Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 grudnia 2024 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni - I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: sędzia Mateusz Berent

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Agnieszka Bronk-Marwicz

po rozpoznaniu w dniu 12 grudnia 2024 r. w Gdyni

na rozprawie

sprawy z powództwa Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej im. F. S. z siedzibą w G.

przeciwko M. P.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej M. P. na rzecz powódki Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej im. F. S. z siedzibą w G. kwotę 51.396,91 zł (pięćdziesiąt jeden tysięcy trzysta dziewięćdziesiąt sześć złotych dziewięćdziesiąt jeden groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 13 czerwca 2023 r. do dnia 12 grudnia 2024 r.;

II.  rozkłada świadczenie zasądzone w pkt I. na 100 (sto) rat, każda w kwocie po 600 zł (sześćset złotych), w tym ostatnia rata w kwocie 807,61 zł (osiemset siedem złotych sześćdziesiąt jeden groszy), płatnych miesięcznie w terminie do 10. dnia każdego miesiąca, licząc od miesiąca następującego po tym, w którym uprawomocni się niniejszy wyrok – wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od wymagalnych rat na wypadek uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z nich;

III.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

IV.  zasądza od pozwanej M. P. na rzecz powódki Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej im. F. S. z siedzibą w G. kwotę 2587 zł (dwa tysiące pięćset osiemdziesiąt siedem złotych) tytułem kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;

V.  nie obciąża pozwanej kosztami procesu w pozostałym zakresie.

Sygn. akt I C 462/24

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 19 grudnia 2024 roku

I.

(żądanie i podstawa faktyczna pozwu)

1.  Powódka Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa im. F. S. z siedzibą w G. wystąpiła z powództwem przeciwko pozwanej M. P., żądając zasądzenia od pozwanej na swoją rzecz kwoty 51.396,91 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu w elektronicznym postepowaniu upominawczym, tj. od dnia 13 czerwca 2023 roku do dnia zapłaty, a także zasądzenia na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

2.  Z uzasadnienia wynikało, że powódka dnia 15 lutego 2021 roku udzieliła pozwanej pożyczki w kwocie 61.500 zł. Wobec nieterminowych spłat pożyczka została wypowiedziana i postawiona w stan natychmiastowej wykonalności z dniem 8 maja 2023 roku.

3.  Na dochodzone roszczenie składały się: niespłacony kapitał pożyczki 46.859,23 zł, niezapłacone odsetki zwykłe umowne w wysokości 3.589,95 zł naliczone do dnia postawienia pożyczki w stan wymagalności, skapitalizowane odsetki naliczone do dnia wniesienia pozwu w wysokości 947,23 zł (tytułem niezapłaconych odsetek za opóźnienie naliczanych w przypadku nieterminowej spłaty pożyczki lub jej raty).

(pozew – k. 4-8v.)

II.

(stanowisko pozwanej)

4.  Pozwana w odpowiedzi na pozew domagała się oddalenia powództwa i zasądzenia na swoją rzecz kosztów sądowych.

5.  Pozwana podała, że powódka nie uwzględniła jej wniosku o zawarcie ugody oraz ustalenie harmonogramu spłat. Powódka bez umożliwienia pozwanej przedstawienia racji czy też próby ugodowego rozwiązania sporu skierowała sprawę do sądu.

6.  Podała, że dokonuje regularnych wpłat w kwocie 200 zł miesięcznie, co wyczerpuje jej możliwości w obecnej sytuacji finansowej. Przebywała na długotrwałym zwolnieniu lekarskim, co obniżyło jej wpływy. Po zakończeniu zwolnienia ponownie zachorowała i przebywa na zwolnieniu. Oczekuje na przyznanie zasiłku rehabilitacyjnego. Zakup leków znacząco obniża jej budżet domowy. Oświadczyła, że nie jest w stanie spłacić jednorazowo dużej sumy ani w wysokich ratach.

(odpowiedź na pozew, k. 65-67)

III.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

7.  Dnia 15 lutego 2021 roku pozwana M. P. została przyjęta w poczet członków powódki Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej im. F. S. z siedzibą w G..

