Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 czerwca 2024 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny w składzie :

Przewodniczący: asesor sadowy Mateusz Berent

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Małgorzata Świst

po rozpoznaniu w dniu 24 czerwca 2024 r. w Gdyni

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G.

przeciwko B. M.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  obciąża powódkę kosztami procesu , uznając je za poniesione.

Sygn. akt I C 513/23

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 20 czerwca 2024 roku

I.

(żądanie i podstawa faktyczna pozwu)

1.  Powódka (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. wystąpiła z powództwem przeciwko B. M., domagając się zasądzenia od pozwanego kwoty 31.382,47 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 17 listopada 2021 roku do dnia zapłaty oraz zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych.

2.  W uzasadnieniu pozwu powódka podniosła, że w dniu 30 października 2018 roku zawarła z pozwanym umowę zlecenia, na podstawie której była zobowiązana do wykonania usług polegających na podjęciu wszelkich niezbędnych działań zmierzających do uzyskania odszkodowania za działki wchodzące w skład nieruchomości pozwanego wykorzystywane jako drogi lub w innym celu publicznym i uzyskania odszkodowania z tytułu wszelkich możliwych roszczeń związanych z planowaniem i realizacją inwestycji drogowej „Budowa drogi ekspresowej (...) S. – G. na odcinku B. – początek O. T.”.

3.  Na skutek podjętych przez powódkę działań pozwany uzyskał odszkodowanie w kwocie 430.727,85 zł. Strony ustaliły w umowie, że za wykonanie umowy powódce będzie przysługiwało wynagrodzenie prowizyjne w wysokości 15% wszelkich kwot uzyskanych w związku z dochodzeniem ww. należności. Zatem, powódce przysługuje wynagrodzenie w kwocie 64.609,17 zł, przy czym część tej należności w kwocie 33.226,70 zł pozwany zapłacił. Płatność wynagrodzenia miała nastąpić w ciągu 7 dni od dnia uzyskania przez pozwanego rekompensaty. W e–mailu z dnia 14 grudnia 2021 roku pozwany uznał roszczenie powódki. W dniu 25 października 2021 roku – już po wydaniu decyzji przez Wojewodę (...) ustalającej wysokość odszkodowania – pozwany wypowiedział umowę, nie podając przyczyny. Zdaniem powódki wypowiedzenie było bezpodstawne, gdyż powódka nie uchybiła żadnym ustaleniom w umowie i podejmowała wszelkie działania z należytą starannością. Powódka domaga się odsetek od dnia 17 listopada 2021 roku, tj. od dnia następnego po upływie terminu wyznaczonego w wezwaniu z dnia 5 listopada 2021 roku.

(pozew, k. 2-6v)

4.  W dniu 19 lipca 2023 roku w sprawie o sygnaturze akt I Nc 166/23 Referendarz sądowy Sądu Rejonowego w Gdyni wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, uwzględniając powództwo.

(nakaz zapłaty, k. 65)

II.

(stanowisko pozwanego)

5.  Pozwany zaskarżył nakaz zapłaty w całości, wnosząc o oddalenie powództwa. Jak wskazał do chwili obecnej nie została ustalona kwota odszkodowania za wywłaszczone nieruchomości, gdyż decyzja Wojewody (...) z dnia 8 października 2021 roku została zaskarżona przez (...), co powódka zataiła. Ostatecznie, Minister (...) i (...) w decyzji z dnia 19 sierpnia 2022 roku w całości uchylił ww. decyzję i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania przez organ I. instancji. Z powyższych względów roszczenie powódki jest przedwczesne. Nadto, pozwany wskazał, że działania powódki w żaden sposób nie przyczyniły się do rozstrzygnięcia sprawy na korzyść pozwanego, a jedynie spowodowały przeciąganie sprawy. Niekompetencja, buta i arogancja przedstawicieli spółki doprowadziły do utraty zaufania pozwanego i w konsekwencji do wypowiedzenia umowy.

(sprzeciw od nakazu zapłaty, k. 73)

III.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

6.  W dniu 30 października 2018 roku pomiędzy pozwanym B. M. (jako zleceniodawcą) a prawo4you spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. (jako zleceniobiorcą) została zawarta umowa zlecenia. Zgodnie z §1 przedmiotowej umowy zleceniodawca zlecił powodowi wykonanie usług polegających na podjęciu wszelkich niezbędnych działań zmierzających do:

a) uzyskania dla zleceniodawcy odszkodowania za działki gruntu wchodzące (wcześniej lub obecnie) w skład nieruchomości należących do zleceniodawcy lub jego poprzedników prawnych, a wykorzystywane jako drogi lub przeznaczone pod drogi, lub w innym celu publicznym,

b) uzyskania dla zleceniodawcy odszkodowania z tytułu wszelkich możliwych roszczeń związanych z planowaniem i realizacją inwestycji drogowej pn. „Budowa drogi ekspresowej (...) S. – G. na odcinku B. – początek O. T.”, tj. tzw. Trasy Kaszubskiej.

