Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 maja 2023 roku

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny

w składzie: Przewodniczący: Sędzia Sławomir Splitt

Protokolant: Jolanta Migot

po rozpoznaniu w dniu 26 kwietnia 2023 r. w Gdyni na rozprawie

sprawy z powództwa K. K.

przeciwko B. (...) Niestandaryzowanemu Sekurytyzacyjnemu Funduszowi inwestycyjnemu Zamkniętemu z siedzibą w G.

o zadośćuczynienie

I. zasądza od pozwanego B. (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w G. na rzecz powódki K. K. kwotę 1.000,00 złotych (jeden tysiąc złotych), wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 13 lipca 2022 roku do dnia zapłaty;

II. oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III. znosi koszty procesu między stronami.

UZASADNIENIE

Powód K. K. wniosła pozew przeciwko B. (...) Niestandaryzowanemu Sekurytyzacyjnemu Funduszowi Inwestycyjnemu Zamkniętemu z siedzibą w G. o zapłatę kwoty 4.000,00 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 lipca 2020 roku do dnia zapłaty, a także zasądzenia na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powódka stwierdziła, iż prowadziła jako adwokat dwie sprawy o zapłatę, w której stroną powodową był pozwany.

Po prawomocnym zakończeniu tych postępowań powódka przez cztery lata odbierała telefony z różnych numerów i w różnych godzinach od osób, które przedstawiają się jako przedstawiciele spółki (...) i informowały powódkę o tym, że chcą rozmawiać z klientami powódki z wyżej wymienionych postępowań sądowych.

Powódka początkowo odbierała telefony, odmawiając podania danych klientów i informując o prawomocnym zakończeniu postępowań. Prosiła jednocześnie o usunięcie swoich danych i zaprzestanie wykonywania połączeń.

W dniu 28 maja 2020 roku skierowała do pozwanego wezwanie do usunięcia danych i zapłaty zadośćuczynienia.

W odpowiedzi pozwany odpisał, iż jej dane są przetwarzane, albowiem nie poinformowała o wygaśnięciu pełnomocnictwa.

Po ponownym wezwaniu w dniu 12 sierpnia 2020 roku poinformowano powódkę o usunięciu danych. Po krótkim czasie, kiedy połączenia nie były wykonywane, zaczęły być one wykonywane ponownie.

W ocenie powódki, wykonując natarczywe telefony do powódki o różnej porze dnia, w tym po godzinach pracy powódki pozwany zakłócał jej prawo do prywatności, godności, wolności i miru domowego.

Powódka kierowała wezwania do (...) S.A., gdyż osoby dzwoniące wskazywały jedynie, iż dzwonią w imieniu B., nie podając konkretnych danych.

Jednakże to pozwany wszedł w posiadanie danych osobowych powódki, a następnie je przetwarzał udostępniając je innym podmiotom i wykorzystywał je do nękania powódki niedozwolonymi działaniami windykacyjnymi.

(pozew – k. 3-6)

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

Pozwany zarzucił brak legitymacji biernej, albowiem powódka nie udowodniła tego, aby pozwany prowadził w stosunku do niej czynności windykacyjne.

Pozwany przyznał, iż posiada wierzytelność w stosunku do P. S. i W. T..

W stosunku do W. T. postępowanie prowadzone przed Sądem Rejonowym w Wejherowie zostało umorzone postanowieniem z dnia 23 lutego 2017 roku.

W sprawie dotyczącej W. T. w stosunku do pełnomocnika w okresie od czerwca 2020 roku do czerwca 2022 roku wykonano 5 telefonów.

W stosunku do P. S. wydano wyrok uwzględniający powództwo. W okresie od stycznia 2018 roku do maja 2020 roku wykonano pięć połączeń telefonicznych.

Ponadto z załączonych przez powoda zrzutów ekranu nie wynika to, na jaki numer była dokonana próba połączenia i czy numer ten należy do strony powodowej, czy wszystkie numery należą do (...) S.A., a przede wszystkim do B. (...).

(odpowiedź na pozew – k. 94-106)

W piśmie z dnia 27 grudnia 2022 roku powódka stwierdziła, iż grupę (...) tworzą (...) S.A. jako podmiot dominujący i jednostki zależne, do których należy m.in. pozwany. (...) S.A. w B. (...) wynosi 50%.

Skoro wierzytelności należały do pozwanego nie ulega wątpliwości to, iż wszystkie czynności windykacyjne były dokonywane z jego upoważnienia.

