Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 grudnia 2022 roku

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny

w składzie: Przewodniczący: Sędzia Sławomir Splitt

Protokolant: Jolanta Migot

po rozpoznaniu w dniu 7 grudnia 2022 r. w Gdyni na rozprawie

sprawy z powództwa W. P.

przeciwko Wspólnocie Mieszkaniowej „Osiedle (...)” w G.

o zapłatę

I. uchyla wyrok zaoczny Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 1 lutego 2021 roku i oddala powództwo;

II. zasądza od powódki W. P. na rzecz pozwanego Wspólnoty Mieszkaniowej „Osiedle (...)” w G. kwotę 137,00 złotych (sto czterdzieści siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty;

III. przyznaje pełnomocnikowi z urzędu powódki - radcy prawnemu K. J. (1) ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Gdyni kwotę 90,00 złotych (dziewięćdziesiąt złotych) tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

UZASADNIENIE

Powódka W. P. domagała się od pozwanej Wspólnoty Mieszkaniowej „Osiedle (...)” w G. zapłaty kwoty 425,64 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, a także zasądzenia na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powódka wskazała, iż jest właścicielką lokalu numer (...) położonego w G. przy ulicy (...), a przez to członkiem wspólnoty mieszkaniowej.

Z treści sprawozdania za rok 2017 wynika nadpłata w opłatach za ciepło w kwocie 9.258,82 zł, która miał być zwrócona wszystkim współwłaścicielom.

Z powyższego dla powódki wynika nadpłata w kwocie 35,47 zł za okres kolejnych dwunastu miesięcy z tytułu pobieranych od niej zaliczek.

(pozew – k. 3-4v.)

W dniu 1 lutego 2021 roku Sąd Rejonowy w Gdyni wydał wyrok zaoczny, w którym uwzględnił powództwo w całości.

(wyrok zaoczny – k. 54)

Pozwany wniósł sprzeciw od wyroku zaocznego, w którym wniósł o uchylenie wyroku i oddalenie powództwa w całości.

Pozwany wskazał, iż zastosowany przez wspólnotę sposób prezentacji przychodów i poniesionych kosztów spowodowany był zmianą administratora wspólnoty z dniem 1 listopada 2017 roku i koniecznością ustalenia prawidłowych zapisów księgowych. Wydłużenie procesu uzgodnień poprawnych księgowań spowodował brak możliwości rozliczenia w 2017 roku zaliczek na media za okres od dnia 1 października do 31 grudnia 2017 roku. Rozliczenie tego okresu wraz z rozliczeniem I kwartału 2018 roku zostało wykonane i zaksięgowane w czerwcu 2018 roku.

Efektem powyższego było rozliczenie nadpłaconych w 2017 roku zaliczek w roku 2018.

W dokumencie zawierającym rozliczenie mediów za okres od dnia 1 października 2017 roku do 31 marca 2018 roku uwidoczniono nadpłatę powódki w kwocie 415,97 zł, którą rozliczono przez pomniejszenie o tę kwotę należności powódki wobec wspólnoty za czerwiec 2018 roku – z kwoty 696,80 zł do kwoty 280,33 zł.

(sprzeciw od wyroku zaocznego – k. 61-63)

Pismem z dnia 17 maja 2021 roku powódka zmieniła powództwo w ten sposób, iż wniosła o zapłatę dodatkowych kwot pieniężnych. Powódka została poinformowana o tym, iż w postępowaniu uproszczonym zmiana powództwa jest niedopuszczalna.

(pismo – k. 89-94)

Pismem z dnia 17 maja 2021 roku powódka wniosła o utrzymanie wyroku zaocznego w mocy.

Powódka oświadczyła, iż kwestionuje kartoteki finansowe załączone przez pozwaną.

Powódka powołała się na to, iż sprawozdanie finansowe za rok 2017 zostało poddane pod głosowanie.

Pozwana wskazała, iż na koszt opłaty za ciepło składają się trzy odrębne opłaty, to jest opłata stała, opłata zmienna i opłata za ogrzewanie części wspólnych budynku.

Części wspólne budynku nie były ogrzewane, albowiem administrator na prośbę członków wspólnoty w 2015 roku odciął dopływ ciepła do części wspólnych budynku.

Kwota 750 zł przez 12 miesięcy pobierana była pomimo tego, iż części wspólne nadal nie były ogrzewane.