7.  Zgodnie z treścią §5 pkt 2 przedmiotowej umowy za wykonanie umowy zleceniobiorcy przysługiwało od zleceniodawcy wynagrodzenie prowizyjne w wysokości 15% wszelkich kwot uzyskanych w związku z dochodzeniem należności, o których mowa w §1. Wedle §5 pkt 3 wypłata wynagrodzenia prowizyjnego miała nastąpić na wskazany w umowie rachunek bankowy w terminie 7 dni licząc od dnia uzyskania rekompensaty przez zleceniodawcę.

8.  Stosownie do §7 rozwiązanie umowy przez zleceniodawcę z przyczyn leżących po jego stronie, przed uzyskaniem kwot, o których mowa w §1 nie zwalniało zleceniodawcy z obowiązku zapłaty wynagrodzenia należnego zleceniobiorcy, w wysokości określonej w §5, nawet jeśli zostanie ono uzyskane po rozwiązaniu umowy.

(dowód: umowa zlecenie z dnia 30 października 2018 r., k. 10-11)

9.  Aktualnie zleceniobiorca działa pod firmą (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G..

(dowód: odpis z rejestru przedsiębiorców KRS, k. 61-63v)

10.  W toku postępowania administracyjnego powódka zapewniła pozwanemu zastępstwo przez zawodowego pełnomocnika.

(dowód: przesłuchanie członka zarządu powodowej spółki (...), płyta CD k. 127)

11.  Na mocy decyzji z dnia 28 sierpnia 2020 roku sygn.. (...).7570.393.2019.ŻS Wojewoda (...) ustalił odszkodowanie w kwocie 316.444,80 zł za nieruchomość oznaczoną jako działki: nr (...) o powierzchni 0,1082 ha, nr 250/60 o powierzchni 0,0621 ha, nr 250/61 o powierzchni 0,0435 ha, nr 250/62 o powierzchni 0,0168 ha, nr 250/66 o powierzchni 0,0575 ha, nr 250/67 o powierzchni 0,0608 ha, nr 250/72 o powierzchni 0,0052 ha, nr 250/73 o powierzchni 0,0414 ha i nr 250/74 o powierzchni 0,0436 ha i przyznał ww. odszkodowanie w całości na rzecz B. M..

12.  Z przyznanej ww. decyzją kwoty wypłacono pozwanemu kwotę 221.511,36 zł, stanowiącą 70% odszkodowania.

(dowód: decyzja Wojewody (...) z dnia 28 sierpnia 2020 r., k. 12, pismo (...) z dnia 26 stycznia 2024 r., k. 119)

13.  Na skutek odwołania, decyzją z dnia 8 października 2021 roku, sygn.. (...).7570.393.2019.ŻS Wojewoda (...) ustalił odszkodowanie za ww. nieruchomość w kwocie 430.727,85 zł. Po pomniejszeniu odszkodowania o kwotę wypłaconą na podstawie decyzji z dnia 28 sierpnia 2020 roku, organ przyznał na rzecz pozwanego kwotę 209.216,49 zł.

(dowód: decyzja Wojewody (...) z dnia 8 października 2021r., k. 13-16)

14.  Pismem z dnia 20 października 2021 roku Skarb Państwa – Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad odwołał się od ww. decyzji z dnia 8 października 2021 roku. Na skutek rozpoznania odwołania, decyzją z dnia 19 sierpnia 2022 roku, sygn. (...). (...).313.2021.MT Minister (...) i (...) uchylił w całości decyzję Wojewody (...) z dnia 8 października 2021 roku i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania przez organ I. instancji.

(dowód: odwołanie, k. 76-78, decyzja Ministra (...) i (...) z dnia 19 sierpnia 2022r., k. 79-86)

15.  Powódka została poinformowana o wniesieniu odwołania przez (...).

(dowód: przesłuchanie członka zarządu powodowej spółki (...), płyta CD k. 127)

16.  Po ponownym rozpoznaniu sprawy, decyzją z dnia 26 kwietnia 2023 roku, sygn.. (...).7570.393.2019.ŻS Wojewoda (...) ustalił odszkodowanie za ww. nieruchomość w kwocie 581.519,40 zł, a po pomniejszeniu odszkodowania o kwotę wypłaconą na podstawie decyzji z dnia 28 sierpnia 2020 roku, przyznał na rzecz pozwanego kwotę 360.008,04 zł.