(pismo z dnia 27.12.2022r. – k. 111-117)

W piśmie z dnia 17 lutego 2023 roku pozwany przedstawił numery telefonów należącego do (...) S.A. Dodał, że (...) S.A. jest podmiotem zarządzającym sekurytyzacyjnymi wierzytelnościami na podstawie umowy o zarządzanie zawartej w oparciu o art. 45a i 192 ustawy o funduszach inwestycyjnych.

(pismo z dnia 17.02.2023r. – k. 123-124)

Stan faktyczny:

Pismem z dnia 28 maja 2020 roku powódka wezwała (...) S.A. do usunięcia danych osobowych i zapłaty zadośćuczynienia w wysokości 20.000,00 zł w terminie siedmiu dni. W treści pisma powódka wskazała, iż żąda zapłaty w związku z przetwarzaniem jej danych osobowych w okresie dwóch lat – bez podstawy prawnej.

(dowód: pismo – k. 9-9v.)

W odpowiedzi na powyższe (...) S.A. w piśmie z dnia 1 lipca 2020 roku zobowiązał się do usunięcia danych z procesu obsługi wierzytelności. W treści listu (...) S.A. wskazał, iż kontaktuje się z pozwaną w związku z wierzytelnościami z trzech umów należących do P. S. i w związku z brakiem wycofania pełnomocnictwa. W treści pisma B. wskazywał na siebie jako współadministratora danych osobowych powódki.

(dowód: pismo – k. 10-13)

Pismem z dnia 12 sierpnia 2020 roku powódka ponownie wezwała (...) S.A. do usunięcia jej danych osobowych i zapłaty zadośćuczynienia w kwocie 40.000,00 zł. W treści pisma wskazała, iż podstawą żądania zadośćuczynienia jest nękanie powódki od dwóch lat telefonami, zakłócanie jej spokoju i naruszanie jej prawa do prywatności.

(dowód: pismo – k. 14-14v.)

W odpowiedzi na powyższe (...) S.A. pismem z dnia 24 sierpnia 2020 roku poinformował, że mimo braku nadesłania dokumentu potwierdzającego wypowiedzenie pełnomocnictwa usunięto dane powódki z procesu obsługi wierzytelności. Wskazano, że kontakt miał na celu wyjaśnienia sprawy mocodawcy powódki.

(dowód: pismo – k. 15-17)

Pismem z dnia 30 czerwca 2022 roku powódka ponownie wezwała (...) S.A. do usunięcia jej danych osobowych i zapłaty zadośćuczynienia w kwocie 40.000,00 zł. W treści pisma wskazała, iż podstawą żądania zadośćuczynienia jest nękanie powódki od dwóch lat telefonami, zakłócanie jej spokoju i naruszanie jej prawa do prywatności.

(dowód: pismo – k. 18-18v.)

W odpowiedzi na powyższe (...) S.A. poinformował powódkę o tym, iż podejmowane przez niego próby kontaktu wiążą się z pełnomocnictwem udzielonym jej przez W. T..

(dowód: pismo – k. 19-22)

Powódka otrzymywała na swój telefon służbowych od pozwanego połączenia:

• w maju 2020 roku – 1 połączenie,

• w lipcu 2020 roku – 3 połączenia,

• w sierpniu 2020 roku – 6 połączeń,

• we wrześniu 2020 roku – 2 połączenia,

• w październiku 2020 roku – 2 połączenia,

• w listopadzie 2020 roku – 2 połączenia,

• w grudniu 2020 roku – 2 połączenia,

• w marcu 2021 roku – 2 połączenia,

• w kwietniu 2021 roku – 3 połączenia

• w lipcu 2021 roku – 2 połączenia

• w sierpniu 2021 roku – 2 połączenia,

• we wrześniu 2021 roku – 2 połączenia.

• w październiku 2021 roku -2 połączenia

• w listopadzie 2021 roku – 2 połączenia

• w grudniu 2021 roku – 2 połączenia

• w lutym 2022 roku – 2 połączenia,

• w marcu 2022 roku – 2 połączenia,

• w kwietniu 2022 roku – 1 połączenie,

• w maju 2022 roku – 1 połączenie,

• w czerwcu 2022 roku – 1 połączenie.