Uchwała ustalająca wysokość tej opłaty została określona w planie gospodarczym na rok 2017 dołączonym do sprawozdania gospodarczego za okres od stycznia 2016 roku i 31 grudnia 2016 roku, ale nie uzyskała wymaganej większości. Pomimo tego członkowie wspólnoty przez cały 2017 roku byli obciążeni ta kwotą przeliczaną do wartości udziału.

Powódka z tego tytułu była obciążana miesięcznie kwotą 35,47 zł.

Poprzedni administrator na prośbę członków wspólnoty w 2015 roku odciął dopływ ciepła do części wspólnych.

Wobec nie ogrzewania części wspólnych budynku powstała nadpłata, a jej istnienie oraz wysokość ujęte w sprawozdaniu finansowym za 2017 roku zostało zatwierdzono prawomocnie podjętymi uchwałami.

z członków wspólnoty za ogrzewanie części wspólnych przez cały rok 2017.

Administrator w rozliczeniu kosztów wszystkie koszty z tytułu ogrzewania traktuje jako jedną opłatę za ciepło.

Jednocześnie powódka oświadczyła, iż administrator M. D. na zebraniu wspólnoty oświadczył, iż cała nadpłatę za ciepło za 2017 rok w wysokości 9.258,82 zł zwróci właścicielom proporcjonalnie do ich udziałów.

Jednocześnie powódka oświadczyła, iż nie posiada żadnego zadłużenia z tytułu zaliczek.

Pozwana w dołączonym do sprawy zestawieniu rozliczenia mediów wyraźnie wskazuje na dzień 2 stycznia 2018 roku jako datę odczytu urządzeń pomiarowych, a także wskazuje wcześniejsza datę odczytów z 31 października 2017 roku.

(pismo powódki – k. 95-107)

Stan faktyczny:

Powódka jest właścicielką lokalu mieszkalnego numer (...) położonego w budynku przy ulicy (...) w G. o powierzchni 113 m ². Prawu własności przysługuje udział w nieruchomości wspólnej w wysokości 47.296/1.000.000.

(dowód: wydruk z księgi wieczystej – k. 5-9)

W sprawozdaniu finansowym za 2017 roku sporządzonym w dniu 31 grudnia 2017 roku wspólnota w pozycji dotyczącej bilansu opłat indywidualnych właścicieli – w zakresie obejmującym opłaty za ciepło wykazała przychód w wartości 77.010,87 zł, a koszty w wysokości 67.752,05 zł. Tym samym saldo wyniosło 9.258,82 zł.

Jednocześnie pozycja opłat za ciepło nie pojawiła się w pozostałej części sprawozdania za rok 2017.

(dowód: sprawozdanie finansowe – k. 13-14)

Sprawozdanie to zostało sporządzone przez administratora i obejmowało w pozycji – opłata za ciepło – przychody – sumę wszystkich obciążeń wspólnoty związanych z dostarczeniem ciepła – to jest obejmowało zarówno koszty związane z zaliczkami na ciepło w poszczególnych lokalach, jak również wartość opłaty stałej.

Sprawozdanie nie zawiera osobnej pozycji rozliczenia ciepła wspólnego.

Pozycja druga (koszty) obejmowała sumę faktur za ciepło stałe i zmienne za cały rok.

Pozycja trzecia (wynik) wskazuje na to, iż wspólnota w danym roku wystawiła na siebie więcej obciążeń niż przyjęła faktur.

Powyższa pozycja nie dokonuje rozdzielenia wartości wyniku na opłaty stałe mieszczące się w rozliczeniu ciepła w części wspólnej i rozliczenie ciepła za poszczególne lokale. Odnosi się jedynie do wskazania tego, iż w roku 2017 były pobierane z tytułu zaliczek kwoty wyższe od tych, które stanowiły obciążenie z tego tytułu. Ponadto kwoty nadpłat podlegały rozdysponowaniu stosownie do zużyć w poszczególnych miesiącach.

Jednocześnie w sprawozdaniu finansowym za rok 2017 wykazano stratę wielkości 15.172,94 zł.

(dowód: zeznania świadka M. D. – k. 213-215, płyta – k. 216)

Naliczenia opłat za energię cieplną we wspólnocie w okresie nie grzewczym obejmowały CO części wspólnych – 35,47 zł. W okresie grzewczym dochodziły: ciepło opłata zmienna – 64,80 zł oraz energia cieplna – opłata stała – 64,80 zł.

