Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 czerwca 2024 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Małgorzata Nowicka Midziak

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 13 czerwca 2024 r. w G.

sprawy z powództwa O. L.

przeciwko (...) Sp. z o.o. w G.

o zapłatę i ustalenie

1.  zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 12 832,66 zł. (dwanaście tysięcy osiemset trzydzieści dwa złote sześćdziesiąt sześć groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 12 sierpnia 2021r do dnia zapłaty;

2.  oddala powództwo o zapłatę w pozostałym zakresie;

3.  ustala odpowiedzialność pozwanego za skutki farbowania włosów u powódki w dniu 24 maja 2021r na przyszłość;

4.  odstępuje od obciążania powódki kosztami procesu;

5.  obciąża pozwaną kosztami procesu w 35%, pozostawiając szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu.

Sygn. akt I C 89/22

UZASADNIENIE

(wyroku z dnia 13 czerwca 2024 roku – k. 490)

Powódka O. L. wniosła pozew przeciwko (...) sp. z o.o. z siedzibą w G. o:

a)  zapłatę kwoty 10.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 12 sierpnia 2021 roku do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia,

b)  zapłatę kwoty 2.832,66 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 12 sierpnia 2021 roku do dnia zapłaty tytułem odszkodowania,

c)  przyznanie renty z tytułu zwiększonych potrzeb w kwocie 2.040,00 zł miesięcznie przez 5 lat, płatnej z góry do 10. dnia każdego miesiąca do rąk powódki z ustawowymi odsetkami w przypadku opóźnienia w zapłacie którejkolwiek z rat, począwszy od dnia 12 lipca 2021 roku,

d)  ustalenie odpowiedzialności pozwanego za skutki wypadku z dnia 21 maja 2021 roku, jakie mogą wystąpić u powódki w przyszłości,

e)  a także zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazano, że powódka dnia 21 maja 2021 roku poddała się zabiegowi farbowania włosów u pozwanej. Pozwana zaniechała przeprowadzenia wymaganego wywiadu przed zabiegiem, co doprowadziło do wystąpienia silnej reakcji alergicznej wskutek zabiegu farbowania i utracenia wszystkich włosów. To wiązało się ze znacznym poczuciem krzywdy. Na zabiegi trychologiczne oraz leczenie powódka wydała dotychczas 1.610,03 zł. Łączny koszt leczenia przez 5 lat według jej twierdzeń wyniesie 122.400,00 zł. W ramach odszkodowania powódka domagała się również kwoty 734,63 zł na zakup leków, 250,00 zł za zakup peruki oraz zwrotu 238,00 zł za usługę farbowania. Przedsądowe wezwania do zapłaty nie przyniosły skutku.

(pozew – k. 3-10v.)

Pozwana w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

Pozwana zaprzeczyła, aby nieprawidłowo wykonała usługę fryzjerską na rzecz powódki. Pozwana twierdziła, że w ogóle nie wykonała jakiejkolwiek usługi farbowania włosów na rzecz powódki.

Pozwana wskazał również, że rzekome uszkodzenia u powódki mogą wynikać z samego działania preparatu, a nie jego wadliwego nałożenia. Pozwana twierdzenia powódki o szkodzie po zabiegu poddawała w wątpliwość również dlatego, że powódka dopiero po ponad 2 tygodniach poinformowała o tym fryzjerkę.

(odpowiedź na pozew – k. 63-71)

Stan faktyczny:

Dnia 20 maja 2021 roku powódka przez serwis (...) umówiła się na kolejny dzień na farbowanie włosów w salonie pozwanej spółki. Zabieg farbowania włosów wykonywał zatrudniony przez pozwaną spółkę (...). Przed zabiegiem nie przeprowadzono konsultacji fryzjerskiej oraz nie wykonano próby uczuleniowej. Koszt zabiegu wyniósł 238,00 zł.