(dowód: deklaracja członkowska – k. 9-9v., uchwała zarządu (...) – k. 10-10v.)

8.  Dnia 15 lutego 2021 roku pozwana M. P. zawarła z powódką Spółdzielczą Kasą Oszczędnościowo-Kredytową im. F. S. z siedzibą w G. umowę pożyczki (kredytu konsumenckiego) nr (...). Podstawowe parametry pożyczki przedstawiały się następująco:

- okres umowny – od dnia 15 lutego 2021 roku do dnia 3 sierpnia 2026 roku,

- kwota pożyczki – 61.500,00 zł,

- całkowita kwota pożyczki 53.334,15 zł,

- oprocentowanie – naliczone od kwoty pożyczki obejmujące kredytowane koszty pożyczki, zmienne uzależnione od zmiany stopy referencyjnej NBP, wynoszące 7,20 % na dzień zawarcia umowy,

- (...) 14,26 %,

- szacunkowy całkowity koszt pożyczki – 22.444,66 zł,

- szacunkowa wartość odsetek – 13.206,31 zł,

- prowizja – 3.690,00 zł,

- opłata za przelew składki ubezpieczeniowej – 17,83 zł,

- opłata za przelew pożyczki na konto zewnętrzne – 8,23 zł,

- koszty prowadzenia rachunku 1.072,50 zł,

- koszt składki z tytułu umowy ubezpieczenia indywidualnego – 4.458,02 zł,

- stopa zadłużenia przeterminowanego – dwukrotność sumy stopy referencyjnej NBP i 5,5 punktów procentowych, na dzień zawarcia umowy 11,20 %,

- wysokość miesięcznej raty na dzień zawarcia umowy – 1.149,33 zł.

9.  Powódka zastrzegła sobie w umowie prawo do wypowiedzenia umowy z 30-dniowym terminem wypowiedzenia i postawienia po upływie okresu wypowiedzenia całej pożyczki wraz z odsetkami w stan natychmiastowej wykonalności m.in. w przypadku, gdy pożyczkobiorczyni nie zapłaci w terminach określonych w umowie pełnych rat pożyczki za co najmniej dwa okresy płatności po uprzednim wezwaniu listem poleconym do zapłaty opóźnionych rat w terminie nie krótszym niż 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania pod rygorem wypowiedzenia umowy.

(dowód: umowa – k. 14-17, harmonogram – k. 18)

10.  Pismem z dnia 18 sierpnia 2022 roku powódka wezwała pozwaną do zapłaty zadłużenia przeterminowanego wynoszącego wówczas 995,57 zł – w terminie 14 dni od doręczenia wezwania pod rygorem wypowiedzenia umowy. Na zadłużenie składały się: zaległy kapitał 786,25 zł, odsetki umowne 205,18 zł oraz odsetki karne 4,14 zł.

11.  Pozwaną pouczono o możliwości złożenia w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia.

(dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 18 sierpnia 2022 r., k. 30)

12.  Pismem z dnia 19 września 2022 roku powódka wezwała pozwaną do zapłaty zadłużenia przeterminowanego wynoszącego wówczas 1.806,39 zł – w terminie 14 dni od doręczenia wezwania pod rygorem wypowiedzenia umowy. Na zadłużenie składały się: zaległy kapitał 1.268,31 zł, odsetki umowne 532,97 zł oraz odsetki karne 5,11 zł.

13.  Pozwaną pouczono o możliwości złożenia w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia.

(dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 19 września 2022 r., k. 31, potwierdzenie nadania, k. 32-32v.)

14.  Pismem z dnia 17 marca 2023 roku powódka oświadczyła pozwanej, że wypowiada ww. umowę pożyczki wobec zaprzestania jej terminowej spłaty, wobec czego niespłacona należność wraz z należnymi odsetkami zostaała postawiona w stan natychmiastowej wymagalności z upływem 30 dni od dnia doręczenia niniejszego pisma. Wskazano, że łączna wysokość przeterminowanego zadłużenia na dzień sporządzenia pisma wynosiła 7.346,70 zł, na co składały się: kapitał 4.753,46 zł, odsetki umowne 2.540,70 zł oraz odsetki karne 52,54 zł. Podano także, że dnia 3 kwietnia 2023 roku wymagalna będzie kolejna rata w wysokości 1.304,31 zł, która zwiększy zadłużenie.