(dowód: rozliczenia – k. 15-20)

W rozliczeniu za czerwiec 2018 roku nastąpiło pomniejszenie opłaty należnej od powódki z kwoty 696,80 zł do kwoty 280,83 zł – to jest o kwotę 415,97 z nadpłaty. Powyższe rozliczenie obejmowało rozliczenie zimnej wody i kanalizacji, rozliczenie ciepłej wody i rozliczenie co za okres od dnia 1 listopada 2017 roku do dnia 31 marca 2018 roku.

(kartoteka finansowa – k. 72-77)

Pismem z dnia 16 stycznia 2020 roku powódka wezwała pozwaną do zapłaty kwoty 425,64 zł (35,47 zł x 12 miesięcy) z tytułu nadpłaty opłat za ciepło za 2017 rok.

(dowód: wezwanie z dnia 16.01.2020r. – k. 21)

Wspólnota nie podjęła uchwały dotyczącej zamknięcia dopływu ciepła do grzejników znajdujących się na częściach wspólnych nieruchomości. Na ogrzewane części wspólne składały się klatki schodowe oraz pomieszczenie stróżówki.

(dowód: zeznania świadka Ł. K. – k. 263-264, płyta – k. 266)

Sąd zważył, co następuje:

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie zeznań świadków dokumentów złożonych przez strony oraz na podstawie zeznań świadków. Dokumenty te nie budziły wątpliwości, co do swej prawdziwości oraz wiarygodności, a zatem brak było podstaw do odmowy obdarzenia ich wiarą i mocą dowodową.

Wątpliwości Sądu nie budziły także zeznania świadków M. D. oraz D. K., w znacznej mierze uzupełniające fakty wynikające z dokumentów złożonych przez strony. Przede wszystkim świadek D. K. potwierdził, że we wspólnocie nie podjęto uchwały dotyczącej zamknięcia dopływu ciepła do części wspólnych budynku, a także wskazał, że poza klatkami schodowymi ogrzewane było również pomieszczenie stróżówki. Nie stoi to w sprzeczności ze zdjęciami powódki (k. 120-124). Nie potwierdzają one zupełnego odcięcia odpływu, ale co najwyżej w przypadku kilku zdjęć, uniemożliwienia przestawienia pozycji zaworu. Pokrętła zaworów widoczne są zresztą na zdjęciach z k. 122-124. Co więcej zdjęcia przedstawiają wyłącznie grzejniki z parteru, I., II. i IX. piętra.

Na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c. pominięto dowody z przesłuchania świadków M. Ł., R. K., A. F., W. M., A. D. oraz K. K., albowiem miały wykazać fakty wynikające wprost z dokumentów

( vide: oznaczenie faktów – k. 96)

Podobnie za nieprzydatny dla rozstrzygnięcia sprawy należało uznać dowód z opinii biegłego z zakresu księgowości, albowiem zasady podziału i rozliczania kosztów zużytego ciepłego wynikają z wewnętrznych regulacji wspólnoty – podejmowanych uchwał, które podlegają zaskarżeniu. Zasadniczo powódka zmierzała do ustalenia, czy przyjęte przez członków wspólnoty zasady rozliczania są adekwatne do stosunku zużycia ciepła w częściach wspólnych oraz indywidualnych mieszkańców, a także do ustalenia ilości ciepła zużytego w poszczególnych częściach. Powódka zmierzała także do szczegółowego ustalenia prawidłowości rozliczania poszczególnych składników kosztów zarządu nieruchomością wspólną. Dowód ten miał zatem charakter wydobywczy i zmierzał do realizacji szerszego celu niż objęty niniejszym postępowaniem. W ocenie Sądu nie zaistniały podstawy do przeprowadzenia tego dowodu, albowiem Sad dokonywał oceny zasadności powództwa w oparciu o argumentację zawartą w pismach procesowych powódki. Tymczasem argumentacja ta zmierzała do zwrotu określonej kwoty stanowiącej sumą zaliczek na ciepło wspólne za rok a oparciu o twierdzenie tego, iż części wspólne nie były ogrzewane i nie generowały kosztów z tego tytułu oraz z uwagi na zawartą w rozliczeniu za konkretne rok pozycją salda w rozliczeniu ciepła. Tym samym tak określone stwierdzenie nie może prowadzić do prowadzenia dowodu zmierzającego do sprawdzenia rzeczywistego kosztu zużytego ciepła, albowiem przekraczałoby ono podstawę faktyczną określoną pozwem.

