikowi rzeczowemu) prowadzone jest przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Bartoszycach M. G. w sprawie o sygnaturze akt Km 2001/15.

Zajęcie nieruchomości w toku postępowania egzekucyjnego w sprawie Km 2001/15 zostało dokonane w dniu 29 września 2015 r. Obligatariusze przyłączyli się do prowadzonej egzekucji z nieruchomości

(dowód: odpis księgi wieczystej Kw nr (...) z k. 46 – 64 akt)

W dacie zajęcia (tj. we wrześniu 2015 r.) nieruchomość była dzierżawiona przez:

1. (...) sp. z o.o. (dział III, wpis nr 5 oraz nr 6, lp. nr 4 i 5),

2. K. R. (dział III, wpis nr 8, lp. nr 6),

3. M. R. (dział III, wpis nr 9, lp. nr 7).

(dowód: odpis księgi wieczystej nr (...) z k. 39 – 45 akt)

W dniach 26 marca 2012 r. i 6 kwietnia 2012 r. pomiędzy (...) spółka z o.o. w K. a (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością” sp.j. z siedzibą we W. zostały dwie umowy dzierżawy nieruchomości położonych w miejscowości S., gmina G. I., dla których Sąd Rejonowy w Bartoszycach prowadzi księgę wieczystą Kw nr (...).

(dowód: umowa dzierżawy z k. 65 – 76 akt,

umowa dzierżawy z k. 77 – 87 akt)

W dniu 09 lipca 2012 r. pomiędzy (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością” sp.j. (cedent) a (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowo – akcyjna z siedzibą w W. (cesjonariusz) oraz (...) S.A. w S. została zawarta umowa przelewu wierzytelności przyszłych na zabezpieczenie.

Na podstawie powyższej umowy dokonano zabezpieczenia spłaty zabezpieczonych wierzytelności przysługujących obligatariuszom i w oparciu tę umowę emitent był zobowiązany do przelania na rzecz cesjonariusza tytułem zabezpieczenia wierzytelności przyszłych przysługujących cedentowi z tytułu umowy dzierżawy obejmujących wszystkie wierzytelności przyszłe sensu stricte z tytułu zapłaty czynszu należnego z umów dzierżawy zawartej pomiędzy cedentem a (...) spółka z o.o. z siedzibą w K..

(dowód: umowa przelewu wierzytelności przyszłych na zabezpieczenie z k.

133 – 143 akt)

Pismem z dnia 18 lipca 2012 r. (...) spółka z o.o. został zawiadomiony przez (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością” sp.j. o dokonanym na podstawie umowy przelewu wierzytelności przyszłych na zabezpieczenie z dnia 9 lipca 2012 r. przelewie na rzecz (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A. przysługujących (...) od dzierżwacy przyszłych wierzytelności o zapłatę czynszu z umów dzierżawy.

Jednocześnie (...) polecił, a zarazem upoważnił (...) spółka z o.o. do dokonywania płatności czynszów na wskazany rachunek bankowy (...) (tj. cesjonariusza).

(dowód: pismo (...) z dnia 18 lipca 2012 r. z k. 128 akt,

zawiadomienie o przelewie z k. 129 – 130 akt)

Pismem z dnia 13 września 2012 r. (...) spółka z o.o. poinformował (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością” sp.j., iż przyjmuje do wiadomości dokonanie na rzecz (...) przelewu wierzytelności przyszłych wynikających z umów dzierżawy z dnia 26 marca 2012r. i z dnia 06 kwietnia 2012 r.

(dowód: pismo z dnia 13 września 2012 r. z k. 145 akt)

W dniu 21 grudnia 2015 r. (...) spółka z o.o. w K. zawarł z (...) spółka z o.o. w K. dwie umowy cesji praw i obowiązków.

Na mocy tych umów cesji prawa i obowiązki dzierżawcy nieruchomości wynikające z umów dzierżawy z dnia 26 marca 2012 r. i z dnia 06 kwietnia 2012 r. zostały przeniesione z (...) spółka z o.o. w K. na rzecz (...) spółka z o.o. w K..

