Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 września 2018 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny Sekcja d/s rozpoznawanych w postępowaniu uproszczonym

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSR Piotr Jędrzejewski
Protokolant:	protokolant Aleksandra Grabowska

po rozpoznaniu w dniu 26 września 2018 r. w Gdyni na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W.

przeciwko D. W.

o zapłatę

I.  Zasądza od pozwanego D. W. na rzecz powoda (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. kwotę 1.218,89 zł (tysiąc dwieście osiemnaście złotych osiemdziesiąt dziewięć groszy) wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 23 maja 2015 r. do 31 grudnia 2015 r. oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty.

II.  Oddala powództwo w pozostałej części.

III.  Zasądza od pozwanego D. W. na rzecz powoda (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. 630 zł (sześćset trzydzieści złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

IV.  Wyrokowi w pkt I nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

Zarządzenia:

1.  Odnotować w rep. C

2.  Odpis wyroku doręczyć pełn. powoda i pozwanemu z pouczeniem o sprzeciwie

3.  Akta z wpływem lub za 1 miesiąc.

UZASADNIENIE

Powód (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w G. wniósł pozew przeciwko D. W., domagając się od pozwanego zapłaty kwoty 1.801 zł wraz ustawowymi odsetkami ustawowymi oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie oraz kosztami. W uzasadnieniu pozwu powód podniósł, iż roszczenie swe wywodzi z umowy pożyczki zawartej przez pozwanego z podmiotem (...) Sp. z o.o. w P..

/pozew k. 3-5/

Pozwany nie złożył odpowiedzi na pozew, jak również prawidłowo poinformowany o miejscu i terminie rozprawy nie stawił się na rozprawę.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 31 października 2014 r. pomiędzy poprzednikiem prawnym powoda (...) Sp. z o.o. w P. a pozwanym D. W. została zawarta umowa pożyczki gotówkowej, na mocy której pozwanemu została udzielona pożyczka w kwocie 1.320 zł, na która składała się: - całkowita kwota pożyczki – 1.100 zł, która miała być wypłacona pozwanemu, opłata za opcję „Szybka G. z ratą balonową” w kwocie 582,11 zł, prowizja 220 zł. Pożyczkodawca naliczył również odsetki umowne w kwocie 58,89 zł za okres udzielenie pożyczki. Pożyczka miała zostać spłacona w 27 tygodniowych ratach po 53 zł oraz ostatniej w kwocie 530 zł począwszy od 7 listopada 2014 r. Pożyczkobiorca zobowiązał się do poniesienia opłaty za opcję (...) oraz prowizję. Opłaty te miały zostać pokryte z kwoty udzielnej pożyczki.

/Dowód – umowa pożyczki z dn.31.10.2014 r. – k. 30/

Pozwany dokonywał wpłat o bliżej nieokreślonej wysokości. Umowa została wypowiedziana pismem z dnia 3 lutego 2016 r.

/Dowód: wypowiedzenie k. 34/

W dniu 9 stycznia 2018 r. (...). zo.o. w P. zawarł z powodem (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w G. umowę sprzedaży wierzytelności, w ramach której wierzytelność w stosunku do pozwanego została przeniesiona na powoda.

/Dowód : umowa k. 18-25, załącznik k. 27-28/

Pismem z dnia 17 stycznia 2018 r. pt. ,,wezwanie do zapłaty” pozwany został wezwany do zapłaty wymagalnej pożyczki w łącznej wysokości 2.059,01 zł w terminie 3 dni od daty otrzymania wezwania.

/Dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 17.01.2018 r. – k. 32-33/

Sąd zważył co następuje:

Podstawą do wydania wyroku zaocznego w sprawie jest zgodnie z art. 339 § 1 kpc nie stawienie się pozwanej na rozprawę albo mimo stawienia się nie branie udziału w czynnościach. Jednocześnie § 2 tego przepisu wskazuje, iż w takim przypadku przyjmuje się za prawdziwe twierdzenia powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości.

Zgodnie z art. 230 kpc gdy strona nie wypowie się co do twierdzeń strony przeciwnej o faktach, sąd mając na uwadze wyniki całej rozprawy, może te fakty uznać za przyznane.