Istotny jest również fakt, że wartość przedmiotu sporu wyniosła 426 złotych, a przewidywana wartość opinii, jeżeli w ogóle uznać, że jakikolwiek biegły byłby w stanie sprostać oczekiwaniom powódki, wyniósłby co najmniej kilka tysięcy złotych. Postępowanie w sprawach uproszczonym nie jest postępowaniem uproszczonym jedynie z nazwy. Przepisy tego postępowania mają na celu usprawnienie przebiegu postępowania dla spraw niebagatelnych. Wyrazem tego jest nie tylko ograniczenie możliwości zmiany powództwa (art. 505 ⁴ § 1 k.p.c.), ale także postulat minimalizacji kosztów tego postępowania realizowany przez niedopuszczanie dowodu z opinii biegłego, jeżeli jej przewidywany koszt miałby przekroczyć wartość przedmiotu sporu, chyba że uzasadniają to wyjątkowe okoliczności (art. 505 ⁷ § 2 k.p.c.). Takie wyjątkowe okoliczności w sprawie nie wystąpiły, a niezależnie do wniosków tej opinii, powództwo podlegało oddaleniu ze względów wskazanych w dalszej części uzasadnienia.

Nie przesłuchano strony pozwanej, albowiem nie było to możliwe (art. 302 § 1 k.p.c.).

Powódka opierała swoje żądanie na zwrocie nadpłaty za ciepło, które wiązała z wysokością zaliczek na ciepło wspólne. Powyższe wynika ze sposobu wyliczenia dochodzonego roszczenia, gdzie pozwana dokonała przemnożenia wartości 35,47 zł znajdującej się w pozycji wymiaru opłat – co części wspólnych za rok 2017 przez liczbę kolejnych dwunastu miesięcy. Jednocześnie powódka powołała się na fakt nie ogrzewania części wspólnych nieruchomości wskutek zamknięcia grzejników w ciągach komunikacyjnych (klatkach schodowych).

Podstawę prawną powództwa stanowił art. 410 § 1 k.c. w zw. z art. 405 k.c. W myśl art. 405 k.c. kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości. Przepis ten stosuje się w szczególności do świadczenia nienależnego (art. 410 §1 k.c.).

W ocenie Sadu żądanie powódki nie było zasadne.

Pozwana wykazała to, iż pozycja opłata za ciepło znajdująca się sprawozdaniu finansowym za rok 2017 nie odnosi się do określonej pozycji opłat za ciepło (części wspólnych, poszczególnych lokali) ale odnosi się do całości rozliczanego ciepła we wspólnocie.

Powyższe wynika z samej treści sprawozdania, albowiem nie zawiera ono żadnej dodatkowej pozycji odnoszącej się do rozliczenia ciepła, w szczególności nie zawiera rozbicia na ciepło wspólne i indywidualne.

Tym samym nie może ono stanowić pozycji rachunkowej stwierdzającej istnienie nadpłaty – albowiem nie jest wiadomym to jakiej nadpłaty ono dotyczy – czy dotyczy nadpłaty z tytułu ogrzewania części wspólnych, czy też dotyczy nadpłaty z tytułu poszczególnych lokali. Nie może zatem ono stanowić podstawy ustalenia tego, iż mamy do czynienia z nadpłatą wynikająca z konkretnego źródła.

Ponadto należało zauważyć, iż w inny sposób rozliczane są nadpłaty z tytułu ogrzewania części wspólnych, a w inny z tytułu ogrzewania poszczególnych lokali. Opłaty z tytułu ogrzewania poszczególnych lokali rozliczane są indywidualnie według zużycia – z konkretnym właścicielem. Podstawą rozliczenia jest indywidualne zużycie.

Z kolei opłaty z tytułu ogrzewania części wspólnych stanowią część kosztów mieszczących się kosztach zarządu. Nie stanowią one zatem wyodrębnionej pozycji w tym znaczeniu, iż powstanie nadpłaty jednego z elementów kosztów zarządu powoduje możliwość żądania zwrotu tego kosztu stosownie do wysokości udziału. Należy mieć bowiem na uwadze globalny wynik rozliczenia kosztów zarządu na dany rok, z których wynika to czy została poniesiona strata, czy też czy powstała nadwyżka. Tym samym nie można skutecznie żądać zwrotu nadwyżki z tytułu ciepła wspólnego, w sytuacji gdy pozostałe koszty zarządu wykazują stratę.