W pkt 1.1.1 pkt b) każdej z obu umów (...) spółka z o.o. oświadczył wobec (...) spółka z o.o., iż wydzierżawiający ( (...)) na podstawie umowy przelewu wierzytelności przyszłych na zabezpieczenie z dnia 9 lipca 2012 r. przeniósł na rzecz (...) wierzytelności o zapłatę czynszu z umów dzierżawy.

Natomiast w pkt 3.9 każdej z obu umów (...) spółka z o.o. wskazał, iż zapłacił czynsz z umowy dzierżawy zgodnie z jej warunkami, jak również zgodnie z wskazanym wyżej zawiadomieniem o cesji z dnia 18 lipca 2012 r., za okres do dnia 31 grudnia 2015 r.

(dowód: umowa cesji praw i obowiązków nr KW(...) z dnia 21 grudnia

2015 r. z k. 148 – 160 akt,

umowa cesji praw i obowiązków nr KW(...) z dnia 21 grudnia 2015 r. z k. 163 – 175 akt)

(...) spółka z o.o. z siedzibą w K. została ujawniona w księdze wieczystej Kw nr (...) jako dzierżawca nieruchomości.

(dowód: odpis księgi wieczystej z k. 46 – 64 akt)

Pismami z dnia 28 grudnia 2015 r. (...) spółka z o.o. oraz (...) spółka z o.o. zawiadomili (...) oraz (...) o dokonanym na rzecz (...) spółka z o.o. przelewie praw i obowiązków dzierżawcy nieruchomości wynikających z umów dzierżawy.

(dowód: zawiadomienie A. z dnia 28 grudnia 2015 r. z k. 178 – 179

akt i z k. 181 – 182 akt,

zawiadomienie C. z dnia 28 grudnia 2015 r. z k. 184 – 185 akt i z k. 187 – 188 akt)

Z pisma Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Bartoszycach, M. G. z dnia 5 lipca 2016 r. (zajęcie wierzytelności) (...) spółka z o.o. dowiedział się o wszczętym postępowaniu egzekucyjnym przeciwko (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością” sp.j.

W tym piśmie Komornik Sądowy zajął ewentualne wierzytelności należne (...) od (...) spółka z o.o. z tytułu dzierżawy nieruchomości, dla której prowadzona jest księga wieczysta Kw nr (...).

Pismem z dnia 25 lipca 2016 r. (...) spółka z o.o. poinformował Komornika Sądowego, iż dłużnikowi (...) nie należy się od niego żadna wierzytelność.

(dowód: zajęcie wierzytelności z dnia 5 lipca 2016 r. z k. 37 akt,

pismo z dnia 25 lipca 2016 r. z k. 190 akt)

(...) spółka z o.o. w K. w dniu 6 lipca 2016 r. całą kwotę czynszu za 2016 r. w kwocie 712.769,69 zł wpłaciła na rachunek depozytowy Sądu Rejonowego w Kwidzynie, występując jednocześnie z wnioskiem o zezwolenie na złożenie tej kwoty do depozytu sądowego.

(dowód: potwierdzenie wpłaty na rachunek depozytowy z k. 192 akt,

wniosek z k. 194 – 203 akt)

Administrator hipoteki stanowiącej zabezpieczenie wierzytelności (...)SA. wystąpił przeciwko (...) spółka z o.o. w K. z pozwem o zapłatę kwoty 82.017,33 zł wraz z odsetkami za opóźnienie od dnia 05 lipca 2016 r. do dnia zapłaty. Ta kwota stanowi czynsz dzierżawny należny z tytułu dzierżawy za okres od dnia 01 marca 2016 r. do dnia 11 kwietnia 2016 r.

(dowód: pozew z k. 323 – 333 akt)

Sąd zważył, co następuje:

Okoliczności faktyczne w istotnych dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy kwestiach Sąd ustalił na podstawie danych wynikających z dokumentów zgromadzonych w aktach tejże sprawy. Sąd dał wiarę danym wynikającym z tych dokumentów, bowiem ich wiarygodność i prawdziwość ich treści nie została zakwestionowana przez strony. Nadto w toku prowadzonego postępowania nie ujawniły się inne okoliczności, które podważyłyby moc dowodową tych dokumentów.