W myśl ogólnych zasad na powodzie spoczywa ciężar udowodnienia faktów uzasadniających jego roszczenie, zaś na pozwanym obowiązek udowodnienia okoliczności uzasadniających jego wniosek o oddalenie powództwa. W niniejszej sprawie powód dochodząc zapłaty w/w kwoty powinien wykazać zasadność obciążenia pozwanego fakturami na kwoty których dochodzi, charakter umowy jaka łączyła strony, jakie świadczenia w ramach tej umowy powinien pozwany ponosić na rzecz poprzednika prawnego powoda oraz zasadność domagania się na podstawie tej umowy zapłaty kwoty takiej jak wskazana w pozwie od pozwanego. Zdaniem Sądu to powód jako profesjonalista, od którego wymaga się staranności w wyższym stopniu, powinien ponosić wszelkie konsekwencje związane ze swoją niedokładnością, zaniedbaniem i niekonsekwencją. Mając na uwadze jedną z podstawowych zasad postępowania cywilnego, a mianowicie obowiązku udowadniania faktów i twierdzeń przez stronę wywodzącą z tychże faktów skutki prawne, określoną w dyspozycji art. 6 k.c., Sąd uznał, iż to rzeczą powoda było dążyć do zgromadzenia i przedstawienia Sądowi należytego rodzaju dowodów. Wszelkie zatem zaniechania podejmowania takich działań przez powoda, jego ewentualne zaniedbania i przeoczenia, stanowią zarazem wyraz woli strony powodowej i pociągać muszą za sobą niekorzystne dla niej skutki procesowe.

W toku procesu podejmuje się działania i rozumowania zmierzające do ustalenia stanu faktycznego. Udowodnienie faktów w świetle przepisów prawa cywilnego, zwłaszcza art. 6 k.c. polega na uznaniu przez Sąd za prawdziwe zdania o tym fakcie. Elementem istotnym jest więc wynik operacji myślowej dokonywanej przez sąd, a nie jedynie dowodzenie w znaczeniu formalnym sprowadzajże się do przedstawienie dowodów przez stronę. Materialnoprawny aspekt zagadnienia onus probandi służy do kwalifikacji prawnej negatywnego wyniku postępowania dowodowego, rozumiane jako wskazanie wpływu nieudowodnienia pewnych faktów na wynik procesu. Zgodnie z art. 3 k.p.c. obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach, a ciężar udowodnienia faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy obciąża stronę, która z faktów tych wywodzi skutki prawne. W związku z powyższym należy uznać, iż wykrycie prawdy przez Sąd ogranicza się w zasadzie do przeprowadzenia dowodów zgłoszonych przez strony. W procesie cywilnym strony mają obowiązek twierdzenia i dowodzenia tych wszystkich okoliczności mogących, stosownie do treści art. 227 k.p.c., być przedmiotem dowodu.

Mając na uwadze powyższe należy uznać, iż faktów, z których wywodzone jest dochodzone roszczenie powinien w zasadzie dowieść powód, ale nawet brak zajęcia stanowiska przez pozwanego nie zwalnia powoda od wykazania sądowi, iż żądanie sformułowane w pozwie istnieje.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (t.j. Dz.U.2016, poz. 1528), przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255 550 zł albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi. W świetle art. 3 ust. 2 pkt 1, cytowanej ustawy za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności umowę pożyczki. Umowa o kredyt konsumencki powinna być zawarta w formie pisemnej, chyba że odrębne przepisy przewidują inną szczególną formę. Kredytodawca lub pośrednik kredytowy jest zobowiązany niezwłocznie doręczyć umowę konsumentowi. Umowa powinna być sformułowana w sposób jednoznaczny i zrozumiały (art. 29 ustawy o kredycie konsumenckim).

Samo zawarcie umowy pożyczki przez strony uznać należało za niewątpliwie. Jednakże wobec treści zawartej umowy Sąd zobowiązany był zbadać niniejszą umowę w zakresie kosztów dodatkowych.

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie jedynie w części.

Umowa, będąca źródłem zgłoszonych w pozwie roszczeń, zawarta została w ramach standardowo stosowanych przez powodową spółkę formularzy oraz ogólnych warunków umownych, które pozwany zaakceptował, nie mając wpływu i możliwości negocjowania szczegółowych warunków umowy. O ile postanowienia zawartej umowy pożyczki nie naruszają przepisów o kredycie konsumenckim, zarówno co do treści, samej umowy, jak i sposobu jej wypowiedzenia, to jednak zapisy tej umowy, w świetle art. 385 ¹ k.c., stanowiącym o niedozwolonych klauzulach umownych, budzą wątpliwości.