15.  Pismo doręczono pozwanej dnia 5 kwietnia 2023 roku.

(dowód: wypowiedzenie umowy, k. 28, potwierdzenie odbioru, k .29-29v., historia rachunku, k. 33-38v., rozliczenie pożyczki, k. 39-39v.)

16.  Pozwana aktualnie ma 58 lat. Pracuje jako podinspektor świadczeń socjalnych. Uzyskuje wynagrodzenie w kwocie około 4 tys. złotych netto miesięcznie. Na początku 2024 roku pozwana przeszła zatorowość płucną. Przez 10 dni przebywała w szpitalu. Ma problemy z kręgosłupem. Od stycznia do dnia 25 października 2024 roku była niezdolna do wykonywania pracy. Na leki wydaje miesięcznie około 500-600 zł. Mieszka w mieszkaniu Towarzystwa Budownictwa (...). Opłaty związane z utrzymaniem mieszkania wynoszą około 2 tys. zł miesięcznie. Pozwana zawarła umowę celem spłaty zadłużenia męża. Mąż pozwanej zmarł we wrześniu 2024 roku.

(dowód: przesłuchanie pozwanej, k. 96-96v., płyta – k. 97)

IV.

Sąd zważył co następuje:

17.  Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów przedłożonych przez powódkę oraz dowodu z przesłuchania stron z ograniczeniem do pozwanej.

18.  Sąd nie dopatrzył się żadnych podstaw do kwestionowania wiarygodności i mocy dowodowej powołanych powyżej dokumentów. Zgodnie z treścią art. 245 k.p.c. wymienione powyżej dokumenty prywatne korzystają z domniemania autentyczności oraz domniemania pochodzenia oświadczeń zawartych w tych dokumentach od ich wystawców, a domniemania te nie zostały w żaden sposób obalone przez stronę pozwaną. W tym stanie rzeczy brak było jakichkolwiek podstaw, aby dokumentom złożonym przez stronę powodową odmówić waloru wiarygodności i mocy dowodowej.

19.  W przypadku dowodu z przesłuchania pozwanej Sąd nie doszukał się żadnych okoliczności, które wzbudzałyby wątpliwości co do ich wiarygodności i zgodności z prawdą. Wręcz przeciwnie, w ocenie Sądu, zeznania te były szczere, spójne, a nadto nie były kwestionowane przez stronę przeciwną.

V.

(rozstrzygnięcie i podstawa prawna orzeczenia)

20.  Powództwo zasługiwało w znacznej mierze na uwzględnienie.

21.  Podstawę prawną żądania pozwu stanowił art. 720 §1 k.c. w myśl którego, przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Kodeksowa definicja pożyczki wskazuje, że świadczeniem dającego pożyczkę jest przeniesienie na własność biorącego pożyczkę określonej ilości pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku i wykonanie tego świadczenia dający pożyczkę powinien udowodnić w procesie cywilnym.

22.  Do przedmiotowej umowy zastosowanie miały regulacje zawarte w ustawie z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim (dalej jako: u.k.k.) według stanu na dzień zawarcia umowy.

23.  W myśl bowiem art. 3 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 powołanej ustawy przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255.550 złotych albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi, przy czym za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności umowę pożyczki. Ponadto zgodnie z art. 36 ust. 3 ustawy o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych z dnia 5 listopada 2009 r. (Dz.U. z 2024 r., poz. 512, t.j. ze zm., dalej jako: u.s.k.o.k.) do umów o kredyt konsumencki zawieranych przez kasy stosuje się przepisy ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim (Dz.U. z 2019 r. poz. 1083, z 2020 r. poz. 2320 oraz z 2021 r. poz. 1655).

24.  Strony były zgodne co do nawiązania stosunku prawnego między stronami, jego warunków, wysokości roszczenia, a także faktu, że pożyczka nie była regularnie spłacana przez co została skutecznie wypowiedziana.