W przedmiotowej sprawie powód domagał się od pozwanego zapłaty kwoty 1.947,46 zł. Wskazano, iż ta kwota stanowiła czynsz dzierżawny z tytułu dzierżawy nieruchomości za jeden dzień, tj. za dzień 01 marca 2016 r.

Pozwany kwestionował żądanie pozwu co do zasady i co do wysokości.

Wskazać w tym miejscu trzeba, iż z ustaleń poczynionych w sprawie wynikało, że w dniach 26 marca 2012 r. i 06 kwietnia 2012 r. pomiędzy (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością” sp.j. a (...) spółka z o.o. zostały zawarte dwie umowy dzierżawy nieruchomości, dla których prowadzona była księga wieczysta Kw nr (...).

Ustalono także, że w dniu 09 lipca 2012 r. pomiędzy (...) i (...) została zawarta umowa przelewu wierzytelności przyszłych na zabezpieczenie, której przedmiotem był przelew wierzytelności przyszłych o zapłatę czynszu przysługujących (...) od pozwanego z tytułu wskazanych wyżej umów dzierżawy nieruchomości. Z akt sprawy wynika, że pozwany został zawiadomiony o przelewie wierzytelności przyszłych dokonanych na rzecz (...) oraz został zobowiązany do dokonywania płatności czynszu na rzecz (...). Z akt sprawy wynikało także, że pozwany przyjął to do wiadomości.

Z ustaleń poczynionych w sprawie wynikało także, że w dniu 21 grudnia 2015 r. pozwany zawarł z (...) spółka z o.o. w K. dwie umowy cesji praw i obowiązków, na podstawie których prawa i obowiązki dzierżawcy wynikające z umów dzierżawy nieruchomości zostały przeniesione z pozwanego na rzecz (...) spółka z o.o. Jednocześnie w tych umowach wskazano, iż w dniu 09 lipca 2012 r. była zawarta umowa przelewu wierzytelności przyszłych na zabezpieczenie, której stronami były (...) i (...), a nadto podano jakie konsekwencje wynikały z zawarcia umowy przelewu wierzytelności przyszłych na zabezpieczenie.

Nadto wskazać trzeba, iż strona powodowa uzyskała tytuł wykonawczy przeciwko (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością” sp.j. i na jego podstawie wszczęła przeciwko dłużnikowi postępowanie egzekucyjne (m.in. przyłączono się także do egzekucji z nieruchomości dłużnika).

W pierwszej kolejności należy odnieść się do kwestii legitymacji czynnej powoda do występowania z roszczeniem przeciwko pozwanemu w tejże sprawie. Pozwany bowiem kwestionował legitymację procesową powoda.

Podkreślenia wymaga to, że w niniejszej sprawie pierwotnie powód domagał się zasądzenia kwoty dochodzonej pozwem na rzecz (...) S.A. reprezentowanych przez administratora hipoteki O. Ś.. Następnie w toku prowadzonego postępowania nastąpiła zmiana powództwa w ten sposób, że należność dochodzona pozwem miała być zasądzona od pozwanego na rzecz (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością” sp.j.

Wskazać w tym miejscu trzeba, że przepis art. 31 ust. 1 ustawy o obligacjach stanowi, że ustanowienie hipoteki stanowiącej zabezpieczenie wierzytelności obligatariuszy następuje na podstawie oświadczenia woli właściciela albo współwłaściciela nieruchomości, użytkownika albo współużytkownika wieczystego, uprawnionego albo współuprawnionego z tytułu spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu lub wierzyciela hipotecznego.

Wskazać także należy, że obligatariusze obligacji zabezpieczonych posiadają roszczenia o materializację zabezpieczenia, w tym wypadku z nieruchomości, na których została ustanowiona hipoteka.

Z kolei zgodnie z treścią przepisu art. 31 ust. 4 ustawy o obligacjach przed rozpoczęciem emisji obligacji emitent jest obowiązany zawrzeć w formie pisemnej pod rygorem nieważności umowę z administratorem hipoteki, który wykonuje prawa i obowiązki wierzyciela hipotecznego w imieniu własnym, lecz na rachunek obligatariuszy.