17.  Od powyższej decyzji ponownie odwołał się Skarb Państwa – Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad.

18.  Decyzją z dnia 31 maja 2024 roku, sygn. (...). (...).149.2023.MG Minister (...) i (...) uchylił w całości decyzję Wojewody (...) z dnia 26 kwietnia 2023 roku i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi I. instancji.

(dowód: decyzja Ministra (...) i (...) z dnia 31 maja 2024r., k. 139-143)

19.  W dniu 7 października 2020 roku powód wystawił fakturę VAT nr (...) z tytułu wynagrodzenia na kwotę 33.226,70 zł, przesyłając ją pozwanemu. W dniu 15 października 2020 roku pozwany uiścił na rzecz powoda powyższą kwotę.

(dowód: pismo powoda z dnia 7 października 2020r. wraz z fakturą, k. 17-18, historia rachunku bankowego powoda, k. 33-33v)

20.  Pismem z dnia 5 listopada 2021 roku powodowa spółka wezwała pozwanego do zapłaty wynagrodzenia prowizyjnego w kwocie 31.382,47 zł - stanowiącego 15% dodatkowego odszkodowania w kwocie 209.216,49 zł przyznanego decyzją z dnia 8 października 2021 roku - w nieprzekraczalnym terminie 7 dni od dnia jego doręczenia na wskazany rachunek bankowy. Przedmiotowe wezwanie zostało pozwanemu doręczone w dniu 9 listopada 2021 roku.

(dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 5 listopada 2021r., k. 19-24, zpo k. 25-26)

21.  W dniu 25 października 2018 roku, po uzyskaniu wiedzy o wniesieniu odwołania przez (...), pozwany wypowiedział powodowi umowę zlecenia za pośrednictwem poczty elektronicznej. W treści e – maila nie podał przyczyny wypowiedzenia. Po złożeniu oświadczenia o wypowiedzeniu umowy oraz pełnomocnictwa, pozwany samodzielnie występuje w postępowaniu administracyjnym.

(dowód: wydruk korespondencji e – mailowej stron, k. 34, przesłuchanie pozwanego B. M., płyta CD k. 127)

Sąd zważył co następuje:

IV.

22.  Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów oraz dowodu z przesłuchania stron.

(ocena dowodów)

23.  W ocenie Sądu brak było jakichkolwiek podstaw do kwestionowania wiarygodności i mocy dowodowej dokumentów powołanych w ustaleniach stanu faktycznego. Podkreślić bowiem należy, iż część wymienionych powyżej dokumentów, w tym decyzje administracyjne czy odpis z Krajowego Rejestru Sądowego, mają charakter dokumentów urzędowych, zaś w toku niniejszego postępowania żadna ze stron nie wzruszyła w trybie przepisów art. 252 k.p.c. przysługujących tym dokumentom domniemań autentyczności oraz zgodności treści powołanych dokumentów z prawdą. Sąd nie doszukał się także żadnych okoliczności mogących wzbudzać wątpliwości co do wiarygodności pozostałych dokumentów mających postać dokumentów prywatnych, w szczególności nie dostrzegł żadnych śladów podrobienia, przerobienia czy innej ingerencji.

24.  Większych wątpliwości Sądu nie budził dowód z przesłuchania przedstawiciela powódki co do przebiegu postępowania administracyjnego dotyczącego odszkodowania za wywłaszczone nieruchomości pozwanego. W tym zakresie zeznania te nie pozostają sprzeczne z żadnymi innymi dowodami zebranymi w niniejszej sprawie. Jeśli natomiast chodzi o zeznania pozwanego odnośnie do utrudnionego kontaktu z powodem, braku informowania go o przebiegu sprawy czy też ewentualnych nieprawidłowości w prowadzeniu sprawy, to pozostają one całkowicie gołosłowne.

25.  Na podstawie art. 235 ¹ § 1 pkt 2 k.p.c. Sąd pominął natomiast wnioski dowodowe powoda o wystąpienie do (...), (...) Urzędu Wojewódzkiego w G. oraz Ministerstwa (...) i (...) o akta wskazane w piśmie z dnia 8 listopada 2023 roku, albowiem okoliczności dotyczące podejmowanych przez powoda czynności w toku postępowania o uzyskanie odszkodowania za wywłaszczone nieruchomości nie miały żadnego znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Z kolei treść rozstrzygnięć wydanych w toku postępowania administracyjnego została ustalona na podstawie odpisów dokumentów urzędowych.

