Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 września 2023 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni, I Wydział Cywilny - Sekcja d/s Rozpoznawanych w Postępowaniu Uproszczonym

w składzie następującym:

Przewodniczący:

Sędzia Joanna Jank

po rozpoznaniu w dniu 4 września 2023 r. na posiedzeniu niejawnym w Gdyni

sprawy z powództwa Gminy M. G.

przeciwko S. B.

o zapłatę

oddala powództwo

UZASADNIENIE

Powódka Gmina M. G. wniosła pozew przeciwko S. B. domagając się zasądzenia od pozwanego kwoty 5.776,87 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że powódka jest właścicielką lokalu położonego w G. przy ul. (...), a pozwany jest użytkownikiem tego lokalu bez tytułu prawnego. Pozwanemu nie przyznano tytułu do tego lokalu po zgonie najemcy tj. matki G. B.. W niniejszym postępowaniu powódka domagała się zapłaty odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu za okres od 1 sierpnia 2021 roku do dnia 31 marca 2022 roku, a swoje roszczenie wywodziła z art. 18 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego.

(pozew, k. 3-5)

Kurator ustanowiony dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego wniósł o oddalenie powództwa, podnosząc, że strona powodowa nie udowodniła faktu zajmowania przedmiotowego lokalu przez pozwanego w spornym okresie, a dowody złożone do akt są sprzeczne, gdyż po śmierci matki G. B. pozwany złożył wniosek o uzyskanie tytułu prawnego do lokalu, który został oddalony z uwagi na brak jednoznacznego stwierdzenia, że pozwany stale zamieszkiwał w lokalu pomimo złożonego oświadczenia pozwanego z dnia 21 września 2021 roku. Ponadto, kurator zarzucił, że strona powodowa nie wykazała, aby doszło do skutecznego wezwania pozwanego do zapłaty należności dochodzonej pozwem i tym samym niezasadne jest żądanie zasądzenia odsetek ustawowych.

(sprzeciw od nakazu zapłaty, k. 90)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka Gmina M. G. jest właścicielką nieruchomości gruntowej położonej w G. przy ul. (...), zabudowanej budynkiem wielorodzinnym, w którym znajduje się m.in. lokal mieszkalny nr (...).

(okoliczność bezsporna)

Pismem z dnia 12 września 2013 roku Prezydent Miasta G. skierował G. i A. B. do zawarcia umowy najmu lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) w G., wskazując, że wraz z najemcami w lokalu będzie zamieszkiwał m.in. ich syn S. B..

W dniu 19 września 2013 roku G. i A. małżonkowie B. zawarli z Gminą M. G. umowę najmu przedmiotowego lokalu na czas nieoznaczony. W umowie nie wymieniono żadnych osób uprawnionych do zamieszkiwania wspólnie z najemcą. Zgodnie z art. 11 przedmiotowej umowy najemca nie był uprawniony bez zgody wynajmującego do oddania w całości lub części lokalu w podnajem lub użyczenie.

Na mocy aneksu z dnia 25 lutego 2014 roku jedynym najemcą lokalu została G. B..

(dowód: pismo z dnia 12 września 2013r., k. 10, umowa najmu lokalu mieszkalnego z dnia 19 września 2013r., k. 11-12v, aneks z dnia 25 lutego 2014r., k. 13)

Od 1 października 2013 roku pozwany S. B. był zameldowany na pobyt stały w przedmiotowym lokalu mieszkalnym.

(okoliczność bezsporna)

G. B. zmarła w dniu 26 sierpnia 2021 roku. Po śmierci najemcy, w dniu 31 sierpnia 2021 roku pozwany S. B. złożył wniosek o uzyskanie tytułu prawnego do przedmiotowego lokalu. W toku postępowania, w dniu 21 września 2021 roku pozwany złożył oświadczenie, że jest jedyną osobą zamieszkującą w ww. lokalu.

W dniu 29 grudnia 2021 roku powódka skierowała do pozwanego pismo informujące, że nie ma możliwości potwierdzenia jego uprawnień do lokalu po zgonie najemcy, bowiem przeprowadzone postępowanie nie pozwoliło na jednoznaczne stwierdzenie, że stale zamieszkiwał on z najemczynią w spornym lokalu do chwili jej śmierci. Jednocześnie, powódka wezwała pozwanego do niezwłocznego wydania ww. lokalu w terminie 14 dni od daty otrzymania ww. pisma.