(dowód: zrzuty ekranów – k. 23-26, k. 28-29, k. 32, k. 34, k. 39-40, k. 42-59, k. 61-64, k. 68-69, k. 74-75, k. 77, k. 79-81a)

Powódka K. K. jest adwokatem czynnym prowadzącym kancelarię adwokacką w godzinach 9-17. W. T. oraz P. S. udzielili powódce pełnomocnictwa procesowego w sprawach przeciwko pozwanemu. Część rozmów nie widnieje w zrzutach ekranu załączonych do pozwu. Powódka początkowo odbierała połączenia i odmawiała wskazania numerów telefonów jej klientów i prosiła o zaprzestanie kontaktów. Informowała wówczas, że jest to jej numer jako pełnomocnika. Zapewniano ją o usunięciu jej numeru telefonu z bazy danych.

(dowód: pełnomocnictwa – k. 105, k. 106, zeznania powódki – k. 158-160, płyta – k. 161)

(...) S.A. posiadał zezwolenie na zarządzanie sekurytyzacyjnymi wierzytelnościami funduszu sekurytyzacyjnego. Podmiot ten zarządza sekurytyzacyjnymi wierzytelnościami na podstawie umowy o zarządzanie zawartej z pozwanym w oparciu o art. 45a i 192 ustawy o funduszach inwestycyjnych.

(fakt bezsporny wskazany w piśmie pozwanego – k. 138-138v.)

Sąd zważył, co następuje:

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie zeznań stron z ograniczeniem do pozwanej oraz dokumentów przedłożonych przez strony, które w ocenie Sądu nie budziły wątpliwości, co do swej prawdziwości oraz wiarygodności, a nadto ostatecznie nie były kwestionowane przez żadną ze stron. Podobnie za wiarygodne należało uznać zeznania powódki, które nie budziły wątpliwości co do swojej prawdziwości. W znacznej części stan faktyczny był bezsporny, albowiem pozwany wskazał, które numery telefonów, z których wykonywano połączenia należały do (...) S.A.

W pierwszej kolejności należało odnieść się do zarzutu braku legitymacji biernej pozwanego. Sąd nie miał wątpliwości, że (...) S.A. posiadał zezwolenie na zarządzanie sekurytyzacyjnymi wierzytelnościami funduszu sekurytyzacyjnego. Podmiot ten zarządza sekurytyzacyjnymi wierzytelnościami na podstawie umowy o zarządzanie zawartej z pozwanym w oparciu o art. 45a i 192 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi z dnia 27 maja 2004 roku (Dz.U. Nr 146, poz. 1546 ze zm.). Zatem podstawą podejmowania działań windykacyjnych przez (...) S.A. była umowa o administrowanie wierzytelnościami. Innymi słowy działanie (...) S.A. dokonywane było w imieniu i na rzecz pozwanego ze wszystkimi dla niego skutkami. Zastosowania nie miał więc art. 429 k.c. czy już w ogóle art. 474 k.c. Pozwanemu można więc przypisać dokonanie czynu również z tej przyczyny, że telefony były wykonywane w ramach istniejącej struktury B., zaś podmiotem, w którego interesie przetwarzano numer pełnomocnika był wyłącznie pozwany. Powyższe wynika z pism pozwanego wiążącego dokonane połączenia w pełnomocnictwami udzielnym powódce pozwanym B. (...). Skoro zatem B. (...) przekazał dane do przetwarzania ponosi odpowiedzialność za dokonywane przetwarzanie danych osobowych wykraczające poza zakres tego, co wynika z uzasadnionej potrzeby biznesowej.

Sąd doszedł do przekonania, że po stronie powódki wystąpiła szkoda, ponieważ naruszono jej dobra osobiste. Z art. 23 k.c., art. 24 k.c. i art. 448 k.c. wynika norma tego rodzaju, że cywilnoprawna ochrona dóbr osobistych przysługuje przed bezprawnym naruszeniem dobra osobistego, rozumianym jako zachowanie sprzeczne z normami prawa lub zasadami współżycia społecznego, bez względu na winę, a nawet świadomość sprawcy. Bezprawność naruszenia dobra osobistego jest przy tym objęta domniemaniem, co wprost wynika z art. 24 § 1 k.c. Ocena, czy doszło do zagrożenia naruszeniem bądź naruszenia dobra osobistego dokonywana być powinna pod kątem skutków wywołanych w świecie zewnętrznym. Ocena ta musi być przy tym dokonana przy stosowaniu kryteriów obiektywnych. Istotne jest bowiem nie subiektywne odczucie osoby żądającej ochrony prawnej, ale obiektywna reakcja opinii publicznej. Zgodnie z art. 24 § 1 k.c. istniało domniemanie bezprawności naruszenia dobra osobistego. To zatem strona pozwana, której przypisuje się naruszenie cudzego dobra osobistego powinna wykazać, że naruszenie to nie było bezprawne.