Podkreślenia wymaga także to, że instytucja administratora hipoteki zabezpieczającej roszczenia obligatariuszy jest uregulowana wyłącznie przepisami ustawy o obligacjach (por. przepis art. 31 ust. 5 ustawy o obligacjach).

Z powyższego jednoznacznie wynika, że administrator hipoteki działa w imieniu własnym, ale na rzecz obligatariuszy. Z tegoż wynika także, że administrator hipoteki działa jako zastępca pośredni obligatariuszy, a zatem wykonuje prawa i obowiązki w imieniu własnym, ale na rachunek obligatariuszy. To oznacza również, że administrator hipoteki może wystąpić z pozwem przeciwko dłużnikowi rzeczowemu (właścicielowi nieruchomości, na której ustanowiono hipotekę zabezpieczającą roszczenia obligatariuszy).

Zaznaczyć w tym miejscu trzeba, iż z takim pozwem o zapłatę administrator hipoteki wystąpił przeciwko dłużnikowi rzeczowemu, tj. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością” sp.j., i uzyskał w ten sposób tytuł wykonawczy, na podstawie którego wszczęto przeciwko (...) postępowanie egzekucyjne.

Co istotne w powyżej wskazanej sprawie o zapłatę prowadzonej w elektronicznym postępowaniu upominawczym przeciwko (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością” sp.j. strona powodowa w pozwie dokładnie określiła dane obligatariuszy – wynika to bowiem z odpisu pozwu załączonego do akt tej sprawy. Dodać trzeba, iż w pozwie złożonym w elektronicznym postępowaniu upominawczym strona powodowa powoływała się na przepisy ustawy o obligacjach oraz na umowę o świadczenie usług administratora hipoteki. Wobec tego słuszne wydaje się stanowisko pozwanego, iż w tej sprawie po stronie powodowej winni być określeni imiennie obligatariusze.

W ocenie Sądu, brak obowiązku imiennego wskazania obligatariuszy dotyczy wpisu hipoteki do księgi wieczystej – por. przepis art. 31 ustawy o obligacjach. Natomiast nie ma podstaw do przyjęcia, iż ta zasada odnosi się także do postępowania sądowego prowadzonego przez administratora hipoteki na rzecz obligatariuszy. Skoro bowiem administrator hipoteki działa w imieniu własnym, ale na rzecz obligatariuszy, to wnosząc pozew winien skonkretyzować na rzecz jakich podmiotów działa oraz wykazać istnienie i wysokości zabezpieczonej wierzytelności przysługującej konkretnemu obligatariuszowi (co zostało dokonane przy wniesieniu pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym).

Wobec powyższego wskazać trzeba, iż w niniejszej sprawie pierwotnie żądanie pozwu zostało sformułowane przez stronę powodową wadliwie – niezgodnie z treścią przepisu art. 31 ustawy o obligacjach.

Następnie w toku tegoż procesu nastąpiła zmiana powództwa i powód domagał się zasądzenia kwoty dochodzonej pozwem na rzecz (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością” sp.j. Powód wskazywał, iż na podstawie przepisu art. 887 § 2 k.p.c. posiada legitymację czynną do wniesienia pozwu w tejże sprawie, bowiem prowadzi egzekucję przeciwko (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością” sp.j.

Przepis art. 887 § 2 k.p.c. reguluje powództwo wierzyciela egzekwującego przeciwko dłużnikowi zajętej wierzytelności. Wskutek zajęcia dochodzi do podstawienia wierzyciela egzekwującego we wszystkie prawa i roszczenia jego dłużnika. Wobec tego wierzyciel egzekwujący nie może domagać się zasądzenia roszczenia do swoich rąk, ale wyłącznie na rzecz dłużnika egzekwowanego. Wierzyciel egzekwujący w procesie przeciwko dłużnikowi zajętej wierzytelności powinien zatem żądać zasądzenia dochodzonej należności na rzecz dłużnika egzekwowanego jako strony uprawnionej materialnie, a nie na swoją rzecz.

Wskazać trzeba, że przepis art. 887 § 2 k.p.c. przyznaje wierzycielowi legitymację procesową czynną, ale nie przyznaje legitymacji materialnoprawnej. Wierzyciel może dochodzić roszczeń i praw przysługujących dłużnikowi, natomiast tych praw nie nabywa.