(dowód: konwersacja na F. – k. 14-23 wraz z tłumaczeniem – k. 108-109, zeznania powódki – k. 143v.-145, płyta – k. 148, zeznania pozwanej – k. 145-146, płyta – k. 148)

Kilka godzin po zabiegu u powódki pojawił się ból głowy. Wystąpiła opuchlizna w obrębie twarzy, oczu, dekoltu oraz rozprzestrzeniająca się na pozostałe obszary ciała wysypka – objawy typowe dla kontaktowej reakcji alergicznej typu późnego (alergia typu IV). Ponadto pojawiły się duszności, przez co powódka udała się na (...) oraz wraz z upływem czasu, nastąpiła stopniowa lecz intensywna utrata włosów (na skutek nagłego działania na skórę substancji drażniących), która doprowadziła do całkowitego wyłysienia powódki w ciągu około dwóch tygodni od zabiegu. Początkowo powódka użyła ogólnodostępnych środków przeciwalergicznych bez recepty, ale nie były skuteczne. Przez okres 1,5 - 2 tygodni powódka zmuszona była do stosowania szeregu silnych środków antyalergicznych zapisanych przez lekarza.

(dowód: dokumentacja zdjęciowa – k. 24-31, zeznania powódki – k. 143v.-145, płyta – k. 148)

Podczas zabiegu wykorzystano farbę V.’s Art A.. Jest to silna farba zapewniająca trwałą koloryzację. Zawiera szereg alergenów, w tym parafenylodiaminę, rezorcynę, amoniak czy nikiel oraz barwniki, które również mogą być źródłem alergii. Bezpośredni importer tej farby poinformował, że na polskim rynku pojawiła się partia tej farby, która nie pochodzi z Unii Europejskiej, nie została zatwierdzona do dystrybucji oraz nie posiada polskiego opisu.

U powódki po zastosowaniu wyżej opisanej farby doszło do rozległego łysienia typu złośliwego na skutek działania czynnika spustowego w postaci alergenu zawartego w farbie do włosów. Łysienie obejmuje całą skórę głowy powódki (oraz brwi i rzęsy). Po 2 latach od zabiegu na skórze głowy powódki nie odrósł ani nie wytworzył się nawet jeden włos o jakiejkolwiek, choćby słabej kondycji. Istnieje nikłe prawdopodobieństwo, aby sytuacja ta uległa zmianie.

(dowód: pisemna opinia biegłej sądowej z zakresu trychologii – k. 371-409)

Zabieg koloryzacji u powódki, ze względu na brak uważności pozwanej oraz brak jej wiedzy z zakresu substancji niebezpiecznych, przeprowadzony został bez zachowania podstawowych zasad bezpieczeństwa. Nie poinformowała powódki o niebezpiecznym dla alergików składzie farby, nie wykonała próby uczuleniowej.

(dowód: pisemna opinia biegłej z zakresu fryzjerstwa – k. 209-219 wraz z pisemnymi opiniami uzupełniającymi – k. 265-272, k. 298-318, pisemna opinia biegłej sądowej z zakresu trychologii – k. 371-409)

Na skutek utraty włosów u powódki doszło do znacznego nasilenia stresu.

(dowód: pisemna opinia biegłej z zakresu psychologii – k. 451-460)

Powódka podjęła bezskuteczne, jak dotychczas, leczenie trychologiczne, co kosztowało ją co najmniej 3530 zł. Na leki powódka wydała kwotę co najmniej 734,63 zł. Peruka kosztowała powódkę 250,00 zł.

(dowód: zaświadczenie – k. 33, informacja – k. 35, paragony – k. 36, zaświadczenie – k. 39, paragony – k. 137-139, zaświadczenia – k. 140, paragony – k. 141)

Pismem z dnia 21 lipca 2021 roku powódka wezwała pozwaną do zapłaty kwoty 20.000,00 zł tytułem odszkodowania oraz zadośćuczynienia w terminie 14 dni od doręczenia wezwania.

(dowód: pismo z dnia 21.07.2021r. – k. 40-43, potwierdzenie nadania – k. 44)

Pozwana pismem z dnia 29 lipca 2021 roku odmówiła zapłaty.

(dowód: pismo z dnia 29.07.2021r. – k. 45, pełnomocnictwo – k. 46)

Pozwana, z rachunku jej prezesa, przelała powódce kwotę 300,00 zł.

(dowód: potwierdzenie przelewu – k. 120)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zeznań stron, załączonych dokumentów prywatnych oraz na podstawie dowodu z opinii biegłych sądowych.