25.  Do przedmiotowej umowy przez zawarte w art. 75c ust. 6 ustawy - Prawo bankowe (dalej jako: Prawo bankowe) odesłanie do umowy pożyczki, a także odesłanie zawarte w art. 36 ust. 1a u.s.k.o.k. zastosowanie miały przepisy art. 75c ustawy - Prawo bankowe.

26.  Zgodnie treścią z art. 75c ust. 1 Prawa bankowego jeżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank wzywa go do dokonania spłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych. Ustęp 2 powołanego artykułu stanowi, że w wezwaniu, o którym mowa w ust. 1, bank informuje kredytobiorcę o możliwości złożenia w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Zgodnie z ust. 3 tegoż artykułu, bank powinien, na wniosek kredytobiorcy, umożliwić restrukturyzację zadłużenia poprzez zmianę określonych w umowie warunków lub terminów spłaty kredytu, jeżeli jest uzasadniona dokonaną przez bank oceną sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy. Restrukturyzacja, o której mowa w ust. 1, dokonywana jest na warunkach uzgodnionych przez bank i kredytobiorcę (ust. 4). W myśl art. 75c ust. 5 Prawa bankowego bank, w przypadku odrzucenia wniosku kredytobiorcy o restrukturyzację zadłużenia, przekazuje kredytobiorcy, bez zbędnej zwłoki, szczegółowe wyjaśnienia, w formie pisemnej, dotyczące przyczyny odrzucenia wniosku o restrukturyzację.

27.  W okolicznościach niniejszej sprawy Sąd uznał, że tryb wynikający z art. 75c ustawy - Prawo bankowe został zachowany przez powódkę. Z przedłożonych przez powódkę dokumentów wynikało, że wypowiedzenie umowy zostało poprzedzone dwukrotnym wezwaniem pozwanej do zapłaty zaległego zadłużenia z pouczeniem o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację. Po bezskutecznym upływie terminu umowa została skutecznie wypowiedziana. Wniosek o restrukturyzację zadłużenia, jak należy rozumieć twierdzenia pozwanej, nie został uwzględniony. Podobnie rzecz miała się do tzw. wakacji kredytowych. Nie sposób więc uznać, aby powódka uniemożliwiła pozwanej restrukturyzację zadłużenia. Ustawodawca nie nakłada na pożyczkodawcę obowiązku uwzględnienia tych wniosków.

28.  W ocenie Sądu strona powodowa należycie wykazała wysokość zadłużenia pozwanej. W pierwszej kolejności powódka wykazała, że pozwana otrzymała kwotę pożyczki – częściowo wypłaconą na rachunek powódki, a częściowo na rachunek wskazany do spłaty innego zobowiązania. Na okoliczność wysokości zadłużenia powódka przedłożyła historię rachunku. Analizując szczegółowo przedłożone przez powódkę dokumenty, Sąd nie dopatrzył się żadnych uchybień czy nieprawidłowości. Nadto, żadnych wątpliwości nie budziła zastosowana przez wierzyciela stopa odsetek umownych i tzw. umownych karnych za opóźnienie. Wysokość stopy odsetek odpowiada bowiem treści umowy stron i wzorców umownych, stanowiących załączniki do umowy i nie przekracza wysokości odsetek maksymalnych. Wedle treści stosunku prawnego łączącego strony od niespłaconego kapitału pożyczki pobierane były odsetki według zmiennej stopy procentowej określonej w uchwałach Zarządu (...).

29.  W konsekwencji, Sąd doszedł do przekonania, że powódka wykazała roszczenie zarówno co do zasady jak i wysokości w stosunku do pozwanej, w związku z czym w punkcie I. wyroku na podstawie art. 720 k.c., iart. 481 §1 k.c. Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 51.396,91 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 13 czerwca 2023 roku do dnia wyrokowania, tj. do dnia 12 grudnia 2024 roku. Wobec wypowiedzenia umowy pożyczki, brak było podstaw do żądania od pozwanej zapłaty maksymalnych odsetek za opóźnienie, stąd Sąd zasądził od pozwanej odsetki ustawowe za opóźnienie, oddalając powództwo w pozostałym zakresie.