Z przedłożonego przez powódkę sprawozdania wynika natomiast to, że rozliczenie kosztów zarządu wykazało stratę 15.172,74 zł. A zatem powyższa strata powinna być brana pod uwagę wespół ze stwierdzoną nadwyżką.

Ponadto nie sposób przyjąć tego, iż zamknięcie ogrzewania części wspólnej budynku powoduje to, iż przestaje istnieć koszt ogrzewania części wspólnych – to jest koszt ten równa się pozycji zero, jak chce powódka – żądając zwrotu wartości zaliczek wpłaconych na ten cel za cały rok. Takie ujęcie zakładałoby to, iż pozycja dostarczenia ciepła na potrzeby budynku jest tożsama z sumą zużyć indywidulanych, a zakładałoby nieistnienie strat. Tymczasem każde dostarczenie ciepła do budynku jest związane z istnieniem strat, które nie są zaliczane do zużyć poszczególnych lokali, a mieszczą się w kosztach ciepła rozliczanego na nieruchomość wspólną.

Ponadto należy zaznaczyć, iż jak wynika z zeznań Ł. K. nie doszło do zamknięcia grzejników na klatkach schodowych, być może były skręcone, ale nie został zamknięty dopływ ciepła. Każda osoba będąca na klatce schodowej mogła więc zmieniać pozycje zaworów grzejnikowych. Ponadto ogrzewanie części wspólnych obejmowało również pomieszczenie stróżówki, a zatem również w tym zakresie powstały koszty.

Co więcej nawet gdyby uznać, że powódce przysługiwał zwrot nadpłaty z tytułu kosztów ogrzewania części wspólnych, to z całą pewnością nie w kwocie pełnych zaliczek uiszczonych tym tytułem w ciągu wskazanego roku kalendarzowego. Takie założenie jest błędne nie tylko dlatego, że powstały koszty ogrzewania części wspólnych, a także i straty ciepła w dostarczeniu ich zarówno do części wspólnych jak i indywidualnych.

Przede wszystkim ze sprawozdania wynikało, że opłata za ciepło w 2017 roku wyniosła 67.752,05 zł, a na ten poczet pozwana pobrała zaliczki w kwocie 77.010,87 zł. Zatem ewentualny zwrot nadwyżki mógłby być co najwyżej proporcjonalny do udziału powódki w częściach wspólnych nieruchomości. W przeciwnym razie należałoby uznać, że powódka w ogóle nie jest zobowiązana do ponoszenia kosztów ogrzewania części wspólnych, co oczywiście jest nie do przyjęcia.

Mając na uwadze powyższe w punkcie I. wyroku na podstawie art. 405 k.c. w zw. z art. 410 § 1 k.c. stosowanych a contrario oddalono powództwo jako bezzasadne, co na podstawie art. 347 k.p.c. poprzedzone zostało uchyleniem wydanego wcześniej i zaskarżonego w całości wyroku zaocznego z dnia 1 lutego 2021 roku.

O kosztach procesu orzeczono w punkcie II. wyroku na podstawie art. 98 k.p.c. zasądzając od przegrywającej w całości powódki na rzecz pozwanej całość poniesionych przez nią kosztów procesu, na co składało się: wynagrodzenie kwalifikowanego pełnomocnika w osobie radcy prawnego w stawce minimalnej ustalonej w oparciu o § 2 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2015.1804 ze zm.) – 90,00 zł, opłata skarbowa od dokumentu pełnomocnictwa – 17,00 zł, oraz opłata sądowa od sprzeciwu – 30,00 zł.

W punkcie III. wyroku na podstawie art. 122 k.p.c. orzeczono o kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu przez radcę prawnego K. J. (2). Wysokość wynagrodzenia wyniosła 90,00 zł i stanowiła podstawową stawkę ustaloną na podstawie § 8 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz.U. 2016 poz. 1715 ze zm.), podwyższoną na podstawie § 4 ust. i 2 ww. Rozporządzenia stosownie do nakładu pracy pełnomocnika, w szczególności stawiennictwo na rozprawach (pełnomocnik nie sporządził pisma przedstawiającego stanowisko w sprawie, co nie oznacza, że nie konsultował się w tym zakresie z powódką). Tak podwyższona kwota uwzględniając stawkę podatku od towarów i usług na podstawie § 4 ust. 3 tego Rozporządzenia wyniosła 90,00 zł.