Sąd dał wiarę zeznaniom stron, co do okoliczności towarzyszących przeprowadzonemu zabiegowi. Nie było wątpliwości, gdzie zabieg został przeprowadzony, przez kogo, a także jaki był jego przebieg, w szczególności, jak wyglądało przygotowanie do zabiegu koloryzacji. Relacje te były spójne, o czym świadczy lekceważące, w ocenie biegłej trycholog, przyznanie przez prezesa pozwanej, że ze względów czasowych nie przeprowadza pełnej procedury przygotowania do zabiegu, w szczególności próby uczuleniowej.

Sąd nie miał żadnych zastrzeżeń co do złożonych przez strony dokumentów lub kopii. W szczególności wiarygodnym dowodem były paragony. Miały one taką samą moc dowodową jak potencjalnie przedłożone w ich miejsce faktury. Jest oczywistym, że paragony mogą pochodzić od każdej osoby, ale tak samo jest z danymi podawanymi do faktury. Nie wydaje się zresztą, aby powódka składała paragony, za które nie zapłaciła, skoro bezspornie konieczne było prowadzenie leczenia na skutek reakcji alergicznej.

Sąd uznał za wiarygodne opinie biegłych trychologa, fryzjera i psychologa, albowiem w sposób jasny, jednoznaczny i przekonujący udzielili oni odpowiedzi na pytania wskazane w tezie dowodowej, które odnosiły się do kwestii winy pracownika pozwanej, jak również do określenia zakresu skutków poniesionych przez powódkę w związku z zabiegiem, zarówno w okresie bezpośrednim po zabiegu, jak również w dalszym czasie po nim (zarówno w zakresie somatycznym jak i psychicznym). Zastrzeżenia do opinii były szczegółowo wyjaśniane. W szczególności opinie biegłej trycholog oraz biegłej z zakresu fryzjerstwa wzajemnie się uzupełniały, i tworzyły spójny obraz wadliwie przeprowadzonej procedury koloryzacji włosów.

Wobec powyższego, w ocenie Sądu, opinie biegłych nie nasuwają wątpliwości co do ich rzetelności, fachowości i kompletności, i wraz z opiniami uzupełniającymi, stanowiły pełnowartościowy materiał dowodowy, na podstawie którego Sąd ustalił stan faktyczny.

W tym stanie rzeczy normatywną podstawę odpowiedzialności pozwanej stanowią przepisy art. 415 k.c., art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 444 § 1 k.c.

Odpowiedzialność sprawcy szkody, tj. pozwanej była odpowiedzialnością deliktową i uzależnioną od wykazania przesłanek określonych w art. 415 k.c. w postaci: zdarzenia, z którym system prawny wiąże odpowiedzialność na zasadzie winy, szkody i związku przyczynowego miedzy owym zdarzeniem a szkodą. Poza tym odpowiedzialność pozwanej oparta była również z o treść art. 430 k.c., albowiem pozwana powierzyła swojemu pracownikowi wykonywanie zabiegu koloryzacji włosów.

M. M. - prezes pozwanej spółki, umawiała powódkę na przedmiotowy zabieg do salonu fryzjerskiego spółki i powierzyła jego wykonanie swojemu pracownikowi, którego w świetle co najmniej analogii z art. 97 k.c. należało traktować jako osobę działającą na rachunek pozwanej. Brak było jakichkolwiek dokumentów, aby nieznany z nazwiska pan D. działał wyłącznie na swoją rzecz w gabinecie fryzjerskim pozwanej. Nie jest prawdziwe więc twierdzenie, że zabiegu nie wykonywała pozwana. Oczywiście spółka kapitałowa nie jest przedmiotem lub osobą, a jedynie pewnym konstruktem przedstawiającym organizację osób wykonujących pewne usługi – w tym przypadku fryzjerskie. To zauważywszy, stwierdzić można, że na gruncie art. 430 k.c. pozwana odpowiadała za błędy swoich pracowników. Zresztą sama prezes pozwanej, składając zeznania w sprawie, nie próbowała nawet podtrzymywać wysnutego przez jej pełnomocnika sposobu obrony.