26.  Brak było również podstaw do zawieszenia niniejszego postępowania na podstawie art. 177 § 1 pkt 3 k.p.c. Zgodnie z tym przepisem Sąd może zawiesić postępowanie z urzędu jeżeli rozstrzygnięcie sprawy zależy od uprzedniej decyzji organu administracji publicznej. Zważyć należy, iż przesłanka ta występuje tylko wtedy, jeżeli treść decyzji stanowi konieczny element podstawy rozstrzygnięcia merytorycznego bądź formalnego sprawy cywilnej. Nie ulega wątpliwości, że zawieszenie postępowania ze względu na prejudycjalne znaczenie decyzji administracyjnej następuje wtedy, gdy sąd - z uwagi na niedopuszczalność drogi sądowej - nie może w sposób wiążący rozstrzygnąć kwestii należących do drogi administracyjnej, a brak jest prejudycjalnej decyzji organu administracji publicznej. Innymi słowy, treść decyzji administracyjnej stanowi konieczny element podstawy rozstrzygnięcia sprawy cywilnej ( vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 3 lutego 2015r., I ACa 914/13, L.). W ocenie Sądu rozstrzygnięcie niniejszej sprawy nie wymaga rozstrzygnięcia żadnej kwestii merytorycznej na gruncie prawa administracyjnego przez organ administracji publicznej. Możliwe jest rozstrzygnięcie niniejszej sprawy na podstawie dotychczas zebranego materiału dowodowego.

V.

(rozstrzygnięcie i podstawa prawna orzeczenia)

27.  Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie i podlegało oddaleniu jako przedwczesne.

28.  W niniejszej sprawie strona powodowa domagała się zasądzenia kwoty 31.382,47 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie tytułem wynagrodzenia prowizyjnego na podstawie umowy zlecenia zawartej przez strony w dniu 30 października 2018 roku. Podstawę prawną powództwa stanowił zatem przepis art. 735 § 1 k.c., zgodnie z treścią którego jeżeli ani z umowy, ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia, za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie.

29.  Zgodnie z treścią §5 pkt 2 umowy stron za wykonanie umowy zleceniobiorcy przysługuje od zleceniodawcy wynagrodzenie prowizyjne w wysokości 15% wszelkich kwot uzyskanych w związku z dochodzeniem należności określonych w umowie, zaś w myśl §5 pkt 3 wypłata wynagrodzenia prowizyjnego miała nastąpić na wskazany w umowie rachunek bankowy w terminie 7 dni licząc od dnia uzyskania rekompensaty przez zleceniodawcę.

30.  Z powyższego wynika, że zapłata wynagrodzenia miała nastąpić z dołu, po uzyskaniu rekompensaty za wywłaszczone nieruchomości. Z zebranego w niniejszej sprawie materiału dowodowego jednoznacznie wynika, że dotychczas z tytułu odszkodowania, do którego uzyskania miały zmierzać czynności zlecone powodowi, na rzecz B. M. wypłacono jedynie kwotę 221.511,36 zł. Wynika to jednoznacznie zarówno z informacji przedstawionej przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad w toku niniejszego postępowania, jak również z uzasadnienia kolejnych decyzji administracyjnych. Bezsporne pomiędzy stronami pozostawało, że wynagrodzenie prowizyjne należne od ww. kwoty w wysokości 33.226,70 zł zostało przez pozwanego zapłacone. Z historii rachunku powodowej spółki dołączonej do pozwu wynika, że kwota ta została przez pozwanego uiszczona w dniu 15 października 2020 roku. Poza wskazaną powyżej kwotą, pozwany nie uzyskał dotąd żadnych innych kwot tytułem odszkodowania. Co prawda, na skutek odwołania wniesionego przez pełnomocnika pozwanego, decyzją z dnia 8 października 2021 roku, Wojewoda (...) ustalił odszkodowanie za ww. nieruchomość w kwocie 430.727,85 zł i przyznał pozwanemu dodatkowo kwotę 209.216,49 zł, lecz powyższa decyzja nie ostała się. Odwołanie od niej wywiódł Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad, o czym zresztą powódka miała wiedzę, co przyznał przedstawiciel powodowej spółki (...). W wyniku odwołania Minister (...) i (...) uchylił zaskarżoną decyzję i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania organowi I. instancji. Podobnie, uchylona została kolejna decyzja wydana przez Wojewodę (...) w dniu 26 kwietnia 2023 roku. Tym samym, do dnia wyrokowania sprawa administracyjna nie została zakończona i jak dotąd pozwany nie uzyskał odszkodowania w wyższej wysokości niż wypłacona na skutek decyzji z dnia 28 sierpnia 2020 roku. W związku z powyższym po stronie pozwanego nie powstał obowiązek świadczenia na rzecz zleceniobiorcy. Z powyższych względów powództwo należało uznać za przedwczesne.