Odnosząc te rozważania na grunt przedmiotowej sprawy podkreślenia wymaga to, iż administrator hipoteki zabezpieczającej roszczenia obligatariuszy działa w imieniu własnym, ale na rzecz obligatariuszy (o czym była mowa powyżej). Wobec tego wydaje się, iż żądanie przez powoda w tej sprawie zasądzenia należności na rzecz dłużnika jest niedopuszczalne. Zdaniem Sądu orzekającego, administrator hipoteki nie może działać na rzecz dłużnika przeciwko któremu prowadzi postępowanie egzekucyjne. Nadto zaznaczyć trzeba, iż instytucja administratora hipoteki zabezpieczającej roszczenia obligatariuszy jest wyłącznie uregulowana przepisami ustawy o obligacjach, a z tych przepisów jasno wynika, że administrator hipoteki działa w imieniu własnym, ale na rzecz obligatariuszy. Wskazać zatem trzeba, iż z mocy przepisu szczególnego powód wykonuje na rzecz obligatariuszy ich prawa, a zatem nie może jednocześnie tych praw wykonywać na rzecz dłużnika egzekwowanego, tj. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością” sp.j.

Dodać także trzeba, że strona powodowa zupełnie pomija to, iż w takim procesie w oparciu o przepis art. 887 § 2 k.p.c. dłużnik przeciwko któremu prowadzona jest egzekucja winien być przypozwany. Jednakże w niniejszej sprawie taki wniosek nie został złożony ze strony powoda.

W tym stanie rzeczy wskazać trzeba, iż po zmianie powództwa żądanie pozwu także było sformułowane nieprawidłowo.

Mając na uwadze powyższe, podnieść trzeba, iż powód w niniejszej sprawie nie wykazał w należyty sposób legitymacji czynnej procesowej do wystąpienia z żądaniem przeciwko pozwanemu.

W przedmiotowej sprawie powód podnosił, że umowy cesji zawarte pomiędzy pozwanym i (...) spółka z o.o. w dniu 21 grudnia 2015 r. są bezwzględnie nieważne. Wskazano, że zostały one zawarte po zajęciu nieruchomości na wniosek powoda. Powód wskazywał, że stanowiły one niedozwolone po zajęciu nieruchomości rozporządzenie czynszem dzierżawnym. Wyjaśniono także, że zawarcie umów cesji dzierżawy stanowiło przeniesienie praw. Wobec tego powód podnosił, że umowy cesji z dnia 21 grudnia 2015 r. winny zostać uznane za nieważne albo co najmniej za bezskuteczne wobec wierzyciela egzekwowanego.

Przepis art. 930 § 1 k.p.c. stanowi, że rozporządzenie nieruchomością po jej zajęciu nie ma wpływu na dalsze postępowanie. Nabywca może uczestniczyć w postępowaniu w charakterze dłużnika. W każdym razie czynności egzekucyjne są ważne tak w stosunku do dłużnika, jak i w stosunku do nabywcy. Z kolei § 2 tegoż przepisu stanowi, że rozporządzenia przedmiotami podlegającymi zajęciu razem z nieruchomością po ich zajęciu są nieważne. Natomiast § 4 stanowi, że oddanie zajętej nieruchomości w użyczenie, leasing, najem lub dzierżawę jest bezskuteczne wobec nabywcy nieruchomości w egzekucji.

Wskazać trzeba, że przepis art. 930 k.p.c. ma chronić interes wierzyciela i zapobiegać niekorzystnym dla niego skutkom późniejszego – po zajęciu – rozporządzenia nieruchomością.

Z ustaleń poczynionych w tejże sprawie wynika, że strona powodowa wszczęła egzekucję przeciwko dłużnikowi (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością” sp.j. Nadto przyłączyła się do prowadzonej egzekucji z nieruchomości dłużnika. Z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy wynika, że nieruchomość dłużnika (...) została zajęta w dniu 12 czerwca 2015 r.

Z przepisu art. 930 § 1 k.p.c. wynika, że zmiana w stanie prawnym nieruchomości spowodowana przez dłużnika nie może wywoływać niekorzystnych skutków dla wierzyciela. Z tegoż przepisu wynika wprost, iż chodzi o czynności podjęte przez dłużnika odnośnie nieruchomości będącej przedmiotem postępowania egzekucyjnego.