30.  Sąd w niniejszej sprawie, co wyraził w punkcie II. wyroku, doszedł do przekonania, że zasadnym jest rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty, na mocy art. 320 k.p.c., zgodnie z którym w szczególnie uzasadnionych wypadkach Sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie, a w sprawach o wydanie nieruchomości lub o opróżnienie pomieszczenia – wyznaczyć odpowiedni termin do spełnienia tego świadczenia. Należy przyjąć, że szczególne okoliczności, o których mowa w tym przepisie zachodzą wówczas, kiedy natychmiastowe wykonanie wyroku byłoby rażąco sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Na przykład, jeżeli ze względu na stan majątkowy, zdrowotny, rodzinny i inny niezwłoczne spełnienie świadczenia lub jednorazowe spełnienie zasądzonego świadczenia przez pozwanego byłoby niemożliwe, bardzo utrudnione lub narażałoby pozwanego albo jego bliskich na niepowetowaną szkodę.

31.  Stosując przepis art. 320 k.p.c., Sąd rozważył wszystkie okoliczności sprawy, zarówno dotyczące pozwanej, jak i powódki. Sąd dał wiarę zeznaniom pozwanej w charakterze strony. Były one zdaniem Sądu szczere i wewnętrznie spójne. Wynikało z nich, że niemożność uregulowania zadłużenia w pewnym stopniu wynikała z obniżenia jej miesięcznych dochodów na skutek choroby. Aktualnie pozwana otrzymuje około 4 tys. złotych miesięcznie z pracy zarobkowej. Utrzymanie mieszkania obejmuje kwotę około 2 tys. złotych. Konieczne leki, w tym ratujące życie pozwanej z uwagi na zatorowość płucną, kosztują pozwaną około 500-600 zł miesięcznie. To oznacza, że zostaje jej kwota wolna w wysokości około 1.400-1.500 zł. Pozwana nie posiada majątku, a także brak jest informacji, aby uzyskiwała pomoc od osób trzecich. Warto zwrócić uwagę, że kilka miesięcy przed wyrokowaniem zmarł mąż pozwanej, co poza oczywistym źródłem cierpień powoduje pogorszenie jej sytuacji majątkowej. Z kolei możliwości zwiększenia jej zarobków są wątpliwe z uwagi na jej stan zdrowia. Sąd uznał, że po odliczeniu wydatków na żywność, środki czystości, ubrania w miarę potrzeby, pozwana będzie w stanie spłacać zadłużenie ratalnie w kwocie 600 zł miesięcznie. Niewątpliwie nie jest w stanie jednorazowo zaspokoić powódki. Należy też zaznaczyć, że rozstrzygnięcie nie oznacza przerzucenia ryzyka niewypłacalności dłużnika na pożyczkodawcę (pożyczkodawcę), lecz jedynie zrównoważenie sytuacji dłużnika i wierzyciela, tj. wierzyciel powinien liczyć się z ryzykiem późniejszego zaspokojenia w związku z udzieleniem pożyczki. Dłużnik zaś – nawet przy zastosowaniu art. 320 k.p.c. nie jest zaś zwolniony z długu, lecz umożliwia mu się dogodniejszy system spłaty. Rozłożenie spłaty na 100 rat miesięcznych, z których każda poza ostatnią wyrównującą wynosi 600 zł, odpowiada z jednej strony możliwościom płatniczym pozwanej, z drugiej strony – łączny okres spłaty nie jest nadmiernie długi. Sąd orzekł ponadto, że raty będą płatne miesięcznie do 10. dnia każdego miesiąca począwszy od miesiąca następującego po uprawomocnieniu się wyroku w sprawie.