31.  Kwestią sporną pomiędzy stronami pozostawała ocena skuteczności złożonego przez pozwanego oświadczenia o wypowiedzeniu umowy zlecenia. Oświadczenie w tym przedmiocie pozwany zawarł w wiadomości e – mailowej skierowanej do powoda w dniu 25 października 2021 roku. W treści tej wiadomości zleceniodawca nie wskazał przyczyn wypowiedzenia. W toku niniejszego postępowania B. M. podnosił, że stracił zaufanie do powoda. Jak zeznał – w jego ocenie - sprawa się przeciągała, był utrudniony kontakt z powodem oraz pełnomocnikiem, nadto powód miał nie udzielać mu pełnej informacji o przebiegu sprawy, a działania podejmowane przez powoda miały wpływ na uchylenie decyzji administracyjnej.

32.  Zważyć należy, iż zgodnie z treścią art. 746 §1 k.c. dający zlecenie może je wypowiedzieć w każdym czasie. Powinien jednak zwrócić przyjmującemu zlecenie wydatki, które ten poczynił w celu należytego wykonania zlecenia; w razie odpłatnego zlecenia obowiązany jest uiścić przyjmującemu zlecenie część wynagrodzenia odpowiadającą jego dotychczasowym czynnościom, a jeżeli wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, powinien także naprawić szkodę. Jak wskazuje się w judykaturze ocena, czy istnieją ważne powody należy każdorazowo do sądu i musi być dokonana z uwzględnieniem okoliczności faktycznych sprawy oraz charakteru stosunku prawnego łączącego strony. Ponadto brak zaufania może uzasadniać powołanie się na art. 746 §1 k.c. jednak - by mógł on uzasadniać wypowiedzenie umowy w takim trybie - brak zaufania jako "ważny powód" wypowiedzenia umowy powinien on wynikać z przyczyn, które są obiektywnie weryfikowalne oraz uzasadnione ( vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2023 r., I CSK 58/23, L.). Ważne powody wypowiedzenia to zdarzenia wywierające lub mogące wywrzeć negatywny wpływ na należyte wykonanie zlecenia zarówno dotyczące, jak i niedotyczące stron zlecenia, np.: zmiana warunków gospodarczych w kraju, która wyklucza należyte wykonanie zlecenia, nieudzielanie przez przyjmującego zlecenie potrzebnych wiadomości o przebiegu sprawy (art. 740 zd. 1 k.c.), brak kwalifikacji, koncesji, zezwoleń koniecznych do wykonania zlecenia, choroba, nielojalne zachowanie, śmierć strony ( vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 24 września 2019 r., I ACa 558/18, L.).

33.  W ocenie Sądu w toku niniejszego postępowania pozwany nie zdołał wykazać, że wypowiedzenie umowy nastąpiło z ważnych powodów, w szczególności, aby zaistniały okoliczności uzasadniające utratę zaufania przez zleceniodawcę. W toku postępowania administracyjnego powód zapewnił reprezentację przez fachowego pełnomocnika, a na skutek wniesionego przezeń odwołania została wydana decyzja administracyjna ustalająca wyższą kwotę odszkodowania aniżeli przyznana pierwotnie. Pozwany nie udowodnił, że powód celowo przedłużał postępowanie, nie odpowiadał na kierowaną przez niego korespondencję, odmawiał udzielenia informacji dotyczących przebiegu postępowania etc. Poza swoimi zeznaniami, nie zaoferował na tę okoliczność żadnych dowodów, w związku z czym jego twierdzenia pozostały całkowicie gołosłowne. Mimo jednak powyższego, wobec nieuzyskania przez pozwanego żadnych dodatkowych kwot tytułem odszkodowania, nie sposób uznać, aby na dzień wyrokowania powód poniósł jakąkolwiek szkodę na skutek wypowiedzenia umowy bez ważnego powodu.

34.  Mając na względzie wszystkie przytoczone powyżej okoliczności, na mocy art. 735 §1 k.c. i art. 746 §1 k.c. a contrario, Sąd oddalił powództwo.

VI.

(koszty procesu)

35.  O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 §1 k.p.c. i zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy obciążył nimi powoda jako stronę przegrywającą niniejszy spór. Jednocześnie, wobec uiszczenia wszystkich kosztów sądowych, Sąd uznał je za uiszczone w całości.