W niniejszej sprawie roszczenie powódki należało uznać za słuszne co do zasady. Niewątpliwie bowiem powódka w następstwie wykonanego przez pozwaną zabiegu koloryzacji włosów, z uwagi na zaniechanie przeprowadzenia pełnego wywiadu i wykonania próby uczuleniowej, poddana została zabiegowi, który spowodował szkodę i krzywdę. Opinie biegłych w tym zakresie są jednoznaczne. Silna reakcja alergiczna powódki na składniki zastosowanej farby powoduje, że mamy do czynienia z niezgodnym ze sztuką przeprowadzaniem zabiegów, co naraża klientów pozwanej na utratę zdrowia, a w skrajnych przypadkach nawet życia. Pozwana, kwestionując swoją odpowiedzialność, wskazywała na inne potencjalne przyczyny silnej reakcji alergicznej u powódki, łącznie z twierdzeniem o wypadaniu włosów na skutek choroby nowotworowej. Te twierdzenia nie zostały w żaden sposób udowodnione. Nadto związek pomiędzy silną reakcją alergiczną u powódki a wykonanym zabiegiem nie budził w świetle opinii biegłych jakichkolwiek wątpliwości.

Wobec powyższego wina pozwanej, polegająca na poważnym niedbalstwie, sprowadzającym się do braku odpowiedniego wywiadu, nie przekazaniu informacji o potencjalnym ryzyku zastosowania farby z uwagi na jej agresywny skład oraz braku próby uczuleniowej, nie ulegała wątpliwości.

Na podstawie art. 445 § 1 k.c. w związku z art. 444 § 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, Sąd może również przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

Dokonując ustaleń w przedmiocie rozmiaru krzywdy pamiętać należy, iż nie jest możliwe ścisłe określenie rozmiaru krzywdy i wysokości zadośćuczynienia, zaś każdy przypadek powinien być rozpatrywany indywidualnie z uwzględnieniem wszystkich okoliczności sprawy (por.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 03.06.2011r., III CSK 279/10, OSP 2012/4/44). Bez wątpienia wprowadzenie do przepisu art. 445 § 1 k.c. klauzuli generalnej "odpowiedniej sumy" pozostawia sądowi orzekającemu margines uznaniowości, co do wysokości zasądzanej kwoty. Jest on dodatkowo wzmocniony fakultatywnym charakterem tego przyznania ("może"), co wskazuje na konstrukcję należnego zadośćuczynienia dopiero po przekroczeniu pewnego poziomu krzywdy (por.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23.01.1974 r., II CR 763/73, OSPiKA 1975, nr 7-8, poz. 171). Pomimo niemożności ścisłego ustalenia wysokości uszczerbku należy jednak opierać rozstrzygnięcie na kryteriach zobiektywizowanych, a nie kierować się wyłącznie subiektywnymi odczuciami poszkodowanego. Sąd miał na uwadze, iż wobec niewymierności szkody niemajątkowej, określając wysokość "odpowiedniej sumy", sąd powinien niewątpliwie kierować się celami oraz charakterem zadośćuczynienia i uwzględnić wszystkie okoliczności mające wpływ na rozmiar doznanej szkody niemajątkowej. Podstawowe znaczenie musi mieć rozmiar doznanej krzywdy, o którym decydują przede wszystkim takie czynniki, jak rodzaj uszkodzenia ciała czy rozstroju zdrowia, ich nieodwracalny charakter polegający zwłaszcza na kalectwie, długotrwałość i przebieg procesu leczenia, stopień cierpień fizycznych i psychicznych, ich intensywność i długotrwałość, wiek poszkodowanego i jego szanse na przyszłość oraz poczucie nieprzydatności społecznej (por.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 01.04.2004r., II CK 131/03, LEX nr 327923). Ponadto należy mieć na względzie, iż chodzi tu o krzywdę ujmowaną jako cierpienie fizyczne, a więc ból i inne dolegliwości oraz cierpienia psychiczne, czyli negatywne uczucia przeżywane w związku z cierpieniami fizycznymi lub następstwami uszkodzenia ciała, czy rozstroju zdrowia w postaci np. zeszpecenia, wyłączenia z normalnego życia itp. Celem zadośćuczynienia jest przede wszystkim złagodzenie tych cierpień. Winno ono mieć charakter całościowy i obejmować wszystkie cierpienia fizyczne i psychiczne, zarówno już doznane, jak i te, które zapewne wystąpią w przyszłości (a więc prognozy na przyszłość). Przy ocenie więc "odpowiedniej sumy" należy brać pod uwagę wszystkie okoliczności danego wypadku, mające wpływ na rozmiar doznanej krzywdy (por.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 03.02.2000r., CKN 969/98, LEX nr 50824).