(dowód: pismo powódki z dnia 7 września 2021r., k. 14, pismo powódki z dnia 29 grudnia 2021r., k. 15, oświadczenie pozwanego z dnia 21 września 2021r., k. 18)

Pismem z dnia 9 marca 2022 roku powódka skierowała do pozwanego wezwanie do zapłaty odszkodowania za bezumowne zajmowanie ww. lokalu za okres od 1 sierpnia 2021 roku do 28 lutego 2022 roku w łącznej kwocie 4.737,54 zł w terminie 14 dni od otrzymania pisma. Z kolei, pismem z dnia 12 kwietnia 2022 roku powódka wezwała pozwanego do zapłaty – na analogicznej podstawie – kwoty 5.776,87 zł również w terminie 14 dni. Oba wezwania zostały wysłane na adres G., ul. (...) i nie zostały podjęte przez pozwanego.

(dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 9 marca 2022r., k. 28 wraz z zpo, k. 28v, wezwanie do zapłaty z dnia 12 kwietnia 2022r. k. 29 wraz z kopią strony adresowej koperty, k. 29v)

W dniu 13 czerwca 2022 roku powódka objęła w posiadanie przedmiotowy lokal położony w G. przy ul. (...). Na tę okoliczność został sporządzony jednostronnie przez powódkę protokół zdawczo – odbiorczy. W protokole wskazano, że w drzwiach balkonowych brak szyby (płyta plastikowa), drzwi wejściowe są uszkodzone, brak klamki, złamany klucz w zamku, zdemontowany licznik elektryczny. W protokole nie odnotowano, aby w lokalu znajdowały się jakiekolwiek rzeczy osobiste pozwanego.

(dowód: protokół zdawczo – odbiorczy z dnia 13 czerwca 2022r., k. 102-102v)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w całości na podstawie dowodów z dokumentów, przedstawionych przez stronę powodową. Oceniając zgromadzony w niniejszej sprawie materiał dowodowy Sąd nie dopatrzył się żadnych podstaw do kwestionowania wiarygodności i mocy dowodowej dokumentów powołanych w ustaleniach stanu faktycznego. Sąd miał na uwadze, że żadna ze stron niniejszego postępowania nie kwestionowała w trybie art. 253 k.p.c. autentyczności powyższych dokumentów, ani też nie zaprzeczyła, że osoby podpisane pod tymi dokumentami nie złożyły oświadczeń w nich zawartych. Powyższe dokumenty nie budziły także żadnych wątpliwości Sądu, albowiem nie nosiły żadnych śladów przerobienia, podrobienia czy innej ingerencji w ich treść. Inną natomiast kwestią pozostawała ocena prawdziwości oświadczeń zawartych w tych dokumentach, w szczególności oświadczenia pozwanego zawartego w dokumencie z dnia 21 września 2021 roku.

Podstawę prawną powództwa stanowił przepis art. 18 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (tj. Dz.U. z 2023 r. poz. 725 ze zm.). W myśl art. 18 ust. 1 powołanej ustawy osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie. Z kolei, wedle ust. 2 odszkodowanie, o którym mowa w ust. 1, odpowiada wysokości czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu. Jeżeli odszkodowanie nie pokrywa poniesionych strat, właściciel może żądać od osoby, o której mowa w ust. 1, odszkodowania uzupełniającego.

Nie ulega wątpliwości, że przytoczony przepis ma zastosowanie jedynie do osób, które zajmują dany lokal bez tytułu prawnego, a przewidziane w nim odszkodowanie ma charakter świadczenia za tzw. bezumowne korzystanie z lokalu. Pojęcie „zajmowania lokalu” należy utożsamiać z faktem zamieszkiwania w nim – zaś miejsce zamieszkania nie może być zawsze utożsamiane z miejscem zameldowania. Zameldowanie jest bowiem aktem administracyjnym, który jakkolwiek może potwierdzać okoliczność stałego zamieszkiwania pod danym adresem, oraz ułatwiać sądowi czynienie ustaleń w tym zakresie, to jednak nie przesądza o miejscu zamieszkania (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 31 maja 2022 r., I NSNc 539/21, L.).