W niniejszej sprawie poprzednim prawny powoda jest przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą w zakresie udzielania pożyczek gotówkowych, posługującym się przy zawieraniu umów z konsumentami wzorcami umownymi. Pozwany natomiast jest konsumentem w rozumieniu ustawy, bowiem zgodnie z art. 22 1 k.c. jest osobą fizyczną dokonującą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową, a z treści umowy pożyczki nie wynika, aby pozwany zawierał przedmiotową umowę w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Wiedzą notoryjną jest, także to, iż poprzednik prawny powoda posługuje się wzorcem umowy w ramach wykonywanej działalności, na treść którego pożyczkobiorcy nie mają wpływu, a poszczególne postanowienia nie są z nimi indywidualnie uzgadniane. Nie podlegają one żadnym negocjacjom, a pożyczkobiorca nie ma faktycznie żadnego wpływu na ich treść. Konsument może albo przystąpić do umowy na proponowanych we wzorcu warunkach albo odmówić zawarcia umowy. Dowodzi tego treść formularzy i wzoru umowy, którym powszechnie posługuje się poprzednik prawny powoda w kontaktach z klientami. W tych okolicznościach w rozpoznawanej sprawie omawianą umowę należy zweryfikować również przez pryzmat przepisów o niedozwolonych postanowieniach umownych (art. 385 ¹ – 385 ³ k.c.).

Należy zaznaczyć, iż ocena zasadności powództwa w świetle przepisów prawa materialnego jest uprawnieniem i jednocześnie obowiązkiem sądu niezależnie od poniesionych w tym zakresie zarzutów. Nie można przy tym zapominać, że przepisy o niedozwolonych postanowieniach umownych zostały wprowadzone z kodeksu cywilnego w ramach implementacji dyrektywy 93/13/EWG w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich. Kompetencja sądu do zbadania z urzędu tego, czy klauzula w umowie jest postanowieniem nieuczciwym, stanowi w tej sytuacji zarówno środek do realizacji celu określonego w art. 6 dyrektywy 93/13, to znaczy uniemożliwienia związania konsumenta nieuczciwym postanowieniem, jak i do przyczynienia się do osiągnięcia celu art. 7 tej dyrektywy, ponieważ przeprowadzenie przez sąd z urzędu takiej oceny może działać jako czynnik odstraszający oraz przyczynić się do zapobiegania nieuczciwym warunkom w umowach zawieranych pomiędzy konsumentami a sprzedawcami lub dostawcami (m.in. wyrok TS z dnia 21 listopada 2002 r., C-473/00; wyrok TS z dnia 27 czerwca 2000 r, C-240/98).

Jak stanowi w/w powołany przepis art. 385 ¹ k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny (§ 1). Zgodnie z § 2, jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie. Za nieuzgodnione indywidualnie uważa się te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu.

W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta. Ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie, spoczywa na tym, kto się na to powołuje (§ 3 i 4).

W judykaturze podkreśla się, że umowa jest sprzeczna z dobrymi obyczajami, jeśli wykracza przeciw uznanym w społeczeństwie zasadom moralnym lub przyjętej w obrocie uczciwości. Przedsiębiorca będzie działać nieuczciwie, tj. wbrew dobrym obyczajom, gdy sporządzone przez niego klauzule umowne będą godzić w równowagę stosunku prawnego (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 26 kwietnia 2013 r. VI ACa 1571/12 LEX nr 1339417). Zgodnie zaś z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 23 sierpnia 2011 roku wydanego w sprawie o sygnaturze akt VI ACa 262/11 istotą dobrych obyczajów jest szeroko rozumiany szacunek dla drugiego człowieka. W stosunkach z konsumentami powinien wyrażać się on informowaniem o wynikających z umowy uprawnieniach, niewykorzystywaniem uprzywilejowanej pozycji profesjonalisty przy zawieraniu umowy i jej realizacji, rzetelnym traktowaniu konsumenta jako równorzędnego partnera umowy. Za sprzeczne z dobrymi obyczajami można więc uznać działania zmierzające do niedoinformowania, dezorientacji, wywołania błędnego przekonania u konsumenta, wykorzystania jego niewiedzy lub naiwności. Działania te potocznie określa się jako nieuczciwe, nierzetelne, odbiegające od przyjętych standardów postępowania. Z kolei rażące narażenie interesów konsumenta oznacza nieusprawiedliwioną dysproporcję praw i obowiązków na jego niekorzyść w określonym stosunku obligacyjnym. (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 13 lipca 2005 r., I CK 832/04, Biul. SN 2005, Nr 11, poz. 13 oraz z dnia 3 lutego 2006 r., I CK 297/05, Biul. SN 2006, nr 5-6, poz. 12, z dnia 27 października 2006 r.,
I CSK 173/06, Lex nr 395247).