W ocenie Sądu powódka wykazała, że dochodzona przez nią kwota z tytułu zadośćuczynienia za krzywdę w całości, tj. w kwocie 10.000 zł jest adekwatna do rozmiaru obrażeń doznanych w wyniku wadliwie wykonanego zabiegu, dolegliwości bólowych z nim związanych, rozmiaru cierpień fizycznych i psychicznych oraz ograniczeń w życiu codziennym, wieku powódki i jej dotychczasowego trybu życia. Przede wszystkim za przyznaniem poszkodowanej zadośćuczynienia w takiej właśnie wysokości przemawia rozmiar i charakter obrażeń, jakie odniosła.

Reakcja alergiczna powódki była silna – skutkowała opuchlizną, zaburzeniami oddychania, wysypką, a także co najistotniejsze, prawdopodobnie trwałą – w świetle aktualnej wiedzy medycznej – utratą owłosienia. Powódka przywiązywała dużą wagę do swojego wyglądu, co potwierdza korzystanie z zabiegu koloryzacji włosów. Powódka przygotowywała się do wesela, w którym ostatecznie nie mogła wziąć udziału. Powódka nie spodziewała się nawet, że prosta usługa wiązać się będzie z tak katastrofalnymi dla jej zdrowia i urody skutkami. Oczywiście powódka może w jakimś stopniu niwelować te skutki korzystając z peruki, jednakże noszenie jej wiąże się po pierwsze ze znacznymi kosztami (jeśli mowa o naturalnych włosach), ale także z niewygodą (wiąże się z większym poceniem skóry głowy). Dla większości kobiet utrata włosów skóry głowy wiąże się ze znacznym stresem, co miało miejsce u powódki i znajduje potwierdzenie w opinii biegłej do spraw psychologii.

Zdaniem Sądu kwota ta – z uwagi na aktualny poziom życia społeczeństwa – przedstawia dla powódki ekonomicznie odczuwalną wartość. Jednocześnie nie jest ona nadmierna w stosunku do doznanej krzywdy i aktualnych stosunków majątkowych społeczeństwa i jest utrzymana w rozsądnych granicach. Stąd też w ocenie Sądu wyżej wskazane okoliczności sprawy w pełni usprawiedliwiają taką wysokość zadośćuczynienia i w żaden sposób nie można go uznać za nadmierne.

Powódka domagała się również zasądzenia na jej rzecz kwoty 2.594,66 zł tytułem odszkodowania, na co składały się koszty leczenia oraz zakupu leków.

Zgodnie z art. 444 § 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu. Jak wskazuje się w judykaturze obowiązek naprawienia szkody obejmuje koszty leczenia, a więc wydatki związane z postawieniem diagnozy, terapią i rehabilitacją poszkodowanego.

Na powódce spoczywał jedynie ciężar wykazania, że poniesione przez nią wydatki pozostają w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem szkodowym oraz że wydatki te były uzasadnione. W ocenie Sądu powódka sprostała ciężarowi dowodu i co do zasady udowodniła, że poniesione przez nią koszty pozostawały w związku przyczynowym ze zdarzeniem, za którego skutki odpowiedzialność ponosi pozwana.

Powódka była zobligowana do skorzystania z prywatnych wizyt u specjalistów, w szczególności trychologa. Wszystkie one były konieczne, w pierwszym okresie, celem opanowania trwającej reakcji alergicznej, nie ustępującej przy stosowaniu leków bez recepty, a w dłuższym horyzoncie czasowym podjęcie leczenia w kierunku odzyskania włosów na głowie. Powódka nie mogła przewidzieć, że leczenie będzie nieskuteczne. Podobnie zasadny były koszt zakupu peruki, co nie wymaga jakiegokolwiek wyjaśniania. Przedłożone paragony (k. 36, 130, 137, 141) opiewają na kwoty wyższe niż dochodzone poszczególnymi składnikami odszkodowania, a zatem zostały przez Sąd uznane w całości do kwoty zgłoszonego żądania (art. 321 k.p.c.).