W świetle powyższego nie budzi wątpliwości, że obowiązek uiszczania odszkodowania jest skorelowany z zajmowaniem lokalu przez osobę nieposiadającą do niego tytułu prawnego. Tymczasem z zebranego w niniejszej sprawie materiału dowodowego nie wynikało, że w okresie od dnia 1 sierpnia 2021r. do 31 marca 2022r. pozwany S. B. zajmował sporny lokal położony w G. przy ul. (...). Przede wszystkim należy wskazać, że najemcą tego lokalu – do chwili śmierci tj. do dnia 26 sierpnia 2021 roku – pozostawała matka pozwanego G. B.. Z treści umowy najmu oraz aneksu do niej nie wynika, aby do zamieszkiwania w tym lokalu, poza najemcą były uprawnione jeszcze inne osoby, w szczególności pozwany. Nie złożono żadnych dowodów, np. w postaci oświadczeń najemcy składanych wobec wynajmującego, które wskazywałyby na fakt wspólnego zamieszkiwania pozwanego z najemczynią. Co istotne, po śmierci matki pozwany złożył wniosek o ustalenie tytułu prawnego do lokalu, składając oświadczenie, że zamieszkuje w tym lokalu, jednak powódka uznała, że nie ma możliwości potwierdzenia jego uprawnień do lokalu po zgonie najemcy, a przeprowadzone postępowanie nie pozwoliło na jednoznaczne stwierdzenie, że stale zamieszkiwał on z najemczynią w spornym lokalu do chwili jej śmierci.

Zdaniem Sądu, w toku niniejszego postępowania powódka nie zaoferowała żadnych dowodów, które potwierdzałyby fakt objęcia przez pozwanego spornego lokalu w posiadanie po śmierci matki, w szczególności nie wnosiła o dopuszczenie dowodów z zeznań świadków, np. sąsiadów zamieszkujących w tym samym budynku. Zwrócić należy także uwagę, że nie wykazano, aby pozwany podejmował pod wskazanym adresem korespondencję kierowaną do niego przez powódkę, gdyż dołączone do pozwu wezwania do zapłaty wróciły do nadawcy jako niepodjęte. Wbrew twierdzeniom powódki, za wiarygodny dowód na okoliczność zajmowania lokalu przez pozwanego nie może być uznany dokument prywatny w postaci oświadczenia pozwanego z dnia 21 września 2021 roku o jego zamieszkiwaniu w tym lokalu. Przedmiotowe oświadczenie zostało bez wątpienia złożone w określonym celu, tj. na potrzeby postępowania dotyczącego uzyskania tytułu prawnego do lokalu, miało ono przekonać organ lokalowy o spełnieniu przesłanki umożliwiającej wstąpienie w stosunek najmu po śmierci najemcy. Jednocześnie, zwrócić należy uwagę na pewną niekonsekwencję strony powodowej w ocenie wiarygodności tego oświadczenia. Z jednej bowiem strony powódka za niewiarygodne i niepotwierdzone dowodowo uznała oświadczenie pozwanego zawarte we wniosku z dnia 31 sierpnia 2021 roku o wspólnym zamieszkiwaniu z najemcą, a z drugiej strony za wiarygodne uznaje oświadczenie pozwanego z dnia 21 września 2021 roku, chociaż jest ono równie gołosłowne jak poprzednie. W tym kontekście zdumiewa również oświadczenie pełnomocnika powódki zawarte w piśmie z dnia 26 czerwca 2023 roku wskazujące, iż owo „oświadczenie z dnia 21 września 2021 roku podpisane przez pozwanego potwierdza dotychczasowy niezmienny stan posiadania, co oznacza, że pozwany dysponował kluczami umożlwiającymi korzystanie z tego lokalu”. Nie może być mowy o niezmienności stanu posiadania, skoro powódka uznała wcześniej, że do 26 sierpnia 2021 roku pozwany nie zamieszkiwał wspólnie z najemcą. Brak w tym wnioskowaniu logicznej konsekwencji. Kolejna sprzeczność dotyczy okresu, za jaki powódka dochodzi roszczeń. Z treści pozwu wynika, że powódka domaga się zapłaty odszkodowania już od dnia 1 sierpnia 2021 roku, a więc za okres, gdy najemczyni jeszcze żyła (zmarła w dniu 26 sierpnia 2021 roku - vide: pismo z dnia 7 września 2021r., k. 14). Stoi to niewątpliwie w sprzeczności ze stwierdzeniem powódki, że pozwany nie zamieszkiwał z najemcą w momencie jego śmierci.