Z treści przedłożonej umowy wynika, że łączne zobowiązanie pożyczkobiorcy składa się oprócz kapitału i odsetek umownych za korzystanie z niego również opłatę za opcję „Szybka G. z ratą balonową” w kwocie 582,11 zł oraz prowizja 220 zł. Pozwany przy otrzymaniu kwoty 1.100 zł był zobowiązany do spłaty kwoty 1.961 zł. Już samo porównanie tych kwot jednoznacznie wskazuje, że poprzednik prawny powoda zamierzała nadmiernie wzbogacić się kosztem konsumenta.

W ocenie Sądu niedozwoloną klauzulą umowną są zapisy umowy, zawarte w pkt F tj. opłata za opcję „Szybka G. z ratą balonową”. Sama możliwość skorzystania z takiej opcji, która polega na zapłaceniu na koniec większej raty. W ocenie Sądu zrozumiałym i uzasadnionym jest możliwość takiego ukształtowania stosunku umownego. Jednakże w warunkach wynikających z niniejszej sprawy opłata za ta opcję jest dodatkowym zyskiem jaki przedsiębiorca chce osiągnąć kosztem konsumenta omijając ustawowe zakazy wynikające z umowy o kredycie konsumenckim. Obciążanie konsumenta tak wysokimi i nieusprawiedliwionymi ukrytymi kosztami pożyczki w wysokości ponad połowy wypłaconej mu kwoty jest działaniem nieuczciwym, nierzetelnym i sprzecznym z dobrymi obyczajami. Skoro zapisy umowy w tej części stanowią niedozwoloną klauzulę umowną, nie są dla strony pozwanej wiążące.

Podsumowując tą część rozważań, należy podkreślić, iż za niedozwoloną klauzulę umowną,
w świetle art. 385 ¹ § 1 k.c., należy więc uznać te postanowienie umowne, które pod postacią opłaty pobieranej formalnie na poczet pokrycia kosztów konkretnych czynności, w rzeczywistości stanowią dla pożyczkodawcy źródło dodatkowego zysku, ukryte przed konsumentem. Taka sytuacja ma miejsce
w niniejszej sprawie w przypadku opłaty za opcję „Szybka G. z ratą balonową”.

Biorąc natomiast pod uwagę ważne postanowienia umowy pożyczki, łączącej strony, Sąd ustalił, iż pozwany powinien zwrócić stronie powodowej kwotę łącznie 1.218,89 zł, którą stanowi różnicę między żądaną kwotą pomniejszoną o kwotę 582,11 zł wynikającą z zakwestionowanego zapisu umownego. Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 720 § 1 k.c., w zw. z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (t.j. Dz.U.2016, poz. 1528) a contrario, Sąd zasądził od pozwanego wskazaną powyżej kwotę wraz odsetkami ustawowymi od dnia 23 maja 2015 r. do 31 grudnia 2015 r. i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty.

W pozostałej części Sąd oddalił powództwo jako niezasadne.

O kosztach procesu Sąd orzekł w pkt. III wyroku, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania na mocy art. 98 k.p.c. w zw. z art. 100 k.p.c. i w zw. z § 2 pkt. 3 oraz § 15 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r., poz. 1804 ze zm.) stosunkowo rozdzielając koszty. Powód wygrał w 66% zaś pozwany w 33%. W takim tez stosunku Sąd rozłożył koszty procesu pomiędzy stronami.

Mając na uwadze fakt, iż przedmiotowy wyrok uwzględniający powództwo jest wyrkiem zaocznym, Sąd w punkcie trzecim wyroku zgodnie z art. 333 § 1 pkt 3 k.p.c. z urzędu nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności.

ZARZĄDZENIE

1.  odnotować w kontrolce uzasadnień,

2.  odpis doręczyć pełnomocnikowi powoda

3.  przedłożyć z wpływem lub za 25 dni.