Mając zatem na uwadze wszystkie podniesione powyżej okoliczności na mocy art. 415 k.c. w zw. z art. 430 k.c. oraz Sąd w punkcie pierwszym wyroku zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 2832,66 zł tytułem odszkodowania (w zw. z art. 444 § 1 k.c.) oraz kwotę 10.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia (art. 445 § 1 k.c).

W punkcie 2. wyroku na podstawie art. 444 § 2 k.c. a contrario oddalono powództwo o zapłatę renty. Renta z tytułu zwiększenia się potrzeb poszkodowanego ma na celu pokrycie szkody przyszłej (przyszłych wydatków), wynikającej z konieczności pokrywania zwiększonych kosztów utrzymania, będących następstwem zdarzenia szkodzącego, np. wydatków na leczenie, kosztów opieki pielęgniarskiej i pomocy osób trzecich, rehabilitacji, stałej opieki psychologicznej, kosztów konserwacji specjalistycznego sprzętu medycznego oraz jego okresowej wymiany (co ma w szczególności znaczenie w razie konieczności nabycia protez, które muszą być wymieniane co kilka lat), specjalistycznego odżywiania, zakupu leków. Ta podstawa renty ma ogromne znaczenie praktyczne i zarazem jest istotna dla realizacji zasady pełnej kompensacji szkody (A. S., Odszkodowanie za szkodę majątkową, s. 152).

Powódka nie utraciła całkowicie lub częściowo zdolności do pracy zarobkowej. Nie zwiększyły się jej potrzeby na przyszłość w kontekście aktualnej wiedzy medycznej. Nadto powódka określiła wysokość renty w oparciu o prognozowane dalsze leczenie trychologiczne, którego skuteczność i celowość zakwestionowała biegła. Biegła trycholog wskazała na możliwe podjęcie próby innego leczenia przez powódkę, ale jego koszty aktualnie nie są znane.

Jeżeli chodzi o ustalenie odpowiedzialności za skutki wadliwie wykonanego zabiegu na przyszłość, to Sąd uwzględniając powództwo w tym zakresie w całości, wziął pod uwagę, że zgodnie z poglądem wyrażonym w orzecznictwie sądowym (tak m.in. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 24.02.2009 r., III CZP 2/09, LEX 483372) pod rządem art. 442 ¹ § 3 k.c. powód dochodzący naprawienia szkody na osobie może mieć interes prawny w ustaleniu odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości. Jak wskazano, wprowadzenie uregulowania, że bieg terminu przedawnienia roszczenia o naprawienie szkody na osobie rozpoczyna się z chwilą dowiedzenia się przez poszkodowanego o szkodzie i osobie zobowiązanej do jej naprawienia (bo tak należy odczytać § 3 art. 442 1 k.c.) oznacza, że nie został w żaden sposób ograniczony czas, w jakim może ujawnić się szkoda na osobie prowadząc do powstania (zaktualizowania się) odpowiedzialności pozwanego za skutki danego zdarzenia. Drugi, czy kolejny proces odszkodowawczy może więc toczyć się nawet po dziesiątkach lat od wystąpienia zdarzenia wyrządzającego szkodę. Trudności dowodowe z biegiem lat narastają, a przesądzenie w sentencji wyroku zasądzającego świadczenie odszkodowawcze o odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości, zwalnia powoda (poszkodowanego) z obowiązku udowodnienia istnienia wszystkich przesłanek odpowiedzialności podmiotu, na którym taka odpowiedzialność już ciąży. Nadto jak wskazuje się w orzecznictwie sądowym interes prawny w ustaleniu odpowiedzialności za ewentualną szkodę na przyszłość zachodzi, gdy istnieje obiektywna niepewność stanu faktycznego (tak m.in. wyrok SA we Wrocławiu z dnia 12.12.2012 r., I ACa 1280/12, LEX nr 1312128).