Nadto podnieść trzeba, że przepis art. 930 § 2 k.p.c. wprowadził skutek nieważności wobec czynności dłużnika polegających na obciążeniu nieruchomości po jej zajęciu. Wyjaśnić należy, że obciążenie oznacza ustanowienie prawa, które ogranicza prawo własności bądź prawo użytkowania wieczystego. Celem wprowadzonej sankcji nieważności jest uniemożliwienie dłużnikowi podjęcia czynności obciążających nieruchomość po jej zajęciu, w następstwie których mogłyby zostać uszczuplone szanse zaspokojenia wierzycieli prowadzących egzekucję z nieruchomości. Jednakże wskazać trzeba, że skutek nieważności dotyczy wyłącznie dłużnika.

Dodać tylko trzeba, iż § 4 przepisu art. 930 k.p.c. dotyczy bezskuteczności czynności wobec nabywcy nieruchomości w egzekucji, co jednak nie miało miejsca w niniejszej sprawie.

Wskazać w tym miejscu należy, że zakres zabezpieczenia hipotecznego obejmuje roszczenia o pożytki cywilne przysługujące właścicielowi nieruchomości. Hipoteka z mocy prawa rozciąga się na roszczenie o czynsz najmu i dzierżawy istniejące w dacie jej powstania. Z treści przepisu art. 88 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece wynika, że do chwili zajęcia nieruchomości właściciel może dość swobodnie rozporządzać roszczeniami o czynsz najmu lub dzierżawy. To oznacza, że może je scedować na inną osobę, dokonać ich potrącenia, obciążyć zastawem albo prawem użytkowania. Nie ma także przeszkód, aby właściciel nieruchomości dokonał czynności rozporządzających mających za przedmiot obciążoną nieruchomość oddaną w najem lub dzierżawę albo istniejące lub przyszłe roszczenia o czynsz najmu lub dzierżawy, a w szczególności ich przelewu, zrzeczenia się roszczenia, odnowienia czy potrącenia.

Zdaniem Sądu orzekającego, powyższe rozważania jednoznacznie przekonują, że prawo do czynszu jest uprawnieniem wydzierżawiającego (właściciela nieruchomości), a nie dzierżawcy nieruchomości.

W tym miejscu wskazać trzeba, że powód w tejże sprawie powoływał się także na przepisy art. 902 k.p.c. w zw. z art. 885 k.p.c., art. 887 k.p.c. i art. 888 k.p.c.

Mając na względzie treść przepisu art. 885 k.p.c. wskazać trzeba, że zasadniczym skutkiem dokonania zajęcia jest to, że w stosunku do wierzyciela egzekwującego nieważne są rozporządzenia dokonane po zajęciu. Dokonane zajęcie wierzytelności ogranicza zarówno dłużnika egzekwowanego, jak też dłużnika zajętej wierzytelności, w szczególności nie jest dopuszczalne wypłacenie dłużnikowi zajętej wierzytelności poza prowadzonym postępowaniem egzekucyjnym (czy zabezpieczającym), nie jest dopuszczalne dokonanie przelewu wierzytelności, subrogacji, nie może nastąpić także potrącenie, ani zwolnienie z długu, ani zwolnienie obciążenia przedmiotów, na których wierzytelność jest zabezpieczona. Tego rodzaju czynności nie wywołują skutków prawnych względem wierzyciela egzekwującego.

Z chwilą zajęcia wierzytelności wierzyciel nie tylko wstępuje w prawa dłużnika, lecz także ogranicza prawa dłużnika do dysponowania zajętą wierzytelnością, uznając za nieważne w stosunku do wierzyciela egzekwującego te czynności dłużnika, które niweczą możliwość zaspokojenia się z zajętej wierzytelności.

Podkreślenia wymaga to, że zajęcie wierzytelności obejmuje tylko wierzytelność istniejącą i przysługującą dłużnikowi na podstawie określonego stosunku prawnego. Nie można bowiem wywołać skutków zajęcia w stosunku do prawa, które nie przysługiwało dłużnikowi w chwili zajęcia.