Wyjaśnić należało, że dane osobowe są zaliczane do dóbr niewymienionych w katalogu art. 23 k.c., lecz nie jako samoistne dobro, lecz element prawa do prywatności, a w szczególności jego aspekt polegający na zagwarantowanej w art. 51 Konstytucji RP autonomii informacyjnej, rozumianej jako prawo od samodzielnego decydowania o ujawnieniu innym informacji dotyczących swojej osoby, a także prawo do sprawowania kontroli nad takimi informacjami, jeśli znajdują się w posiadaniu innych podmiotów (por. wyrok TK z 20.11.2002 r., K 41/02, OTK-A 2002, Nr 6, poz. 83; zaś w aspekcie art. 23 KC: wyrok SN z 24.6.2014 r., I CSK 532/13, OSNC 2015, Nr 5, poz. 61; analogicznie wyrok SN z 28.4.2004 r., III CK 442/02, Legalis; M. Załucki (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Wyd. 3, Warszawa 2023).

W ocenie Sądu zasadnie wskazywała powódka na to, że wykonywane telefony nie znajdujące żadnej podstawy w prowadzonej przez powódkę obsłudze prawnej naruszały jej prawo do prywatności i stanowiło nieupoważnione przez stronę pozwaną działanie polegające na przetwarzaniu jej danych osobowych.

Udzielone powódce pełnomocnictwo procesowe uprawniało ją do działania w postępowaniach sądowych i egzekucyjnych. Nie obejmowało natomiast zarządzania majątkiem tych osób. Co szczególnie istotne powódka wielokrotnie zwracała się o usunięcie jej danych. Ponadto pełnomocnictwo procesowe do reprezentowania w postępowaniu sadowym wygasa z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia kończącego daną sprawę.

A zatem w powyższej sprawie pozwany kontaktował się z powódka pomimo wygaśnięcia pełnomocnictwa (o czy wiedział z racji zakończonych postępowań sądowych) oraz poza jego zakresem, albowiem powódce nie udzielono pełnomocnictwa do prowadzenia spraw majątkowych klientów, ale wyłącznie o charakterze procesowym.

Z kolei działania (...) S.A. nie znajdowały żadnego uzasadnienia, albowiem pomimo złożonego przez powódkę kategorycznego oświadczenia o tym, iż numer, na który wykonywane są połączenia nie stanowi numeru jej byłych klientów i że nie udostępni bezpośrednich numerów telefonicznych do klientów były one systematycznie powtarzane, tym samym przybierając postać nieuprawnionego nękania.

Nie każde działanie wierzyciela zmierzające do odzyskania długu legalizuje wkroczenie w sferę dóbr osobistych dłużnika (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 10 czerwca 2011 roku, VI ACa 84/11, LEX nr 863322). Są granice, których wierzycielowi przekroczyć nie wolno.

Pierwszą z nich jest uszanowanie (uwzględnienie) stanowiska dłużnika co do prawa negowania roszczenia na jakiejkolwiek podstawie. Jeżeli tego rodzaju wyraz woli nie budzi wątpliwości i w sposób jednoznaczny doszedł do wierzyciela, to natarczywe ponawianie prób mających na celu wyegzekwowanie roszczenia z pominięciem przymusu państwowego są bezprawne. Tylko tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności jest skutecznym środkiem egzekucji roszczenia.

Drugą granicą jest ocena, czy po uzyskaniu stanowiska dłużnika jak wyżej, można nadal bez odpowiedzialności co do sfery dóbr osobistych stosować praktyki nękające, dręczące, naruszające spokój osoby, która w sposób niebudzący wątpliwości przedstawiła swoje racje i zażądała skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego czyli zażądała konstytucyjnie zagwarantowanej ochrony prawnej. Otóż działanie firmy windykacyjnej, która lekceważy obywatela i niezgodnie z zasadami współżycia społecznego, dobrymi obyczajami wymusza na nim przez nękanie go w różny sposób, spłatę długu, co do którego zgłosi on zarzut przedawnienia lub uznał żądanie za bezpodstawne jest naruszeniem dóbr osobistych, a konkretnie wolności, miru domowego i prywatności (por. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 15.02.2013 roku, I ACa 31/13, LEX nr 1312135).