Zważyć należy, iż powódka wskazuje, że weszła w posiadanie lokalu dopiero w dniu 13 czerwca 2022 roku, gdyż wcześniej nie miała takiej możliwości z uwagi na to, że lokal był zajmowany przez pozwanego. Nie ma jednak żadnych dowodów, które wskazywałyby, że odzyskanie władztwa nie było możliwe wcześniej, tym bardziej wobec braku wszczęcia procedury eksmisyjnej. Jak wynika z treści złożonego do akt sprawy protokołu zdawczo – odbiorczego wejście powódki w posiadanie lokalu odbyło się bez obecności i udziału pozwanego (na protokole brak jego podpisu). Co istotne, z treści tego dokumentu nie wynika, aby w przedmiotowym lokalu znajdowały się jakiekolwiek rzeczy osobiste pozwanego. Mało tego, stan lokalu wręcz uniemożliwiał zamieszkiwanie w nim jakichkolwiek osób, zwł. w porze jesienno – zimowej (...) (a roszczenie dotyczyło okresu od 1 sierpnia 2021r. do 31 marca 2022r.), gdyż w drzwiach balkonowych brak było szyby (a jedynie wstawiona płyta plastikowa), co powodowało, że temperatura w lokalu musiała być bardzo niska. Ponadto, z treści protokołu wynika, że drzwi wejściowe do lokalu były uszkodzone, brak było klamki, a w zamku znajdował się złamany klucz, a także zdemontowany został licznik energii elektrycznej. Trudno sobie wyobrazić, aby młody mężczyzna w XXI w. mógł funkcjonować bez dostępu do prądu. Powódka nie zaoferowała przy tym żadnych dowodów wskazujących na datę demontażu tego licznika, czy powstania ww. uszkodzeń, co umożliwiałoby stwierdzenie, że zniszczenia te powstały już po 31 marca 2022 roku i celowo zostały dokonane przez pozwanego.

Wobec powyższego bez znaczenia pozostaje fakt, iż pozwany jest zameldowany w ww. lokalu na pobyt stały. Jak wynika z danych ewidencji ludności pozwany został zameldowany w tym lokalu niezwłocznie po uzyskaniu tytułu prawnego do tej nieruchomości przez jego rodziców, tj. w dniu 1 października 2013 roku. Od tego czasu do chwili śmierci najemcy minęło 8 lat. W tym czasie pozwany uzyskał pełnoletność i mógł zaspokoić swoje potrzeby mieszkaniowe we własnym zakresie. Podkreślić należy, iż wobec zniesienia sankcji za niedopełnienie obowiązku meldunkowego, a także wobec znacznej mobilności społeczeństwa (zwł. po wejściu Polski do UE i strefy S.) nie można a limine przyjmować, że brak wymeldowania oznacza automatycznie zamieszkiwanie w danym lokalu, tym bardziej wobec braku jakichkolwiek dowodów to potwierdzających.

Całkowicie chybiona jest również podnoszona przez powódkę w piśmie z dnia 26 czerwca 2023 roku argumentacja dotycząca obowiązku wydania lokalu przez najemcę po zakończeniu najmu. Pozwany nie był bowiem nigdy najemcą tego lokalu, a powódka odmówiła mu potwierdzenia wstąpienia w stosunek najmu.

Mając zatem na względzie wszystkie przytoczone powyżej okoliczności, uznając, że powódka nie udowodniła faktu zajmowania lokalu przez pozwanego w okresie objętym żądaniem pozwu, na mocy art. 18 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego a contrario powództwo podlegało oddaleniu.