32.  Sąd orzekający miał na względzie pogląd prawny mający charakter zasady prawnej wyrażony przez Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 22 września 1970 roku w sprawie III PZP 11/70 (OSNC 1971, nr 4, poz. 61), że rozkładając z mocy art. 320 k.p.c. zasądzone świadczenia pieniężne na raty, Sąd nie może – na podstawie tego przepisu – odmówić przyznania wierzycielowi żądanych odsetek za okres do dnia wydania wyroku zasądzającego świadczenie; rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty ma jednak ten skutek, że wierzycielowi nie przysługują odsetki od ratalnych świadczeń za okres od daty wyroku do daty płatności poszczególnych rat. W związku z tym Sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie do dnia wyrokowania tj. do dnia 12 grudnia 2024 roku, oddalając w punkcie III. wyroku roszczenie o dalsze odsetki.

33.  W konsekwencji, na podstawie powołanych przepisów, Sąd na podstawie art. 481 §1 i §2 ² k.c. oddalił powództwo w pozostałym zakresie.

VI.

(koszty procesu)

34.  O kosztach procesu orzeczono w punktach IV. i V. wyroku na podstawie art. 102 k.p.c.

35.  Na obciążające pozwaną, jako przegrywającą proces w całości (limitowanie odsetek na skutek rozłożenia świadczenia na raty nie można traktować w istocie jako przegraną) składały się: opłata sądowa od pozwu (2.570 zł), opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17 zł) oraz wynagrodzenie kwalifikowanego pełnomocnika w osobie radcy prawnego w stawce minimalnej (5.400 zł) ustalone zgodnie z §2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

36.  Sąd uznał za zasadne nieobciążanie pozwanej kosztami wynagrodzenia pełnomocnika strony powodowej. Nieskonkretyzowanie w art. 102 k.p.c. wypadków szczególnie uzasadnionych oznacza, że to sądowi rozstrzygającemu sprawę została pozostawiona ocena, czy całokształt okoliczności pozwala na uznanie, że zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek, przemawiający za nieobciążaniem strony przegrywającej spór kosztami procesu w całości lub w części. Takie stanowisko znajduje również potwierdzenie w orzecznictwie. Sposób skorzystania z przepisu art. 102 k.p.c. jest suwerennym uprawnieniem jurysdykcyjnym sądu orzekającego i do jego oceny należy przesądzenie, czy wystąpił szczególnie uzasadniony wypadek, który uzasadnia odstąpienie, a jeśli tak, to w jakim zakresie, od generalnej zasady obciążenia kosztami procesu strony przegrywającej spór. Ustalenie, czy w danych okolicznościach zachodzą wypadki szczególnie uzasadnione, ustawodawca pozostawia swobodnej ocenie sądu, która następuje niezależnie od przyznanego zwolnienia od kosztów sądowych (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 2 października 2015r., sygn. I ACa 2058/14, LEX nr 1820933). Trudna sytuacja życiowa, majątkowa, zdrowotna, osobista, która uniemożliwia pokrycie przez stronę kosztów procesu należnych przeciwnikowi, należy do okoliczności uzasadniających odstąpienie od zasady wyrażonej w art. 98 § 1 k.p.c. (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2011r., II PZ 1/11, LEX nr 852550). Okoliczności te powinny być oceniane przede wszystkim z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego (postanowienie Sądu Najwyższego z 14 stycznia 1974 r., II CZ 223/73, Legalis nr 17661). Ingerencja w to uprawnienie, w ramach rozpoznawania środka zaskarżenia od rozstrzygnięcia o kosztach procesu, następuje jedynie w sytuacji stwierdzenia, że dokonana ocena jest dowolna, oczywiście pozbawiona uzasadnionych podstaw (postanowienie Sądu Najwyższego z 15 czerwca 2011r., V CZ 23/11, Legalis nr 496988).

37.  Zważywszy na opisaną już wyżej sytuację pozwanej, Sąd uznał, że pozwana nie jest w stanie uiścić kwoty 5.400 zł tytułem wynagrodzenia kwalifikowanego pełnomocnika. Jest to znaczna kwota, znacznie przewyższająca jej miesięcznie dochody.

38.  Mając powyższe na uwadze, Sąd w punkcie IV. wyroku zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 2.587 zł tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, a to na podstawie art. 98 § 1 ¹ k.p.c.

39.  W punkcie V. wyroku Sąd nie obciążył pozwanej kosztami procesu w pozostałym zakresie.