W ocenie Sądu taka obiektywna niepewność zachodzi w niniejszej sprawie. Jak wynika bowiem z ustalonego stanu faktycznego rokowania na przyszłość co do stanu zdrowia powódki są co prawda mało optymistyczne, o tyle nie można wykluczyć, że w perspektywie czasu nieznana dotąd lub mało powszechna metoda leczenia okaże się skuteczna. Poza tym, stan psychiczny powódki przez wiele lat, na skutek stresu związanego z utratą włosów może się pogłębiać w kierunku zmian depresyjnych. Powódka może podjąć dalsze leczenie, które może wraz z rozwojem medycyny, okazać się skuteczne i może wystąpić o skompensowanie jej poniesionych kosztów, w powołaniu na ustalenie odpowiedzialności na przyszłość, bez żmudnego postępowania dowodowego w zakresie odpowiedzialności pozwanej, przeprowadzonego w niniejszym procesie.

Wobec powyższego na podstawie art. 189 k.p.c. w zw. art. 415 k.c. orzeczono jak w punkcie 3.

W punkcie 4. wyroku Sąd na podstawie art. 102 k.p.c. odstąpił od obciążania powódki kosztami procesu w zakresie przegranej, a także udzielonego jej zwolnienia od kosztów.

Sąd zważył, iż nieskonkretyzowanie w art. 102 k.p.c. „wypadków szczególnie uzasadnionych” oznacza, że to sądowi rozstrzygającemu sprawę została pozostawiona ocena, czy całokształt okoliczności pozwala na uznanie, że zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek, przemawiający za nieobciążaniem strony przegrywającej spór kosztami procesu w całości lub w części. Takie stanowisko znajduje również potwierdzenie w orzecznictwie. Sposób skorzystania z przepisu art. 102 k.p.c. jest suwerennym uprawnieniem jurysdykcyjnym sądu orzekającego i do jego oceny należy przesądzenie, czy wystąpił szczególnie uzasadniony wypadek, który uzasadnia odstąpienie, a jeśli tak, to w jakim zakresie, od generalnej zasady obciążenia kosztami procesu strony przegrywającej spór. Ustalenie, czy w danych okolicznościach zachodzą "wypadki szczególnie uzasadnione", ustawodawca pozostawia swobodnej ocenie sądu, która następuje niezależnie od przyznanego zwolnienia od kosztów sądowych (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 2 października 2015r., sygn. I ACa 2058/14, LEX nr 1820933). Trudna sytuacja życiowa, majątkowa, zdrowotna, osobista, która uniemożliwia pokrycie przez stronę kosztów procesu należnych przeciwnikowi, należy do okoliczności uzasadniających odstąpienie od zasady wyrażonej w art. 98 § 1 k.p.c. (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2011r., II PZ 1/11, LEX nr 852550). Okoliczności te powinny być oceniane przede wszystkim z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego (postanowienie Sądu Najwyższego z 14 stycznia 1974 r., II CZ 223/73, Legalis nr 17661). Ingerencja w to uprawnienie, w ramach rozpoznawania środka zaskarżenia od rozstrzygnięcia o kosztach procesu, następuje jedynie w sytuacji stwierdzenia, że dokonana ocena jest dowolna, oczywiście pozbawiona uzasadnionych podstaw (postanowienie Sądu Najwyższego z 15 czerwca 2011r., V CZ 23/11, Legalis nr 496988).

Zdaniem Sądu aktualna sytuacja majątkowa powódki przemawia za takim odstąpieniem. Powódka utrzymuje się sama z wynagrodzenia za sprzątanie, na podstawie umowy zlecenia w kwocie netto 876,42 zł. w miesiącach marzec-maj 2022 roku, co przy aktualnych kosztach utrzymania pozostaje niewielką kwotą. Poza tym powódka mogła być subiektywnie przekonana o zasadności znacznej części roszczenia, tj. zapłaty renty, gdyż opierała się na wiedzy udzielonej jej przez specjalistę trychologa. Nie mniej okazało się, że opinia prywatna znacząco różni się od tej wyrażonej przez biegłą sądową w niniejszej sprawie.

Z kolei nie było żadnych podstaw do odstąpienia od obciążania kosztami strony pozwanej, która przegrała proces w 35 % i w takiej proporcji do całości kosztów powinna w nich partycypować na podstawie zasady stosunkowego rozdzielenia kosztów, o których mowa w art. 100 k.p.c. Jednocześnie Sąd pozostawił szczegółowe wyliczenie tej kwoty referendarzowi sądowemu na podstawie art. 108 § 1 k.p.c.