Z ustaleń poczynionych w przedmiotowej sprawie wynika, że w dniu 21 grudnia 2015 r. pozwany (jako dzierżawca) zawarł z (...) spółka z o.o. umowy cesji praw i obowiązków, na podstawie których prawa i obowiązki dzierżawcy nieruchomości zostały przeniesione z pozwanego na rzecz (...) spółka z o.o. Co istotne w tych umowach cesji wskazano, że w dniu 09 lipca 2012r. pomiędzy (...) (wydzierżawiającym) i (...) została zawarta umowa przelewu wierzytelności przyszłych na zabezpieczenie, która dotyczyła wierzytelności przyszłych o zapłatę czynszu należnego (...) z tytułu umów dzierżawy nieruchomości zawartych z pozwanym.

Wobec tego rozważyć trzeba czego rzeczywiście dotyczyły umowy cesji zawarte w dniu 21 grudnia 2015 r. pomiędzy pozwanym i (...) spółka z o.o.

W ocenie Sądu, mając na uwadze treść tych umów oraz ustalenia poczynione na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego zgodzić się trzeba z pozwanym, że te umowy cesji przenosiły prawa i obowiązki dzierżawcy z pozwanego na rzecz (...) spółka z o.o.

Strona powodowa zupełnie w niniejszej sprawie pomija to, iż w dniu 09 lipca 2012 r. pomiędzy (...) (właściciel nieruchomości) a (...) została zawarta umowa przelewu wierzytelności przyszłych na zabezpieczenie. Na podstawie tejże umowy (...) jako właściciel nieruchomości i wydzierżawiający przeniósł na rzecz (...) wierzytelności o zapłatę czynszu należnego (...) od dzierżawcy (czyli od pozwanego) na podstawie zawartych umów dzierżawy.

Bez wątpienia (...) jako wydzierżawiający był uprawniony do rozporządzenia czynszem przysługującym mu z tytułu zawartych umów dzierżawy i takie rozporządzenie zostało zawarte w umowie przelewu z dnia 09 lipca 2012 r. Co istotne pozwany został poinformowany o tym przelewie wierzytelności i jednocześnie zobowiązany do płatności czynszu dzierżawnego na rzecz (...). Ustalono także, że do końca 2015 r. należność z tytułu czynszu została uregulowana na rzecz (...).

Wskazać należy, że w umowach cesji z grudnia 2015 r. (...) spółka z o.o. została zobowiązana do dokonywania płatności na rzecz (...).

Zdaniem Sądu orzekającego, w umowach cesji z grudnia 2015 r. pozwany nie dokonywał rozporządzenia czynszem dzierżawnym, bowiem nie mógł rozporządzać uprawnieniami, które mu nie przysługiwały. Nadto pozwany nie był także uprawniony do dokonania zmiany treści umowy zawartej przez wydzierżawiającego oraz (...) w dniu 09 lipca 2012 r., w której to wydzierżawiający dokonał rozporządzenia czynszem przysługującym mu z tytułu umów dzierżawy.

Wskazać należy, że na podstawie umów cesji z grudnia 2015 r. zmienił się jedynie podmiot po stronie dzierżawcy, a zatem przeniesiono jedynie prawa i obowiązki dzierżawcy z pozwanego na (...) spółka z o.o. Na podstawie tych umów nie doszło zatem do rozporządzenia nieruchomością zajętą w postępowaniu egzekucyjnym – w rozumieniu przepisów art. 930 § 1 i § 2 k.p.c. Podkreślenia w tym miejscu wymaga, iż te przepisy (art. 930 § 1 i § 2 k.p.c.) dotyczą czynności podejmowanych przez dłużnika (właściciela zajętej nieruchomości).

Nadto w tejże sprawie nie ma także podstaw do twierdzenia, iż doszło do rozporządzenia wierzytelnością z tytułu czynszu dzierżawnego przez pozwanego na rzecz (...) spółka z o.o. Podnieść ponownie należy, że prawo do czynszu nie jest uprawnieniem dzierżawcy. Umowy cesji z grudnia 2015 r. nie dotyczyły rozporządzenia czynszem z tytułu umów dzierżawy (jasno to wynika z ich treści). Na marginesie dodać trzeba, iż wierzytelność z tytułu czynszu należnego wydzierżawiającemu wobec pozwanego została zajęta w postępowaniu egzekucyjnym we wrześniu 2016 r., a zatem po zawarciu umów cesji z grudnia 2015 r.