Pozwany – przez podmiot zarządzający – nie uszanował prawa powódki do prywatności i pomimo wielokrotnych żądań nie usunął jej danych ze swojej bazy danych i ponawiał kilka razy miesięcznie telefony mające na celu uzyskanie kontaktu z osobami trzecimi. Pozwany naruszając prawo powódki do ochrony prywatności zamierzał wymusić na niej naruszenie prywatności osób trzecich. (...) S.A. nie łączył z załączanymi do pism klauzulami informacyjnymi niczego więcej niż obowiązku poinformowania o uprawnieniach powódki. W treści tych klauzul zawarto przecież pouczenie o prawie do usunięcia danych powódki, a mimo tego kontynuowano naruszanie jej prywatności.

Jeżeli mowa o wysokości zadośćuczynienia, to została odniesiona do częstotliwości dokonywanych naruszeń w kontekście charakteru pracy zawodowej powódki. Jest ona bowiem czynnym adwokatem, a połączenia wykonywane były zasadniczo w godzinach jej pracy zawodowej.

Oczywistym jest, że niezasadne połączenia dezorganizują pracę zawodową, ale powódka musiała się przecież spodziewać połączeń telefonicznych od innych klientów (również tych potencjalnych).

Połączenia były wykonywane systematycznie na przestrzeni długiego czasu, bezzasadnie i to pomimo jasnych deklaracji ze strony powódki, w tym również pisemnych. Naruszały jej prawo do prywatności i jednocześnie w sposób lekceważący odnosiły się do prawa powódki o poszanowanie jej prywatności. To uzasadnia przyznanie zadośćuczynienia.

Niemniej jednak ich częstotliwość nie była znacząca, nie przekraczała średniej czterech połączeń na miesiąc (przy uwzględnieniu faktu, że powódka części połączeń nie utrwalała na print screenach), wykonywana była co do zasady w godzinach pracy zawodowej powódki, a ponadto w większości były to połączenia przez powódkę nie odbierane. Zatem ich oddziaływanie na sferę dóbr osobistych powódki nie był znaczący.

Mając na uwadze charakter naruszonego dobra, systematyczność jego naruszania, ale przeciętny poziom uciążliwości, Sąd uznał, że roszczenie zasługuje na uwzględnienie do kwoty 1.000 zł.

Dlatego w punkcie I. wyroku na podstawie art. 23 k.c., 24 k.c. oraz 448 k.c. zasądzono od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1.000,00 zł, oddalając na podstawie art. 448 k.c. w punkcie II. wyroku powództwo w pozostałym zakresie.

Na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 455 k.c. odsetki zasądzono od dnia 13 lipca 2022 roku do dnia zapłaty, oddalając powództwo w zakresie odsetek na podstawie art. 455 k.c. w pozostałym zakresie, albowiem powódka dochodziła zapłaty zadośćuczynienia za okres do czerwca 2022 roku, a zatem nie mogła żądać odsetek za okres wcześniejszy. Zatem termin wymagalności należało odnieść do żądania zawartego w piśmie z dnia 30 czerwca 2022 roku, zakreślającego termin 7 dni na wykonanie świadczenia od dnia jego doręczenia, co nastąpiło dnia 5 lipca 2022 roku.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c. znosząc wzajemnie koszty procesu między stronami. Za zastosowaniem zasady wzajemnego zniesienia kosztów procesu przemawia kryterium słusznościowego rozłożenia obowiązku ponoszenia tych kosztów. Wówczas nie jest bezwzględnie wymagane dokładne wyliczenie stosunku wygranej do przegranej (por. postanowienie SN z 17.06.2011 r., II PZ 10/11, LEX nr 1068033). Oczywistym jest, że trudno jest przyjąć odpowiednią miarę do krzywdy za dokonane naruszenia. Nie istnieją bowiem jakiekolwiek matematyczne wyliczenia w tym zakresie, a z punktu widzenia powódki kwestia ta jest o wiele bardziej subiektywna. Sąd miał na uwadze, że roszczenie powódki co do zasady były słuszne i o ile oddalone zostało w dużej części, to nie było rażąco wygórowane.