Wobec powyższego wskazać trzeba, iż nie ma podstaw do zastosowania w niniejszej sprawie przepisów art. 930 k.p.c. oraz art. 902 k.p.c. w zw. z art. 885 k.p.c. w zw. z art. 887 k.p.c. – wbrew twierdzeniom powoda prezentowanym w tym zakresie. Nie ma zatem podstaw do uznania, że umowy cesji z dnia 21 grudnia 2015 r. były nieważne bądź bezskuteczne wobec wierzyciela.

Mając na uwadze powyżej przedstawione okoliczności i rozważania wskazać trzeba, iż to (...) spółka z o.o. w K. jest w chwili obecnej dzierżawcą nieruchomości położonych w miejscowości S. i to ten podmiot ma obowiązek zapłacić czynsz należny z tytułu umowy dzierżawy. Umowy cesji praw i obowiązków zawarte w grudniu 2015 r. były bowiem ważne i skuteczne.

W tym stanie rzeczy podnieść trzeba, iż to pozwany (...) spółka z o.o. nie miał legitymacji procesowej biernej do występowania w tejże sprawie.

Na marginesie dodać trzeba, iż w tejże sprawie nie można także pomijać braku konsekwencji po stronie powoda odnośnie kwestionowania ważności umów cesji zawartych w grudniu 2015 r. Wskazać bowiem trzeba, że powód przed Sądem Okręgowym w Gdańsku wytoczył powództwo o zapłatę przeciwko (...) spółka z o.o., wskazując, że ten podmiot ma obowiązek zapłacić czynsz z tytułu dzierżawy nieruchomości. Nadto w sprawie z wniosku (...) spółka z o.o. o zezwolenie na złożenie do depozytu sądowego, powód domagał się wypłaty tej należności na swoją rzecz. Wobec tego wskazać należy, że w tych sprawach powód nie kwestionował ważności umów cesji zawartych pomiędzy pozwanym a (...) spółka z o.o. – wynika to z treści pozwu oraz pisma procesowego powoda (odpowiedzi na wniosek) przedłożonych do akt niniejszej sprawy.

Zaznaczyć także trzeba, że nie ma podstaw do twierdzenia, iż na skutek zawarcia umów cesji z grudnia 2015 r. doszło do pokrzywdzenia wierzycieli. Wskazać należy, że nieruchomość w dalszym ciągu jest dzierżawiona i jest podmiot zobowiązany do uregulowania należności z tytułu czynszu dzierżawnego.

Mając powyższe na uwadze Sąd orzekający uznał, iż powództwo wniesione w niniejszej sprawie nie zasługuje na uwzględnienie. Żądanie zgłoszone w pozwie było bowiem bezzasadne. Z tegoż względu zostało ono oddalone w całości. Podstawę prawną rozstrzygnięcia stanowiły przepisy art. 31 ustawy o obligacjach oraz przepisy art. 930 k.p.c. a contrario, art. 887 § 1 i § 2 k.p.c. a contrario, a także przepisy art. 885 k.p.c. w zw. z art. 886 k.p.c. w zw. z art. 902 k.p.c. a contrario i przepis art. 88 ustawy o księgach wieczystych i hipotece .

O kosztach procesu Sąd rozstrzygnął na podstawie przepisu art. 98 k.p.c. – zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu.

Pozwany wygrał w całości niniejszą sprawę, a zatem powód miał obowiązek zwrócić pozwanemu poniesione przez niego koszty procesu.

Pozwany w niniejszej sprawie poniósł następujące koszty procesu: kwota 900 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika (ustalona w oparciu o przepis § 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r.) i kwota 34 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictw.

Sygn. akt I C 173/17

ZARZĄDZENIE

1.  Odnotować w kontrolce uzasadnień;

2.  Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełn. powoda i pełn. pozwanego;

3.  Akta z wpływem apelacji albo za 17 dni od zpo.

K., 04 października 2017 r.

SSR Alicja